|
2000
|
|
|
zerbait arrunta, gertakizun historikorik ez. Izan ere,
|
nahiz
gizona Zesarbera izan, gertaerak ez zukeen deus historikotik, baldin Zesar tripako min gaizto batuxatu nahian txango balebil. Unea historikoa da gaueko txangozalea estatu kolpe batezari delako gogoetan, gerra zibilaz, Erromaren konkistaz eta mundua mendean hartzeaz.Historikoa da, Zesarrek hori dena egiteko proiektua duelako, hori guztia oraindiketorkizunean baitago.
|
|
2001
|
|
|
Amatu horrek, bidea utzi ez badut, erabilera berezia du, maitatuk eta ez bezalakoa, eta maila ere bai, erabilera bezain  berezkoa. Hitz horrek, hona erraz gezurtakizun den ustekaria, ez du gehienbat âsekula ez duela esaten ez naiz ausartzenâ" haragizko" kutsurik.  Beste moduz, ez zuen garai hartako mutilak
|
nahiz
gizonak aldameneko neskatxa nahiz emakume hazia, ezkongai adina ezkondua (barka, orain, ez dakit zer sasi arrazoigatik, ezkongabe entzuten dena) gogoan edo/ eta eskumenean zuenean erabiltzen. Egitate hori, amatzea alegia, Jainkoari, Jainkoarengandikako legeari, Ama Birjinari eta horrelakoei zor zitzaien.
|
|
2002
|
|
|
Konformaerraza naiz ni neurez, eta ez nion sekula trabarik ipintzen hark erabakitakoari. Are gutxiago gure egoeran, zeren gu emazte Pilar eta biok, alegia haien udaro udaroko gonbidatuak baikinen euren etxean, eta gonbidatu izateak
|
nahiz
gizonak anaiak eta andreak ahizpak izan haien azpiko egiten gintuen, neurri batean bederen, eguna nola antolatu erabakitzerakoan. Nik ez nuen batere sufritzen horregatik, eta emazte Pilarrek ere ez.
|
|
2004
|
|
|
Eta balkoiko itzal hura ere han izaten zen. Baina,
|
nahiz
gizon puskak behin ere baino bizkorrago eta sentituago kantatu zu zira zu ekhiaren paria, liliaren floria, itzalak ez zion amorerik ematen. Balkoi hark Troia ematen zuen, murailaz gordea eta zabalezina.
|
|
2005
|
|
|
Pertsonaia ospetsuak miresten ditugu, onenean ere gizadiari mesede handiren bat egin diotenak, eta okerrenean, berriz, beren ergelkeria besteren lelokeria pizteko erabiltzen dutenak, lelokeria hori giza arimaren bazterrik ezustekoenetik agertzen baita. Pertsonaiak mirestea baino,
|
nahiz
gizon edo emakume handiak izan eta berebizikoren bat egin, hobe deritzot gertuko pertsonak miresteari, bizitza eta arima nirekin partekatzen dutenak alegia; miretsi, esate baterako, Anaren langiletasuna eta irmotasuna, Joxe Mariren kemena, aitak amari eta niri zigun maitasun isila, zenbat eskertu nion plazako besarkada estu hura, hainbeste denbora haren gorputzean ezkutaturik egon eta gero!?, ama... Adelaren gizatasunak, hain zuzen, barru barruan zizelkaturik utzi zidan arrastoa, nire izen ezkutuan.
|
|
2006
|
|
|
Egoera honetan dagoen langile orok ez dauka prestazioa jasotzeko eskubiderik, legeak prestazioaren onuradun izateko zenbait baldintza eskatzen duelako.GSLOren 133 ter artikuluaren arabera, sorospenaren onuradunak izango dirainorentzat lan egiten duten langileak, emakumeak
|
nahiz
gizonak, aipatutako atsedenaldiak badituzte, baldin eta Gizarte Segurantzan afiliatuta eta altan, edo altarenpareko egoeran badaude. Onuradunek egiaztatu behar dute erditu, familian hartzearen inguruko erabaki administratibo edo judiziala izan zein adopzioa eratzekoebazpen judiziala izan baino bost urte lehenagoko epean, gutxienez, 180 egunetankotizatu dutela.
|
|
|
Gaztelaniaz genero femenino plurala erabil daiteke gizon eta emakumeak adierazteko, emakumezkoenak gizonezkoak baino ugariagoak direnean, eta gaurko errealitateangehienetan emakumeak dira eskubide hauek erabiltzen dituztenak. Beraz, arauakemakume langileen eskubideak aipatzean emakume
|
nahiz
gizonei erreferentziaegiten diela uler daiteke. Egia da lan arauak gizonaren eta emakumearen artekoberdintasuna azpimarratu nahi duenean honelako zerbait esaten duela:
|
|
|
Egia da lan arauak gizonaren eta emakumearen artekoberdintasuna azpimarratu nahi duenean honelako zerbait esaten duela: «hemenaraututakoa langileen eskubide indibiduala da, emakume
|
nahiz
gizona izan». LEren37.4 artikuluan ez dago horrelakorik, literalki hauxe dio:
|
|
|
Gutxienez lanaldiaren iraupenarenherena eta gehienez erdia murriztuko da. Lanaldiaren murrizketa hau langileeneskubide indibiduala da, emakumea
|
nahiz
gizona izan. Hala ere, subjektu eragileberdinaren ondorioz enpresa bereko bi langile edo gehiagok eskubide hau sortukobalute, enpresariak mugak jar diezaizkioke eskubide honen aldibereko erabilerari, enpresaren funtzionamenduan oinarritutako arrazoiak emanez (LE 37.5 art.). Langileak erabakiko du lanaldiaren murrizketaren iraupena, kontuan izanda, enpresariari hamabost eguneko aurrerapenarekin esan behar diola zein egunetanberreskuratu nahi duen bere betiko lanaldia.
|
|
|
Bestalde, legeak argi esaten du «eszedentzia hau langileen eskubideindibiduala dela, emakumea
|
nahiz
gizona izan». Artikulu honek amaren eta aitarenarteko berdintasuna argi eta garbi aldarrikatzen du eta seme alaben arretan aitareninplikazioa posible egiteko funtsezko araua ezartzen du.
|
|
|
Eszedentzia hau langileen eskubide indibiduala da, emakume
|
nahiz
gizona izan. Halaere, subjektu eragile berdinaren ondorioz enpresa bereko bi langile edo gehiagokeskubide hau sortuko balute, enpresariak mugak jar diezaizkioke eskubide honen aldibereko erabilerari, enpresaren funtzionamenduan oinarritutako arrazoiak emanez (LEren 46.3 artikuluaren hirugarren pasartea).
|
|
|
Gainerakoak ez ginen alferkerian gelditu. Handi nahiz txiki, emazteki
|
nahiz
gizon, denendako bazen lana. Kulebrinak armategitik atera eta almenetara eraman.
|
|
|
zerbait arrunta, gertakizun historikorik ez. Izan ere,
|
nahiz
gizona Zesar bera izan, gertaerak ez zukeen deus historikotik, baldin Zesar txango balebil tripako min gaizto bat uxatu guran. Unea historikoa da gaueko txangozalea Estatu kolpe batez ari delako gogoetan, gudu zibilaz, Erromaren konkistaz eta mundua mendean hartzeaz.
|
|
2009
|
|
|
Hurrengo fasean, diskurtsoa aldatu zuen: " Ikasi nahi duten guztiei erakutsi diet, andre
|
nahiz
gizon". Hamabost lagunek jardun genuen harekin ikasten.
|
|
|
Ondikotz, ez da behar bezain jarraikia izaten. Berehala aspertzen da, gauzez
|
nahiz
gizonez. Ederki dakizu gaurgero.
|
|
|
Epaitegiaren aurrean Lizunkeriaren legeak leloa zeramaten pankartak jarri zituzten manifestariek atzo, Khartumen. Ez askok, baina batzuek galtzak jantzi zituzten protestarako, hainbat emakumek
|
nahiz
gizonek. Zain zeuden bitartean, horixe bera egiteagatik Lubna Ahmed Hussein kazetariari 40 zigor kolpe ezarri erabakitzen ari ziren epaileak.
|
|
2010
|
|
|
Handik ez zeukala zertan alde egin, ederki asko zegoela bera eta, inork alde egitekotan, sartu berria zeukan mingain beltzak behar zuela esan zian Anttoni begira. Tximista bezalako begirada zorrotza bidali zioan Anttonek, baina ez zen aurre egiten ausartu,
|
nahiz
gizonaren erantzunak harroxkorik koldarrenaren parean utzi zian plaza hartan. Ziur nagok ez ziola egundo barkatu.
|
|
|
Duela hogeita hamar urte nire amarekin lanean aritu zen bulego berberean eta egun hirurogeita hamarretik gora dauzka, baina emakume guapa dago oraindik. Zahar etxetik dator; duela bost urte senarra bertan dauka eta egunero joaten zaio bisitan,
|
nahiz
gizonak ez duen inor ezagutzen, ezta emaztea ere.
|
|
|
Goizeko kafea hartzera okindegira datozen bezeroen artean ohiko berriketa gaia izaten da. Herrian ilusioa piztu du traineruaren ibiliak; gazte, heldu, adineko, emakume
|
nahiz
gizon, hizpiderako gai nagusietakoa da kafetegian. Lana ongi egiten ari direla diote denek, eta garai bateko giroa sortzen ari dela herrian.
|
|
2011
|
|
|
Umorea gizartearen isla ez da eta hori da arazoa, emakumearen errealitatea ere ikusgarri egin behar da. Ikusezintasunean dauden errealitate horiek ikusarazi eta hortaz umorea emakume
|
nahiz
gizonek egin dezaketen zerbait dela uste dut.
|
|
2012
|
|
|
...rengo egunean ere gogotik egin zuen euria, eta ezin izan nintzen kanpora joan, baina burua lasaiago nuenez gero, zer egin nuen pentsatzen hasi nintzen, kontuan hartuta, uhartean era horretako lurrikarak izaten baldin baziren, nintzela leize zuloan bizi, eta txabola txikiren bat egin nuela zabaluneren batean, han egina nuena bezalako horma batez inguratua, eta hala babestua egongo nintzela animalia
|
nahiz
gizonen erasoetatik. Eta erabaki nuen, nengoen lekuan geratzen banintzen, batean ez bazen bestean, bizirik lurperatua bukatuko nuela.
|
|
2013
|
|
|
" Se quedaron muertos a manos de nuestros soldados seis de aquellos miserables* indios, y fue evidente maravilla, que no fueran de los nuestros los difuntos, y yo uno de ellos". Miresgarria izan zen, halaber, indioek hainbeste dardo jaurti arren sesioa eragin zuen soldaduari, bakar batek ez ziola eman,
|
nahiz
gizona kankailu bat izan," de disforme y agigantada estatura".
|
|
2014
|
|
|
Lehen marmarrarekin batera, neskak erabaki zuen hura unibertsitateko ikasle bat baizik ez zela; Edithek hogeita bi urte zituen, eta, nolanahi ere, dantzaldi hark, halakoetan lehena gerraz geroztik, beste zerbait ekarri zion gogora, ideia elkarketen erritmo bizi harekin: beste dantzaldi bat eta beste gizon bat,
|
nahiz
gizon harenganako sentimendua begirada betiluneko ameskeria nerabe bat baino gehiago ez zen izan. Edith Bradin maitemintzen ari zen Gordon Sterrett en oroitzapenarekin.
|
|
|
Indarkeria sinboliko nahiz fisikoguztia pairatuko dutenak emakumeak dira. Eta patriarkatuak gizonezkoei ezarritakozeregin horretan laguntzaile, berriz, gizonezkoen hegemonia legitimatzen laguntzenduen oro da, emakume
|
nahiz
gizon. Eta aurkariak, berriz, bidegabekeria ikusi etaemakumearen berdintasuna aldarrikatzen duten gizon nahiz emakumeak.
|
|
|
Bertsotarakogai bilakatzen zen emakumea, txantxarako aukera, bertsokideari ateraldi errazaeskaintzen zitzaion. Publikoa ere modu horretan baldintzatzea ez bide zen egokia.Hobe, besteekin bat egitea, besteon artean, mutil
|
nahiz
gizonen artean, beste batizatea.
|
|
2015
|
|
|
Estitxu eta biok gabiltza erakustaldietan, baina zaila dago jende gehiago animatzea. Kanpotik gogor itxura duen kirola da, baina, gustatuz gero, jendea animatuko nuke probatzera.Zergatik egiten du emakumeak atzera plazatik. Nik uste jendeak lesioen beldurra duela, emakume
|
nahiz
gizon. Guregana etortzen denak ikusten du nola prestatzen garen, eta iritzia aldatzen du.
|
|
2016
|
|
|
Lau samarra da, baina elur geruza handiak egiten du nekagarri eta deseroso. Baina hasieratik ezarri duen erritmo geldo bezain konstanteak
|
nahiz
gizonak daukan sasoi onak arazorik gabe daramate aurrera inspektorea.
|
|
|
Puntu ahularen arazoak, bere familiaren ostatuan entzundako kanpai istorio bat gogorarazten zion. Kanpai bat erori zela Obabako elizaren dorretik, eta pitzatu eta soinu onik gabe gelditu, eta orduan herriko jendea kanpai hura txikitzen hasi zela mailuarekin edo borrarekin kolpeka, hain zuzen ere bestela ezin zelako urtzera eta berregitera eraman; ez zutela lortu, ordea,
|
nahiz
gizon indartsuenak lan hartan aritu, eta azkenean, jadanik herrian denak etsita zeudenean, kanpaigilea bera azaldu zela mailu koxkor batekin; eta eman ziola kolpe bakar bat mailu koxkor harekin, eta kanpaia, magiaz bezala, hamaika pusketa egin zela bat batean. " Kanpaiak bere puntua izaten du, eta han jo behar zaio", esan omen zien kanpaigileak harrituta begiratzen ziotenei.
|
|
2017
|
|
|
XV. mende hasieran predikari eta estatu gizonek [Florentzian] zinez sinesten zuten inongo hirik zuela luze iraun emakume
|
nahiz
gizonek itxura berdina bazuten[?] mende [bat] geroago, euren buruari galdetzen zioten [hiriak] iraun al zezakeen goi mailako emakumeak eta burdeleko prostitutak bereizi ezin zirenean (ibid.: 65).
|
|
|
Lehen, sorginkeriaz akusatutako emakume
|
nahiz
gizonen jazarpen fenomenoa batez ere Europara mugatzen zuten historialariek. Salbuespen bakarra Salemgo sorgin epaiketak izan ziren; oraindik ere horixe da Mundu Berriko sorgin ehiza ikertzen duten akademikoen aztergai nagusia.
|
|
2018
|
|
|
Bainan zendako denen buru? Beharbada Macronen handitzeko gisan, erakutsi
|
nahiz
gizon gaitza dela, nunbait zerbait arrangura izaiten delarik beti han dela gauzak behar bezala aztertzeko. Deneri begia atxikiz arta handienarekin...
|
|
|
da,
|
nahiz
gizon gurutziltzatu bat eduki logo gisa.
|
|
|
Giza lerroetatik abererik
|
nahiz
gizon emakumerik galtzen, edo, gehiago ezin eta, bide bazterrean gelditzen zenean, zalapartaka hasten ziren ordu arte atezuan egondako hegazti nahiz basapiztia harrapariak, eta, itun ezkutu bat bailuten, harrapakina banatzen: larru haragiak basokoek, muino mazeletakoek barrunbeak, hezurrondoak artasoroetako hegazti harrapariek.
|
|
|
—Erregek berak ez du zeuk adinbat egiten Elizaren alde! erran zion belarrira,
|
nahiz
gizon larriok bakarrik ari ziren goroldioz estaliriko bidean aitzina, kalonjeen eta zerbitzarienganik urrun.
|
|
2019
|
|
|
Ulertzekoa da itxura fisikoaren kezka egiazko obsesio ere bihurtzea neskatoarentzat; printzesa nahiz artzaintsa izan, polita izan beharra dago amodioa eta zoriona erdiesteko; krudelki, itsustasuna gaiztakeriarekin lotzen da, eta, emakume itsusien zoritxarrak ikusirik, ez da argi jakiten patuak zer zigortzen duen, haien krimenak ala zatarkeria. Askotan, etorkizun oneko neska gazte ederrak biktimaren rolean agertzen dira hasieran; Genoveva Brabantekoaren, Grisélidisen istorioak ez dira diruditen bezain xaloak; amodioa eta oinazea elkarrekin lotuak daude modu durduzagarrian; doilorkeriarik doilorrenean eroriz segurtatzen ditu emakumeak garaipenik gozoenak; Jainkoa izan
|
nahiz
gizon bat izan, neskatoak ikasten du hari guztiz amore emanez lortuko duela ahalguztiduna izatea: konkista gorenen promesa den masokismo batean laketzen da.
|
|
|
Gomazko paleta txapelketaPagazpe Pilota Elkarteak emakume
|
nahiz
gizonentzat antolaturiko txapelketako neurketak maiatzean hasi eta Usurbilgo jaietan amaituko dira. “Gomazko pilotaz jokatuko da, bikoteka eta partidak ostegun eta larunbat arratsaldetan izango dira”.
|
|
2020
|
|
|
Bestalde, hilaren 30ean greba egiteko" hamaika arrazoi" dagoela azpimarratu du Azkoitiko Greba Batzordeak, eta enpleguaren zein pentsiodunen eta eskubide sozialen inguruko zenbait neurri zehatz aldarrikatu dituzte agerraldian: hala nola 1.080 euroko gutxieneko pentsioa, hileko 1.200 euroko gutxieneko soldata, lanaldia 35 ordutara jaistea soldata murriztu gabe
|
nahiz
gizonen eta emakumeen arteko soldata arrakalarekin eta pentsio arrakalarekin amaitzea. " Bada gauzak egiteko beste modu bat, badira alternatibak, eta horien defentsan mobilizatuko gara", azaldu dute antolatzaileek.
|
|
|
Urteak daramatzate gerran, oinazean, ezinean. Baina, hala ere, emakumez
|
nahiz
gizonez, aniztasunez osatutako sistema parekide bat irudikatu dute, gauzatu dute. Iraultza abian jartzeko adorea izan dute, auzoan kontuz ibili beharreko zakur amorratuak izanda ere.
|
|
|
—Funtzionario izatea! —hots egin zuen Kirolaxek— Emakume
|
nahiz
gizon, herri honetan funtzionario izan nahi dute denek.
|
|
2021
|
|
|
Juntadura mota hau beste morfema korrelatu batzuekin ere eratzen du hala parekatzaileak: Zu bakarrik zauzkat beti gogoan, minutu batean ere faltatu gabe, hala egunaz non gauean (Bilintx);
|
Nahiz
gizonok hala abereak ezkutuan igarotzeko (A. Zinkunegi); Hala gizonak eta hala andreak, eskubide berdinak dituzte gaur legearen aurrean (T.
|
|
|
Bada, hor alokutiboa ere erabil daiteke. Baina kontua da, andrea nahiz gizonezkoa izan karrikan heldu dena, andrea
|
nahiz
gizona izan pentsatzen duena, holakoetan toka erabiltzen dela: " Eroriko duk azkenean!".
|
|
|
12.4b Euskarak ere ez du generorik markatzen, eta hitz diferenteak ditugu gauzei izenak emateko, maskulinoa eta femeninoa morfologikoki bereizi gabe: okina esaten dugu (edo panaderua), andrea izan
|
nahiz
gizona izan. Eta seme alabez mintzo gara, edo aita amez, edo senar emazteez.
|
|
|
Izurdeak bere mugimenduekin utzitako apar arrastoa ikusten da oraindik, eta haren gainean gizona, salbamendu jaka jantzita, alboetara begira han behean Ness lakuko munstroa balego bezala. Izurdeak kolpe batez ontzia iraultzea nahi nuke,
|
nahiz
gizonak ez didan deus egin.
|
|
2022
|
|
|
|
nahiz
gizon, jator, ontzat
|
|
|
Baina berak, biziki ongi baitzekien igerian, itsasora bota zuen bere burua, eta hain ongi moldatu zen, non ontzi ttipi batean hartu zuten, zeinetan, handik denbora batera, bere zaurietatik ere sendatu baitzen. Eta atzerritar gaixo hari esker jakin ahal izan zen benetan agitu zen guzia, kapitainaren ohorez eta haren lagunaren lotsarako, zeinaren gaiztakeria handiak, Jainkoaren
|
nahiz
gizonen alderakoak, nolanahi ere heriotza merezi zuela estimatu baitzuten bai Erregek eta bai gertatuari buruzko zurrumurrua entzun zuen jende on orok. Baina itzuli zelarik hainbat kontu faltsu eman zuen aditzera, eta hainbat opari egin zuen, non ez baitzen zigorraz bakarrik libratu, baizik eta, sehi izatea ere merezi ez izanagatik, haren kargua ere ukan baitzuen.
|
|
|
Olagaratu zuten gogoz, zarta zarta, baina hasieran baino otzanago, gai seriosa idoro baitzuten eta dama hura buru argia txit,
|
nahiz
gizon jantzian lotua, izerditan pats egon. Santxaren grazia nahiago zuten, kasik, ez baitziren haiek Garañon jakintsuak, herriko semea berau.
|
|
|
Alabaina, eredu kulturalaren eta botere instituzional kolektibo nahiz indibidualaren artean nolabaiteko elkarrekikotasunik baldin badago soilik ezar liteke hegemonia. Beraz, negozio, armada eta gobernuko goi mailek maskulinitate erakustaldi korporatibo sinesgarri samarra eskaintzen dute, eta emakume feministek
|
nahiz
gizon disidenteek nekez astindu dute oraindik. Autoritatearen aldarri arrakastatsua da hegemoniaren marka, indarkeria zuzena bainoago (nahiz eta indarkeriak autoritatea sostengatu eta babestu maiz).
|
|
|
Feminismoak gizonentzat zuen proiektuaren baitan (zeinaren parte izan baitzen Nigel talde honetako beste inor baino denbora gehiagoz), egituraren suntsipenak noraezean eta zutarririk gabe utzi zuen, itxuraz. Ez zuen oinarri berririk aurkitu emakumeekiko
|
nahiz
gizon feministekiko identifikazioan.
|
|
|
Gizon horietako gehienek emakume
|
nahiz
gizonekin izan dituzte sexu harremanak. Teknikoki bisexualak dira.
|
|
|
Maskulinitate konbentzionalari kritika ez zebilen ideia horretatik urruti. Emakume
|
nahiz
gizonen psikologiaren ezaugarria zen protesta maskulinoa, baina emakumeen gizarte zapalkuntzak hainbat faktoreren bitartez zehazten zuen. Gizonen kasuan, mehatxu publiko bihur zitekeen.
|
|
|
Patriarkalismoaren itzalean garatzen den matxismoarekin konparatuta, genero berdinzale baten matxismoa sotilagoa da. Guztiok, emakumeak
|
nahiz
gizonak, berdinak gara, gaitasun berdina dugu gizarte batean parte hartzeko. Ez dago alderik generoen artean.
|
|
2023
|
|
|
Nik eredu goxoa, alaia, zaintzailea, ziurra eta dibertigarria izan nahi dut haientzat. Eta erakutsi nahi diet emakume
|
nahiz
gizon gauza berdinak egiten ditugula eta modu goxoan eta taldean natural jardun dezakegula, ez diola axola haurra lokartzeko une horretan ni nagoen ala lankidea dagoen.
|
|
|
Uste du konponbiderako ezinbestekoa izango dela udalaren konpromisoa. Bergarak nabarmendu duenez, legez jasota dago alardea egiteko modu bakarra beraiek egiten duten modua dela; alegia, emakumeei
|
nahiz
gizonei «modu askean» parte hartzen uztea. Horretarako, beharrezkotzat jo du udalak ausardiaz jokatzea:
|