|
2000
|
|
|
Europa, Euskal Herria eta Elgoibarko datuak biltzen ditu. Izan ere dantza generikoa da, Europa
|
osoan
zabaldua, tokian tokiko berezitasunak dituena: Euskal Herrian baditu berezitasun batzuk, eta herri bakoitzekoak ere baditu bere ezaugarriak.
|
|
|
Frantziako instituzioek oso hurbiletik jarraitzen dute afera, ekonomia eta pertsonen osasuna baitago jokoan. Akitania
|
osoan
zabaltzen diren Champion saltoki handietako" Guyenne et Gascogne" kateko Indaburu arduradunak honela erran digu: " Krisia iragaiten ari da emeki.
|
|
|
Hego Euskal Herri
|
osoan
zabaltzen diren egunkariek baino salmenta handiagoakdituzte probintzia bakarrean zein bi probintziatan salgai jarri eta erosten direnek. Halanola, EL CORREOk Bizkaian eta Araban, EL DIARIO VASCOk Gipuzkoan eta ELDIARIO DE NAVARRAk Nafarroan.
|
|
2002
|
|
|
Madrilen Terrorismoaren aurkako ituna sinatu zenetik ate asko zabalik geratu zen. ETA eta ezker abertzaleari erantzun berri baterako oinarriak jartzeaz gain, funtsean, Lizarra Garaziko garaian Euskal Herri
|
osoan
zabaldu ziren aurreikuspen berri askori ohiko Espainia handiaren erantzuna emateko sortu zen. Eta Espainia horrentzat, oro har, ETAren aurka egiteaz gain, berak kontrolatzen ez duen nazionalismo indartsua da helburu sakonena; ETA, haren ikuspegitik, euskal nazionalismoak babestu eta elikatzen duen piztia da, eta oinarrian, haren sehaska.
|
|
2003
|
|
|
Bi urte geroago, 1964an, El Español astekari frankistak ETAri buruzko erreportaje bat argitaratu zuen ETAren izena eta izaera Espainia
|
osoan
zabalduz; horri erantzunez EAJk kaleratutako txostenean, euskararen alde egindako lanari garrantzi berezia eman zion. Jeltzaleen ustez, errepublika garaian beren eraginez berpiztu zen euskara, eta Estatutuari esker eskolan, institutuetan eta Euskal Unibertsitatean euskarak tokia izan zuen.
|
|
|
Zaldibiarraren kritikak beti bide horretatik doaz. Behin eta berriz dioenez, azken hogeita hamar bat urtean (1790eko hamarkadatik, beraz) euskal dantzak galtzen ari omen dira, horien ordez estilo fran  tses, italiar edo ingelesekoak ari baitira nagusitzen (bereziki" Baltseoa" eta Europa
|
osoan
zabaltzen ari den Fandangoa
|
|
2004
|
|
|
Europa
|
osoan
zabaldu zen joera agcri da Sabino Aranaren esakune horretan. Horren aurrean, ordca, bestc mota bateko irizpidc intelektuaia hasi zen zabaitzen, erabateko razionalismoaonartu nahi izan cz zuena, cdo hobeto csan, arrazoiarcn cz.intasunak nabarmendu nahi izanz.ituena, eta haiekin batcra gizaki bakoitz.aren bizipenci gizartearen arazo kolektiboei bainokasu gehiago egin ziena.
|
|
|
Hiru urteko atzerapenaren ondoren, telefonia mugikorreko hirugarren belaunaldia (3G), UMTS izenez ere ezaguna, aurrera doa. Terminal batzuk merkeagoak dira jada, eta operadoreen eta udalen arteko hitzarmen printzipioa lortu da antenak Espainia
|
osoan
zabaltzeko. 2004ko Gabonetako kanpainak negozio hori zabaltzeko gaitasuna probatuko du, nahiz eta tarifa handiak eta eduki mugatuak izan.
|
|
|
Eta Lantzak, Jesukristoren heriotzarekin zerikusia zuten beste hainbat gauzakirekin batera, ahalmen mistikoak hartu zituen. Erdi Aroan Grialari eta Lantzari buruzko kondairak Europa
|
osoan
zabaldu ziren. Komentuak, monasterioak eta katedralak zein baino zein ibili ziren Lignum Crucis aren ezpalak, era guztietako iltzeak eta arantza koroaren zatiak lortzeko.
|
|
2005
|
|
|
ARGIArako dugu elkarrizketa, Euskal Herri
|
osoan
zabaltzeko. Baina, ni galdetzailea, hendaiarra, zu erantzulea, baigorriarra.
|
|
|
Julio Zesarren lehen porrot militarra izan zen. Berria Galia
|
osoan
zabaldu zen, eta lehenago zalantzan zeudenek ere Vercingetorixekin bat egin zuten. Galiar buruzagi guztiak bildu eta indar galiar guztien buru izendatu zuten.
|
|
2006
|
|
|
|
osoan
zabaldu ziren: Patagoniako alakalufak dira soka horren
|
|
|
Banderako arranoa –bi burukoa– Kastrioti familiaren ikurra omen da. Bi aldetara begira dagoen hegaztiaren esanahia Erromako Inperioa Europa
|
osoan
zabaltzen zen garaietako oroitzapena omen da: buru batek Erromara begiratzen duen bitartean, besteak Konstantinoplara –Istanbulera– begiratzen du.
|
|
2007
|
|
|
Ezin da ukatu zenbaitetan kanpainek emaitza benetan onak ematen dituztela. Bruzelosia eta ganaduak transmititutako tuberkulosia, esaterako, Euskal Herri
|
osoan
zabalduta izatetik, ia kasu bakar bat ere ez agertzera igaro dira. Bi gaixotasun horiek ere bakterioek sortuak dira Brucella eta Mycobacterium bovis, eta patogenoak dira, bai ganaduarentzat, bai pertsonentzat.
|
|
|
etorri zenik onartzeko. Orain zientzian, lehengo iturri hizkuntza ariar hipotetikoaren lekuan, tesi bat altxatu da jatorrizko arraza ariarrarena (hizkuntza ariarrarena eta kulturarena ere bera sortzailea), hori inola ere ezin izan omen baitaiteke Asiatik etorria, baizik eta Lituaniako padura eta basoetan hozitua, handik gora Europa
|
osoan
zabaltzeko (T. Poesche, 1878):
|
|
|
Bildutako txartel guztiak Espainiako Senatura bidaliko dira, ordaindu beharreko kanonaren ezarpenari buruz hausnar dezan. Getxoko Kultur Etxetik adierazi dutenez, Europa
|
osoan
zabaldu den kanonaren aurkako kanpainan erabiltzen diren argudioen artean, honako hau azpimarratu behar da: UNESCOk Kultur Aniztasunari buruzko Adierazpen Unibertsalean dioenez, kultur zerbitzu eta ondasunek" nortasuna, balioak eta zentzua" dauzkate eta" ez dira merkatugaitzat edo kontsumo ondasuntzat erabili behar, beste batzuk bezala".
|
|
2008
|
|
|
Erdi Aroko zaldunen desfile bat egungo porlanezko gobernu etxearen aurretik igarotzen. Osetiarrek diote alaniarren ondorengoak direla, eta harro daude denak Europa
|
osoan
zabaldu ziren zaldun trebe haietaz. Arreta deitzen du irudian errusiar banderak osetiarrekin batera agertzeak.
|
|
|
VII. mendea. Arabiar leinuak tartean beduinoak Sinain eta Egipto
|
osoan
zabaldu ziren.
|
|
|
Ekaitza hurbiltzen denean oihu egiten du artzainek ardiak bil ditzaten. Basoaren pertsonifikazioa da Basajauna, eta Europa
|
osoan
zabaldutako pertsonaia da.
|
|
2009
|
|
|
Euskal Herri
|
osoan
zabaldutako sugearen gaineko beste kontakizun bat jaso dugu. Lekuko batzuek ipuin modura kontatzen dute.
|
|
|
Iraultzaile mitikoaren bizitza kontatzen duen bigarren zati hau oso ezberdina da lehen zatitik. Izan ere, Kubako iraultza Latinoamerika
|
osoan
zabaltzeko ametsaren porrota kontatzen du.
|
|
|
Euskal Herri
|
osoan
zabaldu zuten galdeketa.
|
|
|
Goiena14, Berria, Hitzak15, euskararen esparru geografiko
|
osoan
zabaltzen diren informazio orokorreko aldizkariak eta B1 multzoko bi aldizkari espezializatu kenduta, euskaraz ari diren hedabide gehienetan ez dago langile ordezkari eta enpresa komiterik sortzeko aukerarik. Beraz, zailagoa da langile kopurua txikia den hedabide horietan lan baldintzak hobetzea eta horien inguruko ardurak aldarrikatzeko espaziorik bilatzea.
|
|
|
Euskara hutsezko aldizkari inprimatuak. Euskararen esparru geografiko
|
osoan
zabaltzen diren informazio orokorreko aldizkariak zein aldizkari espezializatuak.
|
|
|
Euskara hutsezko aldizkari inprimatuak. Euskararen esparru geografiko
|
osoan
zabaltzen diren informazio orokorreko aldizkariak zein aldizkari espezializatuak.
|
|
|
Gainerako multzoetan beste horrenbeste gertatzen da. Euskararen esparru geografiko
|
osoan
zabaltzen diren informazio orokorreko aldizkari eta aldizkari espezializatuen kasuan (B1 multzoan), lan-taldeak batez beste lau10 edo bost11 profesionalek osatzen dituzte. Kontuan hartu behar da guztira 98 langile ari direla multzo honen baitako hedabideetan, eta ikerketak12 jasotzen duen bezala, langile horien erdia gutxi gorabehera bi aldizkaritan dago banatuta.
|
|
|
Talde honen helburua, bileretan gurasoak biltzea da. LH6 eta DBH
|
osoan
zabaldutako oharren bidez egin diete deialdia. “Ez da eskatzen guraso elkartetik edo talderen batetik etortzea, guraso izatea soilik.
|
|
|
Enpresa hark eboluzio kuriosoa izango zuen. Handik gutxira, Eroskiren proiektuarekin bat egin, eta Eroskik Euskadi
|
osoan
zabaldutako aurreneko supermerkatua bilakatu zen.
|
|
|
Horretaz berariaz jardungo dugu aurrerago, baina bistan da, duela hogeita bost urte ez bezala, gaur egun baditugula irrati telebista publikoak EITBren eskutik, euskarazko bina kate dituztenak; baditugula ehunetik gora hedabide pribatu, eguneroko prentsa idatzian, aldizkarietan, irrati eta telebistetan, eta hedabide elektronikoetan. Horien artean bereziki azpimarratu behar da badugula Euskal Herri
|
osoan
zabaltzen den egunkari bat ere, Berria hain zuzen ere; eta nabarmendu behar da, halaber, urteetan sustraitzen joan den garapena izan duela tokiko prentsak, udalerri edo eskualde mailako informazioa euskaraz ematen duten dozenaka aldizkariren eskutik. Kontuan hartu gabe ezin da utzi, bestalde, gaztelania nagusi duen prentsan ere lekua egiten zaiola euskarari, oso leku apala bada ere; zenbaitetan, testimoniozkoa baino ez.
|
|
|
Estatu mailako hedabide idatzietan zein irrati telebistetan hizkuntza aniztasuna aberastasun iturri moduan plazara dezan eskatzen baitzaio Estatuari, era horretara susta ditzan Espainiako hainbat lurraldetan erabiltzen diren hizkuntzekiko errespetua, tolerantzia eta onarpena. Ebaluazio txostena egin duen Adituen Batzordearen esanetan, oraindik ere premiazkoa da hizkuntza aniztasunaren balioa Espainia
|
osoan
zabaltzea, batez ere" gaztelania ez beste hizkuntza ofizialik gabeko autonomia erkidegoetan bizi diren espainiar herritarrek hizkuntza pluraltasunaren kontua ez dezaten arazotzat har, sustatzea merezi duen kultur aberastasun legez baizik". Adituen Batzordeak ebaluazio txostenean jaso dituen honako hitzok ere kezka eta eskaera bera azpimarratzera datoz, eta, aldi berean, eremu urriko hizkuntzetako hiztunen aurrean ere hizkuntza anizkoiztasunaren balioa azpimarratzera:
|
|
2010
|
|
|
Galde diezaiotela Arenys de Munteko galdeketa independentistaren bultzatzaileei ea nolako mespretxuz hartu zuen ideia Esquerrako zuzendaritzak. Gero, herri galdeketak Katalunia
|
osoan
zabaldu zirenean, Esquerrako zuzendaritzak haietaz baliatu nahi izan zuen. Horregatik ikusi ditugu kanpainan kartel batzuk, Joan Puigcercosen irudia eta testu hau dutenak:
|
|
|
Igone Fernandez erredakzio burua Gipuzkoako Foru Aldundiak aurten diru-laguntzetan egindako murrizketaz ari da. Iaz 50.000 euro inguru jaso zituen Euskal Herri
|
osoan
zabaltzen den Gaztezulo aldizkariak eta aurten udaberrian jakin dute 9.000 euro pasatxo baino ez dutela izango, %80ko murrizketa. Raul Perez zuzendariak aitortu digu norabidea galduta geratu zirela diru-laguntzen albistea jakinda, urteurrena gainean zutela.
|
|
|
Azken hamarkadan, berrikuntza politika «sistemikoak» Europa
|
osoan
zabaldu dira, berrikuntza sistema osatu eta sendotzeko asmoarekin, politika ildo hauetan lan eginez batez ere (Europako Batzordea, 2003):
|
|
|
gazitzea, ketzea, erretzea, frijitzea, uretan egostea, ogia egitea... Urteak pasatu ahala, Erromako Inperioa sortu eta Mediterraneo
|
osoan
zabaldu zen. Ondorioz, hainbat herritako ohiturak eta teknikak bereganatu zituzten:
|
|
2011
|
|
|
Kukutza III azpiegitura bota dute, baina eraikinak gordetzen zuen arima Errekalde eta Bilbo
|
osoan
zabaldu da. Kukutza eraisten hasi zirenetik bi aste bete direnean, proiektuak bizirik eta indartsu dirauela frogatu zuten atzo milaka lagunek.
|
|
|
Azkoitiarren aurrean kolektiboa ikusgai egin nahi dute, baita aldarri politikoak eta gizartea eraldatzeko proposamenak herrian ezagutarazi ere. Horrez gain, euren mezua Euskal Herri
|
osoan
zabaltzeko egiten dute kanpaldia urtero.
|
|
|
Azkoitiarren aurrean kolektiboa ikusgai egin nahi dute, baita aldarri politikoak eta gizartea eraldatzeko proposamenak herrian ezagutarazi ere. Horrez gain, euren mezua Euskal Herri
|
osoan
zabaltzeko egiten dute kanpaldia urtero. Edonor gonbidatu dute bertara, askatasun eta errespetuzko giro horretan murgildu nahi duen pertsona oro.
|
|
|
Tratu Berdintasunerako eta Bereizkeriarik Ezerako Kontseiluaren Sareak Espainia
|
osoan
zabaldu du estaldura, autonomia erkidegoetan banatutako 102 arreta bulegorekin. Hala nabarmendu du Leire Pajín Osasun, Gizarte Politika eta Berdintasuneko ministroak, Kontseiluko arduradunekin izandako bilera batean.
|
|
2012
|
|
|
Momentuan bertan errebelatu eta saltzen zituzten erretratuak. “Mundu
|
osoan
zabaldutako fenomeno herrikoia izan zen”, Uriartek dioenez. Durangaldean, Urkiolan, Oizen (San Kristobal ermitan) askotan egiten zuten lan minutulariek, eta baita herri gehienetako erromeria eta ospakizunetan ere.
|
|
|
Dakigula behintzat, grekoek dagoenerako 2.000 urtetik gora daramate ardo horiekin osatzen. Mahats ardo guztiak bezala Mediterraneo
|
osoan
zabaldu ziren horiek ere. Egun bermut ezagunenak Italian, Frantzian eta Katalunia aldean egiten dira.
|
|
|
Ez zuten horretarako interesik. Belarginen mugimendua Europa
|
osoan
zabalduta egon garai batean, eta hemengoei bost axola. Euskaraz idatzi, eta kasurik ez.
|
|
|
Gero, bi eskuak mahai gainean, lepoa teinkaturik, gerria makurturik, jarraikitzen zitzaion, aho zabalik, merkantzia hauen artean erabaki ezinik harat honat zebilen Emmaren begiradari. Aldian aldian, hautsa astintzeko bezala, beren luzera
|
osoan
zabalduriko exarpeen zeta gainean azazkal kolpe bat ematen zuen; hauek zirgit egiten zuten oihutxo batekin, beren ehuneko urre printzei pindarrak eraginez, izar txikiak bailiren, arrastiriko argi berdaxkan.
|
|
|
Jatorriz Hego Amerikakoa zen, eta ur iratze hori nahi gabe iritsiko zen gure herrira, arroz laborantzarekin eta landare apaingarri gisa. 5 Panpako belarra (Cortaderia spp.) Panpako belarra edo “luma belarra” Espainia
|
osoan
zabaldu da, eta arazo handiak ditu ezartzen den aniztasun biologikoa murrizteko. Haren hosto zorrotzek azala ebaki eta josteta eremuetan gogaikarriak izan daitezke.
|
|
|
Hurrengo orduetan Yangambi
|
osoan
zabaldu zen Chrysostomek errinozero bat ehizatu zuelako albistea, eta Lalande Biran kapitainak deitu Gobernu Egoitzara eta urrezko erloju bat eman zion adarraren truke. Denak ados zeuden:
|
|
|
Lalande Biran ofizialen lerrorantz hurbildu zen. Ez zela ehun kartutxoko saririk izango adierazi zien, baina irabazlearen argazkia Europa
|
osoan
zabalduko zela. Kazetari bat etortzekoa zen Yangambira Eguberrietan Kodak makina batekin, eta hark hartuko zuen guztiaren ardura.
|
|
|
—Gure irudi ona Europa
|
osoan
zabal dezake. Horregatik zaindu nahi ditut detaileak —bukatu zuen.
|
|
2013
|
|
|
Flagelariak deituriko sektako partaideak, khlysty izenez ezagunak, Errusia
|
osoan
zabaltzen joan ziren eta Rasputin euren kide garrantzitsua bihurtu zen. Santutasuna lortu nahi zuten, baina horretarako aurrena damua erakutsi behar zuten, damu handia.
|
|
|
Albistearen arabera, Drakulichtarrak, Nevada
|
osoan
zabaldutako familia, abokatu, irakasle edota higiezinen agentzietako enplegatuak ziren ogibidez. Hildako soldaduak ere ikasketekin jarraitzeko asmoa zuen apirilean, Afganistandik itzuli eta gero.
|
|
|
Heceta eta Arteaga San Blasen geratu ziren. Bitartean, Ipar mendebaldeko aberastasunen albistea Europa
|
osoan
zabaltzen joan zen. Arteagaren eta Bodegaren 1779ko datuak eta mapak, espainiarren ohiko sekretismoa behingoz baztertuta, argitaratu eta zabaldu egin ziren.
|
|
2014
|
|
|
«Ondo ezagutzen dut lan egiteko duten modua eta oso gustukoak ditut beren lanaren sustraiak». IndaGlory estudioetan Grabazioa Donostiako Gros auzoko IndaGlory Studios estudioetan egin da osorik, eta binilozko diskoaren 500 kopia argitaratu dituzte Europa
|
osoan
zabaltzeko. Diseinuaz Dabunker diseinatzaile katalana arduratu da, Euskal Herriko kirol tradizionaletako irudiak musikako elementuenekin uztartuz.
|
|
|
Hau da, hedabide bat. BERRIA edo Argia, kasurako? Euskal Herri
|
osoan
zabaltzen bada, bere hartzaile potentziala euskal hiztun guztiak lirateke; hau da, 714.136 pertsona (Eusko Jaurlaritzaren V. Inkesta Soziolinguistikoa, 2011). Irizpide bat da.
|
|
|
Erdi Arotik datorren usaia da, Europa
|
osoan
zabaldurik izan dena. Garai zaharretan senar emazteen gatazkak, alargunen arraezkontzak eta gisa horretako gaiak ziren plazan horrelako ekitaldiren bidez salatzen zituztenak.
|
|
|
Ikastola hori edo Sariketa Nagusia Euskal Herri
|
OSOan
zabaldu zan.
|
|
|
Friends of the Urban Forest Baso Autoktonoa Berreskuratzeko Elkartea (ARBA) 1986an sortu zen Madrilen, mendiak deforestazioa eta espezie ez autoktonoen monolaborantzak saihesteko helburuarekin. Gaur egun, Espainia
|
osoan
zabaldu dira, eta 20 talde autonomo eta 2.000 bazkide inguru ditu, ereiteko eta zuhaitzak zaintzeko. Hilean behin, «Mintegi eguna» deitzen dute.
|
|
2015
|
|
|
Heteropatriarkatuaren aurka, garai bateko jarrera politiko erradikala berreskuratu nahi dute. Eskualdeka hasi dira lanean, eta Hego Euskal Herri
|
osoan
zabaltzea dute helburu.
|
|
|
Adin guztietako ikusleak pilotariei animatzen aritu ziren, eta jokaldi politenek txalo zaparrada handiak jaso zituzten. Irailean Saran beste partida bat antolatzea da asmoa, eta azaroan Amezketan (Gipuzkoa). «Erromatarren garaitik datoz joko zuzenak, eta Europa
|
osoan
zabaldu zituzten», esan du Anton Mendizabal Txost pilota taldeko kideak. Gaineratu du, bote luzea dela joko zuzenetan zaharrena, VI. mendeko agiriak aurkitu baitituzte, Gasteizen.
|
|
|
Adinekoa zen Koko gu hara sartu ginenerako; urte mordoa zeraman matematika irakasten, eta bere adina bezain handia zen Tolosalde
|
osoan
zabaldurik zuen fama. Gogorra omen zen Koko, oso, baina asko zekiena, eta irakasle ona.
|
|
|
–Lore endemiko bat duk, glaziazio garaian Europa
|
osoan
zabalduta zegoena, baina lurra epeltzen hasi ahala galduz joan zuan eta gaur egun oso toki bakanetan geratzen duk: Pirinioetako bazter batzuetan, Ernioko puntan, hemengo belaze honetan...
|
|
|
Bizkaian bezain kementsu izan ez arren, Zuberoan ere egin zen bertako euskalkia sendotzeko ahalegina, eta XIX. mendearen erdiraz gero, Bonapartek eta haren lankideek piztuta, Euskal Herri
|
osoan
zabaldu zen euskalkiak bereizten zituzten ezaugarriak nabarmentzeko eta puzteko grina.
|
|
|
Espainia
|
osoan
zabaldu ziren gaixotasun benereoak soldaduen artean; Euskadin ere gertatu zen, eta Muñoz Riverok, besteak beste, ematen du horren berri. Horren aurrean, euskal frontean, 1936ko bukaeran, gaixotasun horiek tratatzeko hainbat gune ezarri zirela aipatzen da Riveroren artikuluan, gehienak milizien kontzentrazio handieneko guneetan.
|
|
|
Poliki poliki hasiz joan dira, amateur mailan ezagutu nituen nik, duela urte gutxi, eta pausoak emanda aurten Kontinental Profesional mailan lehiatuko gara. Delko da babesle nagusia, autoendako tailer marka bat da, Frantzia
|
osoan
zabalduta dagoena, eta KTM marka sartu berri da; euren bizikletak izango ditugu.
|
|
|
AIZKOLARI ERAKUSTALDIA. Horrela idatzita azaltzen ziren Madril
|
osoan
zabalduriko kartelak, iragarriz Price zirkoan Isidoro Gaztañaga boxeolaria arituko zela lanean, baina oraingoan aizkorarekin enbor mozketan. Karteletan adierazten zuten zehazkiago nolakoa izango zen erakustaldi hura.
|
|
2016
|
|
|
Autodefentsa feministaren bidetik, beltzez jantzita, buruak kaputxarekin estalita eta burrunba eginez ateratzen dira kalera. " Baina gure mezuak eta gure aldarrikapenek hautsi egin dituzte Iruñeko mugak; Euskal Herri
|
osoan
zabaldu dira, eta kanpora ere iritsi dira, Madrilera esaterako", azaldu zion Hitza ri Farrukas taldeko kide Maite Arraizak, azaroan. Arraiza Donostiako Emakumeen Etxeak antolatutako Beldurra eta lotsa aldez alda daitezen jardunaldietan hizlari izan zen, Medeak taldeko Kattalin Minerrekin batera, eta fenomeno berriari buruzko gogoeta egin zuten.
|
|
|
Hezkuntza Departamentuak IIP programa abian jarri eta Nafarroa
|
osoan
zabaldu bai, baina prestaketa egokiko irakasle nahikorik ez. Ingeleseko C1 maila eta Haur Hezkuntzako edo Lehen Hezkuntzako titulua duten irakasle nahikorik ez dago.
|
|
|
Euskal Herrian egindako erregistroen datuak aztertuz gero, ohartzen gara domeinua Euskal Herri
|
osoan
zabaltzen dela, baina desoreka nabarmenak daude lurralde batetik bestera. Datu hauek Eusko Jaurlaritzak eta Euskararen Erakunde Publikoak burututako Inkesta eta Mapa Soziolinguistikoaren ondorioekin antzekotasun handiagoa dute lurraldeen banaketa demografikoarekin baino, izan ere, Nafarroak, bereziki, eta Iparraldeak, hein batean, pisu handiagoa lukete.
|
|
|
Bibliako kontakizun guztiak gertakari historiko bihurtu ziren. Juduen zabalkundea, K.a.II mendean Hasmonearren dinastiarekin hasi zena, eta Mediterraneo
|
osoan
zabaldu zena, desagertu beharra zegoen. Baita, juduak nagusi izan ziren erreinuak ere. Yemengo hego ekialdeko Himyar Erreinua, Afrika iparraldeko erreinu berebereak eta Itsaso Beltzaren eta Don ibaiaren artean aurkitzen zen Khazariako Erreinua.
|
|
|
Ikasleen heldutik murgilduko gara mozorro festan, goizean goizetik. " Inauteriak Usurbilen", hala izena du Udarregi Ikastolakoek, ostiral honetarako prestatu duten ikuskizunak.“Mundu
|
osoan
zabaldu omen da Euskal Herriko herri txiki batean Inauteri ospakizun bikain bat antolatzen dela. Mezua Pinpilinpauxek zabaldu dute, Kanadako pinpilinpauxen ahotsa Finlandiatik entzun zuten, Finlandiako pinpilinpauxen ahotsak Australiatik… eta Errusiatik errusiarrak, Txinatik txinatarrak, munduko zirkoetatik magoak beren untxiekin, Hawaitik hawaiarrak eta surfistak etorriko zaizkigu gure herrira.
|
|
|
Mitxelenaren aburuz atsotitz horien balioa linguistikoa litzateke oro har, ahozko zubereraren lehenbiziko lekukotasunak baitira, eta Bertrand Zalgize edota Oihenarten bildumei ezer gutxi erants dakiekeela. Ez da harritzekoa garai hartan gisa horretako grina kausitzea errefrau bildumekiko, Europa
|
osoan
zabaldurik zegoen moda bat baitzen, beha bedi Erasmoren Adagia bildumari bestela, edo orobat guretzat hurbilagoa datekeen Voltoireren Linterprect ou traduction du françois, espagnol et basque. Halako lan oparoa ontzeko behar adineko iturriez dihardu Christian Desplatek bere artikulu batean," Les tablettes de J. de Bela:
|
|
|
Eguzkiaren gainerako euskal izenei dagokienez azkenik, eguzki amandrea gogorarazten duen Santa Clara kristauaz aparte, eki substantibo jatorra azpimarra dezakegu Xiberuko euskeran erabiltzen den bakarra, garai batean Euskal Herri
|
osoan
zabaldutakotzat jo daitekeena toponimiako ekiza eta eizagirre bezalako" egutera" adierazten duten terminoei erreparatuz gero. Eki litzateke izen jatorra beraz, eta Anaximandroren kosmologiara bidaltzen gaituzten egu+ uzki eta* in+ uzki metaforetatik eratorritakoak berriz, gainerako guztiak.
|
|
|
Europa
|
osoan
zabaldua da, bereziki Pirinioetako bi aldeetan.
|
|
2017
|
|
|
Euskal Herri
|
osoan
zabaldu da alkarpoderoso (alkar+ podere+ oso) edo senar emazteek elkarri testamentu ahalordea ematea. Horren arabera, ezkontide baten faltan, besteak ondoen iruditzen zaion moduan jokatu dezake.
|
|
|
(Baccharis halimifolia) Amerika
|
osoan
zabalduta dagoen mendi hegaletako sastraka erretxinatsua.
|
|
|
(Ficus jacobii) Hego Amerika
|
osoan
zabalduta dagoen landare bizkarroi baten deitura. Bizkarroi den zuhaitzaren azal gainean itsatsi eta, haren izerdia hartuz, hazi eta gero eta zabalagoa egiten da, lehena hil eta bera bakarrik geratu arte.
|
|
|
Ez onartu hedabide handien eta agintarien agindu bidegabeak"." Zein eskubide daukagu gaizki egiteko ondo egin daitekeena? 2011n eraikitze lanak lehen aldiz hasi zituztenean bezala, orain ere, sei urte beranduago milaka gipuzkoar errausketari ezetz esaten ari zaiela gogorarazi dute Errausketaren Aurkako Mugimendutik," txarra delako osasunarentzako, ingurumenarentzako, ekonomiarentzako eta enpleguarentzako". Gaineratu dutenez, sei urteotan Gipuzkoan aurrerapauso garrantzitsuak eman dira hondakinen kudeaketan;" Gipuzkoa
|
osoan
zabaldu da hondakinentzako kudeaketa sistema hobea, merkeagoa, enplegu gehiago sortzen duena, garbiagoa". Horren adibide moduan jarri dute, usurbildar eta donostiar batek urtean sortzen duten erreus kopuruaren artean dagoen aldea. Usurbildar batek 60 kilo erreus sortzen ditu urtean, donostiar batek usurbildarraren laukoitza baino gehiago, 281 kilo urtean.
|
|
|
Konparazio batera, eta beste muturrera joanez, duela berrogei urte martxan jarri genituen kontrazepzio eta sexualitate zentroak “famili plangintza zentroak” deitu ohi genituen (“planning” edo “planin” ezizenaz), horretarako Europa
|
osoan
zabalduta zegoen terminologia hona ekarrita, bertan transmititu nahi genuen ideologiatik kilometro askotara. Jabetuta geunden, nola ez, izena eta izana ez zetozela bat, baina aurrera egin genuen, eta esango nuke lan txukuna egin genuela eta jarraitzen dutela egiten orain arte iraun duten zentroek{ 61}.
|
|
2018
|
|
|
Burura datozkit Zugarramurdin eta bailaran sorgintzat jo eta auzipetutako 300 herritarrak, baita Logroñoko epaiketan (1610) erail zituzten 12 herritarrak (gehienak emakumeak, noski) ere. Baina, zein izan zen Europa
|
osoan
zabaldu zen sorgin ehizaren helburua. Lancre inkisidorearen aginduz, Euskal Herrian, ehunka lagun prozesatu eta exekutatu zituzten. Hona bere hitz batzuk:
|
|
|
Azpeitiarrok zeresan handia dugu Euskaraldian; izan ere, gure herriko egoera soziolinguistikoari ekarpena egiteaz gain, inguruko herrietan eta hirietan ere eragin dezakegu. Herri euskaldun bateko bizilagun bezala, euskara gurekin emango dugu edonora, eta indarra emango diogu Euskal Herri
|
osoan
zabal dadin.
|
|
|
Euskararen batasunak herri izaera indartu zuen. Hizkuntza idatzirako prestatu zen batuak literatura eta komunikabideak Euskal Herri
|
osoan
zabaltzeko bidea eskaini zuen. Testuliburuak egiteko bidea ere anitz erraztu du, nahiz eta zailtasuna hiztunak administrazio desberdinetan banaturik egoteak dakarkigun.
|
|
|
gizonezkoen soldatarekin bizi dena, emakumea etxeetako lanetaz arduratuta, eta seme alabak eskolara. Iruñean ez ezik, Europa
|
osoan
zabaltzen da, diskurtsoen mailan gutxienez, Britainia Handiko historialariek" male breadwinner family" izendatutako eredu hori, eta haren eraginez hainbat hiritan emakumezkoen jarduera tasak jaisteko joera hartu zuen XX. mende hasieran. Izan ere, emakumeen jarduera tasa %30tik behera mantendu zen Iruñean 1910 eta 1960 bitartean.131
|
|
|
Zinezko film nazional eta anitz bat, bai ekoizpenean, bai aurkezpen ekitaldietan. Horrez gain, Zuberotar talde batek grabatu eta ekoiztu zuen Xora filmak lortu zuen Euskal Herri
|
osoan
zabaltzea.
|
|
2019
|
|
|
Gehienak galdu egin dira, baina badira oraindik indarrean dirauten ohiturak, eta, horien artean, bada Euskal Herri
|
osoan
zabalduta dagoenik. Esaterako, Lapurdin eta Bizkaian, erraz topa daiteke eguzki lore bat edozein etxetako atarian eskegita.
|
|
|
Kontatzen zenez, batzuetan bildu egiten ziren biak, eta harremanak izaten zituzten. Horrelako sinesmena, pertsonaia eta izen ezberdinekin, Europa
|
osoan
zabalduta zegoen, eta mendi sakratuetako kultu zahar hori ordezkatzeko, kristauek baselizak altxatu zituzten, ainitzetan, leku sakratu zaharrak ziren toki berberetan, edota aski gertu. Euskal Herrian Mariren oroitzapena ezabatu nahian, gure mendi guztiak Andra Mariri eskainitako elizatxoz bete zuten.
|
|
|
Erdi Arotik datorren usaia da, Europa
|
osoan
zabaldurik izan dena. Garai zaharretan senar emazteen gatazkak, alargunen arraezkontzak eta gisa horretako gaiak ziren plazan horrelako ekitaldiren bidez salatzen zituztenak.
|
|
|
Xaribaria Erdi Arotik datorren usaia da, Europa
|
osoan
zabaldurik izan zena. Garai zaharretan senar emazteen gatazkak, alargunen arraezkontzak eta gisa horretako gaiak ziren plazan horrelako ekitaldi baten bidez salatzen zituztenak.
|
|
|
Profazadora berriz, irain bat da, ofizio izen bat baino gehiago. Hiletari haiena figurabat zen eta oso jakina, Euskal Herri
|
osoan
zabaldua zegoena.
|
|
|
oilloa zorriketan asiezkero, eguraldia txartuko dan seinale. Hau Goierri eta Beterri, Gipuzkoa ia
|
osoan
zabalduta zegoen ustea izan zen.
|
|
2020
|
|
|
2019ko abenduan, koronabirus pneumonia berri bat agertu zen Wuhan hirian (Hubei, Txina) [1]. 2020aren hasieran, gaixotasuna (COVID) Txina
|
osoan
zabaltzen hasi zen. Kasuen eta heriotzen gorakada azkar horrek hainbat arazo psikologiko sortu ditu, hala nola estresa, antsietatea eta depresioa, [2].
|
|
|
2019ko abenduan, koronabirus pneumonia berri bat agertu zen Wuhan hirian (Hubei, Txina) [1]. 2020aren hasieran, gaixotasuna (COVID) Txina
|
osoan
zabaltzen hasi zen. Kasuen eta heriotzen gorakada azkar horrek hainbat arazo psikologiko sortu ditu, hala nola estresa, antsietatea eta depresioa, [2].
|
|
|
Europa
|
osoan
zabaldu da.
|
|
2021
|
|
|
Gero izan zen praktika desobediente esanguratsurik. Nolabait ikusgarriena izan zena aipatzearren, herri harresien dinamika Euskal Herri
|
osoan
zabaldu zen hainbat urtez. Zenbait sektoretatik desobedientziak borrokarako grina eta ilusioa pizten zituela aldarrikatu zen hitzez eta ekintzez.
|
|
|
Hartzaile bakoitza bost zaporeetako bat hautematean espezializatuta dago, baina dastamen papila bakoitzak dastamenean espezializatutako zelula horiek guztiak edo batzuk izan ditzake. Hau da, hizkuntza
|
osoan
zabaltzen diren dastamenezko papilek zapore guztiak hautemateko gaitasuna dute, eta horrek baieztatzen du hizkuntzaren mapa ezaguna mito bat dela. Oraindik ere oso ohikoa da Googlen gustuaren zentzuari buruz egiten den bilaketa bakoitzean teoria horrekin topo egitea, eta horrek azaltzen du nola gure hizkuntzaren atal bakoitzak zapore jakin bat hautemateko gaitasuna duen (gozoa leguaren puntan hautemango litzateke, mikatza atzealdean, garratza goiko bi alboetan eta gazia mihiaren aurreko bi alboetan).
|
|
|
Irudia: royharryman Pandemiaren urtean, Espainia
|
osoan
zabaldu da jokoa. Eta ez bakarrik familien artean, baita ikastetxeetan eta hainbat elkartetan ere.
|
|
|
Bide horretan, eskaera zehatzak egin zituen atzo Euskal Herrian Euskaraz ek. Lehenik, euskalgintzari galdegin zion euskararen borroka «biderkatzea» eta Euskal Herri
|
osoan
zabaltzea: «Aktiba ditzagun euskalgintzaren indarrak instituzioak eta eragileak burujabetzarantz presio egiteko».
|
|
|
Uxue Barkos idazkari nagusiak udaletako politika indartzearen alde egin zuen bukaerako hitzaldian, politika «dimentsio gizatiarragoetara itzultzeko». Gainera, «Europatik heldu den ideologia sozialberdea» Nafarroa
|
osoan
zabaltzeko nahia agertu zuen.
|
|
|
Heriotzaren irudia hainbat eratara adierazi izan da; Herio eta Balbe izan dira Euskal Herrian tradizionalki heriotzaren pertsonifikazioak, baina horiez gain Europa
|
osoan
zabaldu da Errenazimentutik iruditerian agertu izan den heriotzaren eredua: gizaki baten eskeletoa, sega batekin edota hareazko ordulariarekin ageri dena.
|
|
|
hain da hola ezen ematen baitu maitasun adierazpen bat dela, gizon emakume xume eta apalei, errugabeei, esperantzari eusten diotenei, bihotz gozokoei eta inozenteei egina. Esaten dutenez, Cosimo, medicitarren familiako aitalehena, jende xalo umil eder eder haien segizioak inguraturik, penitentzia egitera erretiratzen zen bere fortuna handitzeko eta bere bankuko filialak Europa
|
osoan
zabaltzeko egiten zituen bidegabekeriengatik. Negozio gizon ospetsuak zelda bikoitza zeukan erreserbatua; boteretsuek, jakina denez, gainerako gizaki guztiek baino erosotasun gehiago behar dituzte, baita beren espiazio orduetan ere.
|
|
|
Presoen hurbiltzeko deia Euskal Herri
|
osoan
zabaltzeko, Ezker Abertzaleak" borroka egun" bat deitua zuen biharamuneko. Polizia guztiak alerta egoeran ziren.
|
|
2022
|
|
|
Topagunetik garbi dugu euskararen aldeko aktibazio soziala eta erabilera dinamikak Euskal Herri
|
osoan
zabaldu behar ditugula.
|
|
|
Topagunetik garbi dugu euskararen aldeko aktibazio soziala eta erabilera dinamikak Euskal Herri
|
osoan
zabaldu behar ditugula. Pozgarria izan da 2022an Iparraldeko Topagunea sortu izana, erabileran ardaztutako herri mugimendua indartzeko eta zabaltzeko aukerak eskainiko dizkigulako.
|
|
|
«Ermuko espiritua» aipatu du erregeak ere: «Espainia
|
osoan
zabaldu zen, eta erabakigarria izan zen terrorismoaren aurkako borrokan». Egun haietan bizi izandakoaz hitz egin du nagusiki, eta txalo zaparrada luzea eskaini diote.
|