|
2000
|
|
|
Idatzizkoei buruz ari zarete eta behar bada, gaur egun euskalkietan gehien idazten dutenak herri aldizkariak dira. Edozein modutan, ez dago araurik, batuan bezala, aipatzen ari zareten berbak
|
nola
idatzi behar diren zehazteko. Nola egin behar da hori?
|
|
|
Berez helduentzako aproposago ez ote den esaten du, edo hauei gaztetxoei baino gehiago ez ote zaien gustatuko. Bereziki azpimarratzen du" Ereduak" izeneko ataltxoa, didaktikoegia baderitzo ere,
|
nola
idatzi behar den eredu ezin hobea eskaintzen duela esanez.
|
|
|
Jarraian ere, kontratu horiek
|
nola
idatzi behar diren azaldu dugu, euren formalitateak barne.
|
|
2002
|
|
|
Euskal hitzak
|
nola
idatzi behar diren eta, ez dakizu zuk zer nolako goiti beheitiak izan ditugun gure hizkuntzarekin, eta ez bakarrik euskalkiak eta mintzairak direla eta, molde desberdinak erabiltzen genituelako, batzuetan elkarren artean ulertzea eragozten zutenak. Hori zen arrazoietako bat, nahiz ez bakarra, eta ez menturaz garrantzizkoena, aspaldiko kontua baldin bada ere.
|
|
|
Beraz, hoberena norbera izatea da, norberaren buruarekin zintzo jokatzea; hau da, beste jendilaje horri jaramonik ez egitea, alegia, modaren eta merkatuaren orakuluei; ustez jendeari gustatzen edo komeni zaionaren eta ez zaionaren jakitun, zer eta
|
nola
idatzi behar genukeen aholkatzeko muturra dutenei.
|
|
2004
|
|
|
Baña bada besterik.
|
Nola
idatzi bear da? " Euskaldunak joan dira", eta" euskaldunek jan dute" bereizten dute danak, gipuzkoarrak eta bizkaitarrak kenduta.
|
|
2008
|
|
|
Oihartzabalen berbetan: " Udaletan euskaraz egitea posible da eta badira euskara teknikariak, baina edozein gauza egin behar dutelarik galdetzen dute ea
|
nola
idatzi behar duten euskaraz. Euskara batua Iparraldeko terminologiari egokitu beharra dago, ezberdina baita administrazioaren antolaketa osoa".
|
|
|
Euskaldunak bere hizkuntzaz idatzi gura duenean zalantza ugari aurkitzen ditu. Batetik, eskolak toki guztietan oraindik idazteko gaitasuna bermatzen ez duelako, edo bestetik, belaunaldi zaharragoek euskaraz ikasteko aukerarik izan ez dutelako, sarritan euskaldunak badaki esaten hitz bat baina ez daki
|
nola
idatzi behar den batuaz; esate baterako, ondoko hitzen artean zein da batuaz erabili behar dudana arbola adierazteko, zuhaitz?
|
|
|
Hastapenetik,, zeren eta badu 25 urte badela ikastola Zuberoan?, andereñoek deitu gintuzten galdetzeko:
|
nola
idatzi behar dugu, zer egin behar dugu?
|
|
|
Zeinu berezi batzuk erabili behar dira idazteko: gauza bakoitza
|
nola
idatzi behar den ikasten hasten dira.
|
|
2009
|
|
|
Ikasleentzat idazmena da trebetasunik nekoso eta desatseginena. Zer idatzi eta
|
nola
idatzi behar duten oso ongi ez dakitelako eta beldur direlako. Idazteak beldurra eragiten du?
|
|
|
Baldintza hobeak eta irizpide hobeak zeuden orduan. Guk, esaterako, estilo liburua genuen, eta El País en idazten hasten ginenean, ikastaroak egiten genituen jakiteko
|
nola
idatzi behar genuen. Bonba bat lehertzen bazen, nik banekien nola kontatu behar nuen hori.
|
|
|
Duela bederatzi urte Euskaltzaindiak Hiztegi Batua argitaratu zuen. Hiztegi hori, batez ere, hiztegi ortografikoa zen, hots, euskal hitz usuenak
|
nola
idatzi behar diren adierazten zuen. Orain, Euskaltzaindiaren Hiztegia
|
|
|
Programa honek erabilera ugari ditu, besteak beste hiztegi edo kontsultarako corpus gisa erabil genezake sarea. Adibidez,
|
nola
idatzi behar da: handi edo haundi?
|
|
|
Neure buruari galdera bat egiten nion:
|
Nola
idatzi behar da gaur egun, eta zertaz idatzi behar da gaur egun?. Edo, nik nola eta zertaz idatzi nahi dut?.
|
|
2012
|
|
|
telefonoa.
|
Nola
idatzi behar nuen ezer. Nik ez dut ikasi
|
|
2013
|
|
|
|
Nola
idatzi behar da honi guztiari buruz. Doktore tesi gehiago idatzi behar dira, artxiboak jorratu behar dira, fikzioa idatzi behar da?
|
|
|
Xabier Altzibarrekdioen bezala, Hiriart Urrutik hainbat irizpide finkatu zituen, berriketariek
|
nola
idatzi behar zuten zehaztuz. Berriak igortzekotan, nork igorri zituen jakin behar zuen, izenik gabeko artikulurik ez zuela onartuko zehaztu zuen, halaber bizi pribatuari buruzko informaziorik ez zuela onartzen gehitu zuen.
|
|
2015
|
|
|
|
Nola
idatzi behar da audio-liburua, audioliburua ala audio liburua?
|
|
2016
|
|
|
Dantxarinea. Azken auzo honen izena denek ezagutzen badugu ere, gutik dakigu
|
nola
idatzi behar den. Euskaraz erabilia den izena, gaur ofiziala dena, Dantxarinea da.
|
|
2017
|
|
|
–Dena ezabatzen baduk,
|
nola
idatzi behar dituk hari buruzko txostenak? –bere buruari gezurretan ari zitzaion.
|
|
|
Era berean, ados egonik egintzak edo egitateak hipotesiak baino balio gehiago duelakoan, ez genuke ahaztu behar toponimoen egungo formak ere garaian garaiko egintza direla eta beste hainbat hipotesiren aurrean balio berbera aitortu geniekeela, batez ere toponimoak
|
nola
idatzi behar ditugun erabakitzerakoan. Halaxe dio Michelenak berak ere (1989, 13):
|
|
2018
|
|
|
Hiztegia (1905), Kantutegia(), Morfologia (1925) eta Euskalerriaren Yakintza(). Pertsona izenak eta deiturak
|
nola
idatzi behar diren erabakitzea betidanik izan da arazo latza Euskaltzaindiarentzat. Azkuek kezka berezia zeukan gai horri dagokionez eta beti izan zuen oso argi zein zen segitu beharreko irizpidea, ondoko gutunean ikus daitekeen bezala.
|
|
|
Haren ustez, beharrezkoena?, euskara batuaren, euskalkien eta tokian tokikoen plangintza egitea izango da,, eta hor ez dago muga iragangaitzik?. Adibideak jarrita, tokian tokiko aldizkarietan
|
nola
idatzi behar ote den jarri du mahai gainean,. Zuazok dioen gisan, tokiko batuak behar ditugu??. Bestalde, euskara batuaren gaineko jarrerak ere kontuan hartzekoak direla nabarmendu, eta ezinbesteko jo du ahozkoa lantzea.
|
|
|
Arau luze bat argitaratu du Euskaltzaindiak kanpoko pertsona izenak euskaraz
|
nola
idatzi behar diren adierazteko, eta xehe aztertu du errege erreginen izenen gaia. Nazioartean guztiz zabaldurik dagoen joera da errege erregina historikoen ponte izenak hizkuntzaz hizkuntza aldatzea.
|
|
2019
|
|
|
Eta zintzoak izanik, denok aitortu genuke zalantzak izaten ditugula eta akatsak egiten ditugula. Esate baterako, zuetako nork esango luke seguru seguru eta inolako zalantzarik gabe, honako hitz hau
|
nola
idatzi behar den?: kuadrilla, kuadrila, koadrilla ala koadrila?...
|
|
|
Izan dugun duda bakarra nola ahoskatzen zuten jakitea da, eta hori h aren presentziagatik. Hori izan zen, finean,
|
nola
idatzi behar zen erabakitzean, izan zuten erronka bakarra: hasperenak tarte, hi ala i edo, gurera iritsi diren ahoskeren artean erabaki behar zen h a ahoskatzen zen ala ez; Euskaltzaindiak h aren alde egin zuen.
|
|
2020
|
|
|
Egia esan, haien izenak
|
nola
idatzi behar nuen erabakitzeko nahiko lan izan nuen, izan ere Venezian bildutako kurdu haietariko batzuek arabierazko alifatoa erabiltzen zuten (Helim Yusik kurdu siriarrak, adibidez), beste batzuek gurea bezalako alfabetoa lehenesten zuten (Dilawew Zerak, esaterako), eta gutxiengo batek alfabeto zirilikoa darabil oraindik.
|
|
|
Komunikabide elektronikoek, haien azkartasunari eta hedakunde zabalari esker, irakurketa eta literatura baztertzeko mehatxua egiten duten garai honetan, zehatz eta mehatz aztertu behar da nola irakurri behar den eta zergatik; azkenean, prozesu horretan aurkituko dugulako
|
nola
idatzi behar den. Bere unerik onenetan, literatura horrek zentzugabekeria arruntetik askatzen gaitu, eta idazletzaren errepublikara eramaten gaitu, oso gutxitan arina dena eta, askotan, kezkagarria.
|
|
|
Horrenbestez, testu eta epilogo honen amaieran berriro diot, hau ez da bukaera, Qui Congean, edo Txi Kungean edota QiGongean... teknikan bezala (batek daki
|
nola
idatzi behar den)... indarrak lortu nahi ditut bide honetan segitu ahal izateko. Ezjakintasunak bultzatzen gaitu ezagutzera, eta mundua ezagutu nahi izateak idaztera.
|
|
|
Negu betea izaki, ez zuen susmorik pizten. Esaten nizunez, Olcozi ez genion inoiz esan zer edo
|
nola
idatzi behar zuen. Berak bazekien zer ez zen esaten ahal.
|
|
|
—Bada, gauza bat da iritziren bat ematea, tren bati edo zaldi bati buruz haririk gabe aritzea, eta bestelakoa inori esatea
|
nola
idatzi behar duen. Egia esan, ez nabil hagitz eroso kontu hauetan.
|
|
2021
|
|
|
Irakasle ikasketak egin zituen, eta salatu du eskolako «patroi bera» zela. Amaitu, eta Lehen Hezkuntzako irakaslea zelarik, zenbait zailtasuni aurre egin zien; esate baterako, gaztelaniazko eskolan hitz bat
|
nola
idatzi behar zen galdetzen ziotenean: «Beti nuen proiektorea. Word programan idazten zuten, eta hitza gorriz azpimarratuta bazegoen, gaizki zegoen, eta ikusi behar zen zergatik; bestela, aurrera».
|
|
|
Eta txarrek ere bai. Esan dizuet hasieran, honaino iristeko denetarik irakurri dut eta denek lagundu didate, besterik ez bada,
|
nola
idatzi behar den eta nola idatzi behar ez den ikasteko. Horrela ikasten da, badakizue, idazten eta irakurtzen.
|
|
|
Eta txarrek ere bai. Esan dizuet hasieran, honaino iristeko denetarik irakurri dut eta denek lagundu didate, besterik ez bada, nola idatzi behar den eta
|
nola
idatzi behar ez den ikasteko. Horrela ikasten da, badakizue, idazten eta irakurtzen.
|
|
2022
|
|
|
nobela
|
nola
idatzi behar den azalduz
|
|
|
2009an, Alfabeto zirilikoz idatzitako izenak euskarara aldatzeko transkripzio sistema (errusiera, bielorrusiera, ukrainera eta bulgariera) araua argitaratu zuen Euskaltzaindiak. Han zehaztu zuen
|
nola
idatzi behar diren euskaraz errusierazko eta ukrainerazko izenak, besteak beste.
|
|
|
beti daude aukerak ideia baten berri beste era batera emateko, eta zuzenak denak. Inork ez gaitu derrigortzen
|
nola
idatzi behar dugun, euskara batuko arauetatik aparte, bai eta euskararen arauetatik aparte: egitura okerrak hobe litzateke ez erabiltzea, nahiz kalean entzuten ditugun.
|
|
|
Geroago, 2009an, Alfabeto zirilikoz idatzitako izenak euskarara aldatzeko transkripzio sistema (errusiera, bielorrusiera, ukrainera eta bulgariera) araua argitaratu zuen Euskaltzaindiak. Han zehaztu zuen
|
nola
idatzi behar diren euskaraz errusierazko eta ukrainerazko izenak, besteak beste.
|
|
2023
|
|
|
Fernandezen esanetan, lana ez da euskara ikasten ari diren pertsonentzat: «Lanak ez du azaltzen zeintzuk diren arauak eta testu bat
|
nola
idatzi behar den; esate baterako, adposizio bat zer den azaltzen du, baina ez esaldi batean non jarri behar den». Hortaz, «hizkuntza zer den» jakin nahi dutenentzat da, «hizkuntza aztertu nahi duenarentzat».
|
|
|
Gure lanaren zatirik zailena agian hori da.
|
Nola
idatzi behar den ustez badakigulako, hurrengo liburua ere horrela idatzi behar dugu. Nire kasuan, arrakasta kontenplatzen ez dudan bezala, porrota ere nekez.
|