|
2021
|
|
|
Ipar Euskal Herriko Elkartasun Sarea duela urte eta erdi sortu zutenean, momentuko ekinaldia izan zela azaldu du Pebetek: «Beharra genuelako
|
persona
zaurgarrienak eta ahulenak babesteko, baina biziki konplikatua izan zen haienganat iristea garai hartan».
|
|
|
Agorrilaren bukaeratik aitzina, herritar zaurgarrienek ordua hartzen dute hirugarren ziztada hartzeko Ipar Euskal Herrian, eta iraila erditsutik aitzina hasiko dira dosia jartzen. Frantziako Osasun Aginte Gorenak datozen egunetan zehaztekoa du lehentasuna izanen duten
|
pertsona
zaurgarrien zerrenda. Oraingoz, gainerako herritarrei ez diete aukerarik ireki hirugarren dosia jartzeko.
|
|
|
Ondorio erregresiboak mugatuak izaten dira askotan, erregaien zergak, esaterako. Gainera, zerga horiek sortutako baliabideak ondo erabiliz gero, erregresibitate arinak konpondu ditzakete, kalte egin diezaieketen
|
pertsona
zaurgarriak konpentsatuz.
|
|
|
«Borrokak bere horretan dirau; herri honek ez dio egun bakar batean ere antolatzeari utzi, ez eta kapitalismo izeneko pandemia mundialaren aurka borrokatzeari ere». Nabarmendu zutenenez, «kapitalismo heteropatriarkalak ankerkeriaz» jokatzen du hainbat
|
pertsona
zaurgarrirekin, eta hainbat eremutan du eragina. Zaintzaren arloa oinarri izan zuten:
|
|
2022
|
|
|
Ez litzateke lehen aldia ezusteko bat izaten dugula». OMEko arduradunak neurriak eskatu dizkie agintariei
|
pertsona
zaurgarriak eta osasun langileak zaintzeko, eta baita pandemiak ekonomiari eta hezkuntzari eragindako kaltea gutxitzeko ere. Atzo solastatu zen OMEko buruzagia, eta datozen asteetarako aurreikuspena ere egin zuen, esan zuen litekeena dela sei eta zortzi aste bitarteko tartean Europako herritarren erdiak COVID eragiten duen birusarekin kutsatzea.
|
|
|
Astelehenetik aurrera, ordea, bakartu beharrik ez dute izango asintomatikoek eta sintoma arinak dituztenek. Artaz ibili dutela esan da, ahal bada
|
pertsona
zaurgarrienen inguruan ibiltzea ez dela komeni, eta maskara jantzita eraman dutela, baina ez dute kanpora irten gabe geratu. Hego Euskal Herrian eragina izango du erabaki horrek; atzo arratsaldean hartu zuten Espainiako Osasun Ministerioko eta autonomia erkidegoetako ordezkariek, Osasun Publikoko Batzordearen bileran.
|
|
|
Era berean, atzo egin zuten bileran erabaki zuten soilik
|
pertsona
zaurgarriei egingo zaizkiela diagnostikoa egiteko testak: esaterako, adinekoak badira, immunoeskasiaren bat badute, bestelako patologiaren bat badute, edo haurdun badaude.
|
|
|
Baina, oro har, kasu larrienei begirakoa izango da hemendik aurrera COVID gaineko zaintzaren lehentasuna. Era horretan,
|
pertsona
zaurgarrienetan jarri nahi dute arreta eta zaintza, eta haiei bakarrik egingo diete jarraipen zorrotza.
|
|
|
esaterako, adinekoei, immunoeskasia dutenei, haurdun daudenei eta gaixotasunen bat dutenei. Era horretan,
|
pertsona
zaurgarrienetan jarri nahi dute arreta eta zaintza, eta haiei bakarrik egingo diete jarraipen zorrotza.
|
|
|
Behin sintomak arindutakoan, ostera ere zentrora itzuli dira, baina sintomak izan eta ondoko hamar egunetan maskara jantzita eduki dute, eta eskuak «modu egokian» garbitu dituzte. Gainera,
|
pertsona
zaurgarriekin kontaktuan egotea saihestu dute. Dekretuak dio irizpidea berbera izango dela positibo eman duten baina sintomarik ez dutenentzat.
|
|
|
Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan ez ezik, Nafarroako ikastetxeetan ere bertan behera geratuko da maskararen derrigortasuna, astelehenean, gobernuak jakinarazi duenez. Hezkuntza Departamentuak maskararen erabileraren gaineko irizpideak igorri dizkie Nafarroako ikastetxe publiko eta itunpekoei, eta, aurreratu duenez,
|
pertsona
zaurgarriek maskara erabiltzen jarrai dezaten gomendatu du bertan, eta, lehentasunez, maskara kirurgikoa izan dadin. Halaber, «ardura eta errespetua» eskatuko du maskara erabiltzen jarraitu nahi dutenekiko.
|
|
|
2022ko otsailaren 22an Espainiako Gobernuak
|
pertsona
zaurgarrienen etxegabetzeen etenaldia luzatu bazuen ere, datuek erakusten dute Hego Euskal Herrian kaleratzeak ugaritu egin direla.
|
|
|
Espainiako Ministroen Kontseiluak 2022ko irailaren 30era arte luzatu zuen alternatibarik ez duten
|
pertsona
zaurgarrienak etxegabetzeko debekua, eta neurri horren babespean geratzen dira familia zaurgarriak, haurrak dituzten familiak, menpekotasun egoeran dauden pertsonak eta indarkeria matxistaren biktimak ere, betiere alokatutako etxea jabe handiena bada.
|
|
|
Estrategia aurkeztearekin batera, pil pilean dauden gaiei ere heldu diete Urkulluk eta Gotzone Sagardui Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak. COVID pandemiari lotuta, «zuhurtzia eta babesa» galdegin ditu Urkulluk, batez ere
|
pertsona
zaurgarrienentzat. Zehatzagoa izan da Sagardui:
|
|
|
Sua nola piztu zen ikertzen ari direla gaineratu du. Atzo «une larriak» bizi izan zituztela azaldu du, sua eskualdeko garraio publikoko ibilgailuen gordetegira hurbildu zelako, eta
|
pertsona
zaurgarriak dauden Xabierko Frantziskoren egoitzara. Halere, azkenean ez zuten hustu behar izan azken hori.
|
|
|
Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, biztanle guztiei bideratu diete kanpaina.
|
Pertsona
zaurgarriek ordua eskatu ahal izango dute irailaren 26tik aurrera, Osakidetzaren webgunearen bidez edo osasun zentrora deituz. Gainerakoek azaroaren 1era arte itxaron dute txanda eskatzeko.
|
|
|
Politikak hori gehien behar duten herritarren eskaerei erantzuten ez badie, alferrekotzat joko dute. Hau da, kudeaketa politikoak eragin positibo zuzena izan behar du gure gizarteko
|
pertsona
zaurgarrienen eguneroko bizitzan. Gobernatzen duten alderdiek zein oposizioan daudenek, beren jarduera politikoaren bidez, eskubideetan aurrera egitea eta herritar gehienen bizi baldintzak hobetzea bermatu behar dute.
|
|
2023
|
|
|
Horrez gain, bizitegi sozialen kopurua emendatu behar dela uste du Aldak, eta beharrezkotzat jo du horietako batzuk kanporatzeen biktima direnentzat atxikitzea.
|
Pertsonarik
zaurgarrienek kanporatze arriskuaren aitzinean babes handiagoa izan luketela ere uste du. Bestalde, bizitegi berri bat atzematea ez litzateke maizterraren esku bakarrik izan behar Aldaren ustez:
|
|
|
Jaio garenetik hiltzen garen momentura arte gara zaurgarriak, maila diferenteetan bizitzaren etapa bakoitzean. Kontua da gure gizarteetan
|
pertsona
zaurgarrien eta ez zaurgarrien arteko diferentzia egiten dugula, gorputz batzuei agentzia emanez eta besteei kenduz.
|
|
|
Kontua ez da
|
pertsona
zaurgarriak edo ez zaurgarriak daudela, baizik eta zaurgarri bezala izendatzen ditugun horiek benetan prekarioak direla. Modu bat da pertsona baten egoera latzaren erantzukizuna norbanakotik sistemara mugitzeko.
|
|
|
Azken boladan suteak ikusi ditugu Mediterraneo aldean, eta dozenaka pertsona hil dira. Tenperaturen igoera kaltegarria da
|
pertsona
zaurgarrientzat batez ere, hala nola gazteentzat eta adinekoentzat. Atmosferaren kutsadurak ere arazo kardiobaskularrak eragiten ditu osasunean.
|
|
|
Etxebizitzen neurriei gehitu behar zaie 2025era arte luzatuko dela
|
pertsona
zaurgarriak etxegabetzeko debekua. EH Bilduk atzo iragarri zuen koalizioak Sanchezen gobernuarekin iritsitako akordio baten ondorioa dela luzapen hori.
|