|
2013
|
|
|
Beste adibide argigarri bat dugu, estilistikaren eta antolamenduaren aldetik, Bibliaren edo Itun Berriaren euskarazko itzulpengintza: aski
|
dugu
garai berean euskalkiz euskalki hainbat itzultzaileren bertsioei erreparatu eta horiek alderatzea bertatik ondorioztatzeko ordenamenduan handia izan dela. Edo, bestelakorik barik, asko da Aitagurea otoitza harroin hartzea, hastapeneko berbak eurak nahikoa argiak dira?.
|
|
|
Egun, Alemaniak ekonomikoki eta politikoki Europan duen garrantzia kontuan hartuta, agian Fichtek arrazoi ere bazuela ironikoki onartu badugu ere, bere arraza zatiketak helburu historiko zehatz bat
|
zuen
garaian: Fabian antropologoa eta gero, koebaltasun ukazioa?
|
|
2014
|
|
|
Kontuan hartu behar
|
dugu
garai hartan nazioajaiotzez parekoak edo jatorri berekoak taldekatzeko erabiltzen zela. Inperioen arragoetan, beraz, hiritarrak hasi ziren lotura bertikalen gainetik lotura horizontalak lehenesten eta, hartarako, naziokontzeptua erabiltzen hasi ziren.
|
|
2015
|
|
|
Gerla bukatu eta, Parisen gorabehera batzuk agertu baldin baziren komunistak agintea hartuko zutelako beldurrez martxan jarri baldin bazen ere, Nazien kontra eramandako borroka hori gibelean gelditu zen. Obra batean aipatuko zuen baina ez
|
zuen
garai horretatik bere inspirazio nagusia hartu, beste kezka batzuen inguruan ibili zitzaizkion gogoetak.
|
|
|
Bide beretik, kontuan hartu behar
|
dugu
garai horretan Euskaltzaleen Biltzarrak sariak banatzen zituela eskoletan, eskuara hobekienik erabiltzen duten gazteri?. Aukera hau euskararen aldeko dinamikaren bultzatzeko pentsatua zen.
|
|
|
Txomin Aretxagarengandik dago 1985 urtean jasoa. Igorlea Zeberioko Santa Kruz auzokoa zen, eta 75 urte
|
zituen
garai hartan.
|
|
2016
|
|
|
–Euskal Theatro Berriaren bila? artikuluan nabaria denez, antzerkiarekiko zaletasun handia
|
zuen
garai hartan Atxagak, eta neurri batean, antzerkia izan zen euskal literaturarako Atxagaren sarbidea.
|
|
|
Botereak botere ordea, dagoeneko
|
badugu
garaia betebehar demokratiko hori zuzenean Euskal Herrian bizi den erdal komunitateari aurpegiratzeko. Beraiek, banan banan, euskaraz ulertzen eta euskaraz egiten ikasten ez duten bitartean, beraiek galarazten digute banan banan gu euskaraz bizikidetzan bizi ahal gaitezen beraiekin herri honetan.
|
|
|
Guk euskaraz egingo dizugu. Eta ulertzen ez baduzu,
|
baduzu
garaia euskara ikasteko, aizu!
|
|
2017
|
|
|
Eta Gipuzkoakoendako ere baliagarri dela definizioa esaten du Jose Ramón Díaz de Duranak (1995) eta euskaraz ondorengo izenak
|
dituela
garaiko Gipuzkoako dokumentazioan dio: sarobe, saroe, saroi edo korta.
|
|
2018
|
|
|
Frankotan aipatu dugunez, ene espero
|
dugu
garai horretan euskararen eremu osoan Mounole & Lakarra, 2018, 424) eta, gainera, hemen bezala, Linschmann Aresti legea betez (Reguero, 2017, § 3.3.2) 7 Orobat, euskara nafar arkaikoan [e> i/_ a] tankerako disimilazioak (jendia) ez ditugu kausitzen ahal, egungo Urdiaingo euskaran ohikoak badira ere, are XIX. mende erdialdean Bonapartek tokiko euskara jaso zuenean ere (Zuazo, 2010, 40)....
|
|
|
Garai berrienetan, berriz errepikatu zatekeen [konpainia instrumentu] bilakabide semantikoa, kin/ gaz ek z ri gelditzen zitzaion funtzio instrumentala ere bereganatuz. Hizpide
|
dugun
garaian, bistan dena, prozesu hori ez zegoen horren aitzinaturik. Beste alde batetik, adlatiboak ez du amaieran t rik.
|
|
|
Testu jasoek hurrenkera zaharraren adibide gehiago bide dituzte, eta berria baizik ez daiteke kausitu hizkera arruntagoa darabiltenen artean. Bistan dena, ezin daiteke hori huts hutsean eta bere horretan XVI. mendeko Nafarroara ekarri, baina baliteke aztergai
|
dugun
garaian ere ahozkotik urrunago dauden testuak, honakoak ez bezala, ordena zaharraren gordetzaile izatea beste zeinahi bainoago. teke ukaldi(* ukan+ aldi?) hitzarekin, aldi hori eta honakoa berberak badira (cf. OEH s.v. ukaldi, lehen bi adierak).
|
|
|
Esan bezala, auzibideen dokumentazioa gaztelaniaz idatzirik dago nagusiki. Aztergai
|
dugun
garaian, XVI. eta XVII. mende hasieran, auzi bateko lekuko bat euskaldun elebakarra zenean, euskaraz egiten zion eskribauak galdeketa, baina jasotako erantzunak gaztelaniara bihurtzen zituen gero, idatziz paratzeko. Kasu bakan batzuetan, hala ere, eskribauak garrantzitsu zeritzonean, lekuko euskaldunen hitz batzuk ez denakjatorrizko hizkuntzan jasotzen ziren, erdal itzulpenaz lagundurik usu.
|
|
|
Ezer aurreratu baino lehen, esan beharrekoa da zentsura ezin azter daitekeela fenomeno isolatu moduan. Zentsura instituzionalak lotura estua
|
du
garaiko testuinguruarekin. Adierazpen askatasuna ezabatzea izaten da zentsuraren helburua, eta kontrol mekanismoak jarri zituen horretarako, toki eta une zehatz batean esan, argitaratu, ikusi eta entzun zitekeenaren gainean.
|
|
|
Aipagai
|
dugun
garai horretan zertxobait aldatu zen zentsura aparatuaren egitura euskal literaturari dagokionez; izan ere, 1963ra arte ez zen euskaraz zekien zentsorerik Madrilen, eta zentsura prozesuak derrigor hasi behar zuen tokian tokiko delegazioetan (Torrealdai, 2000: 117).
|
|
|
Nor da Nor datu baseak, liburu itzulpenez gain, aldizkarietan argitaratutako testuen berri ere ematen du, eta aipagai
|
dugun
garairako 126 literatur testu txatal ematen ditu, gehienak atzerrian ateratzen ziren aldizkarietan agertutakoak.
|
|
|
Euskaratik beste hizkuntza batzuetara itzulitako lanei dagokienez, 3 lan baino ez dira ageri Nor da Nor datu basean7 aztergai
|
dugun
garairako: Buenos Airesko Ekin argitaletxean Jorge Riezuren Flor de canciones populares vascas, batetik, eta Rene Lafonek frantsesez emandako La jeunesse d’Oihenart en vers basques (Arnaud Oihenart) eta Les premices de la langue des basques (Bernard Etxepare), biak ere Euskalerriaren Adiskideen Elkarteak argitaratuak.
|
|
|
Bat bateko bertsolaritzaren helburua emozioak sortzea bada, aztergai
|
dugun
garaiaren dinamika nagusiari ongi egoki zekiokeen jarduna zatekeen: parametro emozionalek erdiz erdi jo zuten 50en akieratik aitzinerako euskal kultur dinamika osoa, eta, errana dugunez (Gandara, 2016), pertzepzio emozionala ardatz funtsezkoa izan zen euskal kulturaren, haren atzematearen eta egokitzapen modernoaren balioztatze prozesuan.
|
|
|
Hizpide
|
dugun
garaian, euskal komunitateak ukazioan oinarrituriko kokapena zuen Espainiako estatuarekin konpartitzen zuen elkarreragin eremuan; horren eraginez, zeinahi balioztatze prozesu euskal komunitatetiko barne indarretatik hel zitekeen, soilik. Elkarreragin eremuko kokapena izan ohi da, hain zuzen, balioztatzeak sinbolikoa, ekonomikoa nahiz gurutzatuabaldintzatzen dituen alderdi nagusietarik bat.
|
|
|
edonola ere, hogeita hamar urte beranduago elizgizonaren hautua izan zen Eliza katolikoaren boterea eta printzipioak auzitan jartzen zituzten atalak ezabatzea, eta lana atal horiek gabe kaleratzea, liburua" ditaken eskuararik garbienean egina" omen zelako. Hemen nabarmentzekoa da garbitasunaren ideia horrek, adiera gramatikala ez ezik, adiera morala ere
|
bazuela
garai hartan eta, zentzu horretan, Miranderen literaturgintzarentzako oztopo handia izan zela. Lafitte izan zen, beste elizgizon batzuekin batera, erotikoa izan zitekeen oro lizun edo pornografiko gisa sailkatu eta ahal zen heinean debekatu zuena.
|
|
|
Baina, horien artean gaia mugatua dugularik, uste
|
dut
garaia dela, aitzinsolasetan ibili eta gero, hitza berari ematekoa.
|
|
2023
|
|
|
Beharrik, esan bezala, informatzaileak atsegin
|
du
garai bateko hitz, esapide, esaera eta errefrauak gogora ekartzeko zeregina, biziki atsegin ere. Batzuetan, hizkuntza oroitzapenak idatzita izaten ditu, prestatuta, arratseko solasalditxorako.
|