|
2002
|
|
|
Euskarazkoak urrats garrantzitsuak eman ditu bide horretan gutxienez 60ko urteetatik hona, eta 90ekoa ez da, nik uste, salbuespena alde horretatik. Horrek ez du esan nahi, Pello Lizarralderen hasierako salaketara itzuliz," txapela kendu gabe" aritzen den idazlerik ez dagoenik; baina, bestalde, jadanik ez dugu zertan,
|
nik
zer dakit, Kresala bezalako obra bat gomendatu behar hondartzarako irakurketa gisa (Euskal  Filologiako ikasgairen bat suspenditu ez duenari behin  tzat): badago non zer aukeratu.
|
|
|
– Datu berriren bat,
|
nik
zer dakit bada –lurrerantz makurtu zuen lepoa eta mutu iraun zuen, ailegatu ez ziren Mentxuren berben esperoan– Zer gehiago esatea gura duzu. Aitaren alde egin besterik ez nuen gura.
|
|
2003
|
|
|
Ez dio erantzun. " Pts!", erantzun du, sorbaldak jasoz,"
|
nik
zer dakit!" esanaz bezala. Ohean sartu da.
|
|
|
Batzuetan zuriari beltza deritzot, inoiz gorria, kasualitatez zuria.
|
Nik
zer dakit! Beti harritu izan naute dena argi duten horiek.
|
|
2004
|
|
|
|
Nik
zer dakit, ba! Ezer egin aurretik galdetu behar zenidake.
|
|
2005
|
|
|
Hemen dena minuskulaz sartzen da, eta ez da berdin idazten hizkuntza ezberdinetan.
|
Nik
zer dakit. Naroa, lasai, aterako duzu.
|
|
|
Mendi gaineko farola handiaren leinurua atzematen hasia zen. Ez zuen ezer esan,
|
nik
zer nekien testatzen ari zela iruditu zitzaidan.
|
|
2006
|
|
|
Gauza horiek nabaritzen dira, nik uste. Bibrazioak,
|
nik
zer dakit. Ez ginen, antza, lehen bezain abegitsuak.
|
|
|
–Ez, baina zerbait nabarituko genuen anaiak eta biok; ez dut inoiz horretaz hitz egin Luisekin, alafede, baina ez zitzaigun hara joatea gustatzen, ziur egon zaitezke horretaz. Bibrazioak izango ziren,
|
nik
zer dakit. Eta etxe hura hain zen iluna eta zikina...
|
|
2007
|
|
|
–
|
Nik
zer dakit!
|
|
|
Ez dute epikarik merezi izan gure euskal imajinarioan.
|
Nik
zer dakit. Poesia pixka bat sikiera, adibidez, tente jarri zen, zeremoniatsu?:
|
|
2008
|
|
|
Beste zitalkeria bat esaten baduk nirekin borroka egitera behartuko haut. Nola alde egin?
|
Nik
zer dakit ba! Hori hik esan hidake, hik eta horrenbeste mutur sartzerekin goleta galarazi didazuen besteok, infernuko zuloan kiskalduko ahal zarete denok!
|
|
|
–
|
Nik
zer dakit! Zu zara inspektorea, ez ni!
|
|
|
Ez zen konturatuko berea aldean zuenik.
|
Nik
zer dakit!
|
|
|
Zuek bai esker txarrekoak! Hurrengoan galdetu aztiren bati edo sorginen bati edo
|
nik
zer zakinat ba!
|
|
|
LUKAS.
|
Nik
zer zakinat, neskek abildade berezia duzue bizitza korapilatzeko?
|
|
|
Gaur egun, ordea, lehen ministro batek baino agenda beteagoa dute: gimnasia, esgrima, hizkuntzak ikasi, pianoa...
|
nik
zer dakit! Askatasun irudia erakutsi nahi genuen».
|
|
|
«Mutilagunari emandako muxua maitasunezkoa edo pasiozkoa zen galdetzen zidan.
|
Nik
zer nekien ba...», gogoratzen du emakume batek. Haurren jolasak ere gogoan:
|
|
|
Gaztea harrituta gelditu zen zeharo, eta" nola ez duzu, ba, zenbat urte dituzun jakingo?!" galde egin zion berriz. " Ez zekiat, ba, bost edo sei izango ditiat,
|
nik
zer zekiat!" esan zion agureak jada ernegatzen hasita. Gazteak agurea burutik zegoela pentsatu zuen, eta mespretxuzko keinu bat egin zion.
|
|
|
" jada bete ditudanak ez dituk nireak; izatekotan, oraindik betetzeko dauzkadanak izango dituk, ez? Bost edo sei,
|
nik
zer zekiat".
|
|
2009
|
|
|
Ta
|
nik
zer dakit. Zalantza eta jakin mina badago, bada aurrera egiterik?
|
|
|
–Eta
|
nik
zer dakit, aizu. Gauez bere atean kax kax egiten duten horietakoa naizela uste al duzu?
|
|
|
Faborez!
|
Nik
zer jakin behar dut?
|
|
|
NEKANE.
|
Nik
zer dakit! Odol txarrekoren batek, badakizu.
|
|
|
KEVIN: Eta
|
nik
zer zakinat ba!
|
|
|
KEVIN.
|
Nik
zer zakinat! Orain kontatuko zidan.
|
|
|
XABI. (zakar, baina urduritasunagatik) Bai zera!
|
Nik
zer jakingo dut! Bueno, agur!
|
|
|
KLAUDIA. Egun txoroa izango nuen!
|
Nik
zer dakit!
|
|
|
Hemen, aldiz, Demokrazia, letra larriz idatzi litzatekeen hori, behin eta berriz izaten da jipoitua, demokraziaren izenean, hain zuzen ere. Gure lankideei egozten zaizkien delituak dira, besteak beste, prentsaurreak antolatzea, egunkari bat aurrera ateratzea, batzarrak egitea, gizarte mugimenduekin harremanetan sartzea...
|
nik
zer dakit. Hain da eskandaluzkoa hau guztia, gutako batzuk, oraindik ere, sinets ezinik gabiltza ustezko gizarte demokratiko batean horrelakorik gerta litekeenik.
|
|
|
Eta noizean behin
|
nik
zer dakit, ostiral galduren batean, esaterako pilota partidaren bat emango bazenute, mundiala litzateke... sekulakoa!
|
|
2010
|
|
|
Orain hain zuzen, krisi honekin ikusten ari gara kontsumoaren murriztea, familien kontsumoaren murriztea, elementu erabakigarria dela ekonomiaren gainbeherarako eta eredu ekonomikoa desegiteko. Baina beste lehentasun ordena batzuk ezarriz gero, kontsumoarenak izango ez liratekeenak, baizik
|
nik
zer dakit, osasun publikoaren edo pribatuaren garapena, edo ingurumenaren zaintza… Beste edozein alternatiba, kontsumo bat besteagatik ordezkatzen den bitartean, garapen ekonomikoarekin bateragarria da, teorian behintzat. Kontua da gaur egun kontsumo pribatuak BPGaren [Barne Produktu Gordinaren] ia %70 hartzen duela eta ez da erraza hori ordezkatzea.
|
|
|
–Bizkarrean? Eta
|
nik
zer dakit! Nire herioan ahal nuen bezala defenditu nintzen.
|
|
|
–
|
Nik
zer dakit! Auskalo!
|
|
|
–Zer esan nahi duzu? Eta
|
nik
zer dakit! Batzuetan sartuko zen eta besteetan ez.
|
|
|
–Gene bat,
|
nik
zer dakit.
|
|
|
–Ba txintxurriak,
|
nik
zer zakiat. Etimologiari erreparatu, chinchus chinchuri, latinetik zetorrek, ez?
|
|
|
Carmiñaren seme deabru hori teilatura igo da, bai, bai, denak bildu ditut, nondik igo da ordea,
|
nik
zer dakit, ez nazazula mareatu, armairu gainekoak bildu al dituzu, kamioi zahar horretan ez da dena sartuko, begira zenbat traste oraindik, Benito, Jainkoaren izenean, lepoa hautsiko duzu hortik erorita, atzeko madariondotik aurrena, eta gero handik uraren kanalean goiti segurenik, hala pentsatu zuen mutikoak, ezinezkoa zen hura beretzat, hanka luzeak eskatzen zituen.... Ezkutatu eginen zen, horixe ezkutatuko zela, santua baletor orain, edo alanbratzailea, haiekin alde egiteko Arantzazura, edo Petrak ezagutzen ez zuen zokoren batera.
|
|
|
JOANA.
|
Nik
zer dakit?!
|
|
|
IKER. (urduri) Puf,
|
nik
zer dakit?
|
|
|
Norbaitek hartuko zidan txartela edo zenbakiak kopiatu!
|
Nik
zer dakit!
|
|
|
Bat batean Teresari buruz jakin zitekeen guztia jakin nahi nuen, non bizi zen, ezkondua ote zen, bikotekiderik ba ote zeukan, seme alabarik, zer egiten zuen asteburuetan, gastronomia kultura zela kontsideratzen zuen ala ez, bidaietan museoak bisitatzea ala erlaxatzea zuen helburu eta
|
nik
zer dakit zenbat gauza.
|
|
|
Hurrengo eguna arte agurtu genuen elkar. Telefonoa eskegi nuenean, egongela arkume errez bete zela iruditu zitzaidan, uhinek bigarren plater birtual edo zibernetiko edo oniriko edo
|
nik
zer dakit nolakoa bertaratu zidatela. Ez neukan logalerik, albistegia gaizki hasi eta okerragora zihoan, oraindik ez zen bigarren kateko dokumental lotaragarrien ordua iritsi eta ni, definitiboki, gosetuta nengoen.
|
|
|
–Ez da hanka sartze kontua izan. Adore falta, ideiak behar bezain garbi ez izatea, egoismoa...
|
nik
zer dakit!!! Alde batetik, ondo dakit zenbat balio duen Teresak eta berarekin sortutako harremanak, baina gauzak azkarregi joan ote diren...
|
|
|
–
|
Nik
zer zekiat. Auskalo noiz, komentu aurrera atera nintzenean, han jarritakoa.
|
|
|
– Neska bat.
|
Nik
zer dakit.
|
|
2011
|
|
|
" Adibidez unibersidadian, EHUn, joaten nintzen ofizinetara eta egiten nien diretamente erderaz, bueno bueno.. oker euskaraz solasten badiet a ber ze iten diaten, hemen edozein paper... o sea, ze ba... ez nintzen fiatzen edo
|
nik
zer dakit...".
|
|
|
–
|
Nik
zer dakit? –erantzun zuen Josephinek, muturtuta?.
|
|
|
–
|
Nik
zer dakit! Hor barnean, akaso.
|
|
|
Norbere burua Kafkaren liburuak zakarrontzira botatzen ikusteak beldurtu eta guzti egiten du bat hala ere, ez pentsa; letren jainkoren bat azaldu eta lepoa moztuko zidala sentitzen nuen, edo Austral edizio zaharren maitale fetixistaren bat?, ibilbide turistikodun liburuak, mapak, kafe joko bat senarraren amak oparitua (hori adibidez alabentzat garrantzitsua izango zela pentsatu zuen), etxeko zapatilak, José Bonorekin atera zuen argazkia Alcalá de Júcarren Kixoteren ibilbidea egiten ari zela (bere zinegotzi bulegoan jarririk izan zuena urtetan zehar),, ez, nik ez nion lagundu, erretiroa bizitzeko beste modu erosoago batzuek gehiago betetzen naute?, arrosario bat, estilografika eta bere oporretako egunerokoa, irakurtzeko tentaziorik izan ez duena;, joan ziren gauza gehiago azaltzen, eta oraindik topatuko ditudanak; izozkailua adibidez, erraldoia, kentzen kosta egiten dena. Txekor osoak erosten zituen, inoiz amaitzen ez zirenak, eta ezin genuen zer jan erabaki, xerrak eta xerrak, saihetsak,
|
nik
zer dakit?. Azkenean Elisak lortu zuen txekorrez libratzea, urte askotako higatze pazientziazkoari esker, baina ez izozkailuaz.
|
|
|
Agian ez gara hainbeste aldatu.
|
Nik
zer dakit.
|
|
|
–
|
Nik
zer dakit!
|
|
|
–
|
Nik
zer dakit! –erantzun zidan Alainek, zakar.
|
|
|
|
Nik
zer dakit ba. Baina ikusi duzu:
|
|
|
JOANA. Begira, ezkontzen garenean gure artean horrelako zerbait gertatzen bada... zu edo ni,
|
nik
zer dakit, beste batekin maitemintzen bagara, ba... zintzo jokatu behar dugu, kontatu zer dagoen.
|
|
|
ALIZIA.
|
Nik
zer dakit bat. Tokitan dago!
|
|
|
—Eta
|
nik
zer dakit! Ameriketara egin du ihes, itsasontzi batean!
|
|
2012
|
|
|
Jar gaitezen lekuan: imajinatu, motiboa dena delarik ere, ETBko albistegietarako harrapatu nahi zaituztela, korte bat egin,
|
nik
zer dakit, arma zurien industriari buruzkoa. Euskal hiztuna izaki, euskaraz egiten dizute lehenik galdera.
|
|
|
|
Nik
zer dakit.
|
|
|
fikzioak behin eta berriro lotu ditu mota horretako jazoerak taberna giroarekin. Eta beste mota bateko dendek ere,
|
nik
zer dakit, mertzeria batek edo arrandegi batek, are gutxiago. Izozki denda bat izan behar zuen.
|
|
|
IBI. Eta
|
nik
zer dakit!
|
|
|
GERMAN:
|
Nik
zer dakit?! Zenbat aldiz esan behar dizut, nik ez dut sekula ikusi mobil hori!!
|
|
|
MIREIA. Eta
|
nik
zer dakit!
|
|
|
KEVIN: Aiba! Ta
|
nik
zer zakinat! Kalean harrapatu naiten eta?
|
|
|
ABEL. Egun batzuetarako baimena eskatuta, oporretatik hartuta, edo
|
nik
zer zakiat??
|
|
2013
|
|
|
Neskak etsipen aurpegiarekin begiratu zidan, kontatzen ari nintzaionak ez ziolako ezertarako balio seguru asko edo mototsarekin arazo larriak zituelako,
|
nik
zer dakit. Adatsa erabat askatu eta berriro biltzen ari zen bitartean elkarteari buruzko zertzelada batzuk kontatu nizkion, adiskideen gorazarreak idazten nola hasi nintzen, horrek inguruko batzuen artean eragin zuen mesfidantza, bakoitzak berea idazteko hartu genuen erabakia, batzarrak noiz egiten ditugun eta beste hainbat xehetasun.
|
|
|
Nire susmoak egia balira, abailduta egon behar luke, entrenatzailea badoalako. Egun gutxiko pasioa izango zen beharbada,
|
nik
zer dakit. Zer moduz garen galdetu dit.
|
|
|
LEIRE. Aizu,
|
nik
zer dakit! Zuen ezkontza eguna da.
|
|
2014
|
|
|
Netzako status hobea dauken batek, batek kriston diru pille daukelako, kriston kotxea... ez da ni baiño gehio, ni baño diru gehio eukikou baño... garai bateko klase bereizketa ez dao.
|
Nik
zer dakit, kalek garbitzen ibiltzean bat ta enpresako jefen bat, igual bik jungoie kafea hartzea ta bat ez da bestea baño gehio izango...". (Iñigo.
|
|
|
Baina horien kontsolamendurako esan da bere espirituak jarraitzen duela; Lejarzarekin ondo birproduzitzen dela de Rojoren mundu ikuskera. REko ilunabarrak sintoniza ditzakezu, eta askotxotan sentitu
|
nik
zer dakit, bada, Murcia edo Errioxako irrati jeneralistaren bat. Ser Katea adibidez, sintonizatzen ari zarela.
|
|
|
–Mesanotxean,
|
nik
zer dakit?
|
|
|
–
|
Nik
zer dakit, igual ez dago horren txarra ere?
|
|
|
–Daikiri bat izotz xehe xehearekin ez da izango, no te jode. Ba,
|
nik
zer dakit: kafe bat, infusio bat?
|
|
|
Bazagon hortik zehar ironizatzeko gai franko: multinazionalak, banketxeak, telebista,
|
nik
zer zakinat. Baina bai zera:
|
|
|
Konpontzen nintzen, esan ohi den moduan, bakarrik eta nire erara. Pelikula muntatu nuen tipo horrekin, bere gabardinagatik, bere manerengatik,
|
nik
zer dakit. Bat batean ez nintzen hor goiko solairuan, ospitaleko gelan, Danirekin egondako pertsona bera, ez zaizkit kontuak ateratzen esan ziona.
|
|
|
Beharbada.
|
Nik
zer dakit.
|
|
|
|
Nik
zer dakit ba, Zoe.
|
|
|
|
Nik
zer dakit, eskuak erretzen ditut.
|
|
|
Ez dakit. Ainguraketa puskatu da edo
|
nik
zer dakit.
|
|
|
|
Nik
zer jakingo dut ba?
|
|
|
Eta
|
nik
zer dakit?
|
|
|
Eta
|
nik
zer dakit?
|
|
|
Dena den,
|
nik
zer dakit ba horretaz?
|
|
2015
|
|
|
Jokoan dagoena, nire ustez, telebista kate kontzeptua pixkanaka lausotzen ari den garaiotan, euskarak ETBren ikus entzunezko eskaintzan izan behar duen zentralitatea da (egun ez duena). Horretarako, eta edukien gaiari heldu gabe (Pandoraren kutxa, hori ere), uste dut euskarak ETB2 kolonizatzen hasi behar duela, pixkanaka baina urgentziaz.
|
Nik
zer dakit, Teleberri ren ondorengo Eguraldia izan dadila euskara hutsean, saio bisuala izanda hasiera erraza da. Hauteskunde eztabaida nagusiak egin daitezela ETB2n (orain arte bezala, alegia), zerrendaburu nagusiekin baina euskaraz zuzendurik, hizkuntzaren erabilera librean, halakorik balego.
|
|
|
|
Nik
zer jakingo dut zein usain duen odolak! Zer galdera klase da hori?
|
|
|
–Eta
|
nik
zer zekiat la ostia! Iluna zegoan!
|
|
|
LUIS:
|
Nik
zer dakit ba... Galerian topatu dudan ni bezalako arima bakarti bat.
|
|
|
–
|
Nik
zer dakit. Urkiaren beheko adarrak mozten nenbilen eta?
|
|
|
–Ez, ondo egongo da, baina
|
nik
zertarako jakin nahi dut bere jaiotze data. Martxoaren zazpian jaioa izanez gero beste era batean idatziko zukeen?
|
|
|
J. J. I.:
|
Nik
zer zekiat bada, Azkoiti aldean pelota den bezala hemen sega. Ohitura kontua izango duk noski.
|
|
|
" Mundu guzia galdezka ari zait noiz argitaratuko.
|
Nik
zer dakit?"
|
|
|
—Eta
|
nik
zer dakit! Aurrena, gainera, Espainiako txapeldun atera behar naiz.
|
|
|
|
Nik
zer dakit ba!
|
|
|
Uste nuen amaitu egingo zela,
|
nik
zer dakit?
|
|
|
|
Nik
zer dakit?
|
|
|
Emakume horrengatik galdetzen jarraitzen duzu.
|
Nik
zer dakit?
|
|
|
|
Nik
zer dakit?
|
|
|
Eta
|
nik
zer dakit!
|
|
2016
|
|
|
–Zergatik?
|
Nik
zer dakit ba. Atzo, kaletik ekarri ninduzunean izan nintzen oilategian, haiek gobernatzen, eta dena betiko moduan zegoen.
|
|
|
–
|
Nik
zer dakit!
|
|
|
–Eta
|
nik
zer dakit! Kaskezurrak aztertzen ditut nik, ez haien barruko psikopata txoriburuak!
|