|
2000
|
|
|
Beldurrak hilik, komunean ezkutatu zen, eta han geratu zen harik eta lapurrek alde egin zutela ziurtatu zuen arte. Orduan niri deitu zidan, kirioak airean zituela, baina batez ere lotsaren lotsaz zer esan,
|
nola
esan ez zekiela. Nire aholkuen kontrara, gertakariak bere alde azaldu nahi hartan eta lana behar bezala egin zuela adieraztearren, nahitara zauri bat eragin zion bere buruari.
|
|
2004
|
|
|
Orain hik beste horrekin joan nahi duk buelta bat ematera, eta ez dakik nola esan niri. Eta hemen habil, buelta handik eta buelta hemendik,
|
nola
esan ez dakiala. Eta dena, kaxkarin zilbortxo eder horrengatik.
|
|
|
Gaizki baino gaizkiago moldatzen ziren: esakera desberdinak, hiztegiaren arkaismoa(" pospolo"
|
nola
esan ez zekiten, esate baterako), hitzen urria, batasunik eza, nahi den guzia, kontra zuten. Eutsi egin zioten halere asmoari, eta piskanaka juduera piztuaz joan zen.
|
|
2007
|
|
|
Esan behar al diozu?
|
Nola
esan ez duzula gogoratzen, ez dakizula nor den ere, ez dakizula zer txanponez eta zer gauez ari den berbetan. Bere izena gogoratuko bazenu sikiera?
|
|
2008
|
|
|
Eta, zera, orain hila zegok, seko hila gainera; ez zekiat nik nork gidatu behar duen ontzi hau. Nik
|
nola
esaten ez badiat, hik behintzat ez, oso oker ez banago. Ba, begira:
|
|
2009
|
|
|
|
Nola
esan ez zela hura nire kabitu ezinaren kausa?
|
|
2010
|
|
|
Gero, nobizioaldiari ekiteko, Zarautzeko komentura joan nintzen, baina nola izebarekin postazko harremana izaten bainuen. Maria Bibianak ere igortzen zidan gutunen bat behin edo behin?, banuen amaren gaitzaren informazio zehatza: horrela jakin nuen bolada batean hitz egiteari berrekin ziola; hitz egiten zuenean, baina, askotan geratzen zitzaion hitzen bat mihian trabatuta,
|
nola
esan ez zekiela; zailtasun horrek eraginda hasi ote zitzaizkion etxekoen izenak laburtzen?; izebak bere gutunetako batean berria jakinarazi zidanean, sinesgaitza egin zitzaidan: edonor imajina nezakeen Teofilo Mariari Teo deitzen, Damaso Mariari Dam, Domingo Mariari Dom, Maria Bibianari Bib, eta Gabino Mariari Gab, nik umetan inoiz egin nuen bezala; nekez imajina nezakeen, ordea, bizitza osoan izenen osotasunaren aldarria egin zuenari halakorik gertatzea:
|
|
|
Gero, nobizioaldiari ekiteko, Zarautzeko komentura joan nintzen, baina nola izebarekin postazko harremana izaten bainuen —Maria Bibianak ere igortzen zidan gutunen bat behin edo behin—, banuen amaren gaitzaren informazio zehatza: horrela jakin nuen bolada batean hitz egiteari berrekin ziola; hitz egiten zuenean, baina, askotan geratzen zitzaion hitzen bat mihian trabatuta,
|
nola
esan ez zekiela; zailtasun horrek eraginda hasi ote zitzaizkion etxekoen izenak laburtzen?; izebak bere gutunetako batean berria jakinarazi zidanean, sinesgaitza egin zitzaidan: edonor imajina nezakeen Teofilo Mariari Teo deitzen, Damaso Mariari Dam, Domingo Mariari Dom, Maria Bibianari Bib, eta Gabino Mariari Gab, nik umetan inoiz egin nuen bezala; nekez imajina nezakeen, ordea, bizitza osoan izenen osotasunaren aldarria egin zuenari halakorik gertatzea:
|
|
2011
|
|
|
• Takoak
|
nola
esan ez da asmatzen eta ezagutzen dituzten erdarazkoen efektu bera eragiten duen espresiorik ez dutenez topatzen, gaztelaniak konpentsatzen du falta hori.
|
|
2012
|
|
|
Etsistentzialismoaren auzia izango da liburuaren mamia: «aukera mina», edo «angustiade elegir»
|
nola
esan ez dakit. Ez ni mindu arren, modako berrikeriagatik aukeratzendudala pentsatuz:
|
|
|
Baina nik badakit zerk ekarri nauen hona, ulergaitzagoa den beste zerbait ulertarazi ezina dut nik arazo. Nola esan zuzendariari bere erantzunak ez duela niretzat datua informatiboki baiestea beste garrantzirik, baina
|
nola
esan ez nagoela froga horren premian ere; nola esan badakidala noiz eta zenbat denboran egon zen hemen, badakidala nork ekarri zuen hona. Nola esan Mirandek hain hilabete latzak pasatu zituen tokia ezagutu eta usaindu nahi nuela, nirea ez dela urteetan atzera egin, eta historia eta datu guztiak ezagutzeak emango ez didan momentu bat bizi nahia besterik?
|
|
2014
|
|
|
Zer esan ez dakigunean?
|
Nola
esan ez dakigunean. Poesian?
|
|
2015
|
|
|
Nola esan Ximon hil dela pentsamendu txarrik sorrarazi gabe?
|
Nola
esan ez dela bera izango hurrengoa, bere lagun minenak joan direnean. Une batez nire lagun guztiak hilik imajinatu ditut?
|
|
|
Edo, mina hori pairatu beharra zuela bestelako helburu nagusi bategatik?
|
Nola
esan ez dela" egiaduna", ez duela justizia eskatzeko eskubiderik. Nola ukatu justizia biktima bati, pairatzaile bati?
|
|
2017
|
|
|
Gainera, zer kontatuko zien Lete eta Karri itzultzen zenean?
|
Nola
esan ez zela integratu. Nola azaldu ez zuela lagunik egin?
|
|
2018
|
|
|
Azkenean, ez zen Frantziara joan, ez Jean Marcen etxera idatzi, ez telefonoz deitu. Hasieran, zer eta
|
nola
esan ez zekielako, beldurrak paralizatzen zuelako; gero, berandu iruditzen zitzaiolako, lehenaz gainera, aurretik deitu ez izanaren azalpenak eman baitzituzkeen; hondarrean, idazteko edo deitzeko xedea ere deseginez joan zen apurka, goiz albako lainoaren antzera, gero eta asmo urrunago, lausoago, zehaztugabeagoa bihurtu eta, guztia ahaztu gabe ere, memoriaren zokondo ilun batean gorderik geratu z...
|
|
|
(
|
Nola
esan ez dakiela bezala eginez)
|
|
2019
|
|
|
Esan egin behar diozu.
|
Nola
esan ez dakizun arren.
|
|
|
Esan nahi duzuna
|
nola
esan ez badakizu, zer esan nahi duzun ez dakizun seinale. Garbi garbi ez duzula, behinik behin.
|
|
2020
|
|
|
Ikusten dena da originaltasunaren gainetik jartzen duela Letek bere ahotsaren bilaketa». Gurrutxagak dioenez, Letek ez ditu poemak hartzen onak direlako, baizik eta esaten dutelako zerbait berak esan nahi lukeena, baina
|
nola
esan ez dakiena. Edo bestela esanda:
|
|
|
Ederra, bai, baina petral samarra zela eta ez zuela ondo pasatzen berarekin... Eta ez zekiela
|
nola
esan ez zuela nobio jarraitu nahi. Besarkatu egin ninan, inolako intentziorik gabe, e?
|
|
|
|
Nola
diozu ez zenekitela?
|
|
|
Eta ez dakit
|
nola
esan ez daitezela istilutan sartu etxean egon daitezkeelarik lasai, familia guztiaz inguratuta eta hilketaz akusatua izatea.
|
|
|
|
Nola
diozu ez garela behartsuak?
|
|
2022
|
|
|
–Patetikoa luken ingeles filologo batekin ezkontzea eta ahoa
|
nola
esan ez jakitea. Nola zen?
|
|
|
Nire ikasleek, batxilergoko ikasleek esaterako, izaten dituzte adierazpen arazoak zenbaitetan, hizkuntza arazoak, esan nahi dutena
|
nola
esan ez dakitelako, zer esan nahi duten argi dutela uste duten arren. Ez dutela hizkuntza tresna nahikorik, ohartarazten diet nik orduan, hizkuntza mailarik gabe, sarritan gogoeta edo iritzia ere ezin dela menderatu berresten diet, ezin dugula eskuartean, buruan izan.
|
|
2023
|
|
|
|
Nola
esan ez dudala lo egiteko gogo handirik?
|