|
2000
|
|
|
|
Nola
egin duzu hain errepertorio zabalaren aukeraketa?
|
|
|
Gai honetan, normandiarrak izan dira aitzindariak benetan. Bertan ezagutu ahal izan dut
|
nola
egiten duten.
|
|
|
Baina hori
|
nola
egiten da euskalkia etxetik ateratzen ez baduzu. Neure buruari sarritan galdetzen diot jende aurrean nola hitz egin behar dudan eta uste dut askok izaten ditugula halako kezkak.
|
|
|
Edozein modutan, ez dago araurik, batuan bezala, aipatzen ari zareten berbak nola idatzi behar diren zehazteko.
|
Nola
egin behar da hori?
|
|
|
Natur parkeak turismo erakargarri soilak ez bihurtzearren, giza jarduerak non, noiz eta
|
nola
egin behar diren arautu behar da, bi tresna garrantzitsu baliatuz; Natur Baliabideak Antolatzeko Plana, naturgunea babestu aurretik egin behar dena edo egin litzatekeena eta Erabilera eta Kudeaketarako Plan Zuzentzailea, behin naturgune onartu ostean egiten dena. Bi tresna arautzaile hauek, liskar ugariren abiapuntu izaten dira, interes eta erabilera anitzetako jendea arautzen baita berauetan:
|
|
|
Eztabaida bestelakoa da: herri honetan une honetan bake bidean eta normalizazioan
|
nola
egin aurrera. Elkarrizketa bidea den, eta nola, edo ezker abertzalearen isolamendu politikoetara itzuli.
|
|
|
Badago geroari buruzlanean ari den batzorde bat. 12 lagunen artean aztertzen ari gara
|
nola
egin etorkizuneko Eskual Etxea; heldu diren 10 urteetakoa. Gure ondare bakarra Etxea da.
|
|
|
Gauzak horrela, Gipuzkoan Colorin taldea zegoen, baina bakarrik gazteleraz antzezten. Bertako partaide batek erakutsi zigun panpinak
|
nola
egin. Ordurako hiru seme alaba geneuzkan, eta egun batean etxe honetan bertan gure alabarentzat antzerkitxo bat egin genuen.
|
|
|
" EAJk nazio eraikuntzan aurrera
|
nola
egiten den zehaztu ezean hemen ez dago aurrera egiterik". " Biolentzia tartean dagoen artean ez dago aurrera egiterik".
|
|
|
Eta esanak esan, txapelduna zara. Aurten,
|
nola
egin duzu 16 kilo galtzeko?
|
|
|
Beti esan dut nire ilusioa dela klub bat txarrenean hartu eta onenean lagatzea, bi hiru urtean egon eta beste batera joatea. Bestela ez da ulertzen
|
nola
egin nuen alde Oriotik, garai hartan denak irabazten baitzituen, eta egitura sendoa zuen... Castrori bi urtez egon nintzaion ezetz eta ezetz esaten, eta haiek xaxatzen ninduten" baina hik esaten duk klub bat hartu eta goienean gustura lagako hukela"...
|
|
|
Horretarako, harpide egitea dago, edo aldizkaria erosi eta irakurtzea, besterik gabe. Lehen zenbakian, fruta arbolaz osatutako baso bat ezagut daiteke, hala nola abeltzain eta nekazarien arteko elkar laguntza, oraingo glutenaren arriskuak, baratze eder eta garbi bat
|
nola
egiten hasi eta abar.
|
|
|
|
Nola
egin behar da egun gerra?
|
|
|
hau nola kontatuko nuke? Hau ipuin bat egiteko gaia balitz,
|
nola
egingo nuke. Hori da gauzarik garrantzitsuenetakoa, idazten ari ez zarenean ere asuntoari bueltak ematea.
|
|
|
|
Nola
egiten da itzulpen on bat?
|
|
|
Harrituta geldituko da neskatoa:
|
nola
egin dezakete hori. Lasai egoteko eta toaila gainera igotzeko, erantzuten dio aitak, bide magikoa erabiliko dutela amatxo aurkitzeko.
|
|
|
Metaliteraturatik dagoena ez da nik metaliteratura egiteagatik, eta politikatik dagoena, ez da politika egiteagatik. Baizik eta egoera horri buruzko erreflexioa
|
nola
egin litekeen poetikatik, eta zein poetika behar den erreflexio hori egin ahal izateko. Niri ez zait interesatzen diskurtso politikoa bere horretan, ezta diskurtso poetikoa, ez badu deus esaten errealitateari buruz.
|
|
|
Orduan, estatuengandik eskubide hori ukaiteko gero eta aukera gutxiago baldin badugu, guk de factogauzatu dugu. Eta
|
nola
egingo dugu. Abertzaletasunak gehiengoa duenlurraldeetan bakarrik gauzatuz, ala jada, hastapenetik, Euskal Herriko zazpi probintziak abiapuntu modura hartuz?
|
|
|
Izan ere, euskalduna (berria) izanik, euskaltzalea, kulturgintzan aritua eta literaturaren munduanmurgilduta egonik, ezinezkoa izan baitzait hemen edo han zurekin topo ez egitea, ubikuitatearen sekretua baitzeneukan. Nik topo
|
nola
egin dudan kontatu nahi nuke, nire kasuan bezalaxe beste askorenean ere, zeu izan zarelako bidean behin eta berrizagertu izan den erreferentzia.
|
|
|
Zergatik egin duten erejakin nahi genuke, beren nortasunak edo, menturaz, giroak bultzaturik. Baina sekretuhoriek zulatzea alferrikako anbizioa da, eta bakarrik
|
nola
egin duten azaltzeazkontentatuko gara.
|
|
|
izkutatu, edo gutxietsi bederen, egiten delaerabakizunen izari politikoa.
|
Nola
egin daiteke, etorkin berrien integrazio osoa?, integrazio horren kontra sakon sakonetik ari diren talde politiko eta intelektualen lanetengabea salatu gabe. Nola lor daiteke, eskubide indibidual eta kolektiboensendotzea?, Konstituzioaren barruan?
|
|
|
|
Nola
egin. Garbi zegoen kosmopolitismoa euskaraz emanez ez dugula nahikoa, geure herriko kultura, nortasuna, eraikiko badugu.
|
|
|
Lehen ikusi dugu Aristoteles-ek naturazko eta legezko esklabuak nola bereizizituen. Hara
|
nola
egin zuten europar askok bereiztapen honen erabilera:
|
|
|
Hamar urte gehiago iragan behar izan ziren (1916an) harik eta Ipar Amerikako Marconi elkarteko telegrafista gazte batek bere enpresari proposamena egin zion arte: . Badakit
|
nola
egin, esan zien bere ugazabei, gure salmentak mila aldiz biderkatzeko.
|
|
|
Fonetikak zenbait adar ditu (akustikoa, auditiboa?) eta guri adar horietatik interesatzen zaiguna, kazetarientzat ongarri delako eta praktikotasunaren esparruan lagundu ahal digulako, fonetika artikulatorioa da. Fonetika artikulatorioan hizkerako soinuak
|
nola
egiten diren erakusten da, irratilari eta telebistako berriemaileentzat ezinbestekoa dena, informazioak ikusentzuteko hedabideetatik taxuz eta egokiro aurkeztu ahal izateko.
|
|
|
Baina itzul nadin aitaren erran hartarat: ...ertze protestant bat izaitea!" Banekien nik, bai, nor zuen aitak gogoan, noiz eta hitz haiek xuxendu baitzizkidan; banekien, bai, jaun Esteban Etxegoienen gogaide egin nahi ninduela, familiako lehen luthertar eta ustez bakarrarena, zeinak, noiz eta jakin baitzuen ezen guztia galdua zegoela eta gaztelau tropek inguraturik zegoela, bere burua koldarki hil baitzuen, etsaiari buru egin beharrean,
|
nola
egin baitzioten bere bi anaiek, Pedrok eta Eusebiok, Amaiurren eta Noainen ezin balentkiago guduztatu zirenean, aitona Nikolasi behin baino gehiagotan eta aitari berari ere nehoizka aditu izan nionez. Eta halatan zen gure etxeko ardi beltz hura bi aldiz maradikatua:
|
|
|
Baina, handik harat, ez uste ezen osaba mailu bat bezala ibili zitzaidala, bere katixima partikularra irakasten eta egunoroz lezionea hartzen, edo Luthero edo Kalvinen izenak eta haien erranak noiznahi den izaiten zituela ezpainetan. Eta ez uste ezen kontu haiekin kontzientzia hersten eta estutzen ibiltzen zitzaidala, mila galdegite eginez,
|
nola
egiten baitzizkidan aritmetika edo geometria irakasten zidanean. Zeren eta, zalantza ororen gainetik, Kristoren Pasionean baitzuen bere sineste osoa, halako moldez, non, bere gurutze hari beha, erraiten baitzidan:
|
|
|
Baina, deusetan hasi aitzin, derradan, justuki eta zuzentki, bertze zerbait: izan ere, bertze nonbait kontatu dizut, jaun André,
|
nola
egin zuen ene arimak Felisak kontatzen zizkidan ipuinen aterbetik zientziaren aterberat; baina hirugarren aterbe bat ere izan nuen, bertze biak bezain inportanta, bederatzi hamalau urte bitartean bere babesa eman zidana eta alborat utzi ezin dudana, eta aterbe hura izan zen jaun Marcel Dibarsorok bere irakaspenekin eta bere bihotz liberaltasunarekin eskaini zidana. Zeren eta, bertzenaz, ez baitago endelegatzerik handik urte gutirat izan nuen haustura, ene nortasuna eta ene izatasuna bi partetan partitu zituena.
|
|
|
Zeren, teologoa ez ezik filologoa ere izanik, biziki maite baitzenuen euskara... halako moldez, non ongi baino hobeki oroitzen baitut,
|
nola
egin zenidan Axularren aipu hura, buruz:
|
|
|
Orai badirudi Euskara ahalke dela, arrotz dela, ez dela jendartean ausart, entregu, bitore eta ez trebe; zeren, are bere herrikoen artean ez baitakite batzuek nola skriba eta ez nola irakur. Baldin egin balitz euskaraz hainbat liburu
|
nola
egin baita latinez, frantsesez edo bertze erdaraz eta hizkuntzaz, haiek bezain aberats eta konplitu izanen zen Euskara ere; eta baldin hala ez bada, euskaldunek berek dute falta eta ez Euskarak.
|
|
|
Gainerat, komunitate tipi bat zen Urbiain, eta han gauzak errazago joan zitezkeen, zuhaurk ere erraiten zenuen bezala, Jainkoaren laguntzarekin. Eta, inguruetako gaixo eta erien begiratzeko, ospitale bat ere eraiki genezakeen komarka hartan,
|
nola
egin baitzuen Azpilkuetako Martinek bere herrian... baina, hark ez bezala, bizirik nengoela egin behar nuen nik hura, zeren jauregi aberats bateko seme eta gizonezko bakarra bainintzen, aita anaiak hil ondoren, eta baliabide guztiak izan nitzakeen, neure xedearen betetzeko, Jainkoaren laguntzarekin. Eta, entseiu hartan neure arartekotasunaz baliatzen nintzela, osaba Joanikot eta ama elkarrenganat biltzea erdietsiko nuen, eta haien eragina erabiliko nuen herriko jende guztien batzeko eta zoriontsu izaiteko, Jainkoaren laguntzarekin...
|
|
|
euskaraz, eta bizpahiru hitz gaztelaniaz. Halarik ere, erran behar dizut guztiz sinetsia nagoela ezen Nafarroa osoa apurka gaztelaniaren alde jarri genukeela,
|
nola
egin baitute jada Nafarroako handikiek eta noble gehienek, guztiek ez erraiteagatik, zeren eta gaztelania baita Espainiako inperioaren hizkuntza, mundu zaharra eta mundu berria uztartzen dituena. Berdinzki erran diezazuket ezen Kristok manatu zigula mundu zabalerat eraman behar genuela haren dotrina, eta, nola gaur egun gaztelaniaz den mundu zabala, eta gaztelania bera ere den mundu zabala, ez euskara, hala, gaztelaniaren alde egoitea da Jainkoaren alde egoitea, mundu osoaren ebanjelizatzeko.
|
|
|
Nola aterako nintzen, bada, kontzientziaren gudu eta konbat haietarik garaile? Nola bentzutuko nituen haragiaren tormentak eta kontrak, eta
|
nola
eginen nuen, bada, soseguaren porturat, baldin tentamenduak behin eta berriro akometatzen baninduen, atsedenik gabe, baita konfesatzen nintzenean eta ustez porturatzen nintzenean ere, eta baldin tentamenduaren lur linburietan labaintzen eta linburtzen banintzen, nola oina zur ezkoztatuaren gainean, baita erortzen ere, ezezko guztien arteko baiezko haietarik bat zela kausa, kontzientzia garbitu be... Nola lot eta amarra nezakeen neure imajinazinoa eta nola jar nezakeen hura neure menerat, baldin imajinazinoa haizea bezalakoa bazen eta baldin ez bazegoen hura lotzerik ez amarratzerik?
|
|
|
Galileok, aldiz, erdibide bat bilatu zian: alde batetik, beldur zelako, segur, eta bertzetik, bere ideien alde bizi nahiago izan zuelako hil baino, hori ere segur... edo behatu, bertzenaz,
|
nola
egin zion buru Pisakoak tribunalaren itsukeriari... zeren, bere aurkako prozesuan, tribunalekoei hitzez baietz erran zien arren, onartzen zuela bere hutsa, buruz ezetz erraiten ari baitzitzaien, eta ezezko hura handik sei urterat biribildu zuan, noiz eta bere Discorsi ak skribatu baitzituen, bizitzan gehien hunkitu izan nauen liburua, Italian ezin argitaratu izan zuena, baina bai Ley denen......
|
|
|
Eta nik, aldiz, hegaldatu egin nahi izaiten nian, hori banekian, nahiz eta artean ez nekian norat egin... Baina,
|
nola
egin hegan, nola egin ihes.... Zeren ez Pedrok eta ez nik baikenuen geure anarterainoko bizitza hautatu ez erabaki.
|
|
|
Eta nik, aldiz, hegaldatu egin nahi izaiten nian, hori banekian, nahiz eta artean ez nekian norat egin... Baina, nola egin hegan,
|
nola
egin ihes.... Zeren ez Pedrok eta ez nik baikenuen geure anarterainoko bizitza hautatu ez erabaki.
|
|
|
Baina bertze zerbait ere erran nahi nioke, berori haserretzen ez bada..." Eta aitak aitzina egiteko keinua egin zioan, eta Pedrok erran zioan: " Izan ere, atsegin nuke neure eskubide horiek Timoteori saltzea, ez dilista plater baten truke,
|
nola
egin baitzion Esauk Jakobi, baina Italiarako bidaia horren truke, zeren berorrek baitaki ezen pintorea izan nahi dudala eta ez bertzerik". Eta aitak, muturra okertu zuen arren, ez zioan ez baietz ez ezetz erran, eta isilik geratu zuan.
|
|
|
—Trufa egiten zieat nik, Joanes, halako ipuinei, zeren eta, deus izaitekotan, spiritu hutsa duk deabrua... eta spirituak ez dituk ikusten —zeren, bere inguruko jende gehienak ez bezala, osabak ez baitzituen aintzakotzat hartzen ipuinak, haietaz irri egiteko ez bazen edo haien bidez honi edo hari irri egiteko,
|
nola
egiten baitzuen, konparazione, Rabelaisek Pantagruel edo Gargantuari buruzko historietan.
|
|
|
Zeren eta Veneziarat heldu, eta... Baina
|
nola
egin aitzina, Veneziak eragin zidan zirrara aintzakotzat hartu gabe?
|
|
|
Eta, euria goian behean ari zuela, mendi landetan bazkan ari ziren komarkako behi guztiak hurbildu ziren, halako batez, eliz ingururat. Behar ote zuten urbiaindarrek hura baino seinale garbiagorik, jakiteko ezen san Mamerto kendu behar zutela aldare nagusitik eta santa Klara jarri haren orde,
|
nola
egin baitzuten herritarrek handik egun gutirat, artisau bati santa Klararen iduria egiteko mandatua emaiten ziotela...?
|
|
|
—Mundu bat dira letrak, bertze bat numeroak, eta mutilek goizean mundu bat landu lukete, arratsaldean bertzea,
|
nola
egin baitzuten Martinek eta Joanikotek bere mementuan, Pariserat joan aitzin.
|
|
|
—Barka, Joanikot, baina Constanzarena probatu nuenetik bazekiat ezen haragi hotzak ez didala kalterik egiten,
|
nola
egin baitzidan beroak... —ihardetsi zion Pedrok umoretsu; eta segidan erran zuen—:
|
|
|
Izan ere,
|
nola
egin zezakeen anaiak hain sosegatuki lo, nik hura ikusi nuen bezala ikusi ondoren, Uraitzeko jauntxoaren alabarekin musuka eta hasperenka. Nola egin zezakeen, bai, hark hain trankil eta hain lasai lo, lorategian gertatuaren egile eta eragile izanik, eta nik ez, ikusle baizik ez izanik?
|
|
|
Izan ere, nola egin zezakeen anaiak hain sosegatuki lo, nik hura ikusi nuen bezala ikusi ondoren, Uraitzeko jauntxoaren alabarekin musuka eta hasperenka?
|
Nola
egin zezakeen, bai, hark hain trankil eta hain lasai lo, lorategian gertatuaren egile eta eragile izanik, eta nik ez, ikusle baizik ez izanik. Egiteko haietarat ohitua eta usatua zegoelako ote zen, eta, beraz, Madrilgo gortean emazteki bat baino gehiago ezagutu izan zuelako...?
|
|
|
" Ongi da", zeren ez bainion, badaezpada ere, behatu. Baina, beltzuri egin bazion ere,
|
nola
egin baitzion segurki, ez dirudi napolitarrak haren berri izan zuenik... halako suertez, non, hitz batzuk bertzeekin josten hasten zelarik, irri ezin zabalagoa betartean, san Jenaroren mirakulu ezin mirakulutsuago hura kontatu baitzigun: nola sainduak otso bihurtu zuen damurik ez zuen bekatari handi bat, eta nola ehiztari batzuek otsoa hil zuten azkenean, bekatari handi hura infernurako bidean jartzen zutela.
|
|
|
Galde diezadakezu, jaun André,
|
nola
egin niezaiokeen esker oneko irri hura aita jesuitari, osaba Joanikotek haren gutiesterat bulkatu baninduen, bere mesprezuzko erran haiekin, Bartolo goiti eta Bartolo beheiti, eta nik ihardetsiko dizut, alde batetik, ezen ene baitan ez zela oro aita Bartolomeren aurkako mesprezu eta arbuio, zeren eta aita Bartolome oso mintzalari ona baitzen eta miresten bainuen nik alde horretarik; eta ihardetsi...
|
|
|
Ene hitzak aditu bezain fite, alkateari ezpainetako irria hautsi zitzaion, irriaren hauste hartarik adierazi nahi balit bezala ezen, hark eneganik iguriki zezakeenaz denaz bezainbatean, huts egin niola, zeren handikien handitasunean amets egiten duen gizona,
|
nola
egiten baitzuen Urbiaingo orduko alkateak, nekez ase baitzitekeen ene kontsiderazino haiekin.
|
|
|
Eta
|
nola
egin nuen nigar, alegrantziaren alegrantziaz... zeren gizon hura Piarres Oihartzabal kapitaina baitzen, zinez!
|
|
|
urte luzeetan studiatzen ibili nintzela, eta bortz sei urtez itsasoan barrena, marinel eta kontulari gisa. Eta hurrengo galdegitea gaztelaniaz egin zidan,
|
nola
eginen baitzidan beti handik aitzina. Eta galdegite hura zen ene egoerari buruzkoa, zeren jakin nahi baitzuen zer egiten nuen nik Indietan eta zertarat etorri nintzen.
|
|
|
Eta erran zidan: ‘Horrela bada, hobe, zeren pentsatu, bertzenaz, zer gertatu izan zaion hainbat amoranteri, eta
|
nola
egin duten haietarik anitzek fin gaitza, elkarri eman hitza bietarik batek bete izan ez duelako, edo bertze zerbaitegatik; zeren, honegatik ez denean, hargatik da, eta gaurko hitza biharko zurubia da, nondik eror baitzaitezke eta hauts baitezakezu burua, edo oroitu bertzela zer gertatu zitzaien Calisto eta Melibeari... ’"
|
|
|
...ik eta haizerik gabe geratu balitz bezala, eta guztia berdintsu eta orobatsu balitzait bezala; edo, erran nuke, agian, ezen ez nuela deus berririk igurikitzen bizitzatik, zeren iduritzen baitzitzaidan gainezka egin zuela ene oinazearen ontziak, eta hargatik geratu nintzela, bizirik nengoen arren, hilik banengo bezala, neure desditxen aitzinean Jainkoari protestarik egin gabe eta oihurik egin gabe,
|
nola
egin baitzuen, aldiz, Jobek, bere kinka larrian eta bere desditxaren erdian...?
|
|
|
Ez nuen ulertzen zergatik zozo batek egin nahi zituen sei habia, eta ez nuen ulertzen
|
nola
egin zituen habia haiek, osaba eskaileran goiti eta beheiti zebilela.
|
|
|
Baina, hasteko, zerbait argitu nahi nuke zurekin. Izan ere, lehengoan zure amak kontatu zidan
|
nola
egin zenituen, orain dela hilabete batzuk, komunioneari buruzko hainbat galdegite estrainio, eta zure ama, arrazoinezkoa den bezala, kezkaturik dago. Eta nik lagundu egin nahi nizuke, zuk hala nahi bazenu...
|
|
|
Eta zuk imajinazino ona duzu eta hura ongi manaiatzen ikasi zenuke —eta, erraiten zizkidan hitzak banan banan hausnartzen eta meditatzen zituela, erran zidan—: Baina, hitzetan galdu gabe, kontatuko dizut
|
nola
egiten dudan nik komunionea, zuretzat ere baliagarri izan daitekeelakoan. Entzun —eta, hitza keinuz laguntzen zuela, segitu zuen—:
|
|
|
Hark irakatsi zizkidan lehen letrak eta numeroak; hark irakatsi zidan
|
nola
egiten zen zirkunferentzia soka batekin, baita elipse bat ere soka bat eta bi iltzerekin; hark irakatsi zidan ezen marraskiloek spiral bat zutela armarri —eta nola geratzen nintzen spiral haiei beha, liluraturik bezala! —; hark irakatsi zizkidan hegaztien eta piztien mila istorio jakingarri, baita haien gordelekuen atzemaiten ere, han eta hemen uzten zituzten aztarnei jarraikiz, zeren l...
|
|
|
—Joanes, hik badakik nola Bibliak dioen ezen Kristo urgainean ibili zela. Ordea, enetzat harrigarriena ez duk nehor urgainean oinez ibiltzeko gai izaitea, baina arrazoinaren aitzinatzeko gai izaitea eta, ondorez, filosofia naturalaren korapiloen laxatzeko gai izaitea, konparazione,
|
nola
egin baitzuen Arkimedesek, noiz eta formulatu baitzuen bere printzipioa, untzi eta belauntzien flotazioaren harroin dena. Zeren eta untzi on bat duenak untziz egin baitezake, oinez ez ezik, lasterka ere, ur gainean... baita hegan ere, haize oihala hegaltzat harturik.
|
|
|
Eta aitak hasperen egin zuen, zeren desesperatzen hasia baitzen andaluzaren hitz jarioarekin, eta zeren ez baitzuen hura baizik jakin nahi, zehatz mehatz:
|
nola
egiten zuen ehiza tigre hark.
|
|
|
Eta nik gogo ezin gaixtoagoz ikusten nuen hura, zeren ez bainuen atsegin, eta zeren ezin bainuen deus ere egin... eta zeren buruan bainuen Antonio Ibarbia... eta buruan nuen, halaber, Joxe Aberasturi, eta buruan nerabilen orduko nola laxa nitzakeen neure bi lagunak eta
|
nola
egin genezakeen hirurok ihes.
|
|
|
BAINA gibela egin beharrean nago. Izan ere, arestian erran dizut
|
nola
egin nion Mi gnoni zorionari buruzko galdegite hura: Mignon bere pieza bakarreko soineko luzea kentzen hasi zenean eta ni ere biluzten hasi nintzenean izan zen, neure arropak aulki batean uzten nituela, zeina baitzegoen barren leiho bat estaltzen zuèn errezel baten aitzinean, ohearen eta barren leihoko hormaren artean...
|
|
|
—Ez izan inozent, Joanikot —ihardetsi zion aitak— Bai, jauntxo horietarik gehienak protestant dituk, baina berant baino lehen eginen dituk guztiak katoliko,
|
nola
egin baitzen Nafarroako Henrike III.a bere sasoinean, Frantziako Henrike IV. bihurtzeko, eta bere erabaki harekin handiago izaiteko, erraiten zuela, diotenez: Paris bien veaut une messe.
|
|
|
—Loreak beren koloreetarik mintzatzen zaizkio Jainkoari eta beren koloreetarik dute Hura goratzen eta laudatzen, txoriek beren kantetarik, eta guk geure hitzarekin laudatu genuke,
|
nola
egiten baitute munduan diren poeta onek eta nola egin baitezakegu guhaurk ere haien skribu ederren irakurtzerakoan.
|
|
|
—Loreak beren koloreetarik mintzatzen zaizkio Jainkoari eta beren koloreetarik dute Hura goratzen eta laudatzen, txoriek beren kantetarik, eta guk geure hitzarekin laudatu genuke, nola egiten baitute munduan diren poeta onek eta
|
nola
egin baitezakegu guhaurk ere haien skribu ederren irakurtzerakoan.
|
|
|
Izan ere, nola beteko nuen, bada, neure nahi hura, baldin ene arrazoinak lehengo puntuan bazeuden guti gorabehera? Eta ene arrazoinak lehengoak baziren eta barrendik erdibitua banengoen,
|
nola
eginen nuen, bada, baterat edo bertzerat?
|
|
|
Txakurra hemen egon bada, eta etxe honetan izurririk ez bada, nola sortuko zuen, bada, gaitza? Eta txakurra hemen egon bada,
|
nola
eginen zion Zabaletakoari ausiki. Ex nihilo nihil, aita Bartolome!
|
|
|
Ni han berean nengoen eta hala ikusi ahal izan nuen
|
nola
egin zitzaion Mattini hatsa gero eta ahulagoa, harik eta biriketako hauspoak haize emaitetik gelditu zitzaizkion arte.
|
|
|
Harik eta egun batean inkontru egin nuen arte munduko itsaso guztiak iragan zituen Bordeleko marinel zahar jakintsu batekin, zeinak erran baitzidan: " Itzar hadi, mutila, zeren eta neskatxekin berdin egin baitaiteke bekatu,
|
nola
eginaz, hala egin gabeaz... Baina etsenplu batekin hobeki ulertuko didak, benturaz:
|
|
|
Eta damutu ere nintzen, halako batean, itsasoratu izanaz... Nola izan zitekeen ordu batzuk lehenago lilurak harturik egoitea, eta orain deslilurak, eta
|
nola
egin zezakeen pertsona batek ordu gutiren buruan zorionaren eta atseginaren eguzkitik dolore doloretsuaren haitzulo beltzerat...?
|
|
|
edo ez genituen puta haiek salatzen, zeren ezein salatzailek ez baitzuen nehor salatzeko eskubiderik, baldin berak ere salatua izaitea merezi bazuen, nola izan baitzen gure kasuan, etxe galdu hartan fornikatzen harrapatu gintuztelako; edo, egitekotan, uko egin genion nork bere poltsaren jabetasunari, puta haiek ezin pobreagoak zirenez gero, beren seme alabei jaten emaiteko sos erdirik ere ez zutenak, eta hargatik ebatsi zizkigutenez gero, hain zuzen ere, diru poltsak, nezesitate handian zeudelako. Eta, puntu hartarat iristen zela, guardia buruak erran zigun are boz sendoagoaz ezen kontent ere egon gintezkeela, zeren, alde batetik, hagitzez ere hobe baitzen gure diru haiek bide onetik bideratzea,
|
nola
egin baitzuten puta haiek, beren ohoinkeriaren fruitua karitatezko edo miserikordiazko obretan enplegatzen zutela, beren seme alaben mantenuan, gizalegeak eta Jainkoaren legeak manatuaren arabera; ezen ez bide gaixtotik, nola izan baitzen gure asmo ezin lizunagoa; eta zeren, bertzetik, puta haiei zorren ordaina barkatzea izan baitzitekeen gure bekatuaren kulpa eta hobena ordaintzeko modurik egoki... gaur izen bat dute, bihar bertze bat; gaur iduri bat dute, bihar bertze bat..."
|
|
|
Haren bigarren botila vodka eskuetan berotzen ari nintzen; lehenbizikoa, nire izterren artean zetzan, hutsik. Ttipik erakutsi berria zidan
|
nola
egin behar zen trago, zuzen ahora, atorrarako fitsik utzi gabe.
|
|
|
Eta, nola zen posible?
|
Nola
egiten zitzaion orain higuingarri ordura arte itsu itsuan irensten zuen delicatessen parerik gabea. Istantean otu zitzaion erantzuna, hipotesi beldurgarria:
|
|
|
Baina, tira, salbuespenak salbuespen, jendea ongi portatu zela esan behar, eta ez da horixe meritu eskasa ikusi ziren gordinkeriak ikusi eta gero. ...naldiak iraun zuen tarte amaigabean, atzera ene haurtzaroarekin akordatu nintzen, eta talko hautsekin; eta pentsatu nuen emakume haien ezpainak ikustearekin batera, izakia makurra zela oso, ez genuela, askotan, ere merezi, eta munduaren kontra idatzitako hitzak oro alferrikakoak zirela, galdu egiten zirela egunen nekean, eta beti ematear ziren urra  tsetan; eta ezpain haiek nola irekitzen ziren,
|
nola
egiten zioten irribarre argi ilun hauskara azkengabeari ikusi behar izan nuenean, munduaren azken muga irudikatu nuen ene baitan, muga hori non ez baitago ezeren kontzientziarik, non izua eta haserrea soilik existitzen baitira. Eta, azkenik, pentsatu nuen hala ere munduak merezi zuela, ezin gintezkeela beti bizi nazkaren uretan ito ez ito nekagarri horretan, eta, munduari uko egin nahi izanez gero, baldintza bat bete behar dela ezinbestez eta aurretik; alegia beraren konkista.
|
|
|
Gaur ez dakit itzalik gabea izatera heldu naizen, baina badakit ez nukeela nire haurtzaroa kontatuko orain ia hogeita hamar urte kontatu nuen moduan.
|
Nola
egingo nukeen orain. Ez dakit.
|
|
|
Bekadunaren (A) lekukotasuna argi baino argiagoa izan da eta xehetasunik lizunena ere zehaztasunez azaldu du, begirada Danengandik bereizi ere egin gabe (argi dago orain arteko haren estrategiak huts besterik ez duela egin eta epaiketan ere ez duela ahantzi): noiz eta nola ezagutu zuten elkar, zer nolako klabeak zituzten elkarri mezuak igortzeko, zer eta
|
nola
egiten zuten (egunean zehar Tomekin batera gehiegi ez ikusi arren, Adelak ongi baino hobeki prestatua zuen bere jarduna). Baina azalpen horretan, eskolan hitz bat ehun bider kopiatzera zigortzen gintuztenean bezala, amodioa izan da Lewinskyk (A) behin eta berriro errepikatu duen hitza.
|
|
|
Nola sendatu maitatzeak utzi dituen zauriak ihes eginaz ez bada. Baina
|
nola
egin ihes izuari, amodioaren bidetik ez bada. Nola maitatu, ordea, zauriak sendatu gabe.
|
|
|
Kasik oihu egin du Laurak, garagardoa begietan, eta batek baino gehiagok, auzo lotsa sentiturik, begirada jaitsi dugu: Nik ez dakit emakumeek elkarrekin
|
nola
egiten duten, sarketaren gozoa alde batera utzirik... jarraitu du Jordiri eztitasunez begira.
|
|
|
Zentzu ona, arrazoia, onura publikoa, horiek guztiak ezin daitezke bertan behera utz; badira arrazoi batzuk, komenigarritasuna eta ekitatea, besteak beste, jabearen familiari uzteko ondasun horiek; zehatzak izatera, familia horren inolako kiderik ezin, tituluz behinik behin, horren jabetza galdatu.
|
Nola
egingo da seme alaben arteko oinordetza zatiketa eta, horren ezean, senideen artekoa. Sexu bati besteari baino eskubide zabalagoa aitortuko al zaio?
|
|
|
loroak arranoei hegan
|
nola
egin irakasten;
|
|
|
Egiptologo batzuek hilobi batean antzinako telar bat aurkitu zutela zioen. Marfilezko plaketa batzuk aurkitu zituzten, launa zulorekin, eta haiekin egindako zapi zatiak; hortik atera zuten
|
nola
egindakoak ziren, zer marrazkirekin eta abar. Hura irakurriz hasi nintzen burua astintzen, tentatuta.
|
|
|
Bizkor zuzendu nuen, eta baita asmatu ere neuk nahi nituen marrazkiekiko gerrikoak egiten. Jendeak ikasi zuen poliki poliki
|
nola
egiten nituen, eta Carabanchel gerrikoz josi zen. Polimiliak, GRAPOkoak, anarkoak eta geu izango ginen han geundenak... eta preso sozialak, jakina.
|
|
|
Hori amaitu nahian joan da tailerrera. Beste preso batzuei hariekin gerrikoak
|
nola
egin erakusten ere badabil. Beti dauka egitekoren bat.
|
|
2001
|
|
|
Beraz, guri ere heldu zaigu denbora Europan gure aurkezpen karta erakusteko. Eta hori
|
nola
egiten da. Marko demokratiko nazional batez eta hau egituratzeko parlamentu nazional bat sortuz.
|
|
|
|
Nola
egiten diote aurre gure nagusiek zahartzaroari?
|
|
|
Merkatuari begira,
|
nola
egiten da nekazal produktu ekologikoen banaketa Euskal Herrian?
|
|
|
Indar politiko guztiek (salbuespenak salbuespen) onartu eta goraipatzen dute Entzutegi Nazionalaren lana, Er tzaintzaren lana, Polizia Nazionalaren lana, Goardia Zibilaren lana.
|
Nola
egiten dute bada lan elementu hoiek. Zertan oinarri tzen dira Entzutegi Nazionaleko epaileak euskal herritarrak espe txeratzeko garaian, torturapean lortutako deklarazioetan ez bada?
|
|
|
Interes kulturala behar dute eta interesgarriak izan behar dira.
|
Nola
egiten duzun ere kontuan izan behar da, zerbait interesgarria aspergarria bihur baitaiteke.
|
|
|
John Le Carre idazleak idatzitako azken liburua(" El jardinero fiel") irakurri duenak badaki garbi asko zertaz ari naizen: industria farmazeutikoan murgildurik dauden multinazionalak
|
nola
egiten ari diren mota guztietako esperimentuak Afrikan, kontinente hori den baino zabortegi handiagoa bilakatuz, beti ere bertako jende gaixo, indarge eta ahots gabea akuri moduan erabiliz. Gainera, nola ez, nagusi horiek gehiago aberastuko dira eta multinazionalak direnez (buru anitzeko hydra arriskutsuaren gisan) inor ez da errudun izango ardura eta erantzukizun guztiak ezin hobeki daudelako ezabatuta (itxurazko bulego fantasmak munduan zehar zabaldu ondoren, Kanadan, Suitzan, hainbat paradisu fiskaletan...).
|
|
|
Zer obligazio daukat nik hemen egoteko?" baina bestetik: " hau dena gertatu eta nik
|
nola
egingo dut hemendik alde?"
|
|
|
n
|
Nola
egiten da frontoi bat?
|
|
|
Batzuetan, hori esaten dutenak ez daude lan egiteko prest. Orain, arazo larria dagoenean eta sufrimendua eta biolentzia daudenean ez badute lanik egiten,
|
nola
egingo dute lan gero egoera larri horiek konponduta daudenean. Desobedientziak, herri honek bizi dituen arazoak konpontzeko lagungarri izan behar du eta lan egiteko benetako unea orain da.
|
|
|
Obe da egia esatea eta droga bakoitzaren kalteak bereiztea", zioen gure Olaldek. Inoiz ez omen berandu, bide onera itzultzeko… Baina hara
|
nola
egiten zuen kalte horien bereizketak!
|
|
|
Klasean askotan jartzen dudan adibide honek esan dudana irudikatzeko balio duela uste dut. Inork ez du sukaldaritza ikastaro batean izen ematen tortila frantsesa
|
nola
egiten den ikasteko. Hau egiten duenak ikasketa sofistikatuagoak bilatzen ditu:
|
|
|
|
Nola
egin zuten topo lau tipo sinpatikok eta elkarren osagarri diren lau ahotsek. Nola sortu zen taldea?
|
|
|
Jakina, oso informatuta ez dagoenarentzat ezinezkoa da historia eta fantasiaren nahaste horretan bata eta bestea bereiztea. Gutxi gorabehera filmak eta eleberriak
|
nola
egiten diren badakigu, eta nik ez diot film komertzial bati ikerketa lan edo historikotasun berezirik eskatzen... Baina kasu honetan, eta niretzat horixe da kezkagarriena, filmak aldarrikatu egiten du historikotasun hori, bukaeran azaltzen diren ohar idatzi batzuen bidez.
|
|
|
Zer da bertsolaritza gizartean?
|
Nola
egiten ditu bertsoak Egañak. Nola aztertu?
|
|
|
abentura horretan Euskal Herrian dudarik gabe horrekin [ETArekin] topo egiten dela. Ezin dut ulertu batzuek
|
nola
egiten dituzten abenturak horrekin topo egin gabe. Bizitza intimoan hori hor dago, traban edo ez, baina hor dago.
|
|
|
Eszena sinplea da. Argazki bat
|
nola
egin zuten hirurak aspaldian, aspaldiak soilik duen goxotasunean, baina liburu honek ez du goxotasunerako joerarik eta kontraste bortitza erabiliz, lehen alditik orain aldira ekartzen du eszena idazleak:
|
|
|
Horretarako, ezinbestekoa da errenta aitorpena
|
nola
egiten den jakitea, bertan ager daitezkeen elementu batzuek itzulpena handitu eta ordainketa murrizteko aukera emango digute eta: zamak murrizten eta kentzen dituztenak dira horiek eta, funtsezko kontzeptuak ahalik eta etekin gehienak ateratzea baldin bada kontua, zergapekoaren balizko aurrezkia horien agerpenetik ondorioztatuko da.
|
|
|
|
Nola
egiten da errenta aitorpena?
|
|
|
Zientzialari askoren iritziz, antioxidatzaile den aldetik, oliba olioak fluxu kardiobaskularra erraztu eta zelulen zahartze prozesua mantsotu egiten du, gainera.
|
Nola
egiten da oliba olioa. Oliben osagai eta ezaugarri guzti guztiak aldatzeke mantentzen ditu oliba olio birjinak.
|
|
|
|
Nola
egiten den
|