|
2000
|
|
|
Guztiei etorri zitzaiela harat joaiteko gogoa. Maddalenek —zeina osabaren erranetarat ari baitzen,
|
nik
orduan ez banekien ere— afariko saltsa bati baino gehiagori egotzi purgak edo haiei nahastu belar urak ere izanen zuten hartan zer erranik, zeren Maddalenek, kozinari aparta zen neurrian, baitzekien jan edanei nahastu beharreko belarren eta espezien berri, baina segur nago ezen bertzela ere berdintsu eta orobatsu gertatuko zela. Izan ere, ez ote gara, bada, halakoak, jaun André, Adan eta Ebaren denboratik, zeren zuhaitzetik ez jateko debekua jaso zutenean piztu baitzitzaien haiei ere hartarako gogoa eta desira, halako suertez, non egin behar ez zutena egin baitzuten hondarrean?
|
|
|
Zurezko kaxez bete bete zegoen kamioia, eta zurezko kaxetan terrailak, itzela terraila piloa!
|
Nik
orduan ez nekien zer ziren eta zertarako, aztarrenik ere ez. Hartu egin nuen haietatik mordoska bat, jostailutzat.
|
|
|
Noski Alainek tomate saltsarekin galtzak zikindu zizkioan... Kirol poltsa batekin, zerbait ari ote ziren,
|
nik
orduan ez nekian ezer. Susmoa banian noski, ez ninduan itsua"; zigarreta itzalia arrabiztu zuen, bere azazkal horixka biribilen artean kondar hari heldu, zupadako bat eman eta, segitu zuen:
|
|
2002
|
|
|
¡
|
Ni
orduan ez bizi biar! Ez nituan, ez, gaurko gixonen izkillu gorrotagarriak ezagutuko; ezta biotza erdibitzeko dan gudara deitzen duan adarraren tuturua adituko.
|
|
2003
|
|
|
Egia esan, ez dakit ez zergaitik, ez zelan.
|
Ni
orduan ez nintzan inor, ez ezer, euskal letren munduan; ez neukan ezer argitaratuta, Seminarioan euskera irakasle baino ez nintzan. Harenbaten, izen barriak eskatuko zituan Euskaltzaindiak, eta ez dakit nok eta zergaitik nirea emongo eban, eta aparteko merezimentu barik erakunde horretan sartu ninduen, esandako" urgazle" maila apal horretan.
|
|
2006
|
|
|
Zutik geratu da minutu batez, zalaparta baretu zain.
|
Ni
orduan ez nintzen konturatu Ernie Benedict zela, Ipar Amerikako Natibo Eskola Ibiltariaren sortzailea, Zuzenbidean honoris causa doktore Trentoko Unibertsitatean eta behin, zerupean egin zen meza jendetsu batean Joan Paulo II.a aita sainduari arrano luma eskaini zion gizona. Ez nau harritzen McGill unibertsitateko auditorioak hura ez ikaratzea.
|
|
|
Hortik abiaturik, Triestera iritsi nintzenetik inoiz edo behin sumatua nuen gai polemikoenari oratu zion etxekoandreak, Trieste inguruko lurraldeen italiartasunari buruz aritu baitzitzaidan luzaz eta kartsu.
|
Nik
orduan ez nituen usaindu ere egiten emakumea esaten ari zitzaizkidan kontuen atzeko nondik norakoak, baina zerabilen italierak atzerritar batena ematen zuen; niri, behintzat, arrotza egiten zitzaidan doinua, eta tartekatzen zuen hainbat hitz eta espresioren esanahia, aldiz, ulergaitza. Egingo nuke, oker handirik esateko beldurrik gabe egin ere, destaina ziola ez Italiari bakarrik, baita italierari ere.
|
|
2007
|
|
|
Lasa, Perurena, Galdos... Askotan aipatu izan da ziklismoa epikaren ordezko modernoa dugula;
|
ni
orduan ez nintzen jabetzen halako ñabardurez baina egia izango da, hortxe baitaude izerdia eta sakrifizioa eta nekea eta azken buruko saria, bere erramu koroa, txanpain botila eta neska pare baten musuekin.
|
|
2008
|
|
|
|
Nik
orduan ez nuen txanponik patrikan, baina galtzak poemaz beterik ekarri nituen.
|
|
2009
|
|
|
Barre txiki bat gero kolkoan. UEUn behin, Donibane Lohizunen, beraz, 1973an izan behar zuen;
|
ni
orduan ez nintzen Hegoaldera pasatzen?, lagunekin afaldu eta, biok gelditu ginen berandu cognac botila bat zaintzen mahaian, berriketan, Orixe eta euskal kultura eta literatura, Bizkaiko industria eta poesia berria jorratuko baikenituen, suposatzen dut, Aresti, Krutwig, gazteriaren krisi erlijiosoa, ETA, momentuko gorabehera politiko, filosofiko, erlijioso guztiak, urte haietan ohi zen suharraz, ...
|
|
|
–Bai, ongi jantzia zegoen, garbi, eta itxuraz ere bikaina. Baina
|
ni
orduan ez nintzen haren itxuraz gehiegi ohartu.
|
|
2010
|
|
|
osasun berreskuratuaren udaberria baizik; arrain urdin hura nuen, zinez, udaberriaren ikur, baita, udaberriaren ikur nuen heinean, Lizardiren poemako, neskatx urdinyantzia, ren bertsio berri bat ere: hura ere bai ausaz,
|
nik
orduan ez jakin arren, bai agian sentitu?
|
|
|
Baina gero eta maizago etortzen zen haserre.
|
Ni
orduan ez nintzen ohartzen edanda etortzen zela. Nik haserre zegoela ikusten nuen, besterik ez.
|
|
|
Batzuetan ez zuen deus ere afaltzen eta oso usain txarra ekartzen zuen.
|
Nik
orduan ez nekien zer izan zitekeen. Ez bainuen inoiz ikusten balantzaka eta horrelako egoeran, erabat mozkortuta.
|
|
|
ez arrainak, bistan da, baina bai haren urdintasunak, niri amets bat bezala agertzen zitzaidanak... amets gozorik gozoena bezala, aro berri zoriontsu bat iragartzen zidana, ezin izan zitekeena —medikua sinetsia zegoen guztiz suspertuko zitzaidala eskuineko birika— osasun berreskuratuaren udaberria baizik; arrain urdin hura nuen, zinez, udaberriaren ikur, baita, udaberriaren ikur nuen heinean, Lizardiren poemako" neskatx urdinyantzia" ren bertsio berri bat ere: hura ere bai ausaz,
|
nik
orduan ez jakin arren, bai agian sentitu...
|
|
2011
|
|
|
Bigarren itzulian, Chirac zuen kontra.
|
Nik
orduan ez dut Mitterranden alde bozkatu, baizik eta
|
|
2012
|
|
|
Ez nuen berarekin traturik izan, baina bistaz ezagutzen nuen.
|
Ni
orduan ez nintzen trikiti zalea, baina trikitixa beti izan dugu inguruan; are gehiago Altzibar auzoan. Zabale baserria hor dago, baita Landakanda ere.
|
|
|
Ez nuen berarekin traturik izan, baina bistaz ezagutzen nuen.
|
Ni
orduan ez nintzen trikiti zalea, baina trikitixa beti izan dugu inguruan; are gehiago Altzibar auzoan. Zabale baserria hor dago, baita Landakanda ere.
|
|
|
Halere, laster itzuli ziren berriro, eta haietako batek, nire aurpegia osorik ikustera ausartu zelarik, besoak eta begiak miresmenez goratuta, ahots ozen baina garbiz, zera oihu egin zuen: Hekinah degul 5. Gainerakoek errepikatu egin zituzten hitz hauek zenbait aldiz, baina
|
nik
orduan ez nekien zer esan nahi zuten. Denboraldi hartan guztian oso deseroso egon nintzen, irakurleak pentsatuko duen bezala; azkenean, askatzeko ahaleginak eginez, lokarriak apurtzeko zori ona izan nuen, eta ezkerreko besoa zoruari lotzen zioten ziriak atera nituen; hala, besoa aurpegiraino eramanez, nola lotu ninduten jakin nuen; aldi berean, min handiegia eman zidan teinkada bortitzez, nire ileari ezkerraldean eusten zioten lokarriak ere askatu nituen pixka bat, eta gai izan nintzen orduan burua bosten bat zentimetro biratzeko.
|
|
2013
|
|
|
|
Niri
orduan ez zitzaidan askorik gustatzen liburuen kontua. Gitarrarena, beno, osabarenean eta beti jotzen zuen lehengusuak.
|
|
|
Tolosara eta Ibarrara.
|
Nik
orduan ez nekien, baina gehienak Valle de la Serena eta Quintana de la Serenakoak ziren. Batzuk bat batean azaldu ziren, beste batzuk betidanik inguruan izan nituen:
|
|
|
|
Nik
orduan ez nuen xentimo bakar bat ere ez.
|
|
2014
|
|
|
Serotonina stock arazo bat. Neurokonektoreak ez dira Amazon (gehiago dira Emaus) baina
|
nik
orduan ez nekien hori.
|
|
|
Handik hamabost egunera, gobernadore zibila kargutik kendu zuten.
|
Nik
orduan ez nuen pentsatu ere egin horregatik izan zenik. Gero enteratu nintzen.
|
|
|
Astean behin edo, goiz gainean abiatzen zen Pasaiarantz, bila etortzen zitzaion taxi batean, bere enpresako itsasontziek arrantzatutakoaren salmenta egitera. Larruzko zamarra marroi bat eramaten zuen, gudari itxura ematen ziona, baina
|
nik
orduan ez nekien zer ziren gudariak. Esaten zuen jela artean hotz egiten zuela.
|
|
2015
|
|
|
Hori dala ta hartu ebezan hemen neurri batzuk gure artean be.
|
Nik
orduan ez nekian, baina Martin Olazarrek esan eustan geroago, dei bat egon zala, gobernadorearena edo ez dakit norena, seminariotik aldendu egin behar zireala abertzale kutsua eukien abade batzuk, eta aukeratu ebezala bi: bata zan bera eta bestea nintzan ni.
|
|
|
|
Nik
orduan ez nekien zer zen Mirentxin hori, baina laster ikasiko nuen.
|
|
|
Matxin Labaien zen Tolosako pintura irakasle hura, Antonio Maria Labaien euskal idazle handiaren semea, Ramon Labaien laster batean Kultura Sailburu eta gero Donostiako alkate bihurtuko zenaren anaia.
|
Nik
orduan ez nekien ordea nor ziren ez Ramon ez Antonio Maria. Matxin Labaien gizon xahartu, begi urdin, kaskasoil bat zen, xelebre fama zeukana Tolosan, baina artistei eman ohi zaien xelebrekeriarako lizentzia horrekin toleratua.
|
|
|
–Ikastol eta eleiz askotan...?
|
Nik
orduan ez nekien testu hori Txikiarena zenik; hil izkribuak ez dira, eskuarki, hildakoak idatziak, ezpada handik edo hemendik hartuak; alabaina, zergatik ez dakidala, hitz haiek Mendizabalek berak idatziak zirela pentsatu nuen, edo imajinatu nuen. Lehen pertsonak ematen duen indarragatik izango zen (nik neuk ere dagoeneko ez dakit idazten lehen pertsonan ez bada), eta han zetzanaren bizitzarekiko berdintasunagatik:
|
|
|
Nire osaba guztiak mundua konpontzen aritzen ziren, koinatu arteko lehian, gai, kolore eta itxura guztietako topikoak erabiliz; izebek, berriz, eguneroko kontuak erabiltzen zituzten: arropak, janariak, garbiketak, seme alaben ikasketak... etxekoandreen ohiko ardurak; baina horiez gainera, tarteka, denak batera bizi zireneko oroitzapen apurren bat,
|
nik
orduan ez aditzen ez jaramonik egiten ez niona, orain pena pixka bat ematen badit ere, bizimodu haren zantzuak harrapatu nahian hasi naizenez gero.
|
|
2016
|
|
|
Politikaz zerbait esan nahi nuen eta ondokoak esan zidan," zuek ez duzue hortaz ulertzen".
|
Nik
orduan ez nuen ondo hitz egiten gaztelaniaz, eta harrituta gelditu nintzen, nola ez dugula politikaz ulertzen. Garbi dago, hona iristen garenean, gugandik espero dena da berriz ikasi behar ditugula gauzak, hemengo kulturara moldatzeko.
|
|
2017
|
|
|
Dena beharrean ziren haurrak zaintzen eta jolas eginez ikasiz. "
|
Nik
orduan ez nekien gaztelaniaz, baina hango haurrei jolasaren bidez irakasten genien nola irakurri eta idatzi behar zuten. Ondoren, Erasmus ikasle izan nintzen Salamancan urte erdiz.
|
|
|
Beste objektuaren posibilitateak posibilitate hilak dira eta Bestearen beste aspektu objektibo batzuetara igortzen dute. Nire burua objektutzat hartzeko dudan berezko posibilitatea Beste subjektuaren posibilitatea denez,
|
niretzat
orduan ez da inoren posibilitatea: Beste subjektu bat sortzeko posibilitate absolutua da eta bere burua sorburu duenaatzeko planoan Beste objektuaren erabateko ezereztapena22 duena eta nik berarentzako objektibotasuna dela bitarte jasoko dudana.
|
|
2018
|
|
|
Oso gutxitan jarri gara horretan. Baina ulertzeko gai baldin bada,
|
nik
orduan ez dut aldatu beharrik hizkuntza. Uste dut kultura horretan sartzen laguntzen ari dela Euskaraldia.
|
|
2019
|
|
|
Eta ohartzen naiz jende guztia hasten dela barrezka lehertzen, eta nik: bai, bai, entzun duzue, ez zait axola, zure emaztea hartu eta hona ekarriko dut, eta ile apaindegiko guztiak barrez eta barrez lehertu arte, eta noski,
|
nik
orduan ez bainekien mexikarrentzat hartu aditzak" txortan egin" esan nahi duela.
|
|
2020
|
|
|
–Benetan sentitzen diat, mutil,
|
nik
orduan ez nekian...
|
|
|
–Duela aste batzuk Ainhoaren aitak telefonoz deitu zidan.
|
Nik
orduan ez nekien haren aita zenik; izan ere, orain dela egun batzuk jakin dut.
|
|
|
–Ez. Esan berri dizuedan moduan,
|
nik
orduan ez nekien haren aitak enpresa bat zeukanik.
|
|
2022
|
|
|
Laguntzeko onena plazara ateratzea zela pentsatzen zuten.
|
Nik
orduan ez neukan plazara urteteko fundamanturik, baina ezetz esateko balorerik bere ez, eta joan egin behar.
|
|
|
Euskal Ligan aritu zen lehen denboraldi hartan, behe beheko mailan, Espainiako Bigarren Mailan 2005 sasoian, eta 2006 denboraldia izan zuen estreinakoa maila gorenean. Lehen talde hartan zegoen Maite Lizaso zarauztarra —bederatzi denboraldi egin zituen Realean, eta Athleticen azken hirurak— “Duela hemezortzi urteko kontuez ari gara hizketan, eta
|
nik
orduan ez nekien Txapeldunen Liga zegoenik ere”.
|
|
|
Eta aseguruarekin lan egin behar nuela, jubilazioa edukitzeko.
|
Nik
orduan ez nion entenditzen, baina orain asko eskertzen dut".
|
|
2023
|
|
|
Hainbeste kezkatuko bazintu nire ustezko gorrotoak, zintzoa izango zinateke, gauzak gertatu bezala kontatuko zenituzke, ez orain bota duzun asmatutako kulebroi hori. Zeren, ez,
|
nik
orduan ez nekien deus" amodioaren asuntoez", zuk esan duzun bezala. Ni nerabe ia gazte bat nintzen orduan, ez nekien munduaz ezer, ez amodioaz ez beste edozertaz ere.
|