|
2000
|
|
|
Izan ere, gertatua gertatu ondoren, osaba Joanikotekin egon nahi nuen, laguntza eske... zeren, neure buruari erraiten nion arren ezen lasai egon behar nuela, ez bainengoen lasai... kontzientzian har bat piztu balitzait bezala, horzkaka eta ausikika ari zitzaidana eta erraiten zidana ezen neure burua engainatzen ari nintzela, zeren estali nahi bainuen anaiaren aurkako mendekua eginbehar eta obligazino moral iduriko baten desenkusarekin... Eta, neure engainamenduaren baliatzeko, behar nuen, guztiz ere, osabaren hitza, hitz hark erran ziezadan ezen zuzen jokatu nuela; eta behar
|
nuen
haren boza, harraren mututzeko eta isilarazteko; eta behar nuen, finean, haren aprobazionea, eta, beraz, haren iritzia ene aldekoa izaitea, edo, aldekoa ez bazen ere, nik neure alde ipintzea eta makurraraztea, nola pisuak balantza. Baina osaba konbentzitzeko gai ote nintzen eta ene argumentuak hain pisuak ote ziren?
|
|
|
Ez, jaun André, ez
|
nuen
harekin deus ere egin, zeren promes egin bainion Jain koari ezen ez nuela bortz sei urtetan emaztekirik hartuko, eta epe hura ez zen artean konplitu, eta zeren bertze asmo batzuk bainerabiltzan nik istant haietan, hagitzez ere inportantagoak eta hil edo bizikoagoak.
|
|
|
Eta, haien izaiteaz denaz bezainbatean ere, berdintsu eta orobatsu gertatzen zitzaidan, zeren atsegin bainituen biak ere, arras diferentak ziren arren: osaba Joanikot urduria zen, eta laket
|
nuen
haren urduritasuna; jaun Marcel baketsua zen, eta laket nuen haren bakea, osaba Joanikoten urduritasuna bezainbat.
|
|
|
Eta, haien izaiteaz denaz bezainbatean ere, berdintsu eta orobatsu gertatzen zitzaidan, zeren atsegin bainituen biak ere, arras diferentak ziren arren: osaba Joanikot urduria zen, eta laket nuen haren urduritasuna; jaun Marcel baketsua zen, eta laket
|
nuen
haren bakea, osaba Joanikoten urduritasuna bezainbat.
|
|
|
Niregandik pare bat metrora egonda ere, garbi aditzen ahal
|
nuen
haren urrin gazi gaztea.
|
|
2001
|
|
|
Ezin
|
nuen
hura jasan. Laga bakean, oihukatu nion, askatu besoa.
|
|
2002
|
|
|
Bai, don Nestorrek ene ama salbatu zuen, baina nik ez bost urteko haur hura. Eta ezin
|
nuen
haren irudia burutik baztertu, ezta haren amarena ere. Eta, Altzako kaskotik elurrak hartutako zerumugako mendi-kate luzea ezin ederrago agertu zitzaidan arren –Aiako Harria eta Bianditz, Mandoegi eta Leuneta, Oindi eta Adarra, Txindoki eta Aizkorri, Ernio eta Gazume, Gorbeia eta Izarraitz–, porrot sentsazio handi batek hartu ninduen.
|
|
2003
|
|
|
Neure ikasle zela ezagutu nuen lehenik eta geroztik ez
|
nuen
haren berririk izan harik eta nobela bat idatzia zuela-eta aurkezpenerako deitu zidaten arte. Harri eta zur geratu nintzen.
|
|
|
Egun batez, hori bai, izu pixka batekin ohartu nintzen neska arrastoak desagertzen ari zirela Monikarengan. Bera baino lehenago esnatu nintzen goiz hartan begira egon nintzaion luzaz, eta ez
|
nuen
haren aurpegian lehen gupidatu eta babes ematera bultzatzen ninduen ume trazarik aurkitu. Ezpainen lerro lizunean, sudur hegalak astinduz arnasa hartzeko modu egarberan edo burukoari atxikitzeko era gutiziatsuan ohartu nintzen emakumea gailendu zitzaiola erabat neskari.
|
|
2004
|
|
|
Dar dar batean nengoela ohartu nintzen. Ezin nuen sinetsi begien aitzinean
|
nuen
hura.
|
|
|
Baina izan, bazen. Eta ezin
|
nuen
hura saihestu edo ahanzten saiatu, zeren, azaltzen zenean, sentimendu hark indarkeriara jotzen baitzuen.
|
|
2005
|
|
|
Begira gelditu zitzaidan, gero ispilu txiki baten gainean marratan zegoen irin antzekoa aluminiozko paperean bildu eta ezer esan gabe alde egin zuen. Ez zen gehiago agertu eta ez
|
nuen
haren berririk izan, hildakoarena suertatu zen arte.
|
|
2006
|
|
|
Sarri gertatu izan zait (ia gehienetan) idatzitako abestiak entzuterakoan arrotzak nabaritu izan ditudala. Hasieran banekien gutxi gorabehera zer nahi nuen esan, baina gero esan nahi
|
nuen
hura eskuetatik joan egin zait; labur gelditu nintzela iruditzen zait, edo hitzak gehiegi puztu nituela, edo gauzapen poetikoan huts egin nuela. Edo anpua izan nintzela; baldarra ere bai agian.
|
|
|
Normandoa, berriz, lasterka abiatu zen bere kotaren bila. Larru onduan egina zen, burdinazko uztairik gabe, eta buruan kaskoa bezain handi
|
nuen
hura soinean lotua. Deus ez baino hobe bai, bederen.
|
|
|
Buru ukaldi batez agurtu nuen. Kanpainak ez gintuen adiskidetu, baina ikasia
|
nuen
haren ondoan egoten garai bateko gorrotoak barnean irakin gabe.
|
|
|
Batis Egurrola ontziolako nagusia izan zen puxtarria jausitako gau hartan gure etxera agertu zena. Ez
|
nuen artean
haren ezaupide handirik, baina berari zor diot, Bernat maisuarekin batera, mendebalderako bidaia ahaztezina.
|
|
2007
|
|
|
Niri, izan ere, ez zitzaidan ezer gertatzen, Elisari baizik. Hark Diputazioko funtzionario bat zuen senargai, eta nik ez nekien nor zen, nik ez
|
nuen
haren arrastorik batere. Areago, nik ez nekien nire almibarrezko melokotoiak senargairik bazuenik ere.
|
|
2009
|
|
|
Hontza liburu dendaraino. Ohitura txikia
|
nuen
hura, Donostiara joaten nintzen gehienetan. Probintzianoa, beharbada.
|
|
|
Eta behar
|
nuen
hura ere, egia esateko. Isiltasuna.
|
|
|
Arantxa hilda. Ezin
|
nuen
hura bere horretan irentsi. Ugarteri deika aritu nintzen ero moduan.
|
|
|
Inporta zitzaidan gauza bakarra zen, eta hala ere ez
|
nuen
haren gaineko xehetasunak eskatzeko asmorik. Frantziskak galdegin zuen, nire partez.
|
|
|
Nire jaunak haietaz begiratzeko manu eta kontseilu eman zidan. Louiserekin ez
|
nuen
haren errana egin San Bartolome bezperan, eta huts horren karga eraman nuen beti nire bihotzean. Karga hori pixka bat arintzen lagungarria izan zen ohartzea Henrikek berak ez zuela aholkua beretako hartu.
|
|
|
Gisa berekoa zen Katalinaren keinu batera lekaio batek ekarri zidana. Ipurdi erdia ere sobera
|
nuen
haren gainean.
|
|
|
Ez
|
nuen
haren atseginerako erran, baina ohartu nintzen atsegin zuela nire errana.
|
|
|
Plater italiarra zela esan zidaten. Ez
|
nuen
haren izena apuntatu, baina ez dut zalantzarik oso goxoa zegoela esango niela.
|
|
2010
|
|
|
burua ezin loturik, toki askotara joaten baitzitzaidan, eta gauza asko izan nahi bainuen jada: izan nahi nuen sartu zèn neska ederraren amorantea, izan nahi
|
nuen
haren aita, izan nahi nuen haren ama, izan nahi nuen neska bera, gogorra gero, mundu honetara behin jaio eta emakume baten azalpean sartzeko esperientziarik ez izatea!?, izan nahi nuen Botticelliren aingeru bat, izan nahi nuen apaiz langile bat, izan nahi nuen Ernesto Cardenal, izan nahi nuen, mundu guztia izan nahi nuen, monseñor Escrivá de Balaguer izan ezik!
|
|
|
burua ezin loturik, toki askotara joaten baitzitzaidan, eta gauza asko izan nahi bainuen jada: izan nahi nuen sartu zèn neska ederraren amorantea, izan nahi nuen haren aita, izan nahi
|
nuen
haren ama, izan nahi nuen neska bera, gogorra gero, mundu honetara behin jaio eta emakume baten azalpean sartzeko esperientziarik ez izatea!?, izan nahi nuen Botticelliren aingeru bat, izan nahi nuen apaiz langile bat, izan nahi nuen Ernesto Cardenal, izan nahi nuen, mundu guztia izan nahi nuen, monseñor Escrivá de Balaguer izan ezik!
|
|
|
esaldi hura alferrikakoa nuen, lauron arteko tratua isilpekoa baitzen, zin berezirik egin ez bagenuen ere, baina halaxe atera zitzaidan, ondotik zetorrenaren azpimarra gisa edo: . Domingo anarkista da?, jarraitu nuen; nik uste
|
nuen
hura lurrikara bat zela, baina hainbesterainokoa ere ez zen izango, Maria Bibianak bakarrik egin baitzuen halako keinu bat, ez nabarmena, hala ere; izebak, baina, zertxobait kezkatuta behar zuen, zertxobait baino gehiago ere bai, era honetan mintzatu baitzitzaidan handik gutxira, etsipenaren ertzetik: –Aita eta Domingoren artean gerra bat dago, eta gu tartean??;. Jainkoagan ere sinesten duela esan dit, nik ez dakit nola??, erantsi nuen;. Jainkoaren bideak asmaezinak dira?
|
|
|
esaldi hura alferrikakoa nuen, lauron arteko tratua isilpekoa baitzen, zin berezirik egin ez bagenuen ere, baina halaxe atera zitzaidan, ondotik zetorrenaren azpimarra gisa edo: " Domingo anarkista da", jarraitu nuen; nik uste
|
nuen
hura lurrikara bat zela, baina hainbesterainokoa ere ez zen izango, Maria Bibianak bakarrik egin baitzuen halako keinu bat, ez nabarmena, hala ere; izebak, baina, zertxobait kezkatuta behar zuen, zertxobait baino gehiago ere bai, era honetan mintzatu baitzitzaidan handik gutxira, etsipenaren ertzetik: " Aita eta Domingoren artean gerra bat dago, eta gu tartean...";" Jainkoagan ere sinesten duela esan dit, nik ez dakit nola...", erantsi nuen;" Jainkoaren bideak asmaezinak dira" esan zuen izebak;" Zera ere esan dit, bide bat hartu duela, eta bide hori bakarrik ibili nahi duela, ondorio guztiekin", segitu nuen.
|
|
|
gustura eragingo nien nik orduan neure besoei mugimendutxo bat, ezerezaren besoetatik dama haren besoetarainokoa!; atez nahastuta edo, sartu ahala joan zen, egia esan, neska itxura eder hura, baina ez nuen, handik aurrera, bakerik izan... burua ezin loturik, toki askotara joaten baitzitzaidan, eta gauza asko izan nahi bainuen jada: izan nahi nuen sartu zèn neska ederraren amorantea, izan nahi
|
nuen
haren aita, izan nahi nuen haren ama, izan nahi nuen neska bera —gogorra gero, mundu honetara behin jaio eta emakume baten azalpean sartzeko esperientziarik ez izatea! —, izan nahi nuen Botticelliren aingeru bat, izan nahi nuen apaiz langile bat, izan nahi nuen Ernesto Cardenal, izan nahi nuen... mundu guztia izan nahi nuen, monseñor Escrivá de Balaguer izan ezik!
|
|
|
gustura eragingo nien nik orduan neure besoei mugimendutxo bat, ezerezaren besoetatik dama haren besoetarainokoa!; atez nahastuta edo, sartu ahala joan zen, egia esan, neska itxura eder hura, baina ez nuen, handik aurrera, bakerik izan... burua ezin loturik, toki askotara joaten baitzitzaidan, eta gauza asko izan nahi bainuen jada: izan nahi nuen sartu zèn neska ederraren amorantea, izan nahi nuen haren aita, izan nahi
|
nuen
haren ama, izan nahi nuen neska bera —gogorra gero, mundu honetara behin jaio eta emakume baten azalpean sartzeko esperientziarik ez izatea! —, izan nahi nuen Botticelliren aingeru bat, izan nahi nuen apaiz langile bat, izan nahi nuen Ernesto Cardenal, izan nahi nuen... mundu guztia izan nahi nuen, monseñor Escrivá de Balaguer izan ezik!
|
|
2011
|
|
|
Hori ez da horren zabaldua, baina ezkon hitza emanak ere omen ziren gazterik asko, hura gerrara abiatzerako. . Hara, Maitere, gerra madarikatu hartan galdu nizkinan, ez bakarrik neure gazte denborako urterik onenak, ezpada, ta bera okerrena, gehien maite
|
nuen
hura ere. Maiorazkoa izanda etxeari uko egin nionan:
|
|
|
Nadiari begira hitz egiten zuen beti. Garbi zegoen gustatu egiten zitzaiola, eta irudipena
|
nuen
hura liluratzeko asmoarekin ari zela libururen batzuk irakurtzen.
|
|
|
Goizean katu hura otzanago zegoen, Jainkoari esker; bestela ez dakit zer egin behar
|
nuen
hura eraman behar nuen lekura eramateko!
|
|
|
Eguna nire buruari errietan pasatzen duen hots madarikatu horrek zerikusia du ziur. Eta Mikelen argazkiak Madrileko metroan; berak behartu ninduen egun osoan zehar egunkariak zelatatzera, begiratu nahi ez
|
nuen
hura behin eta berriro ikustera. Hainbeste begi ari ziren berari begira, bera lurrari, esposaturik, telebistetan, estatuaren efikaziaren propagandatzat, ereindako gorrotoen aringarri berehalakotzat, aparatu handiegi askoren azpian, lurrera begira; argazkian barrena besarkatzeko gogoa sortzen zitzaidan oraindik, nire familiakoa balitz bezala.
|
|
2012
|
|
|
Neska hark, ordea, desioa eta grina baino gehiago sortarazi zidan bera babesteko sentipen moduko bat; galduta zegoen ume bat ikusi nuen haren begiradan, eta nik, gizon? izan nahi
|
nuen
harentzat. –Alkoholak sortzen dituen sentipen estrainioak?, pentsatu nuen neurekiko.
|
|
|
Nik, erantzun beharrean, kalera atera eta etxe ondoko liburutegian Ametsen liburua erosi nuen. Gonbita onartu baino lehen hobe
|
nuen
haren liburua irakurri.
|
|
|
Hitzik gabe geratu nintzen. Brandenburgoko atearen hutsunea barruntatu
|
nuen
haren begietan. Eta kanpai baten hots urruna.
|
|
|
Niri begira. Inoiz ez
|
nuen
haren aurpegia ikusi baina begiratu zidan modua nahikoa izan zen zalantzarik ez izateko: gizon hura, nire aita zen.
|
|
|
Bigarren aldia
|
nuen
hura. Esan nahi dut, aurretik ere egon nintzela behin aitarenean, Mariarekin.
|
|
|
Sabai piztuaren argitasunak ikusgai bihurtzen zituen zokorik ezkutuenak. Hala ere, zoramenezko une batez, nire espirituak uko egin zion ikusten
|
nuen
hura ulertzeari. Azkenean, indarrez, eginahalean, ulermenak bidea zabaldu zuen nire ariman, nire arrazoi dardartian kiskali zen.
|
|
|
Berehala esku ohe bat egin nuen gizonak eramateko eta, han biak etzanda jarrita, Ostiral eta bion artean eraman genituen. Baina gure hormaren edo harresiaren kanpoaldera iritsi ginenean, lehenago baino okerrago ginen, ezin baitzuten hura igaro, eta nik ez
|
nuen
hura botatzeko inolako asmorik. Beraz, berriro ekin nion lanari, eta Ostiral eta biok, bi ordu ingurutan, denda dotore bat eraiki genuen, oihal zaharrez estalia, gainaldean zuhaitz adarrak zituela, hesiaren kanpoaldean; hain zuzen ere, hesiaren eta landatu nituen zuhaitz gazteen artean.
|
|
|
Hiru aizkora handi nituen eta aizkora txiki pila, indiarrekin salerosketak egiteko eraman baikenituen aizkora txikiak?, baina horrenbeste egur gogor eta korapilotsu moztu eta landu ondoren, akatsez beteak eta kamustuta zeuden. Banuen bai zorroztarria, baina ezin
|
nuen
hura birarazi eta tresnari aldi berean eutsi. Horrek estatu gizon bati politika arazo garrantzitsu batek, edo epaile bati gizon baten bizitzaren eta heriotzaren artean erabakitzeak emango liokeen adina buruhauste eman zidan.
|
|
|
Zuhaitzetako adarrak eta aurkitu nituen zuhaixketakoak moztu, eta barrura bota nizkion. Jan zuenean berriro lotu nuen handik eramateko, baina, goseak erabat ahuldua zegoenez gero, ez
|
nuen
hura lotzeko premiarik izan, eta zakur bat bezala etorri zitzaidan atzetik. Eta animaliari janaria ematen jarraitu nuenez gero, maitagarri, atsegin eta bihotz oneko bihurtu zen, eta geroztik hura ere etxekotu zitzaidan, eta ez zidan alde egin.
|
|
|
Orduak eman nituen, egunak esango nuke, neure buruari kolore bizienekin ikusarazten zertan arituko nintzen ontzitik ezer atera ez banu. Jatekorik ere ez nuen izango, arraina eta dortokak izan ezik, eta, horrelakorik aurkitzerako denbora luzea igaro zenez, lehenago goseak hilko nintzen; eta, goseak hil ezean, basati soil baten eran bizi izango nintzen; eta trikimailuren bati esker ahuntz edo hegaztiren bat harrapatu izan banu ere, ez
|
nuen
hura larrutzeko edo zatitzeko modurik izango, edo haragia larrutik eta erraietatik bereizteko edo mozteko, eta hortzekin karraskatu nuen, eta azkazalekin urratu piztiek bezala.
|
|
|
Orduan etsitzen hasi nintzen, ur lasterrak uhartearen bi aldeetan zeudenez gero, banekien handik legoa batzuetara berriro elkartuko zirela, eta orduan nuela inolaz ere itzuli. Ez
|
nuen
hari ihes egiteko aukerarik ikusten, eta ez nuen hiltzea beste irtenbiderik, ez itsasoaren eraginez, orduan bare samar baitzegoen, goseak baizik. Itsasertzean dortoka bat aurkitu nuen, eta, pisu handikoa izaki, ia ezin altxa nezakeen, baina lortu nuen txalupa barrura botatzea.
|
|
|
Halere, azkenean, neure buruarekin isilpeko eztabaida eta zalantza handiak izan ondoren, modu batera edo bestera, denbora luzean kezkarazi nindutenak, azkenean askatasun gogo biziak gainerako arrazoiak menderatu zituen, eta erabaki nuen, ahal banuen, basati horietakoren bat eskuratzea, kosta ahala kosta. Hurrengo zeregina
|
nuen
hura nola egin asmatzea, eta benetan gauza zaila zen. Baina, modu segururik aurkitu ezin nuenez gero, zain geratzea erabaki nuen, hondartzara noiz iristen ziren ikusi eta gainerakoa etorkizunaren esku uztea, eta abaguneak eskaintzen zizkidan baliabideak erabiltzea, zirenak zirela ere.
|
|
|
Ala orduan sendo zegoen pisu astun samarra gainean eramateko. Hurrengo lana
|
nuen
haren gainean jarriko nuen zama aukeratzea, eta gainean jartzen nuena olatuen erasoetatik nola edo hala babestea, baina ez nuen horretan luze pentsatu. Lehenik eta behin, aurkitu nituen egur puska eta ohol guztiak jarri nituen, eta, gehien nuena ongi aztertu eta gero, marinelen hiru kutxa handi hartu nituen, eta, neronek ireki eta hustu ondoren, ala gainera jaitsi nituen.
|
|
|
Denboraldi horretan, harritua utzi ninduen nire familiaren ugalketak. Kezkatua nengoen nire katemeetako bat galdu nuelakoan, eta ihes egin zidala edo hil egin zitzaidala pentsatu nuen, eta ez
|
nuen
haren berri gehiagorik izan, harik eta, harriduraz, abuztuaren amaieran hiru katakumerekin etxera itzultzen ikusi nuen arte. Horrek bai harritu ninduela, izan ere, eskopetaz basakatu bat, nik hala izendatu nuen?
|
|
|
Baina argi eta garbi aitortu behar dut, lauhazkako bikain haien bertute ugariek, giza ustelkeriaren aurrez aurre jarrita, hainbesterainoxe zabaldu zizkidatela begiak eta ulermena, ezen oso era ezberdinean hasi bainintzen ikusten gizonaren ekintzak eta grinak, eta neure espeziearen ohoreak trikimainarik ez zuela merezi pentsatzen ere hasi nintzen; gainera, ezinezkoa zitzaidan honela hastea ugazaba bezalako bereizmen zorrotzeko pertsona baten aurrean, egunero ikusarazten baitzizkidan neuregan milaka akats, nik aurrez batere ohartu gabeak, eta guregatik balitz sekula ez liratekeenak giza miserien artean sartuko. Gainera, ikasia
|
nuen
haren jokaeratik faltsukeria edo itxurakeria guztiei gorrotorik biziena izaten, eta, egia hain maitagarria iruditzen zitzaidanez, dena beronen alde sakrifikatzea erabaki nuen.
|
|
|
Liburu hau gutxienez bi aldiz handiagoa izango zatekeen ez banintz ausartu haize eta mareei, edo bidaialdi ezberdinetako begiztaketa eta dibizei buruzko pasarte asko kentzera; gauza bera ekaitz garaian ontziaren gidaritzaz marinelen hizkeran egindako azalpen zehatz eta longitude latitudeen xehetasunei buruz. Beldur naiz Gulliver jauna ez ote den oso pozik egongo, baina erabakia
|
nuen
haren lana irakurleen batez besteko gaitasunera ahalik eta gehien egokitzea. Edonola ere, itsas kontuetan dudan ezjakintasunak zerbaitetan huts egitera eraman banau, ni bakarrik naiz horren erantzule; eta bidaiariren batek lana oso osorik, idazlearen eskutik irten bezala, ikusteko gogoa baldin badu, prest izango nau horretan gustu emateko.
|
|
2013
|
|
|
–Epaile gisa hormaren kontra jarri eta fusilatzeko agindua ematea gustatuko zitzaidan. Idazle gisa, ez
|
nuen
haren baitan sartu eta ulertzea beste biderik eta, koldar samarra izaki, muzin egin nion eskaerari?, zioen idazleak. Enkargu horretatik ez zen ipuin libururik atera, baina eleberri entzutetsu batzuk jaio ziren.
|
|
|
Galderari susmo txarra hartu balio bezala itzuli zuen burua. Anarteraino inoiz gutitan agertua
|
nuen
haren alderako jakin minik.
|
|
|
Ziria bezain mehe zituen gorputz adarrak, eta haren saihetsen kontua begiz egin zitekeen, behatzen batere beharrik gabe. Kontrara, maite
|
nuen
haren ile gorria; handi, buru gainean; mehe eta bakan, gorputzaren zoko mokoetan.
|
|
|
Margaritaren begi ilunak nigan landatu ziren, kokotsa tente. Zerbait ikasia
|
nuen
haren inguruan ibili nintzen urteetan: Margaritaren haserrearen maila bere kokotsaren tentetasunean neurtzen.
|
|
|
–Lehenengo errehabilitazioetara sendagilearekin joaten zinen, eta nik uste
|
nuen
harekin bazenuela zerbait.
|
|
2014
|
|
|
Hainbeste ordutan ipurdia sofan itsatsita edukitzeak ez ninduen harritu, baina afaldu ez izana damutu zitzaidan. Orain Mikelekin egin nuen, eta ez
|
nuen
haren anfitrioia izateko inongo asmorik.
|
|
|
Nik uste
|
nuen
haren oroitzapena gizon ororen bizitzan metatzen diren hildakoen beste oroitzapenak bezalakoa zela: itzalek beren azken bidaia azkarrean garunera erortzen direnean bertan uzten duten aztarren lauso bat; baina atetzar luze gotorraren aurrean, hilerriko ibilbide ongi zaindutako bat bezain lasaia eta txukuna zen kale bateko etxe altuen artean, Kurtzen ikuskaria izan nuen, anda gainean, ahoa gosez zabaltzen, zera bezala, lurbira osoa, gizadia eta guzti?
|
|
2015
|
|
|
Oxanegan pentsatu nuen. Nola urrundu behar
|
nuen
harengandik. Bertan behera utzi behar nuen nire zorion bakarra?
|
|
|
Ez zegoen halako gauzarik munduan. Ezin
|
nuen
hura guztiz sinetsi eta horrek salbatu ninduen erotzetik.
|
|
|
Hamabost urte dituzunean ezin aterako zaizu barrutik Bacon bat edo Modigliani bat, baina, ez dut uste inoiz zerbait orijinala, diferentea egiteko irrikarik piztu zitzaidanik; bururatu ere ez. Idazlan bat irakurtzean, nik ere zerbait ona idazteko gogoa sentitzen dut; pintura on bat ikustean, berriz, aski
|
nuen
hura mirestearekin. Hortaz, atsekaberik gabe esango diogu agur pinturari, eta hel diezaiogun behingoz letrak elkartzeko langintzari.
|
|
|
Joxerramon Arrigain zuen izena, eta hala izango du gaur ere, Madrilen bizi dela uste dut, ingeniari lanetan. Nire ikasturtekoa zen Arrigain (nire jaiotegun berekoa gainera, gerora jakin nuenez) baina beste gelan zebilen eta ez
|
nuen
harekin harreman handirik; UBIn nengoela bai, gehiago, Jon Baltzaren laguna zelako. Kristauen taldekoa zen Arrigain, baina ez zen ibiltzen fede horren nabarmenkerian:
|
|
|
Hezurrak gogortzen eta garuna beratzen hasten den sasoia. Amets batzuk ez ditudala sekula lortuko onartzeko adina umiltasun eman dit denborak, nahi
|
nuen
hura eskuratu gabe hilko naizela. Gezurraren eta egiaren artean jolas egiten ere ikasten da ordea.
|
|
|
–zer egin??. Baina nik ez
|
nuen
haren hutsa errepikatuko, ez nuen alderdi iraultzailerik sortuko, horren lerroetan gazte idealistak nahiz alferrontziak iraultzaren burokrata eta bulegoko gerrillari bihur zitezen.
|
|
2016
|
|
|
Bihotza adimendua baino arinago doanean, hamaika neke eta izerdi arintzen dizkio zentzuari. Ziur nintzen emakumearen lekua izaki goitarren artean aurkitzen zela; alabaina, ez
|
nuen
harengan gehiago pentsatu, baizik aurrera jarraitu nuen eta hitzaurrea idatzi.
|
|
|
–Mutil honek, aitortzen hasi zen xuxurlaka, eta hain gauza harrigarria izanik, larrituta egon arren ez
|
nuen
haren hitzetako silaba bakar bat ere galdu nahi izan?, egunero hartuko balitu ere lezioak Nüsslein edo Martin Plaarekin, ez likek lortuko sekula jokalari erdipurdikoa ere izatea. Zer behar zuen aurrera egiteko?
|
|
2017
|
|
|
Emakumezkoek besteen ohore kodigoak erabiltzea besterik ez dute egiten dena da berak Caddy maite duelako behean geratuz gaixorik zegoenean ere hartara Aitak osaba Mauryri burlarik ez egiteko Jasonen aurrean Aitak esan zuen osaba Maury ez zela espirituz behar bezain klasikoa mutiko hilezin itsuarekin ausartzeko Jason aukeratu zukeen zeren Jasonek osaba Mauryren oker berbera egingo baitzuen begi belztu batekin bukatu gabe Pattersondarren mutikoa ere Jason baino gazteagoa zen kometak bosna zentabotan saldu zituzten finantzei buruzko arazoak hasi arte Jasonek beste kide are txikiago bat hartu zuen behar bezain txikia nolanahi ere zeren T.P. k esan zuen Jason oraindik diruzain baina Aitak esan zuen zertarako ekingo dio lanari osaba Mauryk berak aitak modurik baldin bazuen hankak labean jarrita eserita egotea besterik egiten ez zuten sei edo zazpi beltz mantentzeko bai osaba Mauryri ostatua eta babesa eskaini ahal zizkion aldian behin eta baita diru pixkaren bat utzi ere nori eta bere Aitak bere espeziearen jatorri zerutarrean zuen sinesmena hain gartsuki gordetzen zuenari orduan Ama negarrez hasten zen eta esaten zuen Aitak haren familia berea baino hobea zela uste zuela osaba Maury barregarri uzten ari zela guri gauza bera erakusteko ezin zuen konprenitu Aitak zera erakusten zigula gizon guztiak pilaketak direla panpinak ordura arte bazterrera botatako panpina guztien hondakin piletatik bildutako zerrautsarekin betetakoak zerrautsa isuriz zaurietatik nigatik hil ez ziren saihetsetan. Heriotza Aitonaren antzeko gizon bat bezala imajinatu ohi
|
nuen
haren adiskide bat bezala halako adiskide partikular eta berezi bat Aitonaren idazmahaia imajinatu ohi genuen bezala ez ukitu ezta ozenki hitz egin ere hura zegoen gelan beti biak tokiren batean elkarrekin imajinatu ohi nituen denbora guztian Sartoris koronela beraiekin esertzera noiz jaitsiko zain zedroak baino goragoko tokiren batean zain Sartoris koronela are eta goragoko toki batean zegoen ze...
|
|
|
Beraz aurrera segitu nuen, eta bideak bihurgune bat egiten zuen tokira heldu nintzenean gurpilen arrastoak ikusi nituen. Ab Russel bere sailean zegoen, baina ez
|
nuen
hari galdetzeko lanik hartu eta haren granja ia bistatik galdu gabea nuela Ford hura ikusi nuen. Gorde egin nahi izan zuten.
|
|
|
Eztarrian sentitzen nuen barrea eta arratsaldea zeharka jaisten zen zuhaitzetan jarri nituen begiak, arratsaldea eta txoriak eta igeri zebiltzan mutilak gogoan hartuz. Baina hala eta guztiz ezin
|
nuen
hura gelditu eta orduan konprenitu nuen hura geldiarazteko gogor saiatzen banintzen negarrez hasiko nintzela eta lehen ere izana nuen beste pentsamendu hartan pentsatu nuen alegia ezin izango nintzela birjina izan, hainbeste zirelarik itzal artetik zebiltzanak neska ahots eztiekin xuxurlatzen txoko itzaltsuetan luzatzen eta handik ateratzen ziren hitzak eta perfumea eta begiak sentitu bai baina i... Gaixo al dago, Mr MacKenzie?», eta orduan Shreveren esku gizenak nire belauna ukitu zuen eta Spoade hizketan hasi zen eta nik utzi egin nion hura geldiarazten saiatzeari.
|
|
|
–Inork dominarik zintzilikatuko ote dik paparrean, hire zorioneko katamotzaren aztarnarik aurkituz gero??. Telefonoaren bestaldetik nabari
|
nuen
haren arnas hotsa. Ez zuen erantzun.
|
|
|
Dena den, neure buruaz neukan ideia hori zen, Amyk esan zuena esan arte. Eta orduan kezkatzen edo, hasi nintzen, Ken Lacey burutik ken nezakeen, ez bait
|
nuen
haren kontra ezer egiteko asmorik. Baina besteak, tira, denak saltsa beraren osagaiak ziren, ezta?
|
|
|
Poxpoloa piztu, ordua begiratu eta azkarrago ibiltzen hasi nintzen. Ruby Clark izeneko baporea laster heltzekoa zen eta han egon behar
|
nuen
hura bihurgunetik pasatzean.
|
|
|
Ez dakit noiz ikasi nuen hain limurtzailea izaten, baina egia da inoiz gutxitan kosta izan zaidala nahi
|
nuen
harekin oheratzea. Egia da orobat aldez aurretik erabakitzen ditudala oheragarriak diren horiek, frakaso gehiegi ez jasotzeko, gehiegi arriskatu gabe:
|
|
2018
|
|
|
Benetan, igeri egin nuen? geroago jakin nuen miraria zela uste
|
nuen
hura ez zela mirari. –Pasadizo honek jaio zen herrixkaren ondoko erreka gogorarazi zion?.
|
|
2019
|
|
|
Zer egin nezakeen nik bada testua zuzentzeaz aparte? Nik ezin
|
nuen
haren nobela idatzi. Nik idazten dudanak ez du inoiz interesik izan Ismaelentzat.
|
|
|
Eta gero galdetzen jarraitu nuen, beste batzuei, zaharragoei? baina hala izan zen, kasualitatez eta interes propioz, bestela ez
|
nuen
haren berri izan?.
|
|
|
Bat batean ama bat aurkitu duen umezurtza bezala sentitzen nintzen, eta apaltzen hasi zitzaidan pertsona nagusiengana sentitzen nuen ezinikusia, haiek errespetatzen hasi nintzen[...] Hari nion amodioa guztiz aratza zen, eta ama bat bezala ikusten nuen[...] Gogoko
|
nuen
hark ukitzea, eta besoetan estutzen ninduen batzuetan, edo magalean esertzen uzten zidan[...] Ohean nengoenean, gabonak ematera etorri, eta musu ematen zidan ahoan.
|
|
2020
|
|
|
Oroitzen naiz berari deitzen geniola ‘Kutxillos’, eskuak jartzeko moduarengatik, igual telebistaren eraginarengatik edo. Gazteagoa zenez, nik ez
|
nuen
harekin harreman bereziki esturik; gero, gainera, harremana galdu nuen, eta ez nuen Iruñetik ikusi ere egiten".
|
|
|
Ezkerrekoan". Hizketan segitu zuen gero, baina ez
|
nuen
hari begiratzeko indarrik. Nahikoa lan baneukan arnasa hartzen.
|
|
2021
|
|
|
Bistan nahi nuen objektu hori. Bera ere nahi
|
nuen
haren esanahiaren ahalik eta kontzienteen. Prest neukan disko jogailua, Mozarten piano eta biolinerako sonata bat.
|
|
|
Ez nion kontra egin agureari. Ez
|
nuen
haren harrotasuna zapuztu nahi, hainbat azpigizakik biziraun zutela eta gure mendean haien ondorengoak geneuzkala ezagutaraziz. Zer izango ziren haien arbasoak?
|
|
|
" Merezi duzu –esan
|
nuen
hark entzuteko asmorik gabe– Merezi duzu, nire maiteen horrek; merezi dituzu harrotasuna, laudorioak eta hori guztia. Maite!
|
|
|
Horrek, beharbada, mamu egiten ninduen, eta zalantza sortzen zitzaidan bizirik ote nengoen. Faltesten nuen umeen inguruko erabakiak hartzeko, faltesten igande arratsaldeetan Bilboko Indautxun, ze ordurako Indautxun erosia genuen pisu bat ederra baino ederragoa, ematen genituen paseoen ondoren Toledo kafetegian hartzen genuen kafea; faltetsi supermerkatuan erosketak egiterakoan izaten nituen zalantzak erabakitzeko orduan; eta ordurako gure oherakoak oso bakanak baziren ere, faltesten
|
nuen
haren besarkada. Beharbada horregatik, desira piztu zitzaidan berriro ukiezina bilakatu zitzaidan gorputz hura ukitzeko.
|
|
|
Nondik sortu zen dirua? Zer egin behar
|
nuen
harekin. Nor zen Jose Gomez nire senarra diruaren jabetza eta jatorria estali bazidan?
|
|
|
Zeharka so egin baina emakumea ez zen ageri itzal artean. Nahiago
|
nuen
haren agerpena ahots erlatsarena baino.
|
|
|
Victor Jara gorroto nuen. Gorroto
|
nuen
haren ahots sudurkaria. Gorroto nuen beti oktaba bat goregi kantatze hori.
|
|
2022
|
|
|
Azkenean, deliberatu egin nintzen. Lagunak barre egiteko edo erotzat hartzeko arriskua zegoen, baina ezin
|
nuen
hura barnean gorde.
|
|
|
Gurasoak abisatu behar nituen, baina seguru nengoen segundo bakar batez desagertuz gero, Mariok bere burua botako zuela teilatutik behera. Solasean jarraitu behar
|
nuen
harekin, etxean norbait esnatu eta laguntzera etorri arte.
|
|
|
Txostena prest egon zenean, Vazquezek postaz edo emailez bidaltzea eskaini zidan, baina nik nahiago
|
nuen
harekin bildu, datuei buruz lasai mintzatu ahal izateko. Iruñera joateko asmorik ez nuenez, Tafallan egin genuen hitzordua.
|
|
|
Horretarako ere ez zitzaion indarrik geratzen. Ez
|
nuen
haren aurrean negarrik egin nahi, baina ezin izan nien malkoei eutsi. Nola iraun irmo bizitzan daukazun erreferente bakarraren agoniaren aurrean?
|
|
|
Kreditua eskuratzeko bi soldata behar genituen. Ezin
|
nuen
hura puskatu.
|
|
|
Baina bulegoetan ez geunden 200 gorri, eta CCOOk eta UGTk erregulazioa sinatua zuten arren, euretako hainbat jende ere sartu behar izan zuten espedientean. Nik komiteko kide izaten jarraitzen nuen, eta zerrenda hartatik kanpo gelditzeko eskubidea banuen arren, ez
|
nuen
hura baliatu, eta espedientean ni ere sartzeko eskatu nuen. Bulegoetako jendeak ez zuen hura espero, baina ez ziren behar bezala mobilizatu.
|
|
2023
|
|
|
Gortinak aldatu nituen, eta pasilloan eta egongelan zeuden altzari handi batzuk kendu; behin behinean, bigarren logelan sartzea erabaki nuen: nahiago
|
nuen
hura sakrifikatu, eta etxeari argitasun handiagoa eman.
|
|
|
Gabrielek gustura sentiarazten ninduen. Susmoa
|
nuen
haren erudizioa gustagarriagoa zitzaidala eguneroko kontu domestikoetan zeukan jokamoldea baino, baina bibliotekariak gero eta hobeki sentiarazten ninduen. Gabrielekin desadostasunak nituen:
|
|
|
Berriro ere autoan kukuturik, luzaroan hitz egin genuen Emilio zaintzailearen eta Fafa garbitzailearen arteko historiaz. Nik, behinik behin, nahiago
|
nuen
hura Shakespeareren erregearena baino edo Grimm anaien printzearena baino. Baina Petra eta bion artean Edurnezuriren ipuinaren oihartzuna bizi bizi zegoen; kontatzearen poderioz edo, irudi zuen ipuina geure baitan errotu zela.
|
|
|
–Ezin nion berea egiten utzi... Askatu egin behar
|
nuen
harengandik.
|
|
|
Sekulako ezustekoa. Lehenago inoiz ikusi ez
|
nuen
hura begien parean izatea, neure odola, hantxe bertan, to. Aro baten amaiera.
|
|
|
Hoteletako logeletan, gaua hogei franko, guretzat garestitxo. Maitasuna lekurik leku, beste ezer baino gogokoago
|
nuen
hura, bere melankolia eta guzti. Beste logela bat gehiago etorkizuneko oroitzapenean gordetzeko, nahiz ez nagoen seguru bera etorkizun horren parte izango den.
|
|
|
" Ondo dago, astelehenean goizeko txandan etorri" esan zidan Marijek galdera gehiago egin gabe. Ez
|
nuen
haren aurpegia ikusterik, baina usain txarra hartzen nion erantzun hari. " Astelehenean baliteke kanporatua izatea, Maider".
|
|
|
Nueina Djil haren emaztea zen. Aspalditik
|
nuen
haren izena gordea elkarrizketatu nahi nituen sahararren zerrendan, eta kanpalekuetara egindako azken bidaian, goiz berezi bat pasatu nuen beste ikono bat den emakumearekin.
|