|
2000
|
|
|
Hendaiako udalak herriko eskoletan behikia ez emateko erabakia bertan behera utzi zuen hil honen 4an. Frantziako instituzioek oso hurbiletik jarraitzen dute afera, ekonomia eta
|
pertsonen
osasuna baitago jokoan. Akitania osoan zabaltzen diren Champion saltoki handietako" Guyenne et Gascogne" kateko Indaburu arduradunak honela erran digu:
|
|
2001
|
|
|
Xehetasunezko azterketa luzeak gainditu ondoren, egiaz beharrezkoak direla eta, gainera, baimendutako dosietan,
|
pertsonaren
osasunean inongo ondorio kaltegarririk ezin eragin dezaketela frogatzen duten aditiboak bakarrik daude onetsita eta horiexek dira, hain zuzen, elikadura industriak erabil ditzakeen bakarrak.
|
|
|
Produktuen segurtasuna bermatzea kontsumitzaileari Osasun eta Kontsumo Ministerioak agindu du" oliba patsaren olioa" kentzeko,
|
pertsonen
osasunerako kaltegarria izan daitekeen substantzia duelako. Neurriaren oinarri juridikoak urtarrilaren 19ko 44/ 1996 Errege Dekretua du oinarri," kontsumitzailearen eskura jarritako produktuen segurtasun orokorra bermatzeko neurriak hartzen dituena".
|
|
|
Administrazioak erruduntasun testigantza jurisdikzio penalari pasatuko dio egitatea delitua izan badaiteke, eta ez du zehapen prozedura jarraituko agintaritza judizialak epai irmoa ematen ez duen bitartean. Gainera,
|
pertsonen
osasuna eta segurtasuna babesteko neurriak har daitezke bide administratiboan, eta neurri horiei eutsiko zaie harik eta agintari judizialek haien gaineko iritzia eman arte. Auzitegi Gorenaren epaia Auzitegi Gorenak, 1999ko apirilaren 14an, maionesa kontsumitzeari buruzko epai bat eman zuen, ezgaitu baten gurasoen, egoitzaren eta bertan zegoen arduradunaren arteko auzi luze bati amaiera emateko.
|
|
2002
|
|
|
Isun “barregarria” Bestalde, Grupo Ecologista de las Terres de l’Ebre Ecologistas en Acción taldeak (GETE EA), nuklearrari ezarritako zigorra jakitean, barregarritzat jo zuen. Erakunde horren arabera, isun hain baxuek bide ematen diete zentral nuklearrak ustiatzen dituzten enpresei zigorgabetasun osoz jarduteko, eta horrek eragina izan dezake
|
pertsonen
osasunean eta segurtasunean. Ekologistek deitoratu egin zuten CNSren zorroztasun eta irizpide falta Ascórekiko, funtzionamendu arauak behin eta berriz urratzen dituen enpresarekiko.
|
|
|
Halaber, PCBak dituzten baleak eta giza garapenean akatsak eragiten dituzten beste kutsatzaile batzuk aurkitu dira, adituen esanetan. Cartagenako forotik aterako den programa, abuztuan eta irailean Hego Afrikan egingo den garapen iraunkorreko topaketan onartuko dena, nazioarteko itunetan debekaturik dauden kimikari toxikoak ezabatzeari buruzkoa izango da, “dozena zikina” delakoa barne (ingurumenerako eta
|
pertsonen
osasunerako arrisku handiena duten 12 kutsatzaile organiko iraunkorrak).
|
|
|
Oharrean jendeari jakinarazten zaio bere transmisioa, arnasbidetik bakarrik, foku poluitu batetik datozen ur tanta txikiak arnastean gertatzen dela. Gainera, ahoko edo norberaren garbitasunerako ur kontsumoa ez da
|
pertsonen
osasunerako arriskutsua. Osasun Sailak, halaber, hiru kilometroko diametroa duen eremu bat mugatu zuen Pubilla Casas de Hospitalet auzoan, Espplugues terminoaren zati batera iristen dena, infekzioaren jatorria berehala aurkitzeko, gaitz handiagoak saihesteko.
|
|
|
Tratamendu psikologikoak fibromialgia duten
|
pertsonen
osasun egoera hobetzen du
|
|
|
Erabiltzen diren substantzien artean, frogatu da horietako batzuek egiazko arriskua dutela kontsumitzaileen osasunerako. Hala ere, badirudi hormona ekintza duten molekulek dituztela arrisku gutxien
|
pertsonen
osasunerako. Substantzia horiek, besteak beste, gizonezkoen edo emakumezkoen hormona ekintzak dituztenak, animaliei eman behar zaizkie eta beren lana egin behar dute, baina ezin dugu ahaztu denboraren poderioz metabolizatu egiten direla, eta, ondorioz, haien eragin farmakologikoa galtzen dutela.
|
|
|
Azken sistema horrek hainbat abantaila ditu aurrekoekin alderatuta, bereziki, lehorra izatea, batzuetan ez baitu uzten moketen eta alfonbren hezetasuna erabat kentzen. Hautsen barruan dauden disolbatzaileak substantzia naturalak izatea komeni da, gero moketan edo
|
pertsonen
osasunean kalteak eragin ditzaketen agente korrosibo edo urratzaileak saihesteko. % 99 substantzia naturalez osatutako hautsak daude.
|
|
|
Udalek herritarren eskura hornidura publikoko sarearen bidez jartzen duten edateko urak gutxieneko segurtasun eta kalitate baldintzak bete behar ditu. Garrantzitsuena da
|
pertsonen
osasunerako arriskurik ez izatea. Arau hori ez betetzeak mota guztietako erantzukizunak ekar diezazkieke arau hausleei (penala, zibila eta administratiboa).
|
|
|
Hori lortzeko bide bakarra zen petrolio ontzientzako segurtasun maila altuak, estatuetako agintarien kontrol zehatzak eta aldian behingoak eta kautelazko neurri sendoak, administrazio zehapen eredugarriak eta espetxe zigorrak ezartzea itsas segurtasunik ezaren arduradunentzat, baita istripua gertatu aurretik ere. Kontua da ingurumenarentzat edo
|
pertsonen
osasunarentzat arrisku larria dagoela nabarituz gero, prebentzio neurriak har daitezkeela. Horregatik, ezin da baztertu “arrisku” delituetarako espetxe zigorrak ezartzea.
|
|
|
Guztia nuen, beraz, aurka. Baina ni ere ez naiz, buruan zerbait sartzen zaidanean, atzera egiten duten horietarik, are gutxiago kasu hartan, gehien maite nuen
|
pertsonaren
osasuna eta zoriona –baita nireak ere– arriskuan zeudenean. Eta, hala, goiz batean premiazko bisita bat egin behar nuela profitaturik, haren etxera joan nintzen.
|
|
2003
|
|
|
Aurki indarrean sartuko den Lege horrek 30.000 eurorainoko isunak ezartzea aurreikusia du, lege urratze larrien kasuetan (zarata muga garaienak gainditzen direnean, ingurugiroa edo
|
pertsonen
osasun zein segurtasunaren kaltetan).
|
|
|
Hil ala biziko auzietan bakarrik jotzen da honelako prozeduretara; zarataren kasuan, hotsak
|
pertsonen
osasunarentzat larriki kaltegarri gertatzen direnean (Espainiako Konstituzioaren 45.
|
|
|
Erretzaile ez diren
|
pertsonen
osasun arriskuen gaineko datu zientifikoak gogoan izaki, tabakoaren erabileraren mugapenei buruzko legeria estatalak xedatua duenez, hiritar horien osasun eskubidea errespetatu beharra dago; Osasunaren Lege Orokorrean ebatzitakoaren arabera, berriz, tabakoa pertsonaren osasunarentzat sustantzia kaltegarria da.
|
|
|
Erretzaile ez diren pertsonen osasun arriskuen gaineko datu zientifikoak gogoan izaki, tabakoaren erabileraren mugapenei buruzko legeria estatalak xedatua duenez, hiritar horien osasun eskubidea errespetatu beharra dago; Osasunaren Lege Orokorrean ebatzitakoaren arabera, berriz, tabakoa
|
pertsonaren
osasunarentzat sustantzia kaltegarria da.
|
|
|
Horrenbestez, liskar edo auzirik sortzekotan, erretzaile ez diren
|
pertsonen
osasuna babesteko eskubidea nagusituko da beti erretzeko eskubidearen gainetik.
|
|
|
Gure ustez, bai espazio publikoetan (hala nola erabilera publikoko aretoetan, oro har) erretzeko debekapena, baita komunitateak erretzaile ez diren
|
pertsonen
osasun eskubidea aintzat hartu behar ditu komunitateak.
|
|
|
Eutanasia gaixotasun sendaezinen edo
|
pertsonen
osasunerako arriskuen kasuetarako bakarrik gordeko da.
|
|
|
Hain zuzen, FAO OMEko Batzordeak (Food Agropecuure Organisation Osasunaren Munduko Erakundea) jakinarazpen bat egin zuen bere garaian, eta hau adierazi zuen: " elikagai irradiatuak, baimendutako dosiak, kontsumitzeak ez du inolako arriskurik
|
pertsonen
osasunerako".
|
|
|
Janari azkar, erraz eta merkeko formula unibertsalek kontsumitzaileen gosea asetzen dute, eskualdeko kulturari eta giza osasunari nolabaiteko kaltea eginez. «Aspalditik», azaltzen du SEDCAko lehendakariak, «autore askok gizakiarentzat egokiena den elikatze motari buruzko iritziak eta teoriak eman dituzte», eta egokitzat jotzen du hura kontsumitzen duten
|
pertsonen
osasunari mesede egiten diona. Dieta orekatuaren funtsezko balio horrek, adituari gehituta, zentzua hartzen du gaur egun osasuntzat hartzen duguna ez dela gaixotasunik eza soilik, baizik eta gaitasun fisiko eta mentalen adierazpen osoa.
|
|
|
Baldintzatzaile kulturalek, produktuaren eskuragarritasunak eta familiaren ekonomiak ere eragina dute. Teknikoki, kontsumitzaileak ez daki elikagaien higiene eta osasun baldintzez, eta alderdi horiek oso garrantzitsuak dira, horiek ez betetzeak
|
pertsonen
osasunean eragin handia izan baitezake. Horregatik, ahal den neurrian, produktuaren ezaugarri fisiko kimikoak, mikrobiologikoak eta sanitarioak arautzen dira, ekoizten denetik kontsumitu arte.
|
|
|
Horretarako, ikuskatutako instalazioetan gas poluitzaileen ihesak detektatzeko gai den material tekniko espezializatua dute agenteek, Guardia Zibilak jakinarazpen batean jakinarazi zuenez. Horrela, hondakin arriskutsuei eta atmosferarako gas toxikoen emisioei buruz aurreikusitakoa betetzen ez dutenak, ozono geruzarentzat eta
|
pertsonen
osasunarentzat kaltegarriak direnak eta berotegi efektua eragiten dutenak detektatu nahi dira. Gaur egungo legeak eskatzen du jendearentzat oro har irekita dauden eraikin guztiek aire girotuko eta suteak itzaltzeko instalazioak izatea, aldizkako azterketak egitea eta erabiltzen diren gasak instalazio mota bakoitzerako egokiak izatea.
|
|
|
Azken emaitza positiboa izan da bi aldeentzat. Abokatuak, azkenean demanda kendu duenak, mundu mailako publizitatea eman dio AFAek
|
pertsonen
osasunari buruz ustez dituzten arazoei. Hemendik aurrera, enpresak, abokatuak edo agintari edo elkarte zientifikoek planteatutako arazoari buruz egindako gogoetei erreparatzen badie, aukera du bere produktuek kontsumitzaileei sor diezazkieketen arriskuez ohartarazteko, edo produktuaren formulazioa aldatzeko.
|
|
|
“Benetako enplegu hobia da osasun ereduaren eta gizarte zerbitzuen barruan”, adierazi zuten. Prestazioen “berdintasuna” Bestalde, atzo kongresua inauguratzeaz arduratzen den Ana Pastor Osasun ministroak adineko
|
pertsonentzako
osasun prestazioen “berdintasuna” bermatu zuen, bizi diren komunitatea edozein izanda ere. Ministroak azpimarratu zuen egungo mapa autonomikoak ez duela oztopoa izan behar 65 urtetik gorako 7 milioi pertsonei gizarte eta osasun laguntza emateko, haien bizilekua kontuan hartu gabe.
|
|
|
Alde horretatik, eta ke aromak zatikatze eta arazte prozeduren eraginpean dagoen ketik sortzen direnez, ez dira ezkutatzen kearen konposizio kimikoa konplexua dela eta hainbat faktoreren mende dagoela, hala nola erabilitako zur motak, kea sortzeko erabilitako metodoa, zuraren uraren edukia eta ekoizpenean oxigeno tenperatura eta kontzentrazioa. Erregelamenduak lehentasunezko helburu bat du,
|
pertsonen
osasuna babestea; eta, hori lortzeko, ezartzen du ke aromek segurtasun ebaluazioa egin behar dutela, prozedura komunitario baten bidez, merkatuan jarri edo elikagaietan, edo haren azalean, Erkidegoaren barruan, erabili aurretik. Izan ere, Giza Elikaduraren Batzorde Zientifikoak lehen esan bezala, ezin zen metodo komun bat diseinatu elikagaiak aromatizatzeko erabiltzen ziren ke aromen segurtasuna ebaluatzeko, haien artean desberdintasun fisiko eta kimiko handiak baitzeuden.
|
|
|
Gobernuak errege dekretu bat onartu du, ozono troposferikoaren ondoriozko kutsaduragatiko egungo alerta atalasea heren bat murrizten duena, substantzia horrek giza osasunean eta, oro har, ingurumenean dituen eragin kaltegarriak saihesteko, prebenitzeko eta murrizteko. Arau berriaren helburua da ozono kontzentrazioaren zenbait balio betetzea 2010 eta 2013 urteen artean,
|
pertsonen
osasuna babesteko, eta bosturtekoan, landaredia babesteko. Osasuna babesteko helburu balioa 120 mikrogramokoa da metro kubiko bakoitzeko.
|
|
2004
|
|
|
Elikagaien ekoizpen intentsiboak baliabide naturalak agortzen ditu, eta ondorio kaltegarria du
|
pertsonen
osasunean, Worldwatch Institute k Munduaren egoera 2004 txostenaren arabera. Txosten berean ohiko nekazaritza eta abeltzaintzara itzultzea gomendatzen da.
|
|
|
Kaletik iristen den soinu normala 80 dezibeliokoa izan daiteke, eta garbigailu bat 70eraino iristen da. Munduko Osasun Erakundearen arabera, ingurumen zaratak “kontrako ondorioak” ditu
|
pertsonen
osasunean. Kutsadura akustikoa zenbait disfuntzio fisiologikoren, loaren nahasteen edo errendimenduaren murrizketaren jatorrian dago, besteak beste.
|
|
|
Arto transgenikoa EBn berriki, maiatzean, “BT 11” arto transgenikoa merkaturatzea onartu da. Produktua potoan edo krispeta moduan salduko da, eta ekoizleak txosten zientifikoak aurkeztu ditu, produktua
|
pertsonen
osasunerako eta ingurumenerako segurua dela frogatzeko, Europako araudiak xedatzen duenaren arabera. 1999az geroztik, lehenengo aldia da EBk organismo horiei buruzko luzamendua amaitzen duela, eta erakunde horien ondorioei buruzko azterketarik ezean oinarritzen zela nagusiki.
|
|
|
Hala ere, elikagai horien abantailak eta eragozpenak ez daude argi kontsumitzaile gehienentzat. Egungo legediaren arabera, horrelako elikagaiak saltzen dituen enpresak txosten zientifikoak aurkeztu behar ditu produktua
|
pertsonen
osasunerako eta ingurumenerako segurua dela frogatzeko.
|
|
|
kontsumitzaileek elikagaia erabiltzeko baldintza normalak eta ekoizpen, eraldaketa eta banaketa fase bakoitzean; eta kontsumitzaileari ematen zaion informazioa, etiketan ageri dena barne, edo kontsumitzaileak, oro har, eskura dituen beste datu batzuk, elikagai edo elikagai kategoria jakin baten ondorioz osasunerako kaltegarriak diren ondorio batzuei aurrea hartzeari buruz. Beste kasu batzuetan, eta elikagai baten kaltegarritasunik eza zehaztu nahi denean, kontuan hartu dira konplexutasun handiko beste elementu batzuk, hala nola, elikagai horrek epe labur eta luzean izan ditzakeen berehalako ondorioekin zerikusia dutenak, ez soilik kontsumitzen duen
|
pertsonaren
osasunarentzat, baita bere ondorengoentzat ere; izan daitezkeen ondorio metakorrak; eta kontsumitzaile kategoria jakin batek izan dezakeen ordena organikoaren sentsibilitate partikularra, elikagai hori dagoenean. Elikagai batek giza kontsumorako ez duen gaitasunari dagokionez, kontuan hartu beharreko faktoreak produktuaren beraren orbitan daude.
|
|
|
Hala ere, adituek diote horrek ez duela
|
pertsonen
osasunean eraginik.
|
|
|
Ildo beretik, maila horiek osasunean dituzten ondorioak aztertu dituzte, eta, nahiz eta konde hirian kontzentrazio handia egon, airearen kutsatzaile hori “ezin izan da haurrengan arnas infekzioak gehitzearekin lotu”; beraz, “ez du eraginik osasunean”, Óscar García Algar Itsas Ospitaleko azterketa eta pediatraren koordinatzailearen arabera. Hala ere, García Algarrek azaltzen du nitrogeno dioxidoaren kontzentrazio handiek “ondorio kaltegarriak dituztela
|
pertsonen
osasunerako, modu masiboan gertatzen direnean, ihes baten bidez”, eta hori “ez da gertatzen gure hirietako etxeetan”. Normalean, gradu altua" sukaldeetan eta berogailuetan erabiltzen den errekuntzari, zigarroen keari" eta kaleetan gertatzen den “kanpoko auto trafikoari” erantzuten dio.
|
|
2005
|
|
|
Irudia: ARS Image Gallery Hala ere, Justizia Auzitegiak gogorarazi du estatu kideek ahalmena dutela bermatu nahi duten
|
pertsonen
osasuna eta bizitza zenbateraino babestu erabakitzeko eta elikagaiak merkaturatu aurretik baimena eskatzeko. Hala ere, kontuan hartu behar dituzte Erkidegoan salgaien joan etorri askearen eskakizunak eta hartutako neurrien proportzionaltasun printzipioa.
|
|
|
Justifikatu gabeko osasun publikoaren babesa Justizia Auzitegiak aztertu behar izan zuen Zeelanda Berriko administrazio jarduna justifikatuta ote zegoen osasun publikoa babesteagatik, une hartan legeak harmonizatu ez zirelako, eta ikerketa zientifikoaren egungo egoeran zalantzak zeudelako. Izan ere, estatu kideek, Tratatuan bertan xedatutakoaren arabera, bermatu nahi duten
|
pertsonen
osasuna eta bizitza zenbateraino babesten diren erabakitzeko ahalmena dute. Era berean, elikagaiak merkaturatu aurretik baimena eskatu behar da, nahiz eta kontuan hartu Erkidegoan salgaien joan etorri askearen eskakizunak.
|
|
|
1996an hartutako Erabakiaren ondorioz, lehen aldiz aplikatu zen Zuhurtzia Printzipioa elikagaien arloan, eta interes gatazka handia sortu zen, Erresuma Batuak erkidegoko araua inpugnatu ondoren Justizia Auzitegi gorenetara ere iritsi zena. Epaileek erabaki zuten erakundeak babes neurriak hartzeko gaituta zeudela, arrisku horien errealitatea eta larritasuna guztiz frogatu arte itxaron gabe; are gehiago, kasu honetan ziurgabetasun zientifiko handia zegoenean
|
pertsonen
osasunerako arriskuen inguruan. Ondoren, Kontseiluak Erresuma Batuan debekua kentzeko, hainbat neurri hartu behar zituen, hala nola, era guztietako haragi eta hezur irinak nekazaritzako ustiategietatik edo aziendarentzako elikagaiak egiten dituzten enpresetatik kentzea; hiltegietan kontrolak areagotzea; animalia bakoitzarentzat pasaporte sistema bat sartzea eta animaliak identifikatzeko eta haien jarraipena egiteko sistema informatiko bat ezartzea; behi espeziea kentzea eta baztertzea.
|
|
|
Bitaminei buruzko auzia Europako Erkidegoetako Justizia Auzitegira iritsi da. Harmonizazio faltaren aurrean, eta bitaminei eta antzeko substantzia elikagarriei buruzko ikerketa zientifikoaren egungo egoerari buruzko zalantzak daudenez, estatu kide batzuek ahalmena izan dute
|
pertsonen
osasuna eta bizitza beren araudiaren bidez babesteko, eta, horretarako, aldez aurretik baimena eskatu dute «elikagai bitaminatuak» merkaturatzeko. Aldaketa sozialak eta elikagaien jaitsiera Europar Batasuneko herritarrek askotariko elikagaiak dituzten arren, guztiak ez daude prest behar adina mantenugai banakako beharren arabera emango dituen dieta egiteko, araudi proposamenean bertan azaltzen denaren arabera.
|
|
|
Bestalde, prozedura judizialean, Batzordeak uste zuen Austriaren moduko xedapen bat inportaziorako murrizketa kuantitatibo baten pareko efektu neurria zela, EE Itunaren 28 artikuluaren ondorioetarako, horren ondorioz, beste estatu kide batzuetan legez merkaturatzen diren produktu batzuen inportazioa Austriara garestiago bihurtu baitzen. Era berean, Austriako legegileari ontziratuta ez zeuden gozogintzako gaiak makina banatzaileetan merkaturatzea debekatzeko arrazoi zehatzak ez zeudenez ezagutzen, Batzordeak uste zuen ez zegoela modu zehatzean esateko moduan
|
pertsonen
osasunerako arriskuren bat zegoela, eta, beraz, EEren 30 artikuluaren arabera, aipatutako xedapen nazionalaren justifikazioari buruz. Hala ere, epaiak esaten jarraitzen du, Batzordeak alegatzen zuen arriskuaren ebaluazioa ezin zela oinarritu hipotesi irizpide hutsetan, eta alegatzen zen osasun publikorako benetako arriskua behar bezala egiaztatu behar zela neurri murriztailea hartu zen egunean eskura zeuden datu zientifiko berrietan oinarrituta.
|
|
|
Prebentzioak, hondakinen ekoizpena zainduz eta isolatzeko eta kontrolatzeko neurriak hartuz, lurzoruak kontrolik gabe kutsatzea saihestu luke. Zoritxarrez, mundu guztiak ez du egiten ingurumena eta
|
pertsonen
osasuna errespetatzeko desiragarria den hori; beraz, kutsatu ondoren lurzoruak berreskuratzeko eta birgaitzeko tratamenduak erabili behar dituzte azkenean. Teknologiak askotarikoak dira, eta isurketaren, kutsatzailearen eta inguru fisikoaren ezaugarrien arabera erabiltzen dira funtsean.
|
|
|
Izan ere, Erkidegoko epaileek oso argi dute:
|
pertsonen
osasunerako arriskuen existentziari edo norainokoari buruzko zalantzak daudenean, erakundeek babes neurriak har ditzakete arrisku horien errealitatea eta larritasuna guztiz frogatu arte itxaron gabe. Hala ere, kontua ez dago hain argi nazioartean, non MMAren apelazio organoa bat etorri baita Ipar Amerikako jarrerarekin, zuhurtzia printzipioaren aurkakoa, eta nazioarteko merkataritza askerako balazta dela eta EBren aitzakia dela neurri protekzionistak hartzeko.
|
|
|
Transferentziaren arazoa, batez ere, koipea (esnea, eta antzekoak) duten elikagaietan gertatuko da, eta ia ez da batere koipe edukia oso txikia den elikagaietan, hala nola fruta zukuetan. ITX toxikotasunari dagokionez, badira genotoxiko edo mutageniko ez gisa sailkatzen duten ebidentzia zientifikoak; beraz, OMEk
|
pertsonen
osasunari kalterik egiten ez dion substantziatzat hartu du. Hala ere, eta haurren esneak hautemateagatiko alarmaren ondorioz, Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritza (EFSA, ingelesezko sigletan) berrikusten ari da osasun publikoan arrisku potentzialik dagoen.
|
|
2006
|
|
|
Mendekotasuna nozitzen duen
|
pertsonaren
osasuna ez ezik, bere osotasuna ere garrantzi handikoa dela ikasiko du eta, horri esker, bere premia, aisialdi, harreman sozial eta atsedenari tarte handiagoa eskainiko die.
|
|
|
Bestetik, artikulu horrek administrazioa ahalmentzen du hainbat produkturen araudia erregulatzeko, eta publizitatearen arloan esku sartzen uzten dio bai erregelamenduen bidez, bai baimen sistemaren bidez, honako kasu hauetan, keten produktu, ondasun eta zerbitzuen publizitate jardueretan, eta, orobat, botika, produktu psikotropiko, droga, tabako eta edari alkoholdunen publizitatean besteak beste:
|
pertsonaren
osasuna, segurtasuna edo ondarea arriskuan jar ditza89.
|
|
|
Beraz, publizitatea egiteko eskubidea (EK 20 eta 38 art.) ezin da lehenetsi pertsonaren segurtasuna edo osasuna babesten duten eskubideen aurrean. Gure aburuz, PLOren 8.5 artikuluko debeku hori ez da telebistan bakarrik gauzatu behar,
|
pertsonaren
osasuna kaltetzen duen edozein komunikabidetan baizik, ez baita ulertzen, telebista ez den beste euskarrietan zabalduz gero zergatik ez duen berdin kaltetuko; azken batean pertsonaren osasuna kaltetu dezakeen publizitate mezua txarra izango da edozein hedabidetan zabalduta (De la Cuesta, 2002: 136) 95.
|
|
|
Beraz, publizitatea egiteko eskubidea (EK 20 eta 38 art.) ezin da lehenetsi pertsonaren segurtasuna edo osasuna babesten duten eskubideen aurrean. Gure aburuz, PLOren 8.5 artikuluko debeku hori ez da telebistan bakarrik gauzatu behar, pertsonaren osasuna kaltetzen duen edozein komunikabidetan baizik, ez baita ulertzen, telebista ez den beste euskarrietan zabalduz gero zergatik ez duen berdin kaltetuko; azken batean
|
pertsonaren
osasuna kaltetu dezakeen publizitate mezua txarra izango da edozein hedabidetan zabalduta (De la Cuesta, 2002: 136) 95.
|
|
|
Aditu horrek azpimarratzen du
|
pertsonaren
osasunak ez duela horrelako neurririk eskatzen. Horretaz aparte gaineratzen du 89/ 522/ 89 Zuzentarauaren 15 artikuluak ez duela debekatzen alkoholaren publizitatea telebistan, eta publizitate hori zabaltzeko baldintzak besterik ez dituela aipatzen.
|
|
|
Azkenik, ingurumenarekin lotutako web orri interesgarri batzuk ematen dira. “Batzuetan, zentzu komuna aplikatu baino ez da egin behar, eta, era sistematikoan gauzatuta, lehengaiak eta energia aurreztea lor dezaketen neurriak hartu behar dira kontuan, bai eta poluzioa eta ingurumenean nahiz
|
pertsonen
osasunean eragina izan dezaketen arriskuak murriztu ere”, esan dute gidaren egileek.
|
|
|
Elikagaien Segurtasunerako Kataluniako Agentziak, animaliak elikatzeko bikaltzio fosfatoaren azterketak (CRIIRAD laborategi frantsesak eginak) baloratu ondoren, merkatuko bikaltzio fosfatoari buruzko azterketan adierazitako erradionuklido naturalen edukia orokortu daitekeen aztertzea proposatu du. Horretarako, estatistikoki zabalagoa den lagin bat aztertzea proposatu du, zehatzago egin ahal izateko
|
pertsonen
osasunerako arriskurik izan den, pentsuetako bikaltzio fosfatoaren dosifikazioa kontuan hartuta.
|
|
|
1976/ 2003 Errege Dekretuak, inguruneko airean dagoen ozonoari buruzkoak, 2002/ 3/ EE Europako Zuzentaraua jasotzen du, eta ozono kontzentrazioaren zenbait balio ezartzen ditu helburu gisa. Balio horiek 2010 eta 2013 urteen artean bete dira,
|
pertsonen
osasuna babesteko, eta bosturtekoan, landaredia babesteko. Osasuna babesteko helburu balioa 120 mikrogramokoa da metro kubiko bakoitzeko.
|
|
|
Gaur egun, elikagai funtzional ugari dago kontsumitzaileen eskura. Adituek onartzen dute identifikatu egin behar direla
|
pertsonen
osasuna eta ongizatea hobetu dezaketen elikagai funtzionalak, hau da, kontsumitzaileak propietate faltsuen edo nahasien eskurantzetatik babestuko dituen arau esparru batean sakondu behar dela. Europako Batasunean Bromatologia Funtzionalari buruzko Europako Ekintza Itunduaren Batzordea (FUFOSE, ingelesezko sigletan) sortu da.
|
|
|
Parlamentu proposamena Obesitatearen prebalentzia murrizteko, kontsumitzaileei nutrizio informazio zehatza eta egiazkoa eman behar zaie. Plataformaren topaketarekin batera, Europako Parlamentuak konpromiso bat onartu du EBko Kontseiluarekin, elikagaien etiketetan
|
pertsonen
osasunerako dituen abantailei buruzko mezuak erabiltzea mugatzeko, hala nola «ona da…» edo «argaltzeko laguntza». Era horretako mezuak kontrolatzeaz gain, elikagaiei bitaminak, mineralak eta beste substantzia batzuk gehitzea harmonizatzea ere aurreikusten du neurriak.
|
|
|
Asistentzia sanitario “urgentea eta segurua” behar duten Libanoko herritarren osasuna zaintzeko, Osasunerako Mundu Erakundeak (OME) 32 milioi dolar (25,7 milioi euro inguru) biltzearen alde agertu zen atzo. OMEk uste zuen kopuru horrekin 800.000
|
pertsonaren
osasun beharrak ase zitezkeela hurrengo hiru hilabeteetan. UNICEF, UNFPA eta UNRWA bezalako elkarteekin batera egindako ekintzak eta jarduerak sartuko lirateke kopuru horretan; OMEk, berriz, 14 milioi dolar inguru eskatu zituen jarduera zehatzetarako.
|
|
|
Agian horregatik ez dago mahairik gozagarri hori falta duenik. Hala ere, aspalditik, gatza negatiboki baloratzen da
|
pertsonen
osasunerako, batez ere hipertentsio propietateengatik, eta hori adinarekin lotutako beste gaixotasun askoren jatorrian dago, hala nola krisi kardiobaskularrak edo garun hodietakoak, diabetesa, giltzurrun hutsegitea eta bizi kalitatea eta bizi itxaropena gutxitzea. Hori dela eta, herritarrak eta elikagaien industriak kontrolatu behar duten dietako toxikotzat hartzen hasi da.
|
|
|
Aldaketa horietako azkena, orain arte egindakoak bateratze aldera, joan den azaroaren 6an onartu zen, Batzordeak esparru erregulatzailea sinplifikatzeko estrategiari buruz egindako Komunikazioaren gomendioei jarraituz. Atzeman den arazo larrienetako bat da produktu jakin batzuek haiek jaten dituzten
|
pertsonen
osasunerako izan dezaketen arriskua, batez ere basa jatorrikoak. Basa jatorriko zenbait elikagairen zesio erradioaktiboagatiko kutsadura iraunkorrari dagokionez, baimendutako gehieneko mailak baino maila handiagoak egotearen ondorioz, agintariek ez dituzte horiek inportatzeko baldintzak eta kontrola bakarrik egin, baita estatu kideei gomendioak argitaratu ere, erreferentziazko kutsaduraren ondoriozko esposizioari dagokionez, publikoak babesteari eta informazioari buruz.
|
|
2007
|
|
|
Zer nolako eraginak dituzte komunikabideek, prentsak, irratiak, telebistak edo Internetek,
|
pertsonen
osasun emozionalean?
|
|
|
Lagapenaren inguruan 11 artikuluak xedatutakoa gorabehera, erakunde eta osasun zentro publiko zein pribatuek eta kasuan kasuko profesionalek tratatu ahal izango dituzte eurengana jotzen duten pertsonen edo eurek tratagerian xedatutakoaren arabera.tu behar dituzten
|
pertsonen
osasunari buruzko izaera pertsonaleko datuak, estatuko edo kasuan kasuko autonomia erkidegoko osasunari buruzko le
|
|
|
Hainbatentzat teoria sinesgaitza den arren, kontuan izan behar da dietak,
|
pertsonen
osasunean ez ezik, gizarteen osasunean eta are zibilizazioen garapenean ere eragiten duela.
|
|
|
Modu honetan, ziurgabetasuna ez da ezer ez egiteko elementutzat hartzen; ingurumenarentzat eta
|
pertsonen
osasunarentzat garrantzitsuak edota itzulezinakdiren kalteak gerta daitezkeelako (edota jada gertatzen ari direlako) arrazoizkozantzuak daudenean behintzat (Godard, 2001c; Sandin, 1999).
|
|
|
Gaur egun, konbinazio bera lor daiteke bere bertsio generikoan 130 dolarren truke, eta erregistratutako bertsioa 550 dolarrera jaitsi da. “2001ean, munduko liderrek Dohako Adierazpenean, Munduko Merkataritza Erakundearen barruan (MME),
|
pertsonen
osasuna onura ekonomikoen aurretik jartzea erabaki zuten. Hala ere, bost urte geroago, botiken eta herrialde garatuen presioak pertsona pobreenei sendagai eskuragarriak eskuratzea eragozten die.
|
|
|
Eta normaltzat jotzeko akatsa egin daiteke, hau da, zahartze prozesuari dagokiona, prozesu hori patologikoa baita berez. Egoera horren aurrean, Oinarrizko Laguntzaren Espainiako Elkarteak (SEMERGEN) Adineko
|
pertsonen
osasun mentala lehen mailako arretan liburua aurkeztu du, paziente horiek bisitatzen dituzten medikuentzako laguntza izan nahi duena. Testu hau Víctor Manuel González Rodríguezek, Villoriako (Salamanca) Lehen Mailako Arreta Taldeko familia medikuak, SEMERGENeko Neurologia Taldeko kideak eta «XXI. mendeko Adimen Osasuneko Erronkak Oinarrizko Laguntzan» bilduma osoko koordinatzaileak zuzentzen duen bilduma baten parte da.
|
|
|
Paziente horiek kontsulta psikiatrikoetara joaten dira, baina baliteke lehen mailako arretako medikuarengana ere joatea, hipertentsioagatik, diabetesagatik, hartzen duten medikazioaren albo ondorioengatik eta, batzuetan, gero eta gutxiago bada ere, instituzionalizatuak izateagatik. Alzheimerra eta dementziak Adineko
|
pertsonen
osasun mentalak, lehen mailako arretan, hirugarren adinean oso garrantzitsuak diren beste gaixotasun psikiko batzuk hartzen ditu bere baitan, hala nola, Alzheimerra, dementziak, depresioa edo antsietatea, eta adinekoaren sexualitatearen arazoak. Alzheimerra eta dementziak garun kortexari eragiten dioten gaixotasun neuropsikiatrikoak dira, eta, beraz, neurologikoak izateaz gain, sintoma mentalak ere badituzte.
|
|
|
Hartu beharreko neurriek adingabeek edari alkoholdunen eskuragarritasuna handitzea eta horiek kontsumitzeko estimuluak ugaritzea geldiarazi nahi zuten; izan ere, modu negatiboan, ez dute kontuan hartu lotutako arriskua eta osasunean izan ditzaketen ondorioak. Osasunari buruzko txostena Alkohola herrialde garatuetako
|
pertsonen
osasunerako hirugarren arrisku faktorea da, OMEren arabera Espainian, osasun agintariek ohartarazi dute azken urteotan adingabeen alkohol kontsumoak gora egin duela. Adierazleek adierazten dutenez, gero eta txikiagoak dira oso gaztetan edari alkoholdunak kontsumitzen dituztenak, eta nabarmen handitzen da kontsumitzen den alkohol kantitatea.
|
|
|
Helduaroan morbilitateari eta heriotza tasari lotutako jokabide asko, hala nola, tabako ohitura, alkohol eta droga kontsumoa, jokabide sexual arduragabeak, elikadura nahasteak eta sedentarismoa, eta portaera nahasteak, haurtzaroan eta, batez ere, nerabezaroan hasten dira. Osasunerako Hezkuntza programaren helburua
|
pertsonen
osasuna hobetzea da, eta, horretarako, Europar Batasunean eskola sare bat dago, helburu argia duena: eskola garaitik bizimodu osasungarria bultzatzea, ohitura onak barneratzea edo kaltegarriak aldatzea askoz errazagoa izan dadin.
|
|
|
pertsonek osasuntsu egon nahi duten, osasuna nola lortu jakin nahi duten, osasunari eusteko bakarka eta taldean ahal dutena egin eta laguntza behar dutenean bilatzen duten informazio eta hezkuntza jardueren konbinazio oro. Hori dela eta, GEPren lehenengo helburua
|
pertsonen
osasuna hobetzea da, prebentzioaren eta ohitura osasungarriak sustatzearen ikuspegitik; prebentzioaren ikuspegitik, pertsonei osasun arazoak saihesteko gai izan daitezen irakastea, arrisku egoerak kontrolatuz edo izan ditzaketen ondorioak saihestuz; osasuna sustatzearen ikuspegitik, herritarrak bizimodu osasungarriak hartzeko gaitzea. Osasuna sustatzen duten eskolak Nerabezaroa aldi garrantzitsua da prebentzio ekintzetarako, etorkizuneko osasuna markatuko duten gaitasunak eta motibazioak bereganatzeko.
|
|
|
pertsonek osasuntsu egon nahi duten, osasuna nola lortu jakin nahi duten, osasunari eusteko bakarka eta taldean ahal dutena egin eta laguntza behar dutenean bilatzen duten informazio eta hezkuntza jardueren konbinazio oro. Hori dela eta, GEPren lehenengo helburua pertsonen osasuna hobetzea da, prebentzioaren eta ohitura osasungarriak sustatzearen ikuspegitik; prebentzioaren ikuspegitik,
|
pertsonei
osasun arazoak saihesteko gai izan daitezen irakastea, arrisku egoerak kontrolatuz edo izan ditzaketen ondorioak saihestuz; osasuna sustatzearen ikuspegitik, herritarrak bizimodu osasungarriak hartzeko gaitzea. Osasuna sustatzen duten eskolak Nerabezaroa aldi garrantzitsua da prebentzio ekintzetarako, etorkizuneko osasuna markatuko duten gaitasunak eta motibazioak bereganatzeko.
|
|
|
Horrela, ingurumena zaintzen laguntzen dugu, eta faktura elektrikoa ez da hedatzen. Baina alergia
|
pertsonen
osasuna ahuldu egin daiteke, Hego Koreako zientzialarien azterketa baten arabera. Estatu Batuetako Gaixotasun Torazikoen Elkartearen urteko kongresuan aurkeztutako ikerketa horren arabera, 30 edo 40 gradu zentigradutan garbitzeak arropetako akaroen %6, 2 eta %6, 5 artean baino ez du kentzen.
|
|
|
Oinarrizko Osasun Laguntzako Medikuen Espainiako Elkarteak «XXI. mendeko buru osasuneko erronkak» izeneko argitalpen proiektua jarri du abian. Saio berriena Adineko
|
pertsonen
osasun mentala liburua da, psikiatria geriatrikoari buruzko eskuliburu erraz bat, errealitate soziodemografiko berriak egungo osasun ingurunera egokitzea eta patologia berrien diagnostikoa eta tratamendua finkatzea helburu duena.
|
|
|
Adineko
|
pertsonen
osasun mentala da Espainiako Lehen Mailako Arretako Medikuen Elkarteak (SEMERGEN) farmazia industriaren (Novartis) babesarekin plazaratu duen «XXI. mendeko osasun mentalaren erronkak» bildumako zazpigarren liburua. Liburu horrek osasun mentalaren gaineko prestakuntza, ezagutza eta esku hartzeko baliabideak eskaintzen dizkie osasun sistemaren barruan dauden eta adineko pertsonekiko sarbide pribilegiatuan dauden lehen mailako arretako profesionalei.
|
|
|
REACH araudiko testua aurten berrikusiko da eta hurrengo 12 urteetarako. “Berrikuspen horiek aukera emango diete Europako Batzordeari eta estatu kideei
|
pertsonen
osasuna eta ingurumena kutsadura kimikoaren aurrean babesteko”, adierazi dute ekologistek. Baina industria kimikoak enpresei eskatzen zaizkien baldintzak “are gehiago” murrizteko ere erabil ditzakeela ohartarazi dute.
|
|
|
Auzi nagusia Produktua kapsula moduan merkaturatutako baratxuri hauts estraktua da, 7,4 g baratxuri fresko eta gordin inguru dituena Alemaniako Errepublika Federalaren aurka Batzordeak egindako ez betetzeagatiko errekurtsoa da auziaren jatorria. Bertan, Justizia Auzitegiari eskatzen dio estatu kide horrek ez dituela bete inportaziorako murrizketen edo neurri baliokideen debekuari dagozkion Europar Batasuneko betebeharrak, baldin eta ez badira justifikatzen segurtasun publikoko edo
|
pertsonen
osasuna eta bizitza babesteko arrazoiak. Batzordeak enpresa baten salaketa baten ondorioz jardun zuen.
|
|
|
Osasun langileek behar adina baliabide eta prestakuntza erabili behar dituzte hondakin horiek
|
pertsonen
osasunari eta ingurumenari kalterik ez eragiteko.
|
|
|
Osasun zentroek ospitaleak, geriatrikoak edo ikerketa laborategiak hondakin toxiko, infekzioso, erradioaktibo, zorrotz edo ebakitzaileen kantitate desberdinak erabiltzen dituzte, eta berariaz tratatu behar dira,
|
pertsonen
osasuna eta ingurumena ez kaltetzeko. Horregatik, oso protokolo zehatzak daude, eta hondakin horiek nola kudeatu behar diren zehazten duen araudia.
|
|
|
Ohiko profila adin ertaineko gizon batena da, zurrungaria eta gehiegizko pisua duena. Loak
|
pertsonen
osasunean eragiten dituen ondorio konpontzaile garrantzitsuak azaldu dituzte adituek. Egoera horren konpontze efektua ukaezina da.
|
|
|
Ulisesen sindromea Joseba Achoteguiri egozten zaion metafora bat da. Metafora hori Bartzelonako Etorkinei eta Errefuxiatuei Laguntza Psikopatologiko eta Psikosozialerako Zerbitzuko (SAPPIR) psikiatra da, eta muturreko egoeretan eta lur arrotzean bizi diren
|
pertsonen
osasuna karakterizatzen du. Insomnioa, zefaleak, antsietatea, orientazioa galtzea, neke kronikoa, arazo osteomuskularrak eta suminkortasuna dira sintoma nagusiak.
|
|
|
Edateko ura, estolderia edo komunak bezalako oinarrizko zerbitzurik ez izateak milioika
|
pertsonaren
osasunari eta ingurumenari eragiten die mundu osoan.
|
|
|
Josteta erabilerarako, bainurako ur gisa. Osasun edo ingurumen agintariek
|
pertsonen
osasunerako arriskugarritzat edo ingurumenerako kaltetzat jotzen duten beste edozein erabilera, arrisku edo kalte hori antzematen den unea edozein dela ere. Bibliografía ARAUDIA Abenduaren 7ko 1620/ 2007 Errege Dekretua, araztutako urak berrerabiltzeko araubide juridikoa ezartzen duena.
|
|
2008
|
|
|
Poluzio kimiko hori lursailetan pestizidak eta ongarriak erabiltzen direlako sortzen da arrantzaleak ere urmaelak poluitzen ari dira pestizidekin, nahiz eta beste urmael batzuk urre meatzaritza dela eta poluitu diren, Ghanako (ondoan dago) Afema urmaela eta Aby urmaela barne. Edonola ere, iturria edozein dela, gainazaleko urak produktu kimikoekin eta etxeko hondakinekin poluituta egotea mehatxua da, bai
|
pertsonen
osasunerako eta bai uraren biodibertsitaterako.
|
|
|
Gainazaleko urak produktu kimikoekin eta etxeko hondakinekin poluituta egotea mehatxua da, bai
|
pertsonen
osasunerako eta bai uraren biodibertsitaterako. P. Virot/ UNESCO
|
|
|
Haren helburua sormena bultzatzea da, osasuna “ahal den neurrian” hobetzeko. “Egiaztatuta dago
|
pertsonen
osasuna hobetu egiten dela haien lanak galerietan jartzen direnean eta, nolabait, haien ahalegina aintzat hartzen denean”, azpimarratu du Víctor López Capacitt@rte ko zuzendariak. Imagen:
|
|
|
Printzipio horren arabera, EBko herrialde batek ezin du debekatu, bere lurraldean, beste estatu batean legez merkaturatutako produktuak saltzea.
|
Pertsonen
osasunerako eta segurtasunerako arrisku larria izan daitezkeen armen kasuan, ez dira arau teknikoen murrizketaren pean egongo. Beraz, arma mota bat Estatu batean merkaturatu badaiteke eta beste batean debekatuta badago, azken horrek bere merkatu nazionalean merkaturatzea eragotz dezake.
|
|
|
Ikertzaileek gaixotasun infekziosoen 335 agerraldi aztertu zituzten bost kontinenteetan, 1940tik gaur egun arte. Eta zehaztu zuen epizootiak (animaliek sortutako eta gizakiari pasa dakizkiokeen gaixotasunak) direla
|
pertsonen
osasunerako mehatxu globalen artean garrantzitsuena eta etengabea. Horietako asko, hala nola SRAS edo ebbola, fauna basatian sortu dira.
|
|
|
Desnutrizioak eragin negatiboa du
|
pertsonaren
osasunean eta ongizatean
|
|
|
Izan ere, garrantzi handia ematen diote aurrezkiei, eta oso litekeena da hipertentsioa edo hiperkolesterolemia izatea. Cambridgeko ikertzaileek 1960 eta 2002 arteko banku krisiak eta heriotza tasa alderatu zituzten Hala, emaitzek erakusten dute finantza krisiak ez daudela diruarekin bakarrik lotuta,
|
pertsonen
osasunean ere eragin zuzena dutela. Orain dela gutxi, izu eszenak izan ziren Ingalaterran, Northem Rock krisiaren ondoren.
|
|
|
Nerabezaroan gaitz hori garatzen duten
|
pertsonek
osasun arazo larriak izateko arriskua dute ondo kontrolatzen ez badute.
|
|
|
Rothman doktorearen arabera, “haur hauetan gaixotasuna egunero kontrolatzeak ondorio emozional nabarmenak ditu”. Emozio horiei aurre egiteak gogortu egin dezake haientzat ohitura osasungarriak izatea, eta hori oso kezkagarria da kasu horietan; izan ere, nerabezaroan 2 motako diabetesa garatzen duten
|
pertsonek
osasun arazo larriak izateko arriskua dute gaitza ondo kontrolatzen ez badute; besteak beste, ikusmeneko, giltzurruneko edo bihotzeko gaixotasunak, 20 urte bete baino lehen.
|
|
|
Faktore horiek guztiek, alde batetik, adineko pertsonen desnutrizioaren kausa anitzeko jatorria zehazten dute, eta, bestetik, pertsona horiek begiesteko eta dieta adinekoen behar berezietara egokitzeko beharra edo aparteko nutrizio euskarriaren beharra baloratzea. CONSUMER EROSKI gidaliburuak(" Nola erantzun hobeto gure adinekoei") xehetasunez azaltzen ditu zahartzeari buruzko teoriak, adinarekin organismoan gertatzen diren aldaketa funtzional guztiek
|
pertsonaren
osasunari nola eragiten dioten ulertzen laguntzen baitute. Geriatriako egoitzak Estatistika Institutu Nazionalaren (INE) azken datuen arabera, Espainian bizi diren urtetik gorako pertsonak zazpi milioi eta erdi baino gehiago dira, hau da, biztanleria nazional osoaren %17 inguru.
|
|
|
Aurkikuntza horrek azaroko gertakariarekin du zerikusia Eugeni Vivesek, Ascó Vandellós II (ANAV) Elkarte Nuklearreko bozeramaileak, instalazioaren titularrak, azaldu zuen egun horretan partikula erradioaktibo bat ere aurkitu zela zentralaren ondoan pasatzen diren trenbideen ondoan, eta ekainaren 6an, ostiralean, beste bi partikula aurkitu zirela eremu berean. Aurkikuntza horrek zerikusia du joan den azaroko gertakariarekin, eta “ez du eraginik ez
|
pertsonen
osasunean ez ingurumenean”; izan ere, partikula metaliko astunak dira, eta ez dira lurzorutik mugitzen; beraz, “ez dago arriskurik” airean esekita geratzeko eta trenbidearen tarte horretatik pasatzen diren trenetara iristeko. Trenaren trenbidearen ondoan zentraletik igarotzean hondakin erradioaktiboak aurkitzeko lanak aste honen erdialdera arte luzatuko dira, eta lurren jabea den Trenbide Azpiegituren Administratzaileak (ADIF) gainbegiratuko ditu.
|
|
|
Nekazarien pobrezia eta arrozarekiko mendekotasuna murrizteaz gain, “nutrizio osasuna” hobetzeko ikertzen jarraitu behar da, “biosendotuz”,, burdina eta zinka erabiliz laboreetan. Elikagaiek onura gehiago dakarkiote
|
pertsonen
osasunari. Urreztatutako arroza zientziaren eragin positiboen adibide garbia da, ingeniaritza genetikoari esker A bitaminaren urritasuna arintzera bideratutako barietatea, aitzindariak biosintetizatzen dituena.
|
|
|
Izan ere, Espainiako egoera, Carlos Escribano Nekazaritza eta Abeltzaintza Baliabideen zuzendari nagusiak ohar batean aitortu duenez, “larriagotzen ari da” eta “modu kezkagarrian” ari da handitzen Pirinioen inguruan, Espainiako iparraldean eta Frantziako hegoaldean. Arriskurik ez pertsonengan Mihi urdinak behi eta ardi aziendaren ekoizpenari eragiten dio batez ere, eta ez du eraginik gizakiengan Gaixotasunak
|
pertsonen
osasunean ondorio kaltegarririk ez duen arren, galera handiak eragiten ditu sektorean, animaliek zorte gutxiago ematen dutelako, esne gutxiago sortzen dutelako eta astiroago gizentzen dutelako. Alde horretatik, oso garrantzitsua da “Culicoides” bektoreak infekzioaren hedapenean nola eragiten duen jakitea, gaixotasunaren portaera ulertzeko eta EBn nola ezar litekeen ulertzeko.
|
|
|
Ingurumen eta Lurralde Antolamendu Sailak aurkeztu duen adierazpenean zehazten da zentralak utzi egin duela ustiapena datorren urtean, 1999an eman zitzaion ustiapen baimena agortu ostean. Garoñako zentralaren jarduerak
|
pertsonen
osasuna eta ekosistema «etengabeko arriskuan» ipintzen ditu, Jaurlaritzak onartutako testuaren arabera.
|
|
2009
|
|
|
Eta baita ere aukera ematen du orain arte eutsi gaituen eredua zalantzan jartzeko. Hasieran aipatu dudan eredu sozioekonomikoa gure ikuspegitik ez du
|
pertsonen
osasuna kontuan hartzen ezta bizi garen planetarena ere, produkzio eta kontsumoan oinarritutako eredu honek ekarri gaitu gaur egungo egoera honetara. Goazen gelditu eta hausnartzera zerk ekarri gaituen hona eta zer beste aukera dauden.
|
|
|
Oso garrantzitsua da eredu sozioekonomiko hau zalantzan jartzea. Eredu honek produktibitatea eta kontsumoa lehenesten ditu eta bazterrean uzten du
|
pertsonen
osasuna. Guk lehenesten duguna gizartearen osasuna denez, sistemako elementu ahulena hartzen dugu oinarri:
|
|
|
Harreman sozialek zuzen zuzenean eragiten diote
|
pertsonen
osasunari, onerako bezala txarrerako, eta harreman horiek pertsona asetzen ez badute, luze gabe azalduko zaio bakardadearen mamua.
|
|
|
Agerraldi epidemikoa puztu egin dute. Ez dago
|
pertsonen
osasuna arriskuan jarriko duen ezer, azpimarratu du.
|
|
|
Gipuzkoa Aurrera elkarlan publiko pribatuaren aliantzak uda baino lehen Negozio Planen 5 proiektu berri jarriko ditu martxan. Domotika landuko duen laborategi bat sortzea,
|
pertsonen
osasun tratamendua hobetzeko produktu eta teknologia berriak bultzatzea eta Donostialdean tren zerbitzua indartu eta zabaltzea izango dira proiektu berrietako batzuk, Markel Olano Gipuzkoako diputatu nagusiaren arabera.
|
|
|
49
|
pertsona
osasun zentroetara eraman behar izan dituzte, baina ez daude larri. 200 kilo lehergai zituen bonbak kalte materialak eragin ditu kuartelean eta inguruko etxeetan.
|
|
|
Bestetik, lan esparruko hainbat faktorek zuzenki eragiten dute
|
pertsonen
osasunean eta hautematen dituzten sintoma fisikoetan. Hainbat faktore soziolaboralek, hala nola laneko isolamendu mailak, egiten den lanaren gaineko kontrol mailareneta exijentziaren arteko orekak, eragin dezakete osasunaren egoera orokorrean.
|
|
|
Definizio horren arabera, harreman sozialetan oinarritzenden trukea litzateke laguntza sozialaren funtsezko ezaugarria. Laguntza sozialarenbidez gertaera estresagarri edo negatiboen aurrean babesa lortzen du gizabanakoak.Ildo horretatik, azpimarratzen da laguntza sozialak estresa edo bizi aldaketanegatiboen eragina gutxitu eta
|
pertsonaren
osasun fisikoa eta psikologikoa zainduditzakeela (Aranda, Pando eta Aldrete, 2002). Laguntza sozialaren barruan, faktorekuantitatiboa edo objektiboa eta kualitatiboa edo subjektiboa bereizten dira.
|