|
2001
|
|
|
|
Pertsona
eta objektu minimoen aipamena. Periodiko saltzaileak (Aurrera, 94) badu korrelatorik" enparantza kantoian ikusitako atsoa" rekin (P, 38), edo loteria saltzaile itsuarekin (P, 39).
|
|
2002
|
|
|
esperientzia,, oinarrizko konfiantzaren? bidez sinbolikoki organizatutako
|
pertsona
eta objektuekiko harremanetan duela kontuan hartuta, zentzuaren kontzeptu funtzionala beharrezkoa da
|
|
2003
|
|
|
– Ibilbidea planifikatu eta gutxien pilatzen den bidea aukeratu. –
|
Pertsona
eta objektu gehiegi egoteagatik ibilgailuaren gainkarga saihestea. – Baca erabiltzeak bakarrik, hutsa izan ala ez, erregaiaren kontsumoa %2 eta %35 artean handitzen du.
|
|
2007
|
|
|
Bi objektu mota horiekiko harremanei dagokienez, eragin truke sozialetansortzen dira parte hartzaileen arteko harreman komunikatiboak eta asmodunak;
|
pertsonen
eta objektu fisikoen arteko harremanetan, berriz, ez. Gainera, eragintruke sozialetan parte hartzen dutenek badakite beste pertsonak norberarenpsikologia sistemaren antzeko bat duela, egoera mentalak eta gaitasunespezifikoak biltzen dituena (Damon, 1983; Shantz, 1983; Enesco, Delval etaLinaza, 1989).
|
|
|
Hainbat autorek (besteak beste, Baldwin, 1906; Mead, 1934) uste dute munduratzean jaioberriak ez duela bere burua beste pertsonengandik eta objektuetatikbereizten; hau da, nahiz eta beste pertsonekin zein objektuekin jarduerak egin, hasieran ez du ulertzen bere ekintzak
|
pertsona
eta objektu horietatik bereizirikdaudenik (Carpendale eta Lewis, 2006). Mead ek (1934), adibidez, aldezten zuenNia jaioberriak ingurukoekin dituen eragin trukeen ondorioz garatzen dela.
|
|
|
9.1
|
PERTSONAK
ETA OBJEKTUAK BEREIZTEKO GAITASUNA
|
|
|
|
Pertsonak
eta objektuak bereiztea da haurrak egiten duen lehenengo aurkikuntzasoziokognitiboetako bat (Durkin, 1995). Guri agerikoak iruditzen zaizkiguobjektuen eta pertsonen arteko desberdintasunak, zeren eta, bizitzan zehar bi entitate horiekin izan ditugun bizipenetan oinarriturik, pertsonen izaerari eta gauzenezaugarriei buruzko ezagutza ugari pilatu, antolatu eta partekatu baitugu.Jaioberriek eta haur txikiek, aldiz, askoz ere esperientzia gutxiago daukate, eta ezdute aukerarik inorekin horien inguruan hitz egiteko (Durkin, 1995).
|
|
|
Hori guztia kontuan izanik, hauxe ondorioztadaiteke: haurrek ezberdin erantzuten dutela
|
pertsonen
eta objektuen aurrean jaioosteko lehen asteetatik aurrera. Hala, badirudi nolabait bereizten dituztela bientitate horiek, nahiz eta oraindik ez jakin pertsonek objektuetatik bereiztendituzten ezaugarriak dituztenik (Durkin, 1995)
|
|
|
Behin
|
pertsonak
eta objektuak bereizi eta gero, beren ezaugarri fisikoak, mentalak eta emozionalak ezagutzen dituzten antzera, haurrak hasten dirapixkanaka pixkanaka beste pertsonak ezagutzen. Hurrengo orrialdeetan, prozesuhori deskribatuko dugu.
|
|
2008
|
|
|
Testuinguruarekin lotutako ikuspegitik (ikus 13 eta 14 gaiak) aldarrikatu da ingurunearen eragina ez duela behar beste kontuan hartu.
|
Pertsonaren
eta objektuaren elkarrekintzan jartzen du interesa, baina ez bi horiek ingurunearekin edo beste pertsonekin duten elkarrekintzan. Bestetik, egozentrismoa zer den ez zuen ondo azaldu; kontzeptua modu orokorregian erabili zuen, eta gaur egun erakutsi da umea zazpi urte izan baino
|
|
|
Aldaketa horien motorra, beraz, indar naturalen elkarrekintzak dira. Ikuspegi horretatik abiatuta dio psikologia betidanik dualismoen artean murgildu dela, hain zuzen,
|
pertsonaren
eta objektuaren dualismoan. Ordura arte emandako erantzun guztiek dikotomia hori mantentzeko xedea zuten.
|
|
2010
|
|
|
Gure inguruko
|
pertsonen
eta objektuen forma eta ezaugarri fisikoak hautematea ahalbidetzen duen funtzio kognitiboari gnosia deritzo. Horren disfuntzioari, ordea, agnosia esaten zaio.
|
|
|
Akatsak, oro har, ekintza oso tipikoak izan ziren; hau da, ekintza horiek maiztasun handiz sortu zituzten beste esperimentu batean parte hartu zuten gizabanakoek, datu arautzaileak lortzeko ekintzak sortzeko eskatu zitzaienean. Azkenik, Adams Price k (1992) lapurreta baten bideo bat erabiliz alderdi nagusiak (ekintzak,
|
pertsonak
eta objektuak) detaile zehatzak baino hobeto gogoratu zirela aurkitu zuen, baina ez zuen ezberdintasunik behatu gazteen eta zaharren artean. Hala ere, Adams Price k berak azpimarratu zuen emaitzak ez zirela behin betikoak; izan ere, ez ziren akatsak aztertu eta ez zen eduki nagusien eta periferikoen artean ezberdindu.
|
|
2012
|
|
|
Haur Hezkuntzan, ekintza da garapen eta ikaskuntza prozesuaren ardatza eta eragile nagusia. Haurrek,
|
pertsonekin
eta objektuekin izaten dituzten harremanezko esperientzietan, haien ezaugarriak, nolakotasunak eta aldeak aurkitzen dituzte, bai eta haien artean dauden harremanak ere. Gero, elementu eta harreman horiek buruan irudikatzen dituzte.
|
|
|
Komeni da zenbait jolasgune antolatzea, haurren interesa piztu dezaten. Gune horietan, aise aurkitu behar dute zereginen bat, eta erraz topatu behar dituzte
|
pertsonak
eta objektuak, talde txikietan jolastea bultzatzeko. Hori horrela izan dadin, jolasguneek ordenari eutsi behar diote, eta gune horietako altzariek egokiak izan behar dute jostailuak haurren neurrira ordenatzeko eta haurrengan haiekin jolasteko gogoa pizteko.
|
|
|
Jeremy Brown Bigarren hiruhilekoko aldaketak Hiru hilabetetik aurrera, haurrak estimulu jakin batzuei erantzuten die eta mugimendu motor sinpleak egiten ditu. Hiru hilabeteko bizitzan, jaioberria ia mugikortasunik gabeko bularreko haur txikia izatetik estimulu jakin batzuen aurrean erreakzionatzeko gaitasuna eta mugimendu motor sinpleak egiteko trebetasuna izatera igarotzen da,
|
pertsonekin
eta objektuekin lehen aldiz elkarreraginean aritzeko. Haur bakoitzak bere erritmoa du, bere gaitasunekin zerikusirik ez duena.
|
|
2014
|
|
|
Eskolaurreko umeek identitateak gero eta hobeto ulertzea garatu ahala, mundua ordenatuagoa eta aurrez esateko modukoa bilakatzen da:
|
pertsonak
eta objektu asko funtsean berdinak direlako kontzeptua, haien forma, tamaina edo itxura aldatzen badira ere. Horrek guztiak autokontzeptuaren ideia du azpian.
|
|
2019
|
|
|
Aditz laguntzailea, subjuntiboan bezala, esaldi honetan
|
pertsonak
eta objektu bera erabili ditugulako haien markak ez ditugu aldatu behar: d ieza io ke zu
|
|
2021
|
|
|
Atzo arratsean, seiak eta zazpi minutu gutxitan hain zuzen, aintziraren ertzean paseatzen ari ginen, zuk ondo dakizunez (Jon Muñoz). c) Birformulakizunak gertakari, objektu, hipotesi, pertsona bat edo batzuk aipatzen ditu modu zehaztu gabean —enuntziatu ataleko bat edo batzuk determinatzaileak dira horren erakusgarri—, eta atal birformulatzaileak zehaztu egiten du zein den gertakari, objektu, hipotesi edo pertsona hori.
|
Pertsonak
eta objektuak identifikatzeko balio du: Produktu horien sorrera Estatu Batuetako mediku ospetsu bati zor diogu, John Harvey Kellogg jaunari, hain zuzen ere (Lorenzo eta Uranga). d) Enumerazioa ere izan daiteke birformulakizunak adierazitakoa zehazteko bidea, aurreko atalaren edukia zein elementuk osatzen duen zerrendatzea:
|
|
|
Katuek hormonak askatzen dituzte masailak
|
pertsona
eta objektuetan murrizten dituztenean; substantzia horiek lasaitzen dituzte eta orain etxean erabiltzeko eros daitezke Pertsonak bezala, katuak ere estresatu egin daitezke. Etxe aldaketa batek, haur bat familiara iristeak eta etxean beste felido batekin izandako arazoek antsietatea eragin diezaiekete katuei.
|
|
2023
|
|
|
Portaera narritakorra eta haserrealdiak (probokazio gutxirekin edo probokaziorik gabe),
|
pertsona
eta objektuen kontrako hitzezko erasoan edo eraso fisikoan tipikoki adierazten den moduan.
|
|
|
2.2 artikuluak honela definitzen du mendekotasuna: " Adinagatik, gaixotasunagatik edo ezgaitasunagatik eta autonomia fisiko, mental, intelektual edo sentsorialik ez izateagatik edo horien galeragatik, beste pertsona batzuen laguntzaren beharra izatea eguneroko bizitzako beharrei aurre egiteko; esaterako, zaintza pertsonala, etxeko lanak, mugikortasuna, orientazioa, eta beste
|
pertsonak
eta objektuak ezagutzeko gai izatea". Mendekotasun beharrei arreta emateko sistemaren jatorrizko helburua, egin zaizkion kritikak kontuan izanik, arreta zerbitzuen unibertsalizazioa eta profesionalizazioa bermatzea izan da; batetik, pertsonek arreta jasotzeko duten eskubide subjektiboa aitortzea dakar legedi horrek, senideek eta ordaindu gabeko zaintzaileek, bereziki emakumeek, beren gain hartzen duten zama arinduz (Aguilar Hendrikson, 2019; Mendekoen Arretarako Euskal Sistema Publiko baten aldeko Plataforma, 2006; Hernando, 2006).
|