|
2007
|
|
|
" Pertsonak", honela dio Trias ek," gizabanakoaren kontzeptu modernoak baino askoz ere hobe jasotzen ditu hura aurkitzen deneko esparru komunitarioa eta intersubjektiboa" 78 Azken horrek zuzenean garamatza hirugarren printzipio antropologikoaz hitz egitera, alegia," gizakiaren dimentsio intersubjektiboaz" 79: "
|
Pertsonaren
dimentsio hau", Beorleguiren esanetan," razionaltasun komunikatiboaren oinarri bezala aurkezten da, horrek berarekin erantzukizun solidarioaren etika bat dakarrelarik" 80 Gogora ekartzekoa da, hori dela eta, jada Husserlek —interpertsonalitateaz ari zelarik— garbi zioela" bestea" dela" ni" aren ahalbide baldintza, alegia, gizabanakoen arteko topaketari... " Kontzepzio antropologiko horrek, gizakiaren dimentsio komunikatiboaren berezkotasuna onartzen duen heinean", —honela azaltzen digu Beorleguik jarraian—," kontzepzio etiko jakin batera eramaten gaitu, non indibidualismo oro baztertzen den" 82 Cortinak ere zera dio:
|
|
|
Horren haritik uler daiteke, ere, zergatik gorago hezkuntzaren alde sozio-kulturala aztertu dugun —sozializaziorik eta enkulturaziorik gabe ez dago gizakiaren pertsonalizaziorik—, baita zergatik Deweyk —adibidez—" hezkuntzaren funtzio eta espiritu sozialaz" 96 hitz egiten digun. Hezi nahi duenak, bestela esanda, nahitaez hartu behar du kontuan
|
pertsonaren
dimentsio komunitarioa —gizabanakoari lagundu egin behar dio bere gizartearen kide on bat izaten—, eta horrek, jakina, erantzukizun etikoa dakar berarekin. " Bizitza sozialean parte hartzeko gaitasuna garatzen duen hezkuntza", honela jarraitzen du aurrerago Deweyk," morala da" 97 Hausnarketa etiko pedagogiko horrek, alabaina, ezinbestean garamatza giza aniztasuna bere historizitatean kontsideratzera, alegia, gizabanakoen eta gizataldeen berezitasun sozialek eta kulturalek hemen ere duten esanahia aztertzera.
|
|
2009
|
|
|
Osasunaren eremura etorrita, Engelekgizakia kokatuko du konplexutasun gutxiagoko eta gehiagoko maila desberdinenartean (ikusi 1 irudia). Hala, proposatuko du gaixotasunaren eta osasunaren artekodinamika ulertzeko maila biologikoa ez ezik,
|
pertsonen
dimentsio psikologikoa, soziala eta kulturala funtsezkoak izango direla diagnostiko egokiak eta erabilgarriak egiteko.
|
|
2010
|
|
|
Francisco Menesesek eskerrak eman zizkion proiektuari Espainiako elkarteen artean egin zioten harreragatik, eta azaldu zuen «gure semeak txirrindularitza bezalako jolas eremu batean bizi izan duen integrazio eta gainditze esperientzia partekatzeko» ideiarekin sortu zela ibilbidea. Bestalde, Juan Sebastián Menesesek ingurune pertsonal eta familiarraren eginkizuna azpimarratu zuen, “integrazioa alternatiben bidez eraiki eta esperimentatzeko, gure kasuan, txirrindularitzaren bidez, alegia, irtenbide terapeutiko gisa zehazteaz gain,
|
pertsonaren
dimentsio soziala eta integrala sustatzen baitute”.
|
|
2011
|
|
|
premisa jakin batetik abiatuko naiz eta ez da berria, ekimen interesgarrienak pertsonaren baitako aldaketan oinarritzen dira. Aurrekoa, beste modu batera esanda, gizateriaren etorkizun hobea lortzen joateko esanguratsuak izango diren prozesuek
|
pertsonaren
dimentsioa izango dute ardatz. Edo ez dira izango.
|
|
2012
|
|
|
Batez besteko kontsumitzailea inprimaketako produktuak negozioen bidez garatzen dira inprimaketaren emaitzak prezio egokietan eskaintzen dizkizutenak objektu eta zirriborro edo irudiena. Madrilgo denda batzuek 300 eta 600 euro arteko prezioak proposatzen dituzte, hiru
|
pertsona
dimentsiotan erretratuak egiteko. maskotak.
|
|
2016
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak berak hartutako bideak begirada berdina duela esango nuke.
|
Pertsonen
dimentsioa edo langileen ikuspuntua aztertzen badu ere, prozesu produktibo horietan den pertsonen kualifikazioaz hitz egiten du soilik, ez horientzat suposatuko duenaz edo suposa dezakeenaz.
|
|
2018
|
|
|
Organismoaren kalte morfologiko/ funtzionala profesional teknikoak (medikoak) sendatuko du, eta pazientearen funtzioa preskripzio diagnostiko eta terapeutikoan agindutakoa betetzera mugatuko da. Nagusia den eredu horrek
|
pertsonaren
dimentsio psikosoziala ulertzeko arazoak ditu, ez du ikuspegi holistiko edota ekologikorik. Eredu horren ezaugarri nagusiak honako hauek dira:
|
|
2019
|
|
|
. Hala ere, edozein pertsonarentzat egokiena, adituen arabera, eta ondoren azalduko dugun moduan, oreka lortzea da bere bizitzako arlo guztietan: lanean, familian, pertsonalki…; izan ere, guztiok behar ditugu, lanetik haratago, geure denbora eta espazioa, gure gizarte eta
|
pertsona
dimentsioaz gozatzeko.
|
|
2020
|
|
|
Materialismoari ere kosta egin zitzaion pertsonaren auzia berariaz alboan uztea (oroit Garaudy eta Schaff). Ingurumari hartan,
|
pertsonaren
dimentsio transzendentea eta zentzuaren bilaketa (plano indibidualean, historikoan eta kosmikoan), aldez edo moldez, lehen lerrora itzuli ziren.
|
|
|
Euskarara egokitutako eta baliozkotutako ebaluazio tresnak garatzeak behar bat izaten jarraitzen du. Egun ez dago adineko
|
pertsonen
dimentsio emozionalaren ebaluazioa egiteko aukera ematen duen euskarazko galde sortarik. Behar horri erantzuteko, lan honetan, Escala de Ansiedad y Depresion de Goldberg (EADG) galde sorta euskarara egokitzeko ikerketa pilotua gauzatu da.
|
|
2021
|
|
|
Edozein minbizi da izatez prozesu latza, bai gaixotasuna gorpuzten duenarentzat, bai hari bidean laguntzen diotenentzat. "
|
Pertsonaren
dimentsio guztiak harrapatzen ditu". Gainera, estigmaz beteta dago eta beldurra eragiten du; jendartea" minbiziari bizkar emanda" bizi da, hari izkin egin nahian edo.
|
|
|
Egile berek azaltzen digute jolas bakoitza sistema praxologikotzat har daitekeela, jarrera motore ezberdinak eragiten dituztenak eta horrek jolasean ari den
|
pertsonaren
dimentsio biologiko, kognitibo, emozional eta erlazionala islatzen dutela (ibid. 2017, 88 or.).
|
|
2023
|
|
|
Jolas, joko eta jarduera ludiko bakoitza jarrera motore ezberdinak eragiten dituen sistema praxiologikotzat har daiteke. Horrek, jolasean ari den
|
pertsonaren
dimentsio biologiko, kognitibo, emozional eta erlazionala islatzen du (Millares et al. 2017), eta, horren bitartez, pedagogikoa izango den esku hartze bat egiteko aukera ematen du; testuinguru emozional positibo batean garatzen dena, haurrak motibatzen dituena. Izan ere, emozioek lotura zuzena dute jolasekin (Guirado 2021) eta jarrera motore ezberdinetatik jolasak (zehazki jolas kooperatiboak) dira emozio positibo gehien estimulatzen dituztenak (Jaqueira et al. 2014).
|
|
|
Guiradok (2021: 125) azaldu du, jolas bakoitza jarrera motore ezberdinak eragiten dituzten sistema praxiologikotzat har daitekeela, eta horrek jolasean ari den
|
pertsonaren
dimentsio biologikoa, kognitiboa, emozionala eta erlazionala islatzen duela.
|
|
|
Osasuna gaixotasun eza da, organoen isiltasuna. Eredu horren ikuspegia guztiz sendagarria zen eta ez prebentziozkoa eta are gutxiago osasuna sustatzearen aldekoa. Aurrerago, 1946an, Osasunaren Munduko Erakundeak (OME),
|
pertsonaren
dimentsio ezberdinak kontenplatu zituen osasunaren kontzeptuan: erabateko ongizate fisiko, mental eta sozialeko egoera, eta ez gaixotasunik edo ezintasunik eza bakarrik. Dubos ek (1967 urtea) osasunari ikuspuntu objektiboa eta egokitzapenarena txertatu zizkion:
|
|
|
Salutogenesiaren esanahia, etimologikoki, osasunaren jatorria da eta Aaronek, ahalegin edo saiakera honekin bultzatu nahi izan zuen terminoa (4, 6): Patogenizitatean zentratu gabeko ikuspegi positiboagoa sustatzea. Hau da, sendatzeaz gain, osasuneta ongizate maila ona bilatzea
|
pertsonaren
dimentsio fisikoan, psikikoan eta sozialean. Osasuna sortzen duen horretatik begiratzea. Hau da, gure bizi garapenean pertsonei on egiten eta laguntzen diguten faktoreak aurkitzea, horrek errazten duelako pertsonek, familiek eta komunitateek beren osasunaren gaineko kontrola areagotzea eta hobetzea.
|