|
2002
|
|
|
EHUren egiturek euskaraz lan egitea izango litzakete helburua, EHU osatzen duten
|
pertsonen
hizkuntza aukera errespetatuz beti ere. Alegia, pertsona eleanitzez osatutako euskarazko egitura baterantz joan ginateke.
|
|
2003
|
|
|
" Mintza" egin behar, eta jakina, hizketan ikusten zaizkio
|
pertsonari
hizkuntza eta bizitzarekikoak, alegia, nolakoa den eta nola bideratzen dituen iritziak kanpoaldera. Has gaitezen Joxe Mari harakinarekin; lanbidea esan zuenetik nik belarri gainean matxetea ikusten nion, sagardotegirako txuletoiak mozteko erabiltzen diren ikaragarri horietako bat; mantala ere, txerri oilo txahal arkume
|
|
2004
|
|
|
Era berean, hizkuntza ezagutzea eskatzen du. Eta
|
pertsona
hizkuntzan bizi da. Errealitatea bera hizkuntza da.
|
|
|
–Maila orokorrean, hizkuntzaren normalizazioaren helburua euskarak momentu historiko honetan duen egoera hobetzea da, hau da, euskararen motibazioa, ezagutza eta erabilera gehitzea. Maila indibidualean, hizkuntza normalizazioaren helburua
|
pertsonen
hizkuntza egoera hobetzea da. Hau da, euskararen aurka dauden pertsonak euskararen alde egongo diren pertsona bilakatzea, euskara ez dakiten pertsonak euskaldun izatea, euskara trakesdunak osatzea eta abar.
|
|
|
Adibidez euskaldun hitzak printzipioz, euskaradun? pertsonei egiten badie ere erreferentzia, hedaduraz zazpi probintzietako biztanle guztietara zabal daiteke (are arrazoi handiagoz non sarri ezinezkoa den iraganeko
|
pertsonen
hizkuntza zein zen jakitea, eta beraz zentzu gutxi luke irizpide linguistiko zurrun baten arabera mugatzeak ikergaia). Halaber, euskal lurraldetasun erreferentea zazpi probintziak badira ere, ez da ahaztu behar iraganean mugak ez zirela beti berdinak izan eta beraz malgutasunez ulertu behar direla.
|
|
2007
|
|
|
Gure gaianago sartzeko, herritasunean fundamentala hizkuntzaren balioa da. Herder luterotarrari, batzuek sinetsarazi nahi izaten digutenaren aurka, norbanakoa interesatzen zaio, pertsona, gizabanakoa bere kontzientzia intimoan409
|
Pertsona
hizkuntzaren bidez eta hizkuntzan iristen da bere baitaren kontzientziara; eta hori ez da bestela agitzen, besteen baitaratuz baizik une berean: gizabanakoa komunitate batean bakarrik da banako, komunitatean bilakatzen da norbera, identitate baten barruan da diferentea.
|
|
|
Prozesu bakarhori hiztun subjektuaren sozializazioan datzala esan dezakegu: giza eta gizarteharremanen sareetan burutzen dituen komunikazio jardunen bitartez bereganatzendu
|
pertsonak
hizkuntza. Eta komunikazio jardun horretan gauzatzen eta garatzendira gaitasun komunikatiboaren nondik norakoak.
|
|
2008
|
|
|
Pertsonaren lehen hizkuntza erabakigarria da hizkuntza gaitasun erlatibo bat ala beste izateko. Horrela, bada, lehen hizkuntza euskara bakarrik duten
|
pertsonek
hizkuntza gaitasun erlatiboa dezentez handiagoa izan ohi dute lehen hizkuntza gaztelania dutenek baino. Bi multzoen erdian daude, baina hurbilago lehenengotik bigarrenetik baino, hizkuntza biak lehen hizkuntza gisa jaso dituzten pertsonak.
|
|
|
Horrela, bada, egun espainiar Estatuan dauden euskal lurraldeetan, hiztun guztiei" euskaraz hitz egiteko" eskubidea onartzen zaien arren, legeetan ez da hizkuntza hori ezagutzeko betebeharra jasotzen. Beraz, eskubide hori baliatzeko aukera mugatu egiten da solaskideak ez badu hizkuntza hori ezagutzen, eta horrek
|
pertsonen arteko
hizkuntza gatazka moduan izenda dezakegun egoera multzoa eragiten du. Hiztunek eskura dituzten baliabideak erabiliko dituzte egoera horiei aurre egiteko, eta euskaraz edo gaztelaniaz hitz egitea aukeratuko dute, hainbat aldagairen arabera. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 79
|
|
|
– Eskuin nahiz ezker hemisferioaz erantzuten die
|
pertsonak
hizkuntzakoak ez diren soinuei, baina esanahia duen hizkuntzari, ezker hemisferioaz erantzuten dio.
|
|
2009
|
|
|
Hizkuntza gutxituak Frantziako ondare gisa sartu zituen Konstituzioko 75.1 artikuluan. Alta, Konstituzioak argiki dio frantsesa dela Frantziako hizkuntza bakarra, eta, ondorioz, gainerateko hizkuntzetan mintzatu nahi duten
|
pertsonen
hizkuntza eskubideak urratzen ditu. –Frantziarentzat frantsesa ez den edozein hizkuntza ez da ezer, frantsesa ez den berezko hizkuntza baliatu nahi duten herritarrak ez dira ezer?.
|
|
|
Hastapenetatik gertatu zitzaion hori, 1939an El pozo lehen eleberria idatzi zuenean inork gutxik erreparatu zion obra hura gaztelaniazko literaturan mugarria zela. . Kaleko
|
pertsonen
hizkuntza imitatzen lehena izan zen?, nabarmendu du Mario Vargas Llosak. Zehazki, gaztelaniazko lehen eleberri modernoa izan dela dio Onettik sortu zuen unibertso partikularrari buruz.
|
|
2010
|
|
|
Beste kontu bat da gizarte bateko
|
pertsonak
hizkuntza bat baino gehiago ezagutzea, eta beraz, elebidun edo eleaniztun izatea. Baina ez ditzagun gauzak nahasi.
|
|
|
120. Arabiera klasikoa, mila milioi
|
pertsonaren
hizkuntza liturgikoa da. Arabieraz, berriz, 200 milioi inguru mintzo dira munduan.
|
|
2011
|
|
|
Ezin baita bestela izan: ez dago
|
pertsonarik gabeko
hizkuntzarik? .
|
|
2012
|
|
|
Erreportajea ontzen ari ginela, berriz, Eusko Jaurlaritzaren jakinarazpena joan den otsailaren 17an. " Euskara maila egiaztatzeko azterketen matrikula epeak irekitzear dauden honetan, Hezkuntza Sailak eta Kultura Sailak gogorarazi nahi dute dekretu berri bat tramitatzen ari dela, administrazio publikoan lanpostu bat lortu nahi duten eta ikasketak euskaraz egin dituzten
|
pertsonak
hizkuntzen ziurtagiriak aurkeztetik salbuetsiko dituena (administraziotik kanpoko beste lanpostu batzuei ere aplikatuko zaizkie salbuespen horiek, irakaskuntza pribatuko eta euskaltegiak bezalako beste zentro homologatu batzuetako irakasleei esate baterako)". Eta tar tar tar, eman suari egurra.
|
|
2013
|
|
|
Enpresa horiek bi zailtasun nagusiri egin behar izaten diote aurre prozesua amaitzeko: enpresetako
|
pertsonen
hizkuntza gaitasunari eta hornitzaileen hizkuntza erabilerari.
|
|
|
Orain artean lortutako emaitzen arabera, ikerketan parte hartu duten
|
pertsonen
hizkuntza esperientziak azaltzeko eta hiztun berrien profilak deskribatzeko aldagai emankorrenak honakoak dira: (a) ikasketa esperientzia zein izan den eta zein adinarekin burutu den, (b) euskara erabiltzeko aukera duen, eta (c) ikasitako hizkuntza aldaera zein den eta erabilera nolakoa den.
|
|
|
Nola liteke? Badirudi, horrelako egoeretan,
|
pertsonen
hizkuntza gaitasunak ertz bat duela eta ertz horren ondoren amildegia dagoela eta, amildegiaren ondoren, derrigorrez, isiltasuna.
|
|
|
Stages Linguarium Donostiako kooperatiba txiki bat da eta hizkuntza murgiltzeak antolatzen ditu, Frantziako nahiz Euskal Herriko ikasleak harremanetan jarriz. Gipuzkoako eta Iparraldeko
|
pertsonen arteko
Hizkuntza trukeak izeneko egitasmoaren berri eman digu Iñaki Alkortak, enpresako bezero sailaren arduradunak. Helduei zein gazteei zuzendutako programa honek partehartzaileen euskara eta frantses maila hobetzea du helburu.
|
|
|
Ez da lehen aldia 2011 urteaz geroztik indarrean dauden laguntza horiek, eta orain arte atzerrian ikasteko beken osagarri dira, aurten ez baitira emango. Deialdiak dio «era berean eraginkorra izan daitekeela hizkuntzan interesa duten
|
pertsonak
hizkuntzan murgiltzeko», hizkuntza hori herrialde anglo hiztun batean izan daitezkeen baldintzak zehatz mehatz simulatzen dituen ingurunean. Hala, ikastaro horiek egiteko baldintzak nabarmentzen dira, «arreta pertsonalizatuagoa» eskainiz, «ingeleseko ahozko gaitasunak hobetzeko», entzumen eta ahozko ulermena sustatzea.
|
|
|
Azterketa hori ere ez da onartu, ezta eten ere. Azken nota 10 eta 990 bitartekoa da, eta enpresek kontuan hartzen dute lanpostu bat eskatzen duen
|
pertsonaren
hizkuntza menderatzea aztertzeko. Hala, bada, jakina da ea hizkuntza menderatzen duen ingeleseko bileretan parte hartzeko edo zuzendaritza taldeko kide izateko, besteak beste.
|
|
2014
|
|
|
Lan honetan, jarrera mota jakin bat aztertuko dugu; jarrera linguistikoak, hain zuzen ere.
|
Pertsonek
hizkuntzekiko eta barietateekiko egiten dituzten balorazioak dira, eta hizkuntza eta barietate horiek ordezkatzen dituzten norbanakoekiko eta taldeekiko jarrerei egiten diete erreferentzia (Ryan, Giles eta Sebastian, 1982: 1, Baldaqu�, 2004n aipatua).
|
|
2015
|
|
|
Folksonomieneraginkortasunaren potentzialak, etiketatzea kolaboratiboa, deszentralizatua eta bat batekoaizatean datza. Gure kasuan, teknologoak eta zientzialariak ez diren baina Infozazpiko audioalbistegietan adituak diren hainbat
|
pertsona
hizkuntza bakoitzeko folksonomia bana sortudituzte. Ondoren, elementuei informazio hierarkikoa gehitu zaio.
|
|
|
Hori saihesteko neurri batzuk jarri dira martxan, baina ez dira guztiak hartu eta ez dira zentro guztietan aplikatu. Artikulu honetan, desgaitasunen bat duten
|
pertsonek
hizkuntzak ikasteko dituzten zailtasunak, azterketek eskatzen dituzten egokitzapenak eta bi kasuetan baldintza egokiak zein diren azaltzen da.
|
|
|
Lehen Korrika haiek gogorrak bezain politak izan ziren, oso hunkigarriak. Bestalde, aniztasuna; kolore, azal, herrialde, pentsaera eta kultur ezberdinetako
|
pertsonak
hizkuntzaren alde elkartzen dituen ekimena baita Korrika. Berriz ere, dirulaguntzak murriztuz, esaterako, zapaltzen hasi diren euskararen aldekoa.
|
|
2016
|
|
|
2.1 EiTBk beti errespetatzen du adierazpenak egitekoa den
|
pertsonaren
hizkuntza hautua. Albisteakeuskaraz eta gaztelaniaz lantzen diren informazio saioetan (ETBko albistegietan, irratiko saiotransbertsaletan, e. a.), kazetariak hizkuntza bietan mintzatzera gonbidatuko du elkarrizketatua:
|
|
|
Irudia: evgenyataman Mihi mihitsu deritzo
|
pertsonek
hizkuntzaren behealdean dugun mintz txiki bati, eta kasu idealetan, organo horren barruan dago. Haurtxo batean mintz hori laburregia eta elastikoegia denean, murriztu egiten ditu bere hizkuntzaren mugimendu normalak, eta horrek hainbat zailtasun sortzen ditu edoskitzaroan.
|
|
2017
|
|
|
Horrez gain, ohiturak aipatu ditu Aiestaranek. Azaldu duenez,
|
pertsonen
hizkuntza ohiturak lotura zuzena du testuinguruarekin, euskara eskola irudiarekin eta kontzientzia faltarekin. Horrekin zerikusia du baita ere euskararen aldaeren prestigioak eta legitimitateak.
|
|
|
Identitate nazionalak bere altzoan sozializatzen dituen
|
pertsonen
hizkuntzak, kulturak, historiak eta lurraldeak haren ezpalekoak izango dira. Sozializazioaren mekanismoak eta bitartekoak, berriz, ugariak eta era askotakoak dira, baina, azken buruan, batzuek, bortxaren?
|
|
|
Beraz, berreskurapenaren bidean
|
pertsonen
hizkuntz gaitasuna hobetzeak lehentasuna dauka. Lurraldeko biztanleek beren ezagutza handitzen ez badute, hizkuntza ez da berreskuratzen; baina, hau gerta dadin motibapena eta erabileraren sostengua ezinbestekoa da gizartean.
|
|
2018
|
|
|
M. Dobaran: Erantzun dute, ikusten badute
|
pertsonentzako
hizkuntzarena gauza serioa dela eta kontuan hartu beharrekoa. Mila supermerkatu dauzkagu aukeratzeko.
|
|
|
«Pertsona testuinguru batean jaiotzen da, testuinguru horretan hizkuntza bat erabiltzen da, hizkuntza hori ezagutzen du, eta ezagutzaren ostean hizkuntzarekiko kontzientzia, motibazioa, dator». Bide kulturalean, berriz, abiapuntua motibazioa litzateke, nortasunari lotua gehienbat, eta horrek leramake
|
pertsona
hizkuntzaz jabetzera eta, azkenik, erabiltzera. «Euskalduntze alfabetatze mugimendua oso sendoa zen Txepetxek lan hori eman zuenean».
|
|
|
Klusterrak hainbat ikerketa egin ditu gune edo esparru ezberdinetan hizkuntza aldaketa gertatzeko zer ezaugarri behar ditugun. Azterketa horietan ikusi dugunez, bi
|
pertsonen arteko
hizkuntza ohituren aldaketak aldatzeko elementu asko daude. Baina badira bi osagai, asko laguntzen dutenak.
|
|
|
Baina badira bi osagai, asko laguntzen dutenak. Batetik, testuinguru egoki, atsegin edo abegikor bat izatea, eta bestea, momentu batean egotea halako motibazioa edo aitzakia, eta horrek ematen du aldaketa gertatzea bi
|
pertsonen arteko
hizkuntza ohituran. Euskaraldiak bi elementu horiek ondo jasotzen ditu.
|
|
|
Bistan da horrela ulertuta sozializazioa berebizikoa dela, ez soilik
|
pertsonaren
hizkuntza ohiturak ezartzeko, bai eta bestelako kultur praktikak bideratzeko ere. Horrela, lehenago aipatu ditugun aldaketa soziolinguistikoak gogoan, esan dezakegu euskaldun zaharren kasuan lehen sozializazioaren zati handi bat euskaraz garatzen dela:
|
|
|
Horrela, Bonaparteren datuetan oinarriturik, Iruñeko etorkinen jaioterriaren hizkuntz egoera identifikatu egin dut, hiriko biztanlearen hizkuntzara hurbiltzeko asmoz. Argi dago ez dagoela jaioterriaren eta
|
pertsonaren
hizkuntz egoeraren arteko identifikazio mekanikorik egiterik, alde batetik etorkin askok galdua izango baitzuten haurtzaroko hizkuntza; bestetik, Iruñean jaiotako hainbatek, guraso euskaldunak izatekotan, euskara ere ezagutuko zutelako. Gainera, hizkuntza jakitea eta hizkuntza erabiltzea ez dira ezinbestean aldi berean ematen diren prozesuak.
|
|
2019
|
|
|
Gainera, ama hizkuntzaren ideologiak, hiztun berriengan zenbateraino eragiten duen aztertzeko lehen pista jaso genezake hemendik, Ortegaeta besteren (2016) lanean egin bezala Euskal Autonomia Erkidegoko hiztun berrien kasuan. Hainzuzen ere, ideologia honen arabera, familian ikasitako hizkuntzak erabat eta bizitza guztirakobaldintzatzen du
|
pertsonaren
hizkuntza identitatea.
|
|
2021
|
|
|
Horrekin, hizkuntza eskakizunen sistemaren helburua urratzen da, hura' nahierako' sistema bat bilakatuz, boluntarismo politikora irekia; gainera, erkidegoko erakunde komunek hizkuntza politikaren zuzendaritzari uko egitea dakar, funtsezko elementua izan arren Estatutua onartzeko itunean. Hizkuntza eskakizunari derrigortasun data ezarri nahi zaio lanpostu guztietan (hortik aurrera, hizkuntza eskakizuna nahitaez bete behar da lanpostu horretan sartzeko edo lanpostuari eusteko), eta horrek esan nahi du herri administrazioetako hizkuntza normalizazioaren helburua(
|
pertsonen
hizkuntza eskubideen erabilera eraginkorra bermatzekoa zena) aldatzen dela, administrazioen euskalduntzea, bera, sistemaren beraren helburu bihurtuta.
|
|
|
Horrekin, hizkuntza eskakizunen sistemaren helburua urratzen da. [...] Hizkuntza eskakizunari derrigortasun data ezarri nahi zaio lanpostu guztietan administrazioetako hizkuntza normalizazioaren helburua(
|
pertsonen
hizkuntza eskubideen erabilera eraginkorra bermatzekoa zena) aldatzen dela».
|
|
|
Burura etortzen zaigun lehen galdera da modu horretan irudikatzen dugun pertsona elebiduna gure garai soziohistorikoaren produktu bat ez ote den.
|
Pertsonok
hizkuntzak" kode" gisan" gordeta" dauzkagu garunean edo ideia hori sozialki eraikitako eta onartutako ideia bat da. Giza adimen indibiduala garai soziohistorikoaren partikularitatearen produktutzat badaukagu, pentsa dezakegu ikertzailearen galderetan eta hark onartutzat jotako ideietan garai hori islatzen duten ideiak egongo direla.
|
|
2022
|
|
|
Eleaniztasun horretan, hizkuntzen markaren eragina maila ezberdinetakoa da, hizkuntza bakoitza inguratzen duen narratibak eta hizkuntza horri lotutako asoziazio positiboek eragin zuzena izan baitezakete hizkuntza hori ikasteko motibazioan, bai eta gerora hizkuntza hori erabiltzeko joeran. Gero eta eleaniztunagoak garen neurrian, komunikazio egoera ezberdinetan hizkuntza hautua egiteko beharra gero eta maizago gertatzen den zerbait da, aurrean dugun pertsona edo
|
pertsonekin
hizkuntza bat baino gehiago partekatzen baitugu. Hizkuntza hautu horretan askotariko faktoreek hartuko dute parte, batzuk norbere ezaugarri pertsonalei lotutakoak (hizkuntza gaitasuna eta motibazioak), beste batzuk testuinguruari lotutakoak (ohitura, lurralde horretako hizkuntza nagusia zein den...) baina badira baita ere hizkuntza bakoitzaren ospe eta erakargarritasunari lotutako arrazoiak.
|
|
|
BAi Euskarari ziurtagiriaren baldintzen irizpideak honela laburbildu izan dira: erakundeko
|
pertsonen
hizkuntza gaitasuna, irudi korporatiboa eta hizkuntza paisaia, kanpo harremanak eta barne harremanak.
|
|
|
Horrela bada, baldintzak lau irizpide hauetan laburbildu izan dira: erakundeko
|
pertsonen
hizkuntza gaitasuna, irudi korporatiboa eta hizkuntza paisaia, kanpo harremanak eta barne harremanak. " Zerbitzua euskaraz" mailarako zehazten diren baldintzak betetzera iritsi ezean," Bidean" maila dagokio entitateari.
|
|
|
2020ko azken hilabeteetan, Bai Euskarari Elkarteak ziurtagiria eskuratzeko irizpideak EMEra hurbiltzeko eta egokitzeko ariketa egin zuen, etorkizuneko balizko elkarlana erraztu lezakeelakoan. Horrela bada,
|
pertsonen
hizkuntza gaitasunari, erakundearen irudiari eta kanpo komunikazioari dagokienez, zehaztu dira" zerbitzua euskaraz" eta" lana euskaraz" egin ahal izateko baldintzak. Halaber, barne komunikazioaren, lan tresnen eta pertsonen kudeaketaren ataletan zehaztu diren baldintzak bete dituzte" Zerbitzua eta lana euskaraz" ziurtagiriaren maila gorena lortu nahi duten erakundeek.
|
|
|
Ahaztu egin ditzaket mundu mailan gehiengoa osatzen duten kolorezko
|
pertsonen
hizkuntza eta ohiturak, nire kulturan ahanztura horrengatik zigorrik jaso gabe.
|
|
2023
|
|
|
Ahaldundu ez dakit, baina seguru trebatuko direla, Euskararen Egunaren harira, asteartean egingo den EHUko irrati maratoian zuzenekoaren zirrara biziko duten ikasleak. Honako honetan,
|
Pertsonak
hizkuntzaren bidez arrazializatzen ditugu, galderari erantzuten saiatzeko profitatuko dute aukera.
|
|
|
AEDk antolatuta, aniztasun funtzionala duten
|
pertsonen
hizkuntza eskubideei buruzko mahai ingurua egingo dute martitzenean, martxoak 28, Kulturateko Loramendi gelan, 19:00etan, hiru hizlarik: Elena Zaratek, Nagore Iñurrategik eta Agurtzane Barrutiak.
|
|
|
Euskara hizkuntza ofizial den eremu guztietan, gaztelera ere hizkuntza ofizial izango da, euskararekin batera. Beraz, lurralde horietan gaztelera zein euskara erabili nahi duten
|
pertsonen
hizkuntza eskubideak bermatu dira. c) Konstituzioak gaztelera jakiteko betebeharra ezarri du, eta horren itzalez espainiar guztiek gaztelera ezagutzen dutelako presuntzioa (AKE 82/ 1986, ekainaren 26koa, 3 ZO). Presuntzio horretan oinarrituz, administrazioek gazteleraz jardun ahal izango dute.
|