|
2000
|
|
|
Begiz begi egin nion.
|
Nik
ez bezala, ganberako mahai gaineko lanpararen argi motelpean haren bisaiak ez zuen inolako irritsik adierazten, ezta hiru minutu lehenagoko tristura mugagabea ere, erabateko lasaitasuna baizik. Erantzunak berehalakoa eta baiezkoa behar zuen.
|
|
2003
|
|
|
Donostia inguruko baserri batekoa zen, bera izan zen neure euskara motela hizkera bizi eta naturala egiten lagundu zidana. Elbarritasun bat zeukan arren oso ongi ibiltzen zen mendian eta,
|
nik
ez bezala, asko zekien zuhaitzez eta txoriez. Ez zen gurekin batera erori, baina ez zuen luze iraun atxilotua izan gabe.
|
|
2005
|
|
|
Ez, urduriago ipini baino ez dut egingo. Demagun lehenago Ainararen etxetik igarotzen dela, edo hari ordua esan diotela
|
niri
ez bezala, bila joateko... Ez da zuzena, ni haren seniderik hurkoena naiz.
|
|
2006
|
|
|
Enplegua atzemanen zioten elizan, armadan edo gortean, isuria nora agertzen zuen eta hartaraxe. Migelek,
|
nik
ez bezala, txiki txikitatik jakin zuen zein zen bere etorkia eta zein bere etorkizuna.
|
|
2008
|
|
|
Zuretzat,
|
niretzat
ez bezala, sexua ez da garrantzitsua. Gehiago du tramitetik.
|
|
2009
|
|
|
Besapeak ez ezik, kirats izaten ohi zen Henrikeren ahoa ere.
|
Ni
ez bezala, hura baratxuriak zoratzen. Charlotte ez zen alderdi guztietan irabazian atera.
|
|
|
Are jakin min handiagoa Nafarroako erregeren eta Alençongo dukearen arteko, adiskidantza berriaz?. Oporrik utzi nuen, hark
|
ni
ez bezala. Haren mesedeari ordainik eman gabe harrapatu ninduen loak.
|
|
|
Bere eskuz eginik zituen poesia batzuek ireki zizkioten Louvreko ateak. Inork ez zion eskatu,
|
niri
ez bezala, bere fedeari uko egiteko. Henrikek, berriz, gauza bakarra:
|
|
2010
|
|
|
Zuk zeure aukera egin zenuen, Damaso: ulertu ere, ulertzen zaitut maila batean, euskara galdu eta erdararen munduan erosoago sentitzen baitzinen, ni bezalaxe, bestalde, baina,
|
ni
ez bezala, zuk ez zenuen euskararekiko halako sentiberatasun berezirik erakutsi?, baina ez esanarazi niri, Baroja eta Unamunorekin batera, harritzekoa ere bada, nola biek ala biek, hain kontraesanzaleak izanik, ez zuten gai honetan irristadarik egin!?, prozesu osoa naturala izan dela, bortxarik eta zapalketarik gabekoa, datuak hor baitaude, eta bilatu nahi duenak goizago edo beranduago aurki baitezake aurkitzekoa:
|
|
|
Izan ere, biotan zaharrena ni nintzen arren, gutxitan begiratzen zidan Heinrichek behetik gora, adinaren legeei jarraiki? naturak aurkako norabidea jorratua zuelako, ausaz, Heinrich,
|
ni
ez bezala, bizkar zuta baitzen, buruzuta ere bai, ondorioz; aldi hartan, aldiz, behetik gora begiratzen zidan Heinrichek. Eta zauria edo zauriaren orbaina erakusteko eskatzen zidan.
|
|
|
Bibi, baina, beste arrazoi bategatik zegoen harrituta? baita,
|
ni
ez bezala, minduta eta nahigabetuta ere, nola egin zezakeen orbetarron buruak birao, Jainkoaren izen garbia guztiz kakaztuz!?, nahiz eta aitak berandu gabe gozatu zuen haren nahigabea: –Barkatu, Bibi.
|
|
|
nola ez, bada, hura bere bizitzako ametsa izan bazen, orduantxe gauzatu zuena! , haren atsegina, aurpegieran eta ahotsaren tonuan igartzen zitzaiona, aginduak batera eta bestera igortzen zituenean, transatlantiko baten kapitain gogoasea balitz bezala?!?; bestetik, triste ikusten nuen, Teok,
|
nik
ez bezala, miretsi egiten baitzuen aita, baita gurtu ere: hain kezkatuta zegoen aitaren osasunarekin, non bere gain hartu baitzuen hura suspertzeko ardura.
|
|
|
nire kasuan, ez aitak bekatu mortala egin zuela pentsatzen nuelako, Jainkoari kaka egitea, egitea ez bezala baitzen niretzat ordurako, Jainkoaren existentzian sinesten ez nuenez gero... baina bai ezustekoaren gaineko ezusteak harrapatu ninduelako, Jainkoa izaki infinitua baitzen gurean, ezin uki zitekeèn oinarri guztien oinarria, laudorio eta alabantza baizik merezi ez zuena, loreak eta lore urrinak, apoak eta sugeak eta kiratsa heretikoentzat eta antzeko jendilajearentzat utzita... entzun ere, entzun nion behin batean aitari, gizaki jainkogabeen eta biraolarien kontra birao egitea —berak ohi zuen bezala— otoitz egiteko modu bat zela, nahiz eta otoitz egiteko modu berezi hura berarentzat zuen bakarrik —hitz itsusiak ere demokrazian galtzen du bere indarra, guztien ahotan jartzen denean—, bera baitzen, azken batean, etxeko lehena, bere lehentasunak zituena, Teofilo Mariak ere, denborarekin, aitaren jokabidea berea egingo zuen arren, apurka apurka. Bibi, baina, beste arrazoi bategatik zegoen harrituta... baita,
|
ni
ez bezala, minduta eta nahigabetuta ere —nola egin zezakeen orbetarron buruak birao, Jainkoaren izen garbia guztiz kakaztuz! —, nahiz eta aitak berandu gabe gozatu zuen haren nahigabea: " Barkatu, Bibi.
|
|
|
Zuk zeure aukera egin zenuen, Damaso: ulertu ere, ulertzen zaitut maila batean, euskara galdu eta erdararen munduan erosoago sentitzen baitzinen —ni bezalaxe, bestalde, baina,
|
ni
ez bezala, zuk ez zenuen euskararekiko halako sentiberatasun berezirik erakutsi—, baina ez esanarazi niri, Baroja eta Unamunorekin batera —harritzekoa ere bada, nola biek ala biek, hain kontraesanzaleak izanik, ez zuten gai honetan irristadarik egin! —, prozesu osoa naturala izan dela, bortxarik eta zapalketarik gabekoa... datuak hor baitaude, eta bilatu nahi duenak goizago edo ber... makilak, eraztunak eta armak; zeure idazkiaren memento batean —nirekin gai honetan adiskidetzeko edo—, onartu ere onartzen duzu euskarak aurrera egin duela, baina berehala jarri dizkiozu mugak, euskara, suspertu arren, bigarren mailakoa izatera kondenatua balego bezala —mahaipeko errealitatea deskribatzeko hizkuntza ezin egokiagoa dela esatea bakarrik falta zitzaizun, etxeko katuak eta txakurrak lagun... sagu despistaturen bat ere bai, beharbada, alfonbrari itsatsitako zorriak eta tximitxak zer esanik ez! —, Euskal Herria Espainiaren Batasun Sakratuaren mende betiere.
|
|
|
Izan ere, biotan zaharrena ni nintzen arren, gutxitan begiratzen zidan Heinrichek behetik gora, adinaren legeei jarraiki... naturak aurkako norabidea jorratua zuelako, ausaz, Heinrich,
|
ni
ez bezala, bizkar zuta baitzen, buruzuta ere bai, ondorioz; aldi hartan, aldiz, behetik gora begiratzen zidan Heinrichek. Eta zauria edo zauriaren orbaina erakusteko eskatzen zidan.
|
|
|
nola ez, bada, hura bere bizitzako ametsa izan bazen, orduantxe gauzatu zuena! —haren atsegina, aurpegieran eta ahotsaren tonuan igartzen zitzaiona, aginduak batera eta bestera igortzen zituenean, transatlantiko baten kapitain gogoasea balitz bezala...! —; bestetik, triste ikusten nuen, Teok,
|
nik
ez bezala, miretsi egiten baitzuen aita, baita gurtu ere: hain kezkatuta zegoen aitaren osasunarekin, non bere gain hartu baitzuen hura suspertzeko ardura.
|
|
2011
|
|
|
Ez ninan hik baino hobeto asmatuko gure artekoaren zer nolakoak azaltzen, elkarrenganako maitasuna hobeto deskribatzen; ez, ez huen hitz hori erabili, bazekinat kariñotik eta galduta nola ibili ginen gau osoan, bakanegi erabiltzen dugun beste hitz horren itzuri, neuk maitasuna zer den ere ez nekiela esan eta gero. Polita izan zunan hori hiri entzutea, baina nik une hartan alde batera nahi nuen bion egoera ere ekarri hidan gogora, lagunak, inguruaren trabak, hire mugak?
|
nik
ez bezala, garbi aski baiheukan muga horiek, gau hartan behintzat, bi ohe haien arteko tarte hotzean zeudela, nahiz hala onartu ez?, hire gogo bihotzak bestetan hituela. Hik emandakoaren ordain, berriz, niregandik ez esanak baino ez hituen jaso, neure baldarrean isil jarioa baino ez baitzitzaidan isuri hiregatik sentitzen nuenaren adierazgarri.
|
|
|
Bere herrian jende gehiena Francoren alde bazegoen ere, ehun eta berrogeita hamar bat laguneko taldea eratu, eta hementxe azaldu ziren:
|
nik
ez bezala ideiak garbi, eta beste moduko erabakitasuna haiena! Eta, zer diren gauzak, emakume horrek donostiar bat topatu zuen tiro artean, eta harexekin ezkondu zen gerra bukatutakoan.
|
|
|
Mojak traste zaharrak gordetzen ziren ganbara goitik behera arakatu ondoren topatu zituen biak, eta galdera gehiegi egin gabe lagundu zidan Birjiliori dena eramaten. Ama Nagusiak eman zion nire eskariaren berri, hark
|
nik
ez bezala ikastaro berri baten aitzakia erabiliz. Hornikuntzakoak, horrelakotan mojek erakutsi ohi duten obedientzia zintzoaz bete zuen agindutakoa.
|
|
2012
|
|
|
Inoiz ez bezala topatu nuen Ola txosna haren barruan.
|
Nik
ez bezala, berak bazuen barra baten atzean egoteko gaitasuna. Izerditan blai egon arren, etengabe zeukan irribarrea aurpegian.
|
|
2013
|
|
|
Nire erregetza laburraren ondoan Henrike berpiztu zenean, La Force harekin zen, Sena ugaldearen ertzetan. Geroztik, Nafarroako erregeren kapitain handienetarik zen,
|
ni
ez bezala.
|
|
|
Morèze zegoen begiraleen buru.
|
Nirekin
ez bezala, lasaitasun handiz mintzo zen.
|
|
|
–jarraitu zuen, harrotasunez?.
|
Nik
ez bezala, gure amak Joseren bizipen mordoa gogoratuko zuen, hemen egokitu izan balitz. Di da batean kontatuko zizkigun anekdotak, eta xehetasunik ahantzi gabe....
|
|
2014
|
|
|
Bere borondatez sartu zen hemen (beste guztiak ez bezala;
|
ni
ez bezala). Ni iritsi nintzen gauean heldu zen, ni baino hogei minutu arinago.
|
|
2015
|
|
|
Mafiak iritsi ziren gero, armak, puterioa, pateren kontua, droga, fama errazaren lurrina. Gaztetxoak ibiltzen ziren zapata lotzen eta,
|
nik
ez bezala, kobratu egiten zuten zerbitzu bakoitzeko. Hainbesteko bat.
|
|
|
Ezin ulertu ohi du gizon arruntak, ni bezalako gizaseme goitiarrik bizi daitekeenik mundu anker honetan.
|
Nik
ez bezala, egunerokotasunean galdurik, ezkurra baizik ez baitu amets gaurko gizakiak. Gizaki gaiztatuak, alferrik galduak, atzera pausoan abiatutakoak.
|
|
2016
|
|
|
Malnatek bere ahots lasai, apal eta burrunbariaz hitz egiten zuen. Baina Micòlek,
|
nik
ez bezala, inoiz ez zion jaramon handirik egiten. Etengabe aritzen zitzaion burlaka, zirika, adarra jotzen.
|
|
2017
|
|
|
Besagainak min ematen zidan berriz, espero gabeko ariketarekin zigorturik azken bi orenetan. Nire lagun berriak ez zuen,
|
nik
ez bezala, janzteko presarik hartu. Niri bizkarra emanda, armairua arakatzeari lotu zitzaion.
|
|
|
Eta hurrena berriz, Ken zenbateraino ari zen asaldatzen ohartu zenean, ezetz, seguru aski legea ez zela harentzat hain gogorra izango esan omen zion. Beharbada
|
nirekin
ez bezala, harekin arinago jokatuko zutela eta hogeitamar edo berrogeiren bat urte besterik ez ziotela botako.
|
|
|
Nolanahi ere, esango nuke baietz, irakurle zaitudala, eta hala bada irribarre egin dezakezu lerroon gainean, beharbada zuk zeuk uste baino hobeto ezagutzen zaitudala esan nahiko bailuke horrek; izan ere, zu ere, ni bezalaxe, giza arimaren barreneraino iristeko irrikitan bizi izan zara beti, jakintzaren harra eraman duzu beti zeure baitan, eta gauzen jatorria eta funtsa ezagutu beharra sentitu zenuen gaztetatik barru barruan. Horrexek eraman zintuen gaur egun zaren ikerlari ospetsua izatera,
|
ni
ez bezala, neure ezagutu beharra haragi hezurretan bizi eta sufritu baitut beti; mami mamian, ordea, bataren zein bestearen berbera dela esango nuke, irudi, txanpon edo ate baten bi alde balira bezala, zuretzat alde ona eta niretzat txarra baldin badira ere; zeren, nire izaera suharrak giza izatearen makurretan hezurretaraino busti eta are itotzera eramaten banau, zuk berriz, zuhurrago izaki, zeu... Horrexegatik uste dut, ez, badakit, zu oraintxe bertan paperok irakurtzen ari zarena, esku batez aitarenka baina besteaz atzamarra lerroz lerro eramanez, hitz bat bera ere galtzeko beldurrez.
|
|
|
Azken hauetakoak ziren ia ia beti, eta, halako nazka eta izu apur bat eman arren, azkenerako guk geuk ere ikasi genuen ziraun zozo haiek akabatzen, makilaz goitik behera jo eta gero berriz igitaiaz edo burua moztuta. Kalean jaiotakoa zara zu,
|
ni
ez bezala, eta kontu hauek denak berriak izango zaizkizu akaso; guretzat, berriz, eguneroko jatena, egunaren argia eta gauaren iluna bezain gauza ezaguna; ez pentsa, hala ere, inor gutxietsi nahian ari naizenik, onartu beharra baitago zuek, kalekumeok alegia, kultura handiagoa duzuela beste gauza askotan, eta guk ez bezalako heziera, gizabidea. Baina arrastotik ari naiz ateratzen berriz ere.
|
|
|
Grebak greba, osorik gainditu zuen ikasturtea Jontxuk,
|
nik
ez bezala, eta gogotik onartu zuen aitaren oparia.
|
|
|
Batzuetan itsasgorarekin martxan jarriko naizen ideiarekin egiten du amets. Nereak,
|
nik
ez bezala, metaforak erabiltzen ditu pentsatzen duena azaltzeko. Ni deskripzio errealistak egiten saiatzen naiz, nire kazetari sen eskasa zerbaitetan nabaritu behar delako.
|
|
|
Biok konpartitu behar genuen itsulapikoan ez zuen sekula dirurik sartzen,
|
nik
ez bezala; baina atera, ateratzen zuen, inork ikusten ez zuenean, zulotxotik labana bat sartuta. Jostailuak ordenatu gabe uzten zituenean, aitak errieta egiten zigun, eta jostailuak zaborretara botako zituela mehatxu egin.
|
|
2018
|
|
|
Arreba izan da aitaren kutuna, oroimena dudanetik; beti ematen zion arrazoia, are nerabezaroan sartu zenean ere, hori omen da gurasoen aurka altxatzeko unea, ezta??, eta aitak,
|
niri
ez bezala, ez zion sekula eskua jaso. Ez da batere ustekabekoa, beraz, gurasoen proposamenari lehenengoan baietza eman izana.
|
|
|
Jaiki nintzenerako, aita zain neukan sukaldean, zutik, besoak gurutzean, kopeta soilduak ohi baino zimur gehiago marrazten zituela. Inoiz gurekin esertzeko ere astirik ez zuenak amaren eta bion arteko ikusezina konpondu nahi zuen bere modura, eta,
|
nik
ez bezala, zehatz mehatz pentsatuta zeukan plana.
|
|
|
Nik, egia osoa esan behar bada, arrastorik ez nion jarraitzen ordurako. Bere motibazioak nazka nazka eginda nindukan,
|
nirea
ez bezala, gorantz zihoalako. Akituta nengoen.
|
|
2019
|
|
|
Alde batera inbidia ematen didazu: ez bakarrik etxetik, herritik, familiatik eta kristo guztitik urruti joan zarelako; hori ere miresten dizut, baina are gehiago zer nahi duzun argi edukitzea,
|
nik
ez bezala. Tira, ez dezadan neure burua zigortu:
|
|
|
Ostiralean, Berria egunkarian Sechu Sende soziolinguistari elkarrizketa egin zioten. Nik bezala, orain idazteko darabilen hizkuntza ez zekien etxetik, baina,
|
niri
ez bezala, modu liluragarrian sortu zitzaion hura ikasteko gogoa. Kontatzen duenez, eskolan ouija saio bat egin bitartean Castelaoren espirituarekin jarri ziren harremanean, zeinak banan banan galdetu baitzien ea galegoz egiten zuten.
|
|
|
Ez genuen denbora asko egin elkarrekin, gaueroko nire mozkorrak eta parrandak ezin eraman eta, kontrabandista batekin alde egin zidan. Hura ere ez zuen, noski, gauez ikusiko, baina gutxienez,
|
ni
ez bezala, goizean dirua kolkoan zuela etxeratuko zen, hats zorabiagarri batean bildutako barre ozen batez ematen dio amaiera kontaerari.
|
|
2021
|
|
|
Entsaladari ekin bitartean, Manezuren jario atergabearen pean hura hiltzeko arrazoiak errepasatzen hasi nintzen: ez zitzaidan sekula gustatu; esaten zutenez ez zituen egindakoak pagatu,
|
nik
ez bezala; zortzi urterekin nahikoa izan zuen; armagabetzearen alde zeudenen buru izan zen presoen artean; eta horren ordainez, Gasteizko parlamentaria zen orain; ez zuen kontuan izan presoen iritzia; eta bakegile ageri zen; eta edozeren gainetik bera bezalakoak izan ziren egin genuena egitera bultzatu gintuztenak. Emakumea baiezka ari zitzaidan irribarrez, eta susmoa nuen azkeneko arrazoiarengatik zela.
|
|
2023
|
|
|
Lehenengoz, porrot egiteko arriskuak ez nau kezkatzen. Arrakastarako aukera berari uzten diot, zeina,
|
ni
ez bezala, inoiz baino gogorrago ari den saiatzen ekainean zientzia politikoetako lizentzia ateratzeko. Hori beste xederik ez duela, bere baitara biltzen da, eta ni, bien bitartean, urtzen ari naiz, sorgortzen.
|