|
2010
|
|
|
Bere bizitzan 40 bat antzerki idatzi zituan.
|
Oso
gazte zela, hogei urtegaz, 1934an, antzerki bi idatziko ditu (Aberriagaz bizi eta Illobearen indarra), eta 1936an beste bat (Itxas lapurrak)?
|
|
|
Bi aldetakoak ziren fede bizikoak eta finak. Augustinen amaren aldetiko osabak abadeak ziren eta aita ere
|
oso
eliztarra zenez, ume umetatik ikasi zuen Augustinek elizakoak zirela eguneko lehen betekizunak.
|
|
|
Edozelako hautapenetan gertatzen dira istiluak. Gainera gizarte
|
oso
zatituan bizi gara. Beti burrukan ari garala dirudi.
|
|
|
Batez be Abata eta priore barriak aukeratzeko hauteskundeetan. Nire Ordenako hauteskundeak be, nahiz eta
|
oso
demokratikoak izan, sarritan istilutsuak be izaten dira. Gure kapitulu probintzialak eta jeneralak eta komunitateko batzarrak ez dira izaten beti bare baretsuak.
|
|
|
Gipuzkera ondo baino hobeto menperatzen dau.
|
Oso
osoan, bertoko gotzaina dogu Jose Ignacio. Eta hori oso positiboa da.
|
|
|
Oso osoan, bertoko gotzaina dogu Jose Ignacio. Eta hori
|
oso
positiboa da. Gotzain batek bere eliztarren hizkuntzak eta ohiturak eta herriaren historia jakitea beharrezkoa da.
|
|
|
defentsiorik eza. Abokatuak izan ditugu, abokatu on onak eta
|
oso
ezberdinak. Hortaz, defentsa dela-eta, honek ez dit goian aipaturiko sentipena sortu.
|
|
|
Zaila egiten zait
|
oso
elkarte hauen zeregina ulertzea euren politikakeria bazter utzita. ETAren biktima batzuk hartu dituzte ikurtzat eta, biktima hauek eragindako minak bultzaturik, gorrotoa eta mendekua dute, ene ustetan, helburu.
|
|
|
Eta neuk holako zerbait erantzun nion: ...idegabekeriaren aurrean jende on asko dagoela, Euskal Herrian eta kanpoan, egoera irauli ezin bada, goxatzeko behinik behin prest dagoena; laugarrenik, bakoitzak bere mugak ezagutzeko aukera paregabea eta gu baino lehen antzeko egoeran aurkitu diren pertsonekin nolabaiteko solidaritza sentitzeko abagune zirragarria; eta azkenik, kristau izanik, Jesus gurutzbidean eta gurutzean iltzaturik izan nuen
|
oso
gogoan, baita hari jarraitzeko asmotan edota historian zehar mundu berria, zuzenagoa eta gizatiarragoa egiteko ahaleginetan. Kristorenak, jasan dituzten gizon emakumeak ere, eta ez sinestekoa da Harengandik eta haiengandik, jaso?
|
|
|
haiek galde eta galde eta neuk erantzun, komentarioak e.a. egin eta egin.
|
Oso
era egokian izan zen dena eta neu askatasun izugarriaz mintzatu nintzen. Gai eta galdera zerrenda idatzia zutela uste dut, paper batzuen hotsa sumatu bainuen eta ez dakit guzia ez ote zuten grabatu.
|
|
|
Zorionez holakorik ez zitzaidan jazo, egun osoko egoera eta tratua infernukoak izan arren. Nire burua
|
oso
ongi prestatu nuen etor zitzaidakeenaren aurrean: –Emaizkidazu, Jauna, une bakoitzean hitz zuzen eta egokiak?.
|
|
|
Berehala egin nuen. Eta orduan bat hurbildu eta belarri ondoan hasi zitzaidan
|
oso
fuerte galdezka honetaz eta hartaz. Azken batean egunkari barruko ETAren morroia nor zen eta diru kontu batzuk? 100 milioi pezetakoak?
|
|
|
|
Oso
lasai eta bake handiaz bueltatu nintzen ziegara. Ez dakit kaka noiz egin nuen, egun honetan seguru, baina itaunketa aurretik ala ondoren ez zait gogoratzen?.
|
|
|
Bakean utzi ninduten! Ziegako bidean batek
|
oso
goxo hitz egin zidan: –Ondo zeratu zara.
|
|
|
Nongoa zen, Galiziakoa, bere ama hizkuntza, herrienganako bere begirunea e.a. aipatu zizkidan.
|
Oso
tonu oneko elkarrizketa izan zen, begietara so eginez, normaltasunez egoera oso anormalean. Bera ere kristau izanik, gu bion zeregina pertsonei laguntzea zela bota zidan, bakoitzak bere erara:
|
|
|
Nongoa zen, Galiziakoa, bere ama hizkuntza, herrienganako bere begirunea e.a. aipatu zizkidan. Oso tonu oneko elkarrizketa izan zen, begietara so eginez, normaltasunez egoera
|
oso
anormalean. Bera ere kristau izanik, gu bion zeregina pertsonei laguntzea zela bota zidan, bakoitzak bere erara:
|
|
|
29 urteko madrildarra (J.C.). Jatorra, umoretsua eta
|
oso
azkarra. Hau ere bere burua defenditzera etorri da, drogatik irteteko terapia taldean ari delarik.
|
|
|
Eta orain, zer? Bada, orain epaiaren zain gaude, gauzak
|
oso
ondo joan zirelako pozik, baina, aldi berean, Audiencia Nacional honetaz fio ez garenez, urduri. Dagoeneko joan da epaileburuak epaia ezagutarazteko denbora, epaileak 10 eguneko epea esan zigun epaiketa amaitzean?
|
|
|
Gure ereduko elioikusten dugu KKKko ereduan eta espalizoaditza ere eredu berean. Lehen zatia
|
oso
antzerakoa da KKKko ereduarekin. Bigarren zatia, ordea, Hts ren ereduarekin.
|
|
|
KKKko eredua eta Hts ena
|
oso
berdinak dira. Adizkietan bada ñabardura batean düzüdenabesteandükezu da.
|
|
|
5. Sallaberriren eredua
|
oso
osorik bi ahapaldi gehiago dituela
|
|
|
14. Ez dago
|
oso
garbi hasierako ümi delakoa, hots, lehen u, horren gainean bi puntuak jarri dituela, gaineko lerroko, g?
|
|
|
Hirugarren ahapaldi hau Salaberriren bostgarrenaren ondoan dago. Hirugarren ahapaldia ere
|
oso
berdintsu agertzen da eredu ezagunetan:
|
|
|
Denok dakizuen moduan euskara hizkuntza pre indoeuroparra da. Behinola hizkuntza preindoeuroparrek azalera
|
oso
handia hartzen zuten, baina hizkuntza indoeuroparrekin lehian hedadura galtzen joan ziren, eta, gaur egun, Europan euskara da, hizkuntza indoeuroparrez inguratuta, irla modura, hizkuntza erreliktiko modura, desagertzera bultzatzen duten indarrei aurre eginez bizirik irautea lortu duen hizkuntza preindoeuropar bakarra. Guk landatuko ditugun zuhaitzetariko batzuk espezie erreliktikoak dira, fosil biziak deritzenak, edota, euskararen antzera, desagertzeko arriskuan daudenak.
|
|
|
Beste espezie batzuk ez daude desagertzeko arriskuan, baina munduan zehar naturan
|
oso
leku gutxitan aurki daitezke. Horrelakoak dira gainerako guztiak, batzuk lorezaintza komertzialari esker munduan zehar artifizialki eta beti gizakiaren eskutik asko hedatu badira ere, Magnolia grandifloraesate baterako.
|
|
|
Baina unibertsitarioak garen, edo izan garen, neurrian, unibertsalak ere izan behar dugu. Horrexegatik, zuhaitz espezie bakoitzaren jatorria eta gaur egungo hedadura
|
oso
mugatuak izan arren, bost kontinenteetariko bakoitzak badu bere ordezkaria guk landatuko dugun zu haitz bilduma horretan. Justu kontrara, munduko bost kontinenteetariko bakoitzean badago irlatxo preindoeuropar modura definitu dugun euskal hizkuntza honi eusten dion populazioaren ordezkari multzoa.
|
|
|
ditugu denak aipatu. Badago bat, baina, landareen munduan bere izen deiturarekin arrasto
|
oso
sakona utzi duena, Ezpeletako lapurtar bat, Armand David izeneko misiolaria, panda izenekoa animalia zientziarentzat ezaguna egin zuena. Bere omenez zuhaitz genero batek Davidiaizena darama, eta izen espezifiko moduan armandiiedo davidiidaramaten landare espezieak kontaezinak dira; agian,, kontaezina?
|
|
|
Eta suposatu egiten dut ezen oparotasun materialean joera ekonomikoa birbanatzailea dela, redistributivoa, baina igarotzen baldin bagara egoera material urrietara, privaziozkoetara, orduan joera aldatu egiten da eta akumulativoa da, metatzailea (paradigmatikoa izango litzateke basamortuetan garatu den kultura orientala, akumulativoa, gerrazale ondorioz, eta patriarkala). Hipotesis horrekin nik historiaren filosofia bat egiten dut, eta herri indigenak ikusten ditut, aldaerak aldaera, inguru oparoetan,
|
oso
oparoetan, bizi izandakoak direla, eta joera birbanatzailea erakusten dutela euren antolamendu politikoetan, eta hori historikoa da, historiak estudiatu lukeen fenomenoa. Baina ostera, basamortuetako Orientean ikasten dut gizarte antolamendu politiko klasistak, marxismoan esaten den moduan, hau da, joera akumalativo garbikoak, eta Orienteko cultura metatzailea ikasten dut nik gerraren eta patriarkatuaren hazia bezala, eta baita ikasten dut nik joera horren arrazionalizatze bat jabego pribatuaren inguruko legediarekin.
|
|
|
Gerra, ostera, ez da horregatik desagertu, jakina den moduan, eta imperioen historia, kultura klasistaren barreneko historia, denok ezagutzen dugu. Eta hain da nabaria gainera joera hori ezen kultura klasista, oriental grekolatinoa, universaltzat ere hartua izan da hainbatetan (sofisten kasua hor dugu), eta
|
oso
ospatuak dira mugimendu falaziazko hori egin dutenak. Gaur egun halako kultura oriental grekolatinoa, aktualizatua jakina, da gure kulturaren oinarria.
|
|
|
Beraz, hiru privazio mota hartu ditut hipotesitzat, adibide bezala, lehena ekonomikoa (eta marxismotik haratago joan naiz nire argumentazioan, eta daukat ezen hobeto esplikatzen dudala historia, batez ere formazio klasisten historiaren jatorria ipiniz basamortuetako kulturetan), bigarrena, alferkeria (eta hor sakondu nahi duenak badu historiaren filosofo musulman bat, Ibn Jaldun), eta hirugarrena harrokeria (lehen bekatua dena, eta esplikatzen duena fenomeno universal bat, hierarkiak egiteko joera, batzuetan, askotan ere, arrazismoraino ere joan delarik, degeneratu delarik)? eta horiek suposatuz direla historiaren eragileak nire historiaren filosofiak,
|
oso
simpleak, burutu ditut, larregi zabaldu gabe nire hizpìdea, eta ikasten dut ezen badagoela zertan lan egin horiek eta beste guztiak, kombatitzeko, nahiz eta privazio jatorrizko bat dugun, eta horregatik utopiarik ezinezkoa den, baina bai, bada posible aurreratzea, eta posible baldin bada orduan obligazioa ere bada. Eta atzera egitea ere posibilitate bat da (esan dezadan egia).
|
|
|
Europa aipatzean Erdikoa eta Mendebalekoa dot gogoan. Sortaldekoa, lehen komunismo azpian izan zana,
|
oso
ezbardina da, baina han be Polonia-k eta Kroazia-k, esate baterako, eboluzino guztiz apartekoa izan dabe, hareen egoerea eta erristentzia lehenago be bereziak izan ziranez. Baina horregaitik, hain zuzen, Bielorrusia zein Ukraina, edo, gehiago oindino, Siberia eta Kazakistan bisitatzea hunkigarria izan zan niretzat, gizarte aldetik eta erlijino aldetik daben beharrizan gorriagaitik.
|
|
|
Begirunez, zabaltasunez eta konfiantzaz tratatu behar dira, eta euren kultura eta balioak aintzakotzat hartu. Orduan
|
oso
esker oneko eta ustetsu agertzen dira.
|
|
|
Gure erriarentzat ere gauza aundia dala derizkiot. Gure erriaren izkerak eta literaturak
|
oso
gutxitan artu dute gaurkoa ai, a goralpenik eta onespenik. Egia esateko, i, oiz eman zaien oorerik aundiena une ontan eskeintzen zaie bearbada?.
|
|
|
Orain arte esaten gabiltzanak jatorrizko hiztunen mintzamenaren funtzionamenduan oinarritzen dira. Guretzat, baina, horiek ikasteaz gainera,
|
oso
jakingarria da hizkuntza ikasi duten ikasleek eurek dituzten komunikazio estrategiak ezagutzea, horien bidez gainditzen baitituzte zailtasunak:
|
|
|
Zoritxarrez, gazteleran edo ingelesean ez horrenbeste euskaraz irakasten diren gaietan, Bruto Zesar hil zuenbezalako baieztapenak ontzat hartzen dira, notarako esan gura duena edo lukeena interpretatuz. Hortik datozen ondorioak kaltegarriak dira
|
oso
.
|
|
|
Hizlariaren janzkera, arropak?, aintzat hartzekoak dira. ?
|
Oso
zakar zatoz Juan Luis!, jaurti zidan 12 urteko Julen Arriolabengoa ikasleak 25 urteko irakasle berria nintzenean, orduan Frankopeko mutil euskaldunok bizarra eta mendiko botak aldean direla sartu ohi ginen klaseetara. Denean dela, berbaldiko gaiaz baino hobeto gogoratzen badira zure janzkeraz, behar bada okerreko arropak erabili dituzu.
|
|
|
Jose Ariztimuño Aitzol (Euskaltzaleak elkartearen izenean), Joseba Zubimendi (Eusko Gaztedi taldearen izenean), Toribio Altzaga, Joseba Olaizola, Txomin Olano eta Manuel Lekuonak10 Puntuak emateko era zuzena bezain sinplea izan zuten epaimahaikoek: bertso
|
oso
txarrari0; txar xamarrari5; on xamarrari10; onari15; eta oso onari20 puntu. Azken epaia ematean, zertan oinarritu ziren azaldu zuten epaimahaikoek:
|
|
|
Jose Ariztimuño Aitzol (Euskaltzaleak elkartearen izenean), Joseba Zubimendi (Eusko Gaztedi taldearen izenean), Toribio Altzaga, Joseba Olaizola, Txomin Olano eta Manuel Lekuonak10 Puntuak emateko era zuzena bezain sinplea izan zuten epaimahaikoek: bertso oso txarrari0; txar xamarrari5; on xamarrari10; onari15; eta
|
oso
onari20 puntu. Azken epaia ematean, zertan oinarritu ziren azaldu zuten epaimahaikoek:
|
|
|
Bertsolariyaaldizkariko bertsopaper bietan neskatxak dira protagonista, eta gaia tratatzean nahiko ikuspuntu klasikoa darabil Abarrategik. Gipuzkeraz daude idatzita,
|
oso
hizkuntza herrikoian. Lehenengo sortak 15 kopla (7/ 6a/ 10/ 6a) ditu; bigarren sortan, aldiz, bederatzi puntuko 12 bertso darabiltza, eta zehatzago idatzita daude.
|
|
|
Orduko egunkari eta aldizkarietako titular nagusiei erreparatzen badiegu, esan genezake Lehenengo Bertsolari Txapelketa Nagusia arrakastatsua izan zela
|
oso
. Hona hemen zelan zabaltzen zuen Argiaastekariak hurrengo domekako zenbakia:
|
|
|
artikulutxoa. Laburra da
|
oso
: prosazko sarrera eta ahapaldi bakar bat.
|
|
|
Xabier Amurizak Bizkaiko Bertsogintza I Izengabeakliburuko 524 orrialdeetan,. Dimako idiari? izeneko sorta aipatzen du, eta Esteban Uriarterena izatea
|
oso
litekeena dela gehitu. Halaxe da, hona dakargun bertsopaperean ikusi daitekeenez.
|
|
|
Tristura eta alaitasuna
|
oso
hurbil bizi dira bata bestearengandik. Tristura solairu bat beherago bakarrik.
|
|
|
Sozialismo horrek ez badu ere zertan jabego pribatuaren inguruko legedia ezereztatu, eta permititu ere dezake jabego pribatua, merkatu ekonomia, ezten bezalako bat baitaitezke legearen barruan lan egiteko gogoa edukitzeko (etorkizun batean, joera birbanatzailearen bidean bagoaz, jakina, kontzeptu horiek aberastuak izan daitezke definizio zehatzagoekin, baina etorkizun dena ez dakigu zein izango den, beraz, gero gerokoa). Zeren dirudienez elkartasuna ez baita nahikoa, gaur egungo sozialismoetan ikasi ahal izan den moduan, gogorik pizteko lanaren alde, gizakia kultura metatzailean
|
oso
zekena baita, eta hori ezin da egun batetik bestera aldatu. Eta galdera inportantea da ea nola demontre egoera oparoetan (demografian ere eragin daiteke, zeren gehiegi bagara gaitzagoa baita oparotasun kondizioak lortzea), nola demontre egoera oparoetan, non historikoki gizakia eskuzabala bihurtzen den, eta baita alfertu ere egiten den, mantentzea lanaren kultura bat, eta ez erortzea horrela eta bai aurrera egitea.
|
|
|
1 Materialismo kulturala, eta konkretuki ekonomiaren gorabehera, hartu dugunean hipotesis bezala historiaren filosofia bat desarroilatu dugu, zeinak universalki guztia ez badu esplikatzen behintzat
|
oso
fenomeno importanteak baditu argitzen, historia ekonomikoa kasu (orain arte, nik ondorioztatzen dut, izan gara gorabehera ekonomikoen jostailu, jakin gabe, ordua da ekonomia gobernatzen ikasten hasi gaitezen). Baina orain, filosofia hori oinarri harturik, galdetzen diogu geure buruari ea zer demontre egin, eta erabaki, daitekeen.
|
|
|
deitzen dugun Ibarran baino jende gehiago bizi zelako auzoetan. Eta auzoetako bizitza
|
oso
osorik euskara hutsean izaten zelako. Ni ere, horrela bizi izan nintzen.
|
|
|
Baserrietako bizimodua, bestalde,
|
oso
egokia zen transmisiorako. Familiak nahiko handiak izatean, etxean nahiz lanean bertako kideek elkarren artean hitz egiteko aukera ugari izaten zuten.
|
|
|
Alde horretatik, Patxi Uribarren Aramaioko arabarra euskaltzain
|
oso
proposatu genuenean, faktore horiek ere kontuan izan genituen.
|
|
|
Giroa berezia zela ezin ukatu, batek zioen bezala, hain gertukoa dugun Patxi Euskaltzain
|
oso
izatea gauza handia da?. Handia ez dakit izango den, baina egunak elkartu zituen Aramaioko elizan karmeldarrak, Patxiren familia, euskal kulturako ordezkari ugari eta Aramaioko hainbat herritar.
|
|
|
PATXI URIBARREN LETURIAGARI EUSKALTZAIN
|
OSO
IZENDATZEAN
|
|
|
Alaxen egin genduan. Joan zan Donosti' ra txapelketa ortara, ta bi bertso oiek
|
oso
txalotuak izan ziran? (Zavala, Antonio:
|
|
|
Xalbador eta Amets Arzalluz gaztea ezagunak dira
|
oso
; Matxin, ordea, ezezagun samarra dugu, nahiz eta 1935eko urtarrilaren 20an Poxpolin antzokian saio azpimarragarri bat egin. Izan ere, Lehenengo Bertsolari Txapelketa Nagusiaren inguruko kroniketan, Basarri txapeldun gaztea eta Txirrita zaharra izan ziren aipatuenak.
|
|
|
Izan ere, Matxin
|
oso
urrun dago garaitsu horretan Iparraldean entzun eta irakur zitezkeen planteamenduetatik (Mugaz honunzko iritziak, oro har, ezberdinak dira74). 1914ko abuztuaren 7ko Eskualduna n goiburu esanguratsu hauxe irakur zitekeen:
|
|
|
sorta argitaratu zuen, baina sorta horrek zortzi ahapaldi ditu, hots, bat gehiago Duhauk argitaratutakoak baino. Lehenengo zazpi ahapaldiak
|
oso
antzekoak dira sorta bietan. Irakurleak bigarren sorta, zortzi ahapaldikoa, dauka orriotan.
|
|
|
Aspaldi honetan zenbait gogoeta egin dugu euskaltzaleok geure artean gaur egungo euskararen erabilerari buruz.
|
Oso
kezkatuta bizi gara, inguruan ikusten dugun ardura falta dela eta. Egia esan, euskararen gizarteko erabilera ikusirik, egoerak samina eta sumina sortzen dizkigu barruan.
|
|
|
Azken hilabete hauetan, esan bezala, hainbat idazlan irakurri ahal izan ditugu honetaz. Esaterako,
|
oso
labur eta ongi gogoratzen digu guztiori Edurne Alegriak (erabili.com: ) kaleratutako idazkian:
|
|
|
Guzti honi buruz Zigor Etxeburu Urkizu, Kontseiluko kidearen hitzak erantsi nahi dizkiot, gogoetarako
|
oso
interesgarriak direlako. Honela dio
|
|
|
Hitz egiteko erraztasuna galtzeak berehala ekartzen du alde batera uztea. Azken aldian guk egindako aurrerakuntzak ere
|
oso
txikiak dira ingurukoak egiten ari direnekin konparatuz. Itolarrian bizi gara, aurrera egin ezinean.
|
|
|
Gizarteko eremuak
|
oso
ugariak ditugunez, oraingo honetan, euskararen etorkizunerako ardatz nagusia izan daitekeen gazteen munduari begiratu nahi diogu. Eta hori, euron esku delako etorkizunaren giltza.
|
|
|
Euskaltzaindiak Unesco Etxearekin lankidetzan antolatutako XV. Jagon Jardunaldi horietan hainbat alor aurkeztu ziren eta eztabaidatu. Programazio
|
oso
trinkoa izan genuen. Behar bada egun bakar batean emateko trinkoegia.
|
|
|
Gazte euskalduna izatearen esanahia atzo eta gaur? txostena
|
oso
interesgarria izan zen. Jone Miren Hernandez andereak antropologia ikerketak abiapuntutzat hartuz eskaini zigun bere ikuspegia.
|
|
|
gauzatzen dena. Guzti hori dela eta
|
oso
zaila egiten zaigu gazteek zenbateraino erabiltzen duten euskara zehazki jakitea. Egin eginean ere hizkuntzaren erabilera nola gauzatzen den jakiteko ezinbestekoa dugulako harremanak norekin, nola eta non gauzatzen diren jakitea.
|
|
|
a) gune konpartituak (familia, kirolak?); b) gune monitorizatuak (monitore batek gidatutakoak); c) gune arautuak (espazio publikoa); eta d) berezko guneak (tabernak, diskotekak, lonjak, gaztetxeak?). Hori horrela
|
oso
zaila da gazteen aisialdian eragina izatea. Behar bada, egin daiteke esparru gidatuetan.
|
|
|
2.2
|
Oso
interesgarria izan zen baita ere,. Gazteen hizkuntzaerabileran eragiten duten faktoreen azterketa, gazteen ustezzein hizkuntza erabili hautu pertsonala da, txostena.
|
|
|
txostena aurkeztean. Lehen eta behin gazteen eguneroko bizitza non gauzatzen den adierazi zigun lauki
|
oso
egokiak aurkeztuz. Argi utzi zigun gehien jota ere (euskara hutsean jardunez) urteko bizitza denboraren %15a ere ez duela egiten ikastetxean.
|
|
|
Argi utzi zigun gehien jota ere (euskara hutsean jardunez) urteko bizitza denboraren %15a ere ez duela egiten ikastetxean. Beraz, bere bizitzako tarte
|
oso
txikia.
|
|
|
|
Oso
zaila dut hemen pantailan txosten grafiko eta zehatzean eskainitako datuak jasotzea. Oso interesgarria iruditu zitzaidan datu hori (gaztetxoek oso denbora gutxi egiten dutela ikastetxean) beren beregi aipatzea, batzuetan eskolari garrantzi handiegia ematen diogu eta.
|
|
|
Oso zaila dut hemen pantailan txosten grafiko eta zehatzean eskainitako datuak jasotzea.
|
Oso
interesgarria iruditu zitzaidan datu hori (gaztetxoek oso denbora gutxi egiten dutela ikastetxean) beren beregi aipatzea, batzuetan eskolari garrantzi handiegia ematen diogu eta. Hain zuzen ere, gazteen eguneroko bizitza udalean eta familian gauzatzen dela kontuan hartzeak konponbideak bilatzeko aukera egokiagoak emango dizkigulako.
|
|
|
Oso zaila dut hemen pantailan txosten grafiko eta zehatzean eskainitako datuak jasotzea. Oso interesgarria iruditu zitzaidan datu hori (gaztetxoek
|
oso
denbora gutxi egiten dutela ikastetxean) beren beregi aipatzea, batzuetan eskolari garrantzi handiegia ematen diogu eta. Hain zuzen ere, gazteen eguneroko bizitza udalean eta familian gauzatzen dela kontuan hartzeak konponbideak bilatzeko aukera egokiagoak emango dizkigulako.
|
|
|
2.4 Mahai ingurua ere
|
oso
interesgarria izan zenez, bertako elkarrizketen laburpenak eskaini nahi dizuet, gazteek beraiek izan zirelako protagonista. Hitzez hitz grabaturik ez dudanez, ahalik eta zehatzen biltzen saiatuko naiz.
|
|
|
Gasteizen zaharragoek gehiago; denek
|
oso
gutxi. Giroa falta da
|
|
|
Nolabait errateko Jon Sudupek aipatzen ditu gaur egungo filosofiaren olatuaren buruan dabiltzanak, eta erran behar da ezen ez direla
|
oso
beroak erlijioa estudiatzean, erlijiogabeak direla erran daiteke, positivisten moduan erlijioa arkaismoen artean lurperatu nahi dutela dirudi, eta Habermas ateoak asmatua omen du pentsamendu postmetafisikoarena, erraten ezen pensamendu horrek integratu lukeela bere baitan fenomeno erlijiosoa ere. Ez dakit nik nola, zerbait bigarren mailakoa edo, historia zaharrean ageri den baliorik ez duen ilusioren bat (aztiek jucio sinteticoak a priori egiteko bilatze ezinezkoa).
|
|
|
Beldurra somatzen baitut nik ezen hanka sartuz gero kalteak handiagoak diratekeela onurak baino, eta horren beldurrak paralizatuak ditu filosofo katolikoak.
|
Oso
prudenteak bihurtu dira demostrazioak egin behar direnean, eta diote ez dagoela gaur egun demostraziorik zerbait Jainkoaz egin daitekeenik. Barneratuta daukate nonbait tomismoan ez dagoela demostrazio sendorik, egiazkorik (Platonen intuizioa ez da demostrazioa, oso ona, ezin hobea ere, bada ere), nahiz eta abade izateko filosofian hori estudiatzen duten, hori eta horren ostean garatzen joan diren filosofia materialistak (aurrekoa superatua dutenak, omen).
|
|
|
Oso prudenteak bihurtu dira demostrazioak egin behar direnean, eta diote ez dagoela gaur egun demostraziorik zerbait Jainkoaz egin daitekeenik. Barneratuta daukate nonbait tomismoan ez dagoela demostrazio sendorik, egiazkorik (Platonen intuizioa ez da demostrazioa,
|
oso
ona, ezin hobea ere, bada ere), nahiz eta abade izateko filosofian hori estudiatzen duten, hori eta horren ostean garatzen joan diren filosofia materialistak (aurrekoa superatua dutenak, omen).
|
|
|
Amaitzeko laburbilduta hauxe esango dut: nire irudiko eskrituristek,
|
oso
lan polita egiten dutenak ostean, itsatsi zaien joera, ilustratu, hori albo batera utzi lukete historia, batez ere errevelazioaren historia, ikertzerakoan, eta hortara errevelazioarekin batera agertzen diren seinaleak aintzat hartu, behar duten garrantziaz ohartuz, ez hartu halakoak deskribatzen direnean legendarioak bezala, edo mitologikoak (gezurrezkoak), horretara positivisten bidea hartzen baita, eta bide hortatik ezin egin daiteke demostraziorik ezer sobrenaturala denaz, baina aldi berean milagrero izan ez ditezela, jakina (lana ere egin dugu erregular), eta gutxiago oraindik, nigromante, esoterista edo holakoren bat.
|
|
|
Baina ni ez nago paralisiak jota. Egia da ezen espresatzen naizela hizkuntza
|
oso
minorizatu batean (euskara zorioneko hau!), eta horren aterpean izkutatzen naizela nonbait han (ni ez nago obsesionatuta euskarakin, gustoko dut baina ez ditut nire arropak urratzen filologoendako geratzen bada). Zeren zenbatek irakurriko ditu nire izkribuak?.
|
|
|
Baina Kantek, eta jarraitu diotenek bide hortatik, eurek egina
|
oso
ondo teorizatua dagoena terminologiaren esparruan batez ere, Kantek ez zuen kontuan hartu, zentratuz pertsonaia historikoa ere den Jesusen biografian, Kantek ez zuen kontuan hartu gertatu izan diren gertakizun batzuk, eta horiek dira Jesusek egiten zituen signoak. Eta signoek amankomunean dute eskema hauxe (modu errezean argitzeko):
|
|
|
Jesus da nagusi eztabaidaezina. Ebangelioetan eman zaigu Haren hizpidea
|
oso
modu fragmentarioan, eta ni ibili izan naiz egiazko hizpide haren bila, baina nahasia atera izan zait hizpide miragarri hura imitatzeko ahaleginetan ibili naizelarik, nirea falaziazkoa da usualki, eta kontrastea Haren hizpidearekin handia da, ahoa zabalik niri, berba egin izan dudalarik, ez zait inor geratu, ezta geratzen ere.
|
|
|
Pertsonaia historiko guztien artean Jesus ez baldin bada aintzat hartzen teorizazio materialista hutsak ere
|
oso
logikoak dira. Kosmos material honetan gaude, ez gaude Zeruatako Erresuman, eta signoak ez dira ikusten normalean.
|
|
|
Zertan bihurtzen dute gure fedea?, maitasunezko poemak idazten zer demostratzen dute?. Maitasunari buruzko liburuak idazten,
|
oso
poetikoak eta hola?. Maitasuna, diot nik, sentimentu pribatua izan daiteke, eta gertatu daiteke halako sentimentuakin dabilen batek (ni ez naiz honetan salbuespena) buelta bat ematea sufritzen dagoen batekin ez gurutzatzearren.
|
|
|
Eta nik behin galdetu nion bati ea zer tendentzia zegoen estudio horietan, akaso ebangelio kanonikoak besteen mailara ekartzea?, apocrifoen mailara?. Hori
|
oso
larria litzateke. Beste batean, orain akordatzen naiz, batek, estudioso batek, esan zuen ezen Moisesen garaian hebrearrek Itsas Gorria zeharkatu zutela segurutikan zona vadeable batetik.
|
|
|
Baina miraria
|
oso
arraroa da generalean, nahiz eta horrek ni ez nakarren ondorioztatzera subestimatu behar direla halako getakizunak. Balio dute argumentatzeko, eta nik hori egiten dut filosofia lehena salvatzen dudanean, eta salvatu egiten dut mirariak estudiatuz dudan ezagutza logiko apur hori erabiliz, eta daukat ezen zilegi dela guztiz.
|
|
|
Niretzat ezin estudiatu daiteke Jesus soilik gizon edo soilik Jainko bezala, alde bi horiek
|
oso
lotuta ageri baitira eskrituretan, eta misterio santua delako, eta misterioez badaitezke ondo asmatutako metaforak eta holako esan, baina ez gehiago.
|
|
|
ez. Euskaraz
|
oso
ondo jasota daukagun bezala, behin zigotoa garatuz gero bere gorputzean, andrazko hori haurdun dago. Haurra dauka bere sabelean.
|
|
|
Eta aitak egingo dau buru eta baita diplomak banatu be. Zeremonia
|
oso
polita benetan!
|
|
|
Mojak eta beste irakasleak guztiak be liluratuta dagoz Teresatxogaz. . Ikastun fi, a, burua
|
oso
argia eta akatsik gabeko portaera, izango da bere irakasle dan SaintLéon moja gaztearen iritzia.
|
|
|
Lur hautatuan, berarentzat beren beregi egindakoan erro hauskorrak sartzen ohitu zuten loretxo gaixoa. Horregatik
|
oso
gogor egin zitzaion bere burua ikustea era guztitako loreen artean, askotan batere sustrai samurrik ez zutenen artean, eta guztientzako zen lurrean bizi izateko beharrezko zukua aurkitu beharrez!...
|
|
|
hasi militanteengandik eta 80 eta 90 hamarkadetan polizia izandakoengana arte. Prozesu
|
oso
interesgarria izan zen, eta gogorra, zeren eta jende askok ez du gaiaz hitz egin nahi. Baina beno, gauza asko ikasi nuen:
|
|
|
Erantzun hau zeuek eman zenidakete! Ez naiz sekula Euskal Herrian bizi, beraz, nik Euskal Herriaz, bertako jendeaz, eta bere historiaz dudan ikuspuntua
|
oso
pertsonala eta momentu konkretu batekoa da. Gainera, esango nuke, pertsona bakoitzak bere ikuspuntu pertsonala daukala bizi den herrial dearen gainean, eta ez daude bi pertsona, biak euskaldunak izanda ere, euskal gatazkaren gainean iritzi bera izango dutenik.
|
|
|
Promozioari dagokionean, nik neuk egiten dut; lan gehiago da baina ikaragarri gustatzen zait. Jende
|
oso
bereziarekin egin dut topo egitasmo honetan murgildu nintzenetik eta esperientzia guztiz baikorra izan da. Eta uztailean Frantziako kontsuletxeak eskaintzen duen. Arteak eta Kultura?
|
|
|
AEBtan jende askok, nire eleberria irakurri aurretik, ez zekien ezer Euskal Herriaz, ezta existitzen zenik ere. Niretzat
|
oso
gustagarria da jakitea, abentura istorio bat irakurri ondoren, munduko txokotxo honi buruz ikasteko modua izan dutela, eta interesatu zaiela. Irakurle baten mezua jaso dut zera esaten zidana:
|
|
|
nire liburuan, ikaragarri gustatu zitzaizkiola deskribatzen nituen lekuak eta paisaiak eta, hori dela eta, Euskal Herrira bidaiatzea erabaki duela. Liburuarekin
|
oso
on do pasatu zuela esaten zidan! Horixe da, niretzat, jaso dudan saririk onena.
|
|
|
Patxik borroka armatua aukeratu zuen; Lartaun-ek, ostera, gatazkari irtenbidea emateko bide baketsuagorik asmatuko zutela sinetsi nahi izan zuen. Egia esan, ETAren historia
|
oso
da interesgarria, eta konplexua, Francoren garaian, bereziki. Eta munduaren gehiengoak ez du ETAz gauza handirik ezagutzen, terroristak direnaz aparte.
|
|
|
bere herriaz maitemindua, edonori laguntzeko prest, eraman onekoa eta gartsua. Egia esan, bere laguntza
|
oso
garrantzitsua izan da nire proiektuan, batez ere, hainbat gertaerek sinesgarritasuna duten edo ez neurtzeko eta gomendioak emateko orduan. Guzti honetatik onena zera da, liburua bukatzerako, lagunak egin ginela eta asko errespetatzen dudala bai artista bezala, bai gizon bezala.
|
|
2011
|
|
|
Gerra Zibilean, Markinak eta Xemein herriek2ez zuten bizi izan Otxandiok (1936ko uztailak 22), Durangok (1937ko martxoak 31) edo Gernikak (1937ko apirilak 27) bezalako bonbardaketarik, txikiziorik eta hildako kopururik. Hala ere, gerraren ondorioak
|
oso
larriak izan ziren bi herriotan. Alde batetik, kontuan izan behar da, zazpi hilabetez (1936ko irailaren 21etik 1937ko apirilaren 27ra), Markinako eta Xemeingo erdigunetik, oinez joanda, 40 minututara egon zela gerrako frontea geldituta, eta, horregatik, ehunka miliziar eta gudari etorri zela gure herrira, gizarte bizitza goitik behera aldatuz.
|
|
|
Alde batetik, kontuan izan behar da, zazpi hilabetez (1936ko irailaren 21etik 1937ko apirilaren 27ra), Markinako eta Xemeingo erdigunetik, oinez joanda, 40 minututara egon zela gerrako frontea geldituta, eta, horregatik, ehunka miliziar eta gudari etorri zela gure herrira, gizarte bizitza goitik behera aldatuz. Bestetik, Markinako eta Xemeingo 400 gazte baino gehiago joan ziren alde bateko zein besteko fronteetara borrokatzera (Egaña, 2000, VIII. tomoa), eta hauetariko 53k bizia galdu zuten, hainbat zauritu zituzten eta beste askok urteak egin behar izan zituzten kartzelan, kontzentrazio esparruetan edo langileen batailoietan, bizibaldintza
|
oso
txarretan. Gainera,, plaza militar?
|
|
|
Ondo ezagutu eta gorde beharreko ondarea.
|
Oso
kontuan izan behar dugu memoriarik gabeko herriak identitaterik eta etorkizunik gabeko herri bihurtzen direla, eta iraganeko okerretan jausteko arriskua izaten dutela.
|
|
|
Kohesio sozial horretan berebiziko garrantzia zuen erlijioak. Kristau sinesmena
|
oso
errotua zegoen markinarren eta xemeindarren artean, eta elizak eta elizgizonek desberdintasun ideologikoak murrizteko eta herritarrak biltzeko gaitasuna handia zuten. Alde bateko zein bestekoek elizkizunetan eta herrian hain ugariak ziren elkarte eta kofradia erlijiosoetan parte hartzen zuten (Urkiza, 1992: 371).
|
|
|
Beste batzuk militar matxinatuen aldera ihes egin zuten. Hasieran, fronteak behar bezala zehaztu gabe zeudenean,
|
oso
erraza omen zen matxinatu frankistengana, Nafarroara, ihes egitea.
|
|
|
Atxilotutako tradizionalista guztiek
|
oso
gaizki pasatu omen zuten Markinako kartzelan. Tratu txarrak jasan omen zituzten miliziarrengandik.
|