|
2023
|
|
|
Zaurgarri bezala irakurtzen diren bizitza prekarizatu horietako asko, aldi berean, kriminalizatuak izaten dira, hala nola,
|
pertsona
transak, arrazializatuak edota sexu langileak. Kriminalizazio hori esentzializatu egiten da, eta galarazi egiten du pertsona horiek estatuek eta norbanakoek haien kontra zuzenean eta zeharka egiten duen biolentzia horren kontra egitea, haien defentsarako eskubidea kenduz.
|
|
|
Ezaugarri jakin batzuen ondorioz kalte fisikoa jasatera edo eskubideen galera jakin batzuetara bideratuta dagoen gorputza, gorputz prekarizatua da. Horren adibide da
|
pertsona
transek osasungintzako txartelean sexu izendapena aldatzea lortzen dutenean, baina sistema medikoak agintzen duen prozesua ez egitea erabakitzen dutenean, osasun sistema publikoko zerbitzuetara sarbidea mugatzen zaiela (gizon transei ginekologia eta emakume transei urologia kentzen zaienean, adibidez). Baita bollerei sarketarik gabeko sexu eredua aurresuposatzen zaienean eta sexu transmisiozko infekzioak edo osasun kontrol periodikoak ez egiteko aukera ematen zaienean ere.
|
|
|
Lehenengoari dagokionez, muturrekoak diren bi planteamendu agertu ohi dira debateetan, maila berean esentzialismoaren produktu direnak:
|
pertsona
transek haien natura ukatzen dutela, edo jaiotzetik ukatutako natura bat bilatzen dutela. Trans identitateen sinplifikazio horiek trans identitateari eta borrokari izaera politikoa kentzen diete, bazterretan kokatzen diren trans bizitzak eta esperientziak gehiago prekarizatuz.
|
|
|
Hego Euskal Herriko testuinguruan, TERFak ez dira inoiz antolatuta egon, eta diskurtso transfoboa ez da sekula Mugimendu Feminista Autonomoaren parte izan; transfeminismoaren 1999ko pizkundetik,
|
pertsona
transak eta sexu langileak presente egon dira komunikatu gehienetan. Ikuspegi orokorra ez den arren, eta beste subjektu batzuei ikusgarritasuna eman zaien arren, gaur egungo eztabaidak lekua kendu die bi subjektu horiei Mugimendu Feministaren parte diren zenbait sare eta taldetan, aipatuak ez izateraino.
|
|
|
Mugimendu Feministaren parte diren talde feminista askotan, aldiz, kontrako efektua izan du TERF oldarraldiak:
|
pertsona
transen alde lerrokatu dira argi eta garbi eta horrek talde feministen eta LGTBI talde lokalen arteko lotura sendotu du. 2020a baino lehen, diskurtso transfoboak Elizari lotutako instituzioetatik eta eskuineko sektoreetatik heltzen ziren gure kaleetara, hala nola, Hazte Oír autobusak.
|
|
|
Hori eta ondoren aipatuko diren arrazoi gehiago oinarri harturik, sexua eta generoa kategoria kulturalak direla aldarrikatzen dute mugimendu transfeminista eta LGTBI mugimendu denetarikoek.
|
Pertsona
transen kontrako mugimendu askok “sexua ez da generoa” bezalako esaldi anbiguoak erabiltzen dituzte bereziki emakume transen eta trans ez bitarren bizitzen ezabapena sustatu nahian. Jakin badakigu bi kontzeptuak ez direla gauza bera, baina bien arteko desberdintasuna ez datza bata biologikoa (egiazkoa eta aldaezina) eta bestea kulturala (ikasitakoa) dela baieztapenetik.
|
|
|
13/ 2005 Legeak sexu bereko pertsonen arteko ezkontzak ahalbidetuko zituen. 14/ 2006 Legearen bitartez, giza ugalketa lagunduaren arloan, lesbianen eskubideak arautu ziren, eta 3/ 2007 Legearen bitartez,
|
pertsona
transen erregistro sexualaren aipamena arautu zen. Lege guztiek historia propioa duten arren, aipaturiko testuingurua azaltzeko azken lege hori hartuko dut abiapuntu.
|
|
|
Lege guztiek historia propioa duten arren, aipaturiko testuingurua azaltzeko azken lege hori hartuko dut abiapuntu. 2007ko trans legearekin, administratiboki sexu izendapena eta izena aldatzeko eskubidea ematen zaie
|
pertsona
transei. Legeak ez zituen jasotzen hezkuntza, osasun, familia, lan, aisialdi, kirol, kultura... arloetan pertsona transek bizitza bizigarriak izateko beharrezkoak diren eskubideak.
|
|
|
2007ko trans legearekin, administratiboki sexu izendapena eta izena aldatzeko eskubidea ematen zaie pertsona transei. Legeak ez zituen jasotzen hezkuntza, osasun, familia, lan, aisialdi, kirol, kultura... arloetan
|
pertsona
transek bizitza bizigarriak izateko beharrezkoak diren eskubideak. Aldiz, lege hori garrantzitsua izan zen, hura baino lehen sexu izendapena eta izena aldatzeko prozesua juridikoa zelako.
|
|
|
Lege hori indarrean dago gaur egun, eta eragina du trans lege propiorik ez duten lurraldeetan bizi diren pertsonengan: sexu izendapena aldatzeko psikiatrizaziora behartzen ditu
|
pertsona
transek, disforia diagnosi bat lortzeko. Era berean, bi urteko hormonazio prozesua pairatzera derrigortuta daude erregistroan sexu izendapena eta izena aldatu nahi duten pertsona transek, izendapenarekin koherentzia duen gorputza lortzeko.
|
|
|
sexu izendapena aldatzeko psikiatrizaziora behartzen ditu pertsona transek, disforia diagnosi bat lortzeko. Era berean, bi urteko hormonazio prozesua pairatzera derrigortuta daude erregistroan sexu izendapena eta izena aldatu nahi duten
|
pertsona
transek, izendapenarekin koherentzia duen gorputza lortzeko. Bi neurri horiek trans esperientzia gorputza moldatzean sendatzen den gaixotasun mental bezala aurkezten laguntzen dute, eta genero rolen erreprodukzioaren baitan egituratzen dira.
|
|
|
Bi neurri horiek trans esperientzia gorputza moldatzean sendatzen den gaixotasun mental bezala aurkezten laguntzen dute, eta genero rolen erreprodukzioaren baitan egituratzen dira. Azkenik, adin txikiko
|
pertsona
transei, trans migranteei eta trans ez bitarrei aldaketa administratiboa eta trantsizio klinikoa egiteko sarbidea ukatzen die.
|
|
|
Legeak dituen gabeziak ikusita, eta lurralde batzuetan legedi propiorik ez izateak lurralde horietako
|
pertsona
transen bizitzak zelan zigortzen dituen ikusita (hormonazio prozesuak egitera derrigortzea, legedi malguagoa duten lurraldeetara lekualdatzea, psikiatrizazioa...), 2017an trans lege berri bat ateratzeko proposamena egin zen Espainiako Gobernutik, PSOE alderdi politikoak bultzatuta. 03/ 2007 Legearekiko aldaketarik nabarienak sexu eta genero autodeterminazioa, eta hamasei urtetik gorakoei erregistroan aldaketak egiteko independentzia ematea izan ziren.
|
|
|
Eta, Hego Euskal Herrian, zer? Hurbiltasun geografikoa dela-eta, Estatu espainiarreko alderdi politikoetatik sortutako
|
pertsona
transen kontrako diskurtsoa hona ere iritsi da. 2020az geroztik, lehen existitzen ez zen gatazka bat heldu da gurera.
|
|
|
Sistema estrukturalki transfoboa denez, joera transfoboak presente egon dira beti, arrazakeriarekin edota matxismoarekin gertatzen den bezala. Baina gurean ez genuen
|
pertsona
transen kontrako jokaera intentzionalik. Euskal Herriko mugimendu feministak beti errekonozitu ditu emakume transak mugimenduaren parte gisa, emakume subjektua zabaltzeko izartxoaren(*) erabilerari ekin zion, eta feminismoaren baitan inoiz ez da genero autodeterminazioaren kontrako diskurtso edota ekintzarik burutu orain arte, nahiz eta 2012tik eta 2017tik horretarako eskubide legala izan dugun.
|
|
|
Hori da bereizgarria.
|
Pertsona
transen kontra pil pilean dagoen TERF ideologiak antzekotasunak ditu 70eko hamarkadan Betty Friedanek (1963) sustaturiko lesbianen kontrako gorroto diskurtsoarekin. Garai hartako lesbianak konturatu zirenean gailentzen zen feminismoa burgesa, heterosexuala eta zuria zela, bestelako aldarrikapenak egiten hasi ziren ordezkatuak sentitzen ez zirelako.
|