|
2002
|
|
|
Horrek guztiak mugimendu sozialek aurreratutako konpromiso politikoak eskatzen dituzte. Niaren
|
pertsona
garapenaz arduratzen den, bizitzaren politika? (Giddens, 1995:
|
|
|
Psikologoen arabera, maskotek
|
pertsonen
garapen fisiko eta psikikoari laguntzen diote.
|
|
2005
|
|
|
Ekainaren 5ean egin zen Ingurumenaren Nazioarteko Eguna dela eta, Nazio Batuen Ingurumen Programak (NBIP) ingurumenari buruzko alerta piztu nahi izan du mundu osoan. «Hiri berdeak» lemapean, ekimenaren arduradunek giza aurpegia eman nahi diete ingurumen gaiei, eta, hala,
|
pertsonek
garapen iraunkor eta bidezkoan duten zeregina aktibatu. Hiri nekazaritza da kontuan hartu beharreko jarduera nagusietako bat.
|
|
|
Espainiako Konstituzioaren 45 artikuluak dioenez ere, guztiek dute
|
pertsonaren
garapenerako ingurumen egokiaz gozatzeko eskubidea, eta ingurumen hori babesteko eginkizuna. Artikuluari eman dioten tokia, berriz, harrigarria da.
|
|
|
Horrela, bada, eta honen ondorioz, ezinbestekoa ikusten du giza-fenomenoa hizkuntzaren perspektibatik aztertzea eta, aldi berean, hizkuntz fenomenoa gizakiaren ikuspuntutik ikertzea. Azken batean, hausnarketa hauek garbi azaltzen dute, era batean edo bestean eta neurri batean edo bestean, hizkuntzak gizakiaren bilakaeran eta
|
pertsonaren
garapenean paper ordezkaezina jokatzen duela beti.
|
|
2006
|
|
|
Gizakiaren premiak aldatuz doaz,
|
pertsonaren
garapenaren etapak bete ahala, nahiz etapa horiek bat ez datozen noiznahi gorputzak nozitzen dituen aldaketa fisikoekin, bai ordea eskakizun berriak dakartzan hurrengo etaparen iristearekin.
|
|
|
“Iododun gatzaren ohiko kontsumoarekin, haurdun ez dauden gizonek eta emakumeek dosi egokiak bete ditzakete”, dio Arenak. Tiroide guruinak iodoa behar du funtzionatzeko eta
|
pertsonaren
garapen mental eta fisikoa mantentzeko. Iodo gabeziaren agerpen ohikoena hipertiroidismoa da, substantzia hori odoletik jasotzeko tiroidea handitu egiten delako lepoko hantura.
|
|
2007
|
|
|
Guztion eskubidea da
|
pertsonaren
garapenerako egoki den ingurumena izatea, eta guztion eginbeharra ere bada hori zaintzea.
|
|
|
III. kapituluko eskubide berritzaileenetakoa ingurumenerako eskubidea da, 45 artikulura bildu dena. Lehenengo eta behin, aldi berean eskubidea (egoki den ingurumena izateko eskubidea) eta eginbeharra (ingurumena zaintzeko eginbeharra) dela adierazi behar da, titulartasun orokorrekoa (guztiak) eta xede izaera argia duena(
|
pertsonaren
garapenerako). Bigarren paragrafoan ezarritakoaren arabera, botere publikoek zainduko dute baliabide natural guztien erabilera arrazionala, bizitza kalitatea babestu eta hobetzeko, eta ingurumena defendatu eta berrezartzeko; eskubide hori elkartasun eskubide izenekoen artean sartzen du (behar beharrezko den elkartasun kolektiboan oinarrituz).
|
|
|
Testuinguru horretan, eta gizakiaren bilakaeraren bidegurutze honetaraazterketarako elementuak ekartzeko asmoz, pertsonaren aberastasuna aztertu dugugizabanakoa den aldetik eta gizarte taldean partaide den aldetik. Ezin duguitxurarik egin pentsatuz guk mundu mailako ordena harmoniatsurako ereduadugunik, ezta Europa mailakorik ere?, baina badugu elementurik geure izaeraren onena berritzeko,
|
pertsonaren
garapen indibidualaren eta sozialaren azterketaeguneratu batetik abiatuta.
|
|
|
Beraz, labur bada ere, zenbait ikuspegi psikologikotatik saiatuko garaaurkezten nola azaltzen den
|
pertsonen
garapen morala: ikuspegi psikoanalitikotik, ikaskuntzaren ikuspegitik, ikuspegi kognitibo ebolutibotik, pertsonen artekoharremanen ikuspegitik eta hermeneutikaren ikuspegitik.
|
|
|
garapenaren erlatibotasuna. Hala, bada,
|
pertsonen
garapen morala inguruabarrei lotua dagoela eta determinista dela usteizateak bi ondorio ditu: bata, ez duela zentzurik garapen estadioez galdetzeak; bestea, erlatibismo moralera jotzen dela.
|
|
|
Baina tailer horien helburua ez da soilik ikasleek diziplina horietan dituzten ezagutzak zabaltzea, baizik eta harago joatea; irakaskuntza horien bidez, artea ikaskuntzarekiko jakin mina, besteen eta haien kulturaren eta lan kolektiboaren ezagutza pizteko tresna gisa erabiltzen da, eta, aldi berean, haurren sormena eta autoestimua indartzen dira. Izan ere, MUS E programak bere printzipioetan jasotzen duenez, “arteek modu erabakigarrian laguntzen diote
|
pertsonen
garapen intelektualari, eta nortasuna adierazten laguntzen dute; gainera, kultura desberdinetako gizabanakoen artean loturak ezartzen laguntzen dute, kultura komuna eraikitzea erraztuz”. Baina tailer horiek ez dituzte haurrak bakarrik faboratzen; izan ere, irakasleei esperientzia horrek balio die irakaskuntza tradizionalean ezkutatuta gera daitezkeen haurren beste gaitasun batzuk aurkitzeko, pedagogikoki aberasteko eta arte ezagutzak hobetzeko.
|
|
2008
|
|
|
1 Herrien babeserako. 2
|
Pertsonen
garapenerako. 3 Kulturaren babeserako eta abar.
|
|
|
4 Prozesuen kudeaketa eta talde lanerako sistemak,
|
pertsonen
garapena indartzen eta ezagutza indibidualetik ezagutza kolektibo errentagarrirako urratsa bizkortzen dutenak.
|
|
|
Babesik gabe senti daitezke adin nagusitasuna bete eta ordura arte bizi izan diren ikastetxetik irtetean. Arreta etxea ematean datza, bai eta
|
pertsonaren
garapen integralerako behar dituzten baliabide psikologiko, sozial eta ekonomikoak ematean ere. Bestalde, Patim Fundazioak gizarteratzeko etxebizitza bat du gizarteratze fasean dauden eta mendekotasun arazoak dituzten pertsonentzat.
|
|
|
Herria baldin bada boterearen jatorrizko subjektua, ez al luke botereak herri osoaren zerbitzuan egon behar, are gehiago oraingoa bezalako une zailetan? Puntu honetara heldurik, behar beharrezkoa da Guztion Ona aipatzea, hau da, zeintzuk diren komunitateko
|
pertsonen
garapen osoa posible egiten duten baldintza materialak eta espiritualak. Erreferentzia hori gabe ezinezkoa da parte hartze politikoari zentzua ematea eta guztiontzat mesedegarri dela ulertzea.
|
|
2009
|
|
|
Barne bezeroa da Kutxaren hirugarren xede taldea. Langileei buruz, Kutxaren helburua da
|
pertsonen
garapena sustatzea eta ahalbidetzea. Profesional gisa eta eremu pertsonalean ondo garatua sentitzen den pertsonak motibazio ezin hobea du lanerako eta atxikimendu estua erakundearekiko.
|
|
|
Ingurumen, Landagune eta Itsas Inguruetako Ministerioaren (MARM) kalkuluen arabera, Espainiako azaleraren %18k fenomeno hori jasateko arrisku handia edo oso handia du. Desertifikazioak ondorio garrantzitsuak ditu mundu osoan, ekologiaren eta sozioekonomiaren ikuspegitik, eta “zuzenean eragiten die 250 milioi
|
pertsonari
garapen bidean dauden herrialdeetan”, Maestrek 2007an “Science” aldizkarian argitaratutako beste azterlan batean egindako kalkuluen arabera.
|
|
|
Gazteen artean obesitateari aurrea hartzeko metodo ezin hobea eguneroko jarduera neurritsu edo biziko estrategiak sustatzea izango litzateke, nabarmendu zuen Molinerrek. Nerabezaroa une erabakigarria da
|
pertsonen
garapenean, eta helduaroan bizimodua baldintzatuko duten ohitura asko hartzen dira. Adin goiztiarretan loditasunaren arrazoiak identifikatzeak aukera emango du osasungarriak ez diren portaera ohiturak aldatzeko, beranduegi izan baino lehen, eta helduen populazioa osasuntsuagoa izatea lortzeko, azaldu zuen ikertzaileak.
|
|
|
Hezkidetza kontzientea den prozesu hezitzailea dela gogorarazi du, eta neska eta mutil arteko aukera berdintasunean oinarritzen dela.
|
Pertsonen
garapen integrala lortu nahi du, eta jendarte justuago bat lortzen lagundu, sexuen arteko eskubide eta aukera berdintasuna bultzatuz.
|
|
|
Hori beste arrisku bat da, gizabanakook aurrez aurreko harreman pertsonalak behar baititugu. Harremanak soilik Internet bidezkoak izatea ez da
|
pertsonaren
garapen emozionalarentzat batere gomendagarria.
|
|
2010
|
|
|
Bakoitza da pertsona izateko eredu bakarra eta errepikaezina.
|
Pertsonaren
garapen integrala lortu nahi dugu.
|
|
|
Baina handik denbora dezente pasatu arte, 2001 urtera arte, ez zen bertatik bertara behatu plazeboek garunean duten eragina.
|
Pertsonen
garapenarekin alderatuz, oraindik ibiltzen ez dakien umetxoa da, de la Fuente neurologoaren ustez, plazebo efektuari buruz dugun jakintza.
|
|
|
–Herriak ez zuen eskola bat zabaltzen Frantzian. Beraz, 1975ean, Seaskaren diskurtsoa aldatu eta nortasuna eta
|
pertsonaren
garapena bihurtu zen horren ardatz. Hala, Seaskak zioen pertsona batek behar duela kultura batera sustraituta egon bere nortasuna garatzeko, eta bere nortasuna aldarrikatzeko:
|
|
|
Gizarteek ez dute legitimazioa eraginkortasunaren bitartez soiliklortzen (eraginkortasuna beharrezkoa izan daitekeen baldintza bat izan arren), baiziketa batez ere bidezkoak edo justuak izateak ematen die ezaugarri hori. Hau da, gakoahazkunde horrek benetan
|
pertsonen
garapenean eragingo duela bermatzean dago.
|
|
|
Espainia osoko lehen eta bigarren hezkuntzako 613 ikastetxetako 200.000 ikasle inguruk parte hartu dute Done Jakue Bidea eta haren Balioak izeneko I. Eskola Lehiaketan, Xacobeo 2010 erakundeak antolatuta. Lehiaketaren helburua da haurren eta gazteen artean
|
pertsonen
garapenerako hain garrantzitsuak diren balioak sustatzea, hala nola, adiskidetasuna, elkartasuna, ahalegin pertsonala, hobetzeko grina, bizikidetza, abegitasuna edo Done Jakue Bidean elkartutako beste kultura batzuekiko harremana. Gainera, Donejakue Bideko giza, historia, kultura eta natura ondarea bertatik bertara ezagutzeko aukera ematen die parte hartzaileei.
|
|
|
Gorren jatorrian ere aldaketak izaten dira, barne belarrian, kanpo belarrian edo erdiko belarrian eragiten badu. Faktore horiek guztiek ondorio desberdinak eragiten dituzte
|
pertsonaren
garapenean, eta, beraz, banakako tratamenduak egitera behartzen dute, ahalik eta garapen kognitibo, komunikatibo eta linguistiko handiena bermatzeko. Entzumen galera arinek ez dute aldaketa handirik eragiten hizkuntzaren eskuratzean eta garapenean, baina dislaliak (hots guztiak zuzen ahoskatzeko gai ez dena) eta ikasteko zailtasunen bat eragin ditzakete.
|
|
|
Buenos Airesen (Argentina) egiten du lan gure aztarnek 2007tik.
|
Pertsonen
garapen integrala sustatzen du bere komunitateetan, finantza solidarioen programen bidez. “Parte hartzeko, autogestiorako eta etikoki arduratsuak diren ekintzak” babesten ditu, eta elkartasuna, askatasuna, autonomia, aniztasunarekiko errespetua, konfiantza eta ekitatea ditu oinarri. Banku asko auzoka antolatzen dira eta horietan emakume ekintzaileei ematen zaie lehentasuna Herri bankuak autogestionatzen diren auzo erakundeak dira.
|
|
|
alde muskularra hobetu, oreka landu, koordinazioa...; gorputza ezagutu; alde kognitiboa landu; emozioak landu; eta sentsibilitatea landu. Eta musika, erritmoa eta instrumentuak erabiliz
|
pertsonen
garapena lortzea da asmoa. Mankomunitateko Kirol Zerbitzura hots eginMusikoterapia eta psikomotrizitate tailerra ez gaitasuna duten pertsonendako zuzendua dago, 10 urtetik gorakoendako.
|
|
|
afektibitatean, motrizitatean eta kognitiboan. Mugimenduaren bidez
|
pertsonaren
garapen fisiko, psikiko eta soziala ahalbidetzen, errazten eta suspertzen duen gaitasuna da psikomotrizitatea.
|
|
|
Horrexegatik, bada, ezinbestekoa dirudi —glotodidaktika kontutan zuzenean sartu aurretik— hezkuntzaren beraren komunikaziozko izaera elkarreragilea aintzat hartzea eta, horrekin, hizkuntzak berak hezkuntza prozesuan bertan jokatzen duen funtsezko papera aztertzea. ...kuntzak" berezkoa duela dimentsio hezitzaile bat, eta, zentzu horretan, beharrezkoa dela berori —Zabalzak dioen bezala—" diskurtso pedagogikoaren atal bezala" kontsideratzea255 Kontua da hizkuntzak gizakia gizaki bezala ezaugarritzen duela eta, egiaz, ez hominizazioari bakarrik dagokionez, baizik eta baita humanizazio prozesuari berari dagokionez ere, hain zuzen, hizkuntza
|
pertsonen
garapen integralaren ezinbesteko tresna delako.
|
|
|
Kontua da euskal idazleak esperientzia propialaz dakit sumintzeko eta erreakzio ez bereziki dotoreak erakusteko joera izan ohi duela, eta, nire uste apalean, komenigarriagoa litzaiokeela litzaigukeela pixka bat olinpikoago jokatzea, hots, flematikoago, axolagabeago, artetsuago. Idazlea munduko txikikerien gainetik egon litzateke, bere obraren eta, batez ere, bere
|
pertsonaren
garapenera gau eta egun emana edo alderantziz. Eta honoko bide hauek bururatzen zaizkit karma hori eskuratzeko ahaleginean:
|
|
2011
|
|
|
Beraz, gehiengoak formazioren bat jaso du ikus entzunezko komunikazioari buruz, baina hezkuntza formaletik kanpo (auzoan, gazte elkarteetan, udalek antolatu ekintzetan, eta bar). Emaitzak ikusita, bistan da eskolak era antolatuagoan esku hartu lukeela
|
pertsonaren
garapen integralerako oinarrizkotzat jotzen diren gaitasunekin erlazionatutako ikus entzunezko komunikaziorako gaitasuna nerabe eta gazteengan garatzeko prozesuan (Eurydice, 2002; Europako Parlamentua, 2006).
|
|
|
Goiz hasten da, nerabezaro edo gaztaroan, eta pronostiko txarra izaten du. Fobia sozialaren nahastea pairatzen duten
|
pertsonen
garapenak okerrera egin ohi du sarritan, aurkezten duten sintomatologia dela-eta, hainbat zailtasunekin topo egiten dutelako: ikasketak amaitu gabe utz ditzakete, lagunik gabe gera daitezke, bikotea topatzeko zailtasunak izan ditzakete, lan elkarrizketa batera joateko gai ez direla senti dezakete, etab. Hori guztia gutxi balitz, beren buruaz beste egiteko saiakerak, alkohola eta bestelako substantzia toxikoen gehiegizko kontsumoa edota depresio nagusiaren agerraldia ohikoak izaten dira fobia soziala duten pertsonengan (Vallejo eta Bataller, 1999).
|
|
|
Kalkuluen arabera, langileen% 70ek lanerako prestakuntza egokia du. Prestakuntza beharrak Profesionalizazioak zuzendaritza trebetasunen, web 2.0 tresnen, funtsak erakartzearen edo EESaren alde egiten du Trebakuntza sustatzen duten GKEek lagundu egiten dute pertsonen eta
|
pertsonen
garapena eta hazkundea bultzatzen, Camuñasen arabera. “Prestakuntza jarduera baten emaitzarik nabariena lanbide jarduera hobetzeko gaitasunak, trebetasunak eta tresnak hobetzea da”, zehaztu du.
|
|
|
Gaur egun, SESB erabat lurperatu ondoren, kapitalismo bortitzena erabateko garaile denean, ikuspuntu ekonomizista nagusitzen ari da. Horren arabera, euskara mantentzea garestiegia litzateke eta beste hizkuntza batzuk egokiagoak lirateke
|
pertsonaren
garapen sozialerako. " Hizkuntza plangintza garestiegia da"," lana topatzeko umeek hobe dute ingelesa ikastea euskara baino"," hezkuntza ereduetan ingelesa sartu behar da"...
|
|
2012
|
|
|
ARIKETAK Azaldu, zure iritziz,
|
pertsonaren
garapen prozesuan Haur Hezkuntzak izan lukeen eginkizuna. Azaldu, halaber, etapa horretan zein eginkizun betetzen dituzten haur eskolak eta hezitzaileek.
|
|
|
Teoria honen arabera, garapena da kulturaren bitartekotza sinbolikorako tresnak (tresna kulturalak, sinboloak eta hizkuntza, etab.) nork bereganatzeko prozesua.
|
Pertsonen
garapena azaltzen saiatzeko, kontuan izan behar dira portaeran eragina duten aldaketa historikoak eta kulturalak.
|
|
|
Aitortuz herrien eta
|
pertsonen
garapenerako baldintza onuragarriak sorraraztea dela kasuan kasuko estatuen betebeharrik garrantzitsuena,
|
|
|
Hortaz, emozioek jaso dute gure arreta, enpresarentzat aktibo produktiboak diren aldetik. Dena dela, aurrez eta oroz gain aitortu beharra dago emozioak hori baino askoz gehiago direla, noski baino noskiago; emozioek gizakiaren,
|
pertsonaren
garapenarentzat duten garrantzia, aktibo produktibo izateaz gain eta haraindi, itzela da, eta ukaezina.
|
|
|
Emozioek indar handia dute eta bizitzako esperientzien kalitateari modu nabarmenean eragiten diote, hura biziki baldintzatuz3 Azken urteotan asko aurreratu da emozioen azterketan.
|
Pertsonaren
garapen integralak auzi horri gero eta gehiago erreparatzea eskatzen du, eta organizazioen munduan ere emozioen inguruko aplikazioak seriotasunez aztertzen hasiak dira. Hori esanda, baina, argi gera bedi enpresa eta organizazioetan emozioen dimentsioa ez dela gaitasun intelektualen dimentsioaren ordezkoa, bata ez datorrela bestearen lekua hartzera; aitzitik, bata bestearen osagarri dira; areago, bien arteko sinergiak sormenaren eta berrikuntzaren eztanda bortitza eragin dezake, edo, gauza bera dena, garapena eta arrakasta ekar ditzake.
|
|
|
Indarkeriaren erroetara jo behar dugu, hezkuntza parekidea bultzatuz eta
|
pertsonaren
garapen integrala garatuko duen sistema hezkidetzailea praktikan jarriz.
|
|
2013
|
|
|
Adituen ustez, «hezkuntzaren kalitatea»
|
pertsonaren
garapen integralarekin edo multidimentsionalarekin lotzen da:
|
|
|
Gure ustez, kalitatezko hezkuntza erakundea, sozialki eraginkortasunez eta ekonomikoki efizientziaz jokatzen duena da. Hezkuntza erakundea eraginkorra izango da bere helburu nagusia betetzen duenean, hau da,
|
pertsonen
garapen integrala ahalbidetzen duenean. Bestetik, hezkuntza erakundea efizientea izango da, bere baliabideak modu egokian erabiltzen dituenean.
|
|
2014
|
|
|
Zer nahi duzue esatea. Jarduera ekonomikoak herrien eta
|
pertsonen
garapenerako, ongizaterako eta gizarteen «ongiraupenerako» izan behar duela uste duen batentzat, hau buruzagi (burukide?) txarrek idatzitako opereta baten azken ekitaldia da, krudelkeriarik ankerrenarekin garai baten bukaera taularatuko duena. Askoren harridurarako, Kutxabank duela bi urte hasi zen bere sustraiak erauzten, izaera ematen zionari uko egiten eta hegaka, inora ez iristeko edo, hobeto esanda, nazioarteko banka dagoen lozorro erosoan sartzeko:
|
|
|
Azkenik, osasuna ez da gaixotasun gabezia, ongizatearen presentzia baizik.
|
Pertsonaren
garapen fisiko, intelektual eta afektiborako aukera ematen du osasunak.
|
|
|
Jokaeraren funtzionalitatearen ikuspegitik, jokaera patologikoa pertsonaren askatasun maila jaitsarazten duena da, arauetatik aldentzen dena baino gehiago. Neurosiak eta psikosiak
|
pertsonaren
garapenerako aukerak gutxitzen dituzte.
|
|
|
terapiak alda ditzake. Erreferentzia pertsonalak badituzte, atsekabe subjektiboaren iturburu dira, edo negatiboki eragiten dute
|
pertsonaren
garapen sozial eta pertsonalean.
|
|
|
|
Pertsonak
garapen eta lankidetzaren inguruan trebatzeko unibertsitateak betetzen duen oinarrizko papera aintzat hartzen da
|
|
|
Sankalp Volunteer Society. GKE honek zuzentzen dituen
|
pertsonen
garapen sozioekonomiko eta kulturalari lotutako proiektuak gauzatzen ditu. Landa herrietan eta adingabeen eta emakumeen beharrei erreparatzen die.
|
|
|
VII. edizioko Gazte Role Model Saria ospakizun honekin, Begoñazpi Ikastolak estatu mailan ikastetxe batek duen eta ikasleentzat eredu den ikur bakar eta aitzindariaren indarra eta eragina nabarmendu nahi du. Nerea Begoñak, Ikastolako zuzendariak, azpimarratu duenez, eguneroko bizitzan ereduak bilatu behar ditugu gure ikasleei erabakiak hartzeko orduan lagungarri izan dakizkien, beti ere, gizarte eraldaketan,
|
pertsonaren
garapenean eta berrikuntzaren bidean jarriz. " Ikastetxeok etorkizuneko gazteen heziketan erantzukizun handia dugu", gaineraturatu du.
|
|
2015
|
|
|
" Curriculumaren eginkizuna da bizitzarako oinarrizko diren konpetentziak eskuratzen laguntzea. Eta
|
pertsonaren
garapen integralaz gain, sozialki batzen gaituena egituratzea eta elkarbizitzaren oinarriak finkatzea", azaldu digu Heziberriren gidaritzan aritu den kideak. Horretarako, esan digu, Euskal Curriculuma eta Euskal Herrirako Curriculuma hartu dituzte iturri nagusi gisa, edo hobe esanda, curriculum horien bien uztarketa den EAEko 2007ko curriculum dekretu ofiziala (ikusi ondoko orriko koadroa).
|
|
|
Ikastetxeko bizimodua erabat aldatu duten proiektuak abian jarri ditugu: sormen proiektua, ahozko adierazpidearena edo pentazitatea,
|
pertsonaren
garapena bost eremutan bilatzen duen proiektua. Emozioei asko begiratzen diegu, eta arauak modu positiboan eman behar direla uste dugu.
|
|
|
Bestalde,
|
pertsonon
garapenean garrantzitsuak diren zenbait dimentsio ez dituela aintzat hartzen ere argudia daiteke. Bi dimentsio bereziki ez ditu kontuan hartzen:
|
|
2016
|
|
|
pixka bat olinpikoago jokatzea, hots, flematikoago, axolagabeago, artetsuago. Idazlea, liburu honetan behin baino gehiagotan hizpidera ekarri eta ekarriko dugun izaki berezi eta miresgarri hori, munduko txikikerien gainetik egon litzateke, bere obraren eta, batez ere, bere
|
pertsonaren
garapenera gau eta egun emana, edo alderantziz?. Eta honako bide hauek bururatzen zaizkit karma hori eskuratzeko ahaleginean:
|
|
|
Arlo horretan, desgaitasuna eta gaixotasuna dira kontuzko ildoetako bi, eta berorien tratamendua ezin da topikoetan erori. Informazioetan, pertsona desgaitu eta gaixoen ezagutza sustatuko da, eta
|
pertsonon
garapenaren, gainditze pertsonalaren eta integrazioaren berri emango da. Zentzu horretan, albistegietako azpidatziek eta eitb.eus eko albiste idatziak entzuteko aukerak informazioaren eskurapena bermatzen diete pertsona gorrei edo pertsona itsuei.
|
|
|
Ahozko erretorika Haur Literaturan
|
pertsonon
garapenenaren alde egin dezakeen baliabide erakargarria da. Belaunez belaun ahozkotasunaren bidez gure folklorea transmititu izan dugu, pertsonen arteko interakzioa eta harremana sortuz.
|
|
|
irteerak, tailerrak, jolasak, gaubelak? Udalekuek eta kanpaldiek bizipen bereziak eskaintzen ditu, eta
|
pertsonaren
garapenean laguntzen dute.
|
|
|
Pertsonaren bizitzan, bizipen guztiak dira funtsezkoak, eta eragina dute
|
pertsonaren
garapenean eta nortasunean. Ez da gauza bera altua izatea eta txikia izatea, polita izatea eta itsusia izatea, adimen gaitasun handia izatea eta adimen zailtasunak izatea.
|
|
|
Pentazitatea emozioak kudeatzen eta bideratzen ikastean datzan proposamen metodologiko bat da;
|
pertsonaren
garapen globalean oinarritzen da, eta garapen horren erdigunean kokatzen du pertsona.
|
|
|
Pentazitatearen ikuspegitik,
|
pertsonaren
garapena harmonikoa izateko, bost eremu hartu behar dira kontuan: adimena, emozioak, gorputza, arlo soziala eta identitate pertsonala.
|
|
|
Henri Wallon Parisen jaio zen, 1879an, eta 1962an hil. Filosofia eta medikuntza ikasketak egin zituen, eta
|
pertsonaren
garapen integralaren kontzeptua ikertu zuen. Wallonen ustez, gizakia unitate bat da:
|
|
|
Emozioak funtsezko garrantzia du
|
pertsonaren
garapenean. Emozioek eta afektibitateak, eboluzioari dagokionez, hizkuntza aurretiko adierazpen sistema bat osatzen dute.
|
|
|
Taldeak liderra errespetatuko du, eta liderrak bere taldeko kideen ekimenetan, sormen prozesuetan eta garapenean lagunduko du. Erantzukizuna, talde lana,
|
pertsonen
garapena eta partaidetza sustatuko ditu liderrak.
|
|
|
Christine Olson Pobrezia desagerrarazteko urrats batzuk hauek dira: 1
|
Pertsonen
garapenerako inbertsioa. Beharrezkoa da estaldura handitzea eta hezkuntzaren kalitatea hobetzea. Gaur egun, mundu osoko 781 milioi helduk ez dakite irakurtzen eta idazten, eta 75 milioi adingabek ez dute eskolara joaten edo ikasketak uzten dituzte, lan egitera behartuta daudelako, kalean bizi direlako edo haur soldaduak direlako.
|
|
|
Igeriketa praktikatzea eta igerian ikastea Irudia: Hannanak Igeriketak onura asko dakartza
|
pertsonen
garapen fisikorako eta intelektualerako. Haurra ia jaioberria denetik aurrera egin daiteke, baina «igeri egiten ikastea» ez da lau edo bost urtetik aurrera lortzen; izan ere, orduan bakarrik dago nahikoa heldua eta garatua.
|
|
|
" Natura
|
pertsonen
garapen integralerako iturri agorrezina delako eta natura zaintzeaz eta maitatzen jarraitzeaz gain, naturarekin dugun harremana berreskuratu behar dugulako". Helburu edo behar horretatik tiraka antolatu dituzte Hurbil Gaitezen Naturara jardunaldiak Txatxilipurdik, Besaide Mendizale Elkarteak, Leintz Eskola Kirolak, Sustraibarrik eta Garaion NaturArtean egitasmoa, asteburu honetarako.
|
|
2017
|
|
|
" Landare ekologikoak ekoiztetik harago, ekimen honek giza aldaera ere badu. Ereiaro proiektuaren azken helburua
|
pertsonen
garapena da", adierazi zuen Nerea Altuna Ekoudalatxeko kideak proiektuaren aurkezpenean.
|
|
|
Kultur anitzetara zabalik dagoen euskara du buruan Salbotxek: " Hizkuntzak ikastea garrantzitsua da, baina ez gure gizarte globalizatu eta neoliberalak eskatzen eta inposatzen digun hizkuntzen ezagutzari erantzuteko (alegia, ez kapitalak motibatuta edo gure enpresa etorkizunean deslokalizatu daitekeelako), norbanakoen premiei eta
|
pertsonaren
garapenari erantzuteko baizik; harremanak izateko, komunikatzeko. Horregatik, hizkuntza horrek ez du zertan ingelesa, alemana edo txinera izan, nire bizilagunaren hizkuntza gutxiagotua izan daiteke.
|
|
|
Prestakuntza oso handiko lanpostuak sortuko direla esaten dute adituek, arlo teknikokoak gehienbat, eta horiei ondo ordainduko zaiela; alabaina, zenbait eginkizunetarako ez da inor, eta langile horiek prestakuntza txikiko beste lanposturen bat lortzeko lehian arituko direnez, baldintza kaskarrak handitu egingo dira, betiere iragarpen horien arabera.Tomas Iriondo elektronika, informatika eta telekomunikazioko Gaia klusterreko zuzendari nagusiari ere sarri egin dizkiote lanpostuen etorkizunari buruzko galderak: «Lanpostuak ez, zereginak desagertuko dira, zeregin errepikakorrak,
|
pertsonaren
garapenari ekarpen txikia egiten diotenak. Horregatik, baikortasunez hartzen dut nik kontua:
|
|
|
–Guk beti baloratu izan dugu
|
pertsonen
garapena, eta kontziliazioa ere garapen horren baitan kokatzen dugu?. Haren onurak neurtzea ez dela erraza dio, baina hor daudela.
|
|
|
Ikerkuntzaren ebaluazioa oinarrizko jarduera da Goi Mailako Hezkuntzako erakundeetan eta geroz eta ondorio gehiago ditu bai ebaluatua den
|
pertsonaren
garapen profesionalean baita erakundearen nazioarteko kokapenean ere. Horregatik, ikerketa jarduera zer den ondo definitzeak eta jakintza adar bakoitzean jarduera hori ebaluatzeko aukera egokia ematen duten adierazleak finkatzeak garrantzi handia dauka.
|
|
|
Eta jokabide horiek pentsatzeko era konkretu batzuei erantzuten diete, normalean gizarteak barneratzen dizkigunak. Era berean, jakina da espazioa ez dela neutroa; espazioa nola antolatzen eta hierarkizatzen den moduak bertan bizi diren
|
pertsonen
garapena eta haien arteko harremanak baldintzatuko ditu.
|
|
2018
|
|
|
Ikaslearen garapen osoa bilatzeko bidean, ezinbesteko tresna da konpetentzia motorra garatzea, ez etorkizunean eliteko kirolaria izateko, ikasle gehienek ez baitute bide hori hautatuko, bizi kalitate hobea izateko baizik, eta inportantea da hori aitortzea, aitortzen zaion bezala matematika ikasgaiari bere helburua dela
|
pertsonaren
garapenerako lagungarri izatea, ez gero matematikari bihurtzea, edo berdin hizkuntzak ikasteari, helburua ez baita gero filologo izatea.
|
|
|
Alegia, 2008an irentsarazi ziguten krisi ekonomikoa ez ote zitzaien turbo kapitalistei aitzakia paregabea suertatu kultura kanporatzeko ongizatearen jendartetik. Krisi ekonomikoak batzuk horren gogor kolpatzen dituelarik, kulturak
|
pertsonaren
garapen integralerako ezinbestekoa izateari uztea ulergarria dela sinetsaraztea lortu zuten. Nork ez du ulertuko pertsonaren oinarrizko beharrizanak ase behar direnean, kulturak ilararen azken aurreko itxaron behar duela?
|
|
2019
|
|
|
Bai, iaz jarri nuen martxan. Futbola niretzat hezitzaile emozionala ere izan da, hau da, pertsona bezala garatzen eta hezten lagundu dit eta uste dut erreminta oso baliagarria dela
|
pertsonen
garapenerako. Nire ikuspegia eta esperientziak jasotzen ditut blogean.
|
|
2020
|
|
|
Horrekin batera, antolakuntzak nahi du “bideo lanek sexualitatearen ikuspuntu positiboa, plurala, integratzailea eta irekia izatea, erredukzionismoetatik urrunduta”. Azkenik, “aniztasunean eta gozamenean zentratzea” proposatu du, “bost zentzumenen, fantasien, ilusioen eta abarren bitartez...
|
pertsonen
garapen globala bilatzeko”. Lana egiteko inspirazioa behar duenak www.gozamenez.com web orrian opa dezake.
|
|
|
Lehenengo 7 urteetan ezartzen dira
|
pertsonaren
garapenerako oinarrietako asko, eta horietatik fase asko lehenengo 18 hilabeteetan gainditzen dira.
|
|
|
Langilearen parte hartzea ere beharrezkoa da, eta horrela garatutako enpresa bera ere komunitatearen eraikuntzarako elementu bezala identifikatzen du. Laburbilduz,
|
pertsonaren
garapen prozesuak, enpresaren bitartez bideratutako eraldaketak, komunitatea sortzen du.
|
|
|
Izaera ezberdintasun hori ez da kasualitatea, eta oso lotua dago garai bakoitzeko baldintzekin, eta gaur egun konkretuki ekonomiaren tertziarizazioarekin. Bide horretan, eta euskal eredu kooperatibistaren izaerari oso lotuta, aurretik aipatu dugun lanaren burujabetzak garrantzi handia du olatu berri horretan, lan burujabea soldatapeko lanari kontrajarriz,
|
pertsonaren
garapenerako baino pertsonaren eta komunitatearen emantzipaziorako elementu bezala kokatuz. Eztabaida konplikatua da hori oraindik, baina eman beharrekoa langile mugimenduaren baitan.
|
|
|
Joxe Azurmendik gizaberearen, pentsamendu sozialaren eta kooperatibagintzaren nahiz beste arloetan landutako ekoizpenek euskarri mardulak pausatu dituzte
|
pertsonen
garapen kooperatibo komunitariorako, hezkuntzaren funtzioaren ulermenerako edota eraldaketa sozialerako.1 El hombre cooperativo. Pensamiento de Arizmendiarrieta (Lan Kide Aurrezkia, 1984) lanean, adibidez, argi azaltzen du Arizmendiarrietaren pentsamenduan, beste eredu pedagogiko desberdinetan bezala, hezkuntza funtsezkoa dela jendarte humanoago, duinago eta demokratikoago baterako eraldaketa soziala ahalbidetzeko.
|
|
|
Giro horretan, gero eta gehiago dira eraldaketa proiektuak garatzen ari diren Euskal Herriko hezkuntza erakundeak. Eraldaketa horien zentroan, ongizate eta aurrerapen sozialaren bidean, kokatzen da
|
pertsonaren
garapen integrala. Proiektu eraldatzaile horiek hezkuntza erakundeetan ekarri dituzte (er) aldaketak eta berrikuntzak:
|
|
|
Kulturak lagundu behar du erakundeen (hezkuntza) misioaren zein pertsonen profilen bilakaera uztartzen. Alegia, eraldaketa sozialerako norabide horretan, eraikitzen diren eraldaketak (pedagogikoak, arkitektonikoak, antolaketa alorrekoak, pertsonalak...) misioaren eta
|
pertsonen
garapenerako ikuspegiarekin eta elkarrekintzarekin landu lirateke.
|
|
2021
|
|
|
Bederatzi ikastaroak lau arlotan banatu dituzte:
|
pertsonen
garapen arloa; automatizazio eta muntaia arloa; fabrikazio arloa; eta diseinu arloa. Izena eman nahi dutenek edo informazio gehiago behar dutenek, basazabal@azpeitia.eus helbidera idatz dezakete edo eta telefono zenbakietara deitu.
|
|
|
|
Pertsonen
garapen arloan, hogeina orduko hiru ikastaro antolatu dituzte, eta offline emango dituzte hirurak. Coaching exekutiboa ikastaroa urriaren 13an hasiko da eta azaroaren 12an bukatu; Programazio neurolinguistikorako sarrera ikastaroa azaroaren 2an hasiko da eta 30ean bukatu; Pozten naiz ni ezagutzeaz.
|
|
|
Eta, hain zuzen ere, sistematizazioaren ideia da proposamen honetara ekarri nahi den printzipioetako bat; alde batetik, izaera eta xede beretsuko egitasmoek
|
pertsonaren
garapen mota desberdinetan duten eragin positiboagatik; eta, bestetik, ikerketan egindako analisian literaturaren irakaskuntza egoki batera begira definitutako erronka edo behar garrantzitsuenetako bat delako. Literatura hezkuntzan modu sistematikoan inplementatzeak ikasleen garapenean izan dezakeen eragin positiboa aurreikus daitekeen zerbait da, baina, arestian genioenez, ez dago modu enpirikoan frogatuta oraindik, Euskal Herrian, behintzat.
|
|
|
Aurrekoarekin oso lotuta dagoen azpiatala da hau, norberak duen literaturarekiko ikuspegia jakintza arloaren izaera, ezaugarritze eta dituen funtzioen gizartean, hezkuntzan, artean,
|
pertsonen
garapenean, etab. gainean eraikitzen delako. Gainera, kasu batzuetan, funtzioei baino, literaturaren nolakotasunari edota izaerari ere helduko diete parte hartzaileen hitzek.
|
|
|
GE1 ek, aldiz, kapital kultural moduan ere definitzen du literatura, baina aktibo kultural izan behar duela aldarrikatzen du, bizia eta eragiteko zein garapenerako ahalmena duena. LIR3k adierazten duen moduan,
|
pertsonaren
garapenean modu esanguratsuan laguntzen duen jakintza arloa da, bere esanetan, alderdi sozio afektibotik batez ere. Hartara, literaturak haurrengan eta nerabeengan sortzen duen atxikimendua eta istorioetan sartzeko duten gaitasuna nabarmentzen ditu GE1 ek, eta lehengo azpiatalean aipatutako funtzioarekin lotzen du:
|
|
|
Izan ere, emozioak eta ikasleen garapen emozionala edozein proposamen didaktikoren xedeetako bat izan ohi da, batez ere azken hiru hamarkada hauetan62, Adimen Emozionalari buruzko ikerketen bidez faktore emozionalak adimenarekin duen harremana eta ikas prozesuetan duen garrantzia frogatzen eta aldarrikatzen hasi denetik. Hortaz, emozioen ezagutzak, horien erregulazioa eta pentsamenduak horietan duen eragina langai dira ikastetxeetan, esan dugunez, ikas prozesuetan giltzarri direlako, eta bestetik, ez soilik bitarteko, helburu ere badirelako
|
pertsonaren
garapen integralean.
|
|
|
Literaturaren didaktikarekin antzeko zerbait gertatzen dela esan daiteke, hedaduraz, baita orain arte adierazitakoa aintzat hartzen bada ere. Literaturari ematen zaion funtzioetako bat identitatearen eraikuntzan eta
|
pertsonaren
garapenean eragitea dela esan bada arestian, arloaren irakaskuntza eta didaktika modu egokian gauzatu ezean, helburu garrantzitsuak lortzen ari ez direla ondoriozta genezake. Elkarrizketatu gehienek norabide horretan hitz egin dute literaturaren irakaskuntzaren egoera aztertzerakoan.
|
|
|
Hori guztia aintzat hartuta, alfabetizazio anitzetan trebatuta egotea edo pluriliterate izatea
|
pertsonaren
garapen integrala eta alfabetizazioa bezalako alderdiak garapen maila egokira eramatean datza, baina, halaber, sistemei dagozkien bakarkako eta komunitate egiturak aktibatzean nahiz garatzean ere badatza. Markoaren arabera, Ezagutzaren Aroan ikasle konpetenteak alfabetizatuta egon du hizkuntza batean baino gehiagotan, baina, aldi berean, jakintza arlo, ezagutza zein kultur osagaien arteko konexio egiturak sortzeko gai izan du, eta, hori ikasleen ahalduntzetik igarotzen da (Meyer eta besteak, 2018).
|
|
|
" Zergatik da hain garrantzitsua literatura irakurtzea?", galdetzen dute Permach-ek eta Álvarez Uriak (2019: 9), eta zoru komun gisa argumentu sendoa eskaintzen dute:
|
pertsonen
garapen integralean29 literaturak jokatzen duen papera garrantzitsua delako, alde batetik, literatur testuak emozioekiko bidea zabaltzen duelako, eta, bestetik, imajinario kolektiboa eta kode kultural amankomunak ezagutzeko, horietaz jabetzeko edota horiek zalantzatan jartzeko baliabidea ere badelako (op.). Bigarren argudio horri helduta, literatur testuak gizateriaren balio, gai eta kezka nagusietara hurbiltzen dituela pertsonak diote Bastida-k, Bordons ek eta Rins ek (2006), eta, modu horretan, ezagutza teoriko jakinak bere hurbileko errealitatearekin harremanetan jartzeko nahiz bizi diren gizarteaz hausnartzeko bidea zabaltzen diela zehazten dute.
|
|
|
Horregatik, literaturaren balioari" ikusgarritasuna" eskaini behar zaiola uste du, hizkuntzarekin zein gainerako arloekin batera jokoan jarriz, baina, horretarako, espazioak zabaldu behar direla eta lanketa egokiei heldu behar zaiela ohartarazten du. Literaturak ematen duen ikuspegia aldarrikatu behar dela dio, eta hezkuntza komunitateak
|
pertsonaren
garapenerako" garrantzitsua ez, ezinbestekoa" dela ulertu behar duela eransten du. Izan ere, IE7 k argudiatzen duen legez," Literatura edota edozein adierazpen kultural kontsumituko du gazte batek baliagarritasuna ikusten diolako", eta, hortaz, arteak, kulturak, literaturak berezkoa duten balioan sakondu eta hura transmititzen asmatu behar dela uste dute biek ala biek.
|
|
|
Funtsean ados egonik ere, gure ustetan, biak dira elkarreraginean dauden txanpon beraren bi aurpegi, are gehiago, arestiko baieztapena onartzen badugu. Gainera, hezkuntzak bietan du erantzukizuna,
|
pertsonaren
garapenak identitatea eraikitzen laguntzen duen heinean.
|
|
|
Literaturaren irakaskuntzak ebaluazioa behar duen moduan, arestian aipatzen genituen elkarrizketa hezitzailerako espazioen beharra ere badu,
|
pertsonaren
garapen mota desberdinetan eragin dezakeela uste badugu. Horretarako, ebaluazioan parte hartzen duten kideen arteko harreman simetrikoak eskatzen du ebaluazioaren horrelako ikuspegi batek, gela barruko harremanek ikasleen ikas prozesua erabat baldintzatzen duten heinean (Zandvliet eta besteak, 2014).
|
|
|
Azpiatal honetan diseinatutako errutinaren alderdi didaktikoa eta proposamen orokorra aurkeztuko da. Lehenik eta behin eta arestian azaltzen zenaren haritik, literatur errutinak errutina pedagogikoen eta pentsamenduen errutinen logika eta ibilmoldea oso kontuan hartuta eraiki direla esan beharra dago, literaturaren lanketa sistematizatua helburu,
|
pertsonaren
garapen mota desberdinetan eragiteko asmoa duen literatur praktika pedagogiko errutinarioa proposatu nahi baita. Kasu honetan, sei asteko iraupena izango duen errutina bakarra aurkeztuko da:
|
|
|
Halaber, material dinamikoa izateko sortu da; hau da, konfiantzazko eta segurtasunezko giroan eta modu askean ikasleari iritziak trukatzeko, emozioak partekatzeko, hitz egiteko, adierazteko, argudiatzeko edo sortzeko aukera eman nahi dio. Izan ere, elkarrekintzak garrantzi berezia izango du, literatura eta pentsamendua elkarrekin eraiki nahi delako, modu sozial eta kolektiboan iritsi nahi delako
|
pertsonaren
garapenera. Elkarrekintza Didaktikoaren (ED) printzipioei helduz, gela edo ikastetxe barruko hizketaldia pentsamendu sozial gisa ulertzen baitugu (Mercer, 2004), diskurtsoaren analisi soziokulturalean, hizkuntza" irakasteko eta ikasteko, ezagutza eraikitzeko, elkar ulertzeko eta arazoei elkarlanean heltzeko tresna" legez ulertzen baita (op.: 137).
|
|
|
Udalbatza osoa prozesioan, eta zu han ez egotea, koherentziagatik. Ezinezkoa zen politika eta konpromisoa zoriontasunetik eta
|
pertsonaren
garapenetik banatzea.
|
|
|
Mondragon Unibertsitatea kooperatiba unibertsitate praktikoa, berritzailea eta konprometitua da,
|
pertsonen
garapenean zentratua, enpresaren eta gizartearen beharretara bideratua, mundu errealeko erronkei aurre egiteko pentsatua eta ezagutzak eta aplikazioak mugarik ez duena.
|