|
2007
|
|
|
Horren haritik uler daiteke, ere, zergatik gorago hezkuntzaren alde sozio-kulturala aztertu dugun —sozializaziorik eta enkulturaziorik gabe ez dago gizakiaren pertsonalizaziorik—, baita zergatik Deweyk —adibidez—" hezkuntzaren funtzio eta espiritu sozialaz" 96 hitz egiten digun. Hezi nahi duenak, bestela esanda, nahitaez hartu behar du kontuan
|
pertsonaren
dimentsio komunitarioa —gizabanakoari lagundu egin behar dio bere gizartearen kide on bat izaten—, eta horrek, jakina, erantzukizun etikoa dakar berarekin. " Bizitza sozialean parte hartzeko gaitasuna garatzen duen hezkuntza", honela jarraitzen du aurrerago Deweyk," morala da" 97 Hausnarketa etiko pedagogiko horrek, alabaina, ezinbestean garamatza giza aniztasuna bere historizitatean kontsideratzera, alegia, gizabanakoen eta gizataldeen berezitasun sozialek eta kulturalek hemen ere duten esanahia aztertzera.
|
|
2010
|
|
|
Francisco Menesesek eskerrak eman zizkion proiektuari Espainiako elkarteen artean egin zioten harreragatik, eta azaldu zuen «gure semeak txirrindularitza bezalako jolas eremu batean bizi izan duen integrazio eta gainditze esperientzia partekatzeko» ideiarekin sortu zela ibilbidea. Bestalde, Juan Sebastián Menesesek ingurune pertsonal eta familiarraren eginkizuna azpimarratu zuen, “integrazioa alternatiben bidez eraiki eta esperimentatzeko, gure kasuan, txirrindularitzaren bidez, alegia, irtenbide terapeutiko gisa zehazteaz gain,
|
pertsonaren
dimentsio soziala eta integrala sustatzen baitute”.
|
|
2011
|
|
|
premisa jakin batetik abiatuko naiz eta ez da berria, ekimen interesgarrienak pertsonaren baitako aldaketan oinarritzen dira. Aurrekoa, beste modu batera esanda, gizateriaren etorkizun hobea lortzen joateko esanguratsuak izango diren prozesuek
|
pertsonaren
dimentsioa izango dute ardatz. Edo ez dira izango.
|
|
2018
|
|
|
Organismoaren kalte morfologiko/ funtzionala profesional teknikoak (medikoak) sendatuko du, eta pazientearen funtzioa preskripzio diagnostiko eta terapeutikoan agindutakoa betetzera mugatuko da. Nagusia den eredu horrek
|
pertsonaren
dimentsio psikosoziala ulertzeko arazoak ditu, ez du ikuspegi holistiko edota ekologikorik. Eredu horren ezaugarri nagusiak honako hauek dira:
|
|
2020
|
|
|
Materialismoari ere kosta egin zitzaion pertsonaren auzia berariaz alboan uztea (oroit Garaudy eta Schaff). Ingurumari hartan,
|
pertsonaren
dimentsio transzendentea eta zentzuaren bilaketa (plano indibidualean, historikoan eta kosmikoan), aldez edo moldez, lehen lerrora itzuli ziren.
|
|
2021
|
|
|
Egile berek azaltzen digute jolas bakoitza sistema praxologikotzat har daitekeela, jarrera motore ezberdinak eragiten dituztenak eta horrek jolasean ari den
|
pertsonaren
dimentsio biologiko, kognitibo, emozional eta erlazionala islatzen dutela (ibid. 2017, 88 or.).
|
|
2023
|
|
|
Jolas, joko eta jarduera ludiko bakoitza jarrera motore ezberdinak eragiten dituen sistema praxiologikotzat har daiteke. Horrek, jolasean ari den
|
pertsonaren
dimentsio biologiko, kognitibo, emozional eta erlazionala islatzen du (Millares et al. 2017), eta, horren bitartez, pedagogikoa izango den esku hartze bat egiteko aukera ematen du; testuinguru emozional positibo batean garatzen dena, haurrak motibatzen dituena. Izan ere, emozioek lotura zuzena dute jolasekin (Guirado 2021) eta jarrera motore ezberdinetatik jolasak (zehazki jolas kooperatiboak) dira emozio positibo gehien estimulatzen dituztenak (Jaqueira et al. 2014).
|
|
|
Guiradok (2021: 125) azaldu du, jolas bakoitza jarrera motore ezberdinak eragiten dituzten sistema praxiologikotzat har daitekeela, eta horrek jolasean ari den
|
pertsonaren
dimentsio biologikoa, kognitiboa, emozionala eta erlazionala islatzen duela.
|
|
|
Osasuna gaixotasun eza da, organoen isiltasuna. Eredu horren ikuspegia guztiz sendagarria zen eta ez prebentziozkoa eta are gutxiago osasuna sustatzearen aldekoa. Aurrerago, 1946an, Osasunaren Munduko Erakundeak (OME),
|
pertsonaren
dimentsio ezberdinak kontenplatu zituen osasunaren kontzeptuan: erabateko ongizate fisiko, mental eta sozialeko egoera, eta ez gaixotasunik edo ezintasunik eza bakarrik. Dubos ek (1967 urtea) osasunari ikuspuntu objektiboa eta egokitzapenarena txertatu zizkion:
|
|
|
Salutogenesiaren esanahia, etimologikoki, osasunaren jatorria da eta Aaronek, ahalegin edo saiakera honekin bultzatu nahi izan zuen terminoa (4, 6): Patogenizitatean zentratu gabeko ikuspegi positiboagoa sustatzea. Hau da, sendatzeaz gain, osasuneta ongizate maila ona bilatzea
|
pertsonaren
dimentsio fisikoan, psikikoan eta sozialean. Osasuna sortzen duen horretatik begiratzea. Hau da, gure bizi garapenean pertsonei on egiten eta laguntzen diguten faktoreak aurkitzea, horrek errazten duelako pertsonek, familiek eta komunitateek beren osasunaren gaineko kontrola areagotzea eta hobetzea.
|