|
2004
|
|
|
Baina aurreneko behi hura ergela izan, eta gure mordoxka zenbatekoa zen galdetu ez. Ondorioz,
|
nik
ezin jakin Balantzategirako bidaiak merezi didan, zeren tristea bada jaiotetxetik urruti bukatzea, are eta tristeagoa bailitzateke despedida bide bazter ezezagun batean eman beharra. Gauza bera esaten dit Soeur Pauline Bernardettek, aspaldi honetan nire zaindaria den mojak:
|
|
|
Gu ez gara behi makal horiek bezalakoak —erantzun zidan La Vachek gertatzen ari zena kontatu nionean. Ordea
|
nik
ezin nuen lasaitasunik hartu. Etengabe, Setatsuaren hitzak gogoratzen zitzaizkidan:
|
|
2010
|
|
|
Haien askatasuna, ordea, ez zen nirea.
|
Nik
ezin nuen aurrera jarraitu, ezin nintzen atsedenleku baten bila abiatu. Itzuli egin nuen gaua baino lehen, eta hurrengo goizean kolegiora joan ikasturte berriari hasiera ematera.
|
|
|
" Zuk erabaki, David.
|
Nik
ezin dut besterik egin."
|
|
|
Ni iritsi naizenean, lehengo asteazkeneko irakurketaz ari ziren; baina Donald, tartetxo baten ondoren, nire Obabako lehen amerikanoa famatzen hasi da, eta ipuinaren irakurketa proposatu du.
|
Nik
ezin nuela esan diot, irakurtzeko berak hala nahi bazuen.
|
|
|
Don Mauricioren ahotsa entzun dut: " Korri zuek,
|
nik
ezin dut eta! Hil nazatela hemen!".
|
|
|
" Zuek guziok, denok, beharrezkoa duzue gaztelera ezagutzea; euskara ikas dezakezu eta ikasi behar duzue, baina gaztelera ere ikasi behar duzue.
|
Nik
ezin dizuet gauza asko eskaini, baina bai eskainiko dizuet espainol guzien maitasuna, eta gainera etorkizun bat Ameriketan, hango hizkuntza ezaguturik sartu ahal izango baitzarete.". 334
|
|
|
" Afrikarik gabe,
|
nik
ezin izango nuke neure burua esplikatu, eta neure arma lagunak ere ezin ditut ondo esplikatu". 387
|
|
2013
|
|
|
—Ez gero horrelakorik aipatu moztu dio Hostapek modu itsusian. Jakin, badakizue
|
nik
ezin dudala ez sendagilerik, ez sendagairik, ez erietxerik edo petrikilorik jasan. Ezta apaizik edo justiziarik ere.
|
|
|
Eta horrelaxe behin eta berriro. "
|
Nik
ezin diat makulurik erabili, hankarik ezean" aitortu omen zuen behin elbarriak berak. Kabilak larru perakaren barnealdean gorde ohi ditu asto gainera eta aulkiren batera igotzen delarik.
|
|
2014
|
|
|
—Ba, pozik egon zaitezke.
|
Nik
ezin izan dut begirik itxi.
|
|
2015
|
|
|
Baina gizon lanpetua da, iparraldean jabetza asko dituena, eta ez zait iruditzen presa handirik duenik. Jakina,
|
ni
ezin naiz agertu saltzeko irrikaz, eta beste norbait ere interesatua dagoela esanez idatzi diot berriro. Egia da.
|
|
|
Hori ezin zaio inori leporatu.
|
Nik
ezin nuen aukeratu anaiaren ordez.
|
|
|
" bizitza higarazi baitzidaten ene bulegoan, eta ene eskoletako arbelen artean. Zirkuluez, kasinoez, pasaietaz eta bilkurez,
|
nik
ezin lekukotasunik eman; ez eta lagunartez ere, ez baitut horien atxikitzeko aisialdirik eduki. Frogak aterako ditut, arren, ene denbora eta eginkizun oro okupatu duten leku bakarretatik:
|
|
|
nahiko oker eta makurkeria justifikatu dut, orain handiagoak justifikatzen hasteko.
|
Nik
ezin dut gure zinismoa aipatu, nagusi den zinismoari ez ikusiarena egiteko.
|
|
|
Oso badaezpadakoa eta mesfidantzazkoa da oraindik ere.
|
Nik
ezin dut Estatuak euskaldunekin egiten duen politikaren kalitate eskasa laudatu. Politika horren parte handi bat ‘legala’ izateak ez du kontua hobetzen.
|
|
|
Ikusiko dugu pertsonaia bere buruarekin lehian bezala, egiak eta gezurrak, memoriak eta ahazmenak lausotzen diren artean.
|
Ni
ezin naiz eszenan bizi, ez naiz eszenaren kulturakoa, ezta albistegietakoa ere. Ni memoriaren mundukoa naiz, eta memoria ez da informazioa.
|
|
2016
|
|
|
—Etzak gaizki hartu, Guiomar. Bazekiat gaurko festa hori antolatzen ibili haizela, baina
|
ni
ezin nauk hasieratik joan. Jana eman behar zieat zakurrei, eta ogiaren orea ere mugitu beharra zeukat.
|
|
|
Amain karesa goxuez
|
ni
ezin fidatu, sukalde xoko hartan nintzan fite eritu!
|
|
|
Gehienek ez zeramaten belarritakorik, kontatu zigutelako Irunen bati baino gehiagori handik tira eginez zartatu ziotela belarriaren muturra. Esan nien
|
ni
ezin nintzela kalera belarritakorik gabe irten, baina nireek ez zutela arriskurik, klipekoak zirelako. Aspaldikoa dut belarritakoekiko zaletasuna eta arreta handiz aukeratu nituen galduz gero pena gutxiago emango zidatenak.
|
|
2017
|
|
|
Beren etxetan eta errietan edukatuak diran ala ez
|
nik
ezin esan, emen ez dute alako itxura aundirik azaltzen. Oien jazkerak, oien txima ta bizarrak, aien ibillera ta jokerak eztira gustagarri.
|
|
|
|
Ni
ezin luza hemen, testiguek diotena azaltzen, baina hona bakoitzaren izenak edo deiturak, hurrenez hurren, auzian ageri diren bezalaxe: 1 Juan Manuel Goizueta (alkate ordea), 2 Juan Jose Loyarte, 3 Orendain, 4 Armendariz, 5 Larrañeta, (partidan sartu zen ordezkoa) 6 Fermin Jose Zabaleta (ezongi zegoelako partida utzi zuena, maisuaren Itzaleko semea), 7 Loperena (pilotan ari zena), 8 Jose Anto.
|
|
2018
|
|
|
|
Nik
ezin dut horrelakorik ikusi. Gehienez ere, suma dezaket Bonaparte printzearen mapa totemikoaren faszinazio ilunen bat edo.
|
|
|
Baina Martin beste modu batean ere badago gure artean. Martak badaki
|
nik
ezin dudala ulertu bera nola bizi den harekin. Ulertu, berak ere ez du ulertzen.
|
|
|
—Harreman ona duzu aitarekin, orduan?
|
Nik
ezin dezaket halakorik esan.
|
|
|
Nire gorputza haiena izan zen, trapu zikin bat bezala, edozer egin zuten.
|
Nik
ezin izan nuen ezer egin.
|
|
2019
|
|
|
—Ez, mozkorraldia gutxienekoa izan zen kasu honetan. Bere apartamentuan geunden, esan dizudan bezala, geratu gabe pisco edaten, mozkor mozkor eginda, biluzik biok alfonbra gainean jira-biraka, hasi ginen hartzen, bueno hemen txortan esaten duzue, eta bera geratu gabe hasi zen sartzen eta sartzen eta sartzen, ni ezta ohartu ere konpresa jarrita neukala, barruan, ni ezta jabetu ere tanpax hura barrura eta barrura zihoala, gero, gau hartan
|
nik
ezin nezakeen atera, ezta biharamunean ere, ezta handik bi egunera ere; beraz, Alonsori hots egin behar izan nion eta azaldu zer ari zitzaidan gertatzen, eta azkenean, biok joan behar izan genuen sendagilea den bere lagun batengana, Carrizosa doktorea deitzen zen, eta esan, aizu, begira, Juan Luis, ea baduzun hau ateratzea eta abar eta medikuak, baina tira, baina zer da hau. Baina, erotu al zarete?
|
|
|
Patrizio hizketan ari zen norbaitekin, edo zerbait egiten, ez dakit, eta orduan jabea, madrildarra, inguratu zitzaidan eta esan zidan: begira, mesede bat eskatu behar dizut,
|
nik
ezin nezakeen jakin zer nahi zuen, uste nuen zerbait larria izango zela, zerbait garrantzizkoa, eta esan zidan: nire emaztearen bila joan beharra dago, egingo al zenidake mesede hori?
|
|
|
Bat batean, nik buru izugarri handia ikusten nion frantses hari, erraldoia, eta buru hura, ene irudiz, handitzen ari zen. Salak, saloi handi hark, laurogei metro karratu izango zituen erraz, eta hala ere egiten zitzaidan frantses hari burua ez zitzaiola bertan kabitzen, buru erraldoia baitzeukan, gero eta handiagoa gainera, gela osoa hartzen zuena, salaren ertzetaraino iristen zen buru handi hura, eta lehertzera zihoan, garbi nekusan, globotzarra bailitzan, eta
|
nik
ezin nuen hura gehiago jasan, zutitu nintzen eserlekutik eta frantses hura eserita zegoen lekuraino inguratuz esan nion: ezin zaitut gehiago jasan, buru handi horrekin, buru erraldoi horrekin, munstroa dirudizu.
|
|
|
litzake, banan bana, zerrenda honetan ageri diren pertsona deituren eta etxe izenen aipamena egitea, askotan elkar nola argitzen duten erakutsiz, baina
|
ni
ezin hasi hemen, aresoar erneak berak nik baino hobeki egin lezakena egiten. Bakar bakarrik esan, Bruñaga(?) deitura Iruñaga izanen dela, nire ustez.
|
|
|
Gero, etxe izenik aipatu gabe, soldadu bakoitzaren datuak ematen dira, banan bana, baina
|
ni
ezin hasi hemen datu horiek sartzen; bai ordea aipatu, tartean ageri diren datu batzuk. Hasteko kanpora lanera ateratako batzuenak:
|
|
|
Kontu nahasi samarrak, gero zuzen eta garbi pagatzeko, batez ere, kontuok jaso zituen eskribau berak paga beharrak izatean. Baina tira,
|
nik
ezin miraririk egin hirurehn urtera, orduko okerrak zuzentzeko. Honatx paperak dioena faksimilean:
|
|
|
Horra, beraz, 1678ko apeoan Leitzako herriz kanpotik ageri diren bordak eta etxeak. Noski ematen direla datu eder askoak herriko etxeen eta beuren jabeen edo maizterren gainean ere, baina,
|
ni
ezin luza gehiago hemen. Zuk segi nahi baduzu borda kontuon osagarri etxeenak ere aztertzen.
|
|
|
Zena zelakoagatik,
|
niri
ezin hobeki etorri zait, garai hartako bordarien legedia nolatsukoa zen ikusteko Leitzan, eta zuri ere halaxe etorriko zaizula uste dut (LUA, 32/ 1):
|
|
2020
|
|
|
Eta somatu nebazan nik torre bildurgarriko atea untzatzen; beraz, semeai arpegira so egin neutsen tutik esateka.
|
Nik
ezin negarrik egin, oiñazeak arri biurtua neukan-eta; semeak, bai negar egen, eta eneAnselmotxukesan eustan: —Zer dozu, aita, orrela begiratzeko?
|
|
|
Alan be,
|
nik
ezin negarrik egin; ezta, ez neban egun guzti aretan itzik erantzun, ezta urrengo gabean be, beste eguzkiak ludia argitu eban artegiño. Aren erraiñu erbal bat espetxe naibagetsuan sartu ta lau arpegi areitan neureak euki bear eban itxura larria ikusi nebanean, etsi etsian neure eskuak aginkatzen asi nintzan.
|
|
|
"
|
Ni
ezin naiz haien alde egon, ez nago Kalibanen garaipenaren alde". 102
|
|
|
" Badago egunean ordu bat, arratsetik gauera, iluntzen hasten denean, orduan gauza handi bat sentitzen dut,
|
nire baitan
ezin dudana bildu. Gauza oso fisikoa da, barruak barruan kabituko ez balitzaizkit bezala.
|
|
2021
|
|
|
|
Nik
ezin zittubet sekule tripekiyek jan, tejube artzen ziobiet eta.
|
|
|
(
|
Nik
ezin ditiat sekula tripakiak jan, teiua hartzen zieat eta.)
|
|
2023
|
|
|
" Deitu zidaten esateko Markos balkoira irten zala biluzik, esanez puto amoa zela matematiketan.
|
Nik
ezin nuen sinestu, esaten nuen gezurra zela, izango zela beste gezurren bat. Baina azkenean ohartu nintzen baietz, egia zela.
|