|
2004
|
|
|
Ordu batzuk lehenago bizi izandako gertaera bera zen gutxi gorabehera: esan
|
nahi
baita aita gaizki esaka ari zitzaiola amari, laidoka eta irainka, modu txarrean; amonaren ordez, baina, nik neuk hartu nuen aiztoa eszena hartan, hil ezazu aita, hil ezazu aita...; eta, lepo egitera nindoakion, baina bat batean baloi bat hegan etorri eta hizketan hasi zitzaidan, bere aho txikia rekin:
|
|
2008
|
|
|
Baina aita kalonjea zalantzak hartua zegoen, antza, begien eta eskuen etengabeko mugimenduek halako zerbait aditzera ematen zuten behinik behin?, eta luzaz egon zen pentsatzen? hogei segundo, hogeita hamar, berrogei; esan
|
nahi
baita aita kalonjeak jokoan ikusten zituela, beharbada, bere ospea eta izen ona, baita bere buru estimua ere, arazo hura berak eta berak bakarrik konpontzera zeramana; badirudi, bestalde, arrisku bat ere ikusi zuela afera hartan guztian, zabaldu ere, zabaldu zituen itxuragabeki begiak, halako batean, beldur ezkutu batek bat batean hartu balu bezala?: zer izango zen, izan ere, bere ospeaz eta izen onaz, baldin eta Natalia hiltzen bazen, exorzitatzen zuen bitartean?, zeren, markesa andereak eta doña Normak esan zutenez, Nataliak gaixo gaixo igaro baitzuen gaua, hilzorian ere bai, eta zeren hura ez baitzen exorzismo batek hilen bat eragiten zuèn lehenengo kasua izango, gauzak okerreko bidetik egitekotan.
|
|
|
Regina ez zen bere ahizparengana joan, ez aita hil zèn egunean, ez biharamunean, astearte arratsalde batean egin ziren aitaren aldeko hiletak?, ezta biharamunaren biharamunean ere, baizik eta handik hiru egunera: esan
|
nahi
baita aita astelehenaren goiz erdian hil zela, eta Regina ostegunaren goiz erdian joan zela komentura. Reginak denbora horretan egindako mugimenduei erreparatuta, edonork egiaztatuko zukeen nola gero eta ohikoago bihurtu zuen neskak keinu ezohiko bat, bigarren egunean lehenengoan baino maizago, eta hirugarrenean bigarrenean bainoago.
|
|
|
Gero –markesa andereak bere jarduna bukatu bezain laster–, muturra okertu zuen, keinua berehalako batean desegin bazuen ere. Baina aita kalonjea zalantzak hartua zegoen, antza –begien eta eskuen etengabeko mugimenduek halako zerbait aditzera ematen zuten behinik behin–, eta luzaz egon zen pentsatzen... hogei segundo, hogeita hamar, berrogei; esan
|
nahi
baita aita kalonjeak jokoan ikusten zituela, beharbada, bere ospea eta izen ona, baita bere buru estimua ere, arazo hura berak eta berak bakarrik konpontzera zeramana; badirudi, bestalde, arrisku bat ere ikusi zuela afera hartan guztian –zabaldu ere, zabaldu zituen itxuragabeki begiak, halako batean, beldur ezkutu batek bat batean hartu balu bezala–: zer izango zen, izan ere, bere ospeaz eta izen onaz, baldin eta Natalia hiltzen bazen, exorzitatzen zuen bitartean?, zeren, markesa andereak eta doña Normak esan zutenez, Nataliak gaixo gaixo igaro baitzuen gaua, hilzorian ere bai, eta zeren hura ez baitzen exorzismo batek hilen bat eragiten zuèn lehenengo kasua izango, gauzak okerreko bidetik egitekotan.
|
|
|
Regina ez zen bere ahizparengana joan, ez aita hil zèn egunean, ez biharamunean –astearte arratsalde batean egin ziren aitaren aldeko hiletak–, ezta biharamunaren biharamunean ere, baizik eta handik hiru egunera: esan
|
nahi
baita aita astelehenaren goiz erdian hil zela, eta Regina ostegunaren goiz erdian joan zela komentura. Reginak denbora horretan egindako mugimenduei erreparatuta, edonork egiaztatuko zukeen nola gero eta ohikoago bihurtu zuen neskak keinu ezohiko bat, bigarren egunean lehenengoan baino maizago, eta hirugarrenean bigarrenean bainoago.
|
|
2009
|
|
|
Berandu gabe jakin zuen Nazario Orbek aurkezpen bileran gertatua: esan
|
nahi
baita aita semeek berehala ikusi zutela elkar, zuzendaritza gelan; Nazario, hasieran, gogo onez aritu zitzaion semeari, fabrika baten errealitate gogorra erakutsi nahian, adibide bat ere atera zion, bizpahiru aste lehenago periodikoan irakurritako iritzi artikulu batean oinarrituta:
|
|
|
Esan
|
nahi
baita aita kalonjeak bere begiko autoreak zituela, haien artean Hugo Wast, bere begiko ninitzat zuena, hain zen publikoa eta argia argentinar nobelagileak Elizarekin hartutako fedezko konpromisoa. Horregatik, nerabezarora iristen zirenean, Hugo Wasten nobelak gomendatzen zizkien aita kalonjeak orbetarrei.
|
|
|
aitak, ordea, bere lekuan behar zuen, semea berean ez bazegoen ere; are gehiago: semea zenbat eta gutxiago egon bere lekuan, orduan eta gehiago egon behar zuen aitak berean, harrotasunagatik besterik ez bazen ere; harrotasuna, gainera, baita sinesmena ere. Nazariok bere paperean sinesten zuen gutxienez?, kemen iturri gertatzen zitzaizkion baldintza zail haietan; esan
|
nahi
baita aitak semeari gauzak argi eta garbi uzteko tenorea heldua zela, apika:
|
|
|
Gaua zen arren, ez zen gau itxia ez gaumina, ziega hartan ere ez, hormetako baten goialdean leiho txiki bat baitzegoen, nondik sartzen baitziren egunaren azken argi hondarrak, ilunak ezinbestean?, ziegako hormetan halako efektu ia sumaezin bat egiten zutenak, karearen zuri iluna apur bat zuriagotuz; esan
|
nahi
baita aita semeak, ziegan beren denboratxoa egin zutenez gero, elkar ikusteko moduan zeudela, ikusmena argi ilun hartara egokituta; haien ikusmena, haatik, ez zen zehaztasun handikoa, muga estu haien barruan ezin bestelakoa izan?, baina bai nahikoa, beharbada, Teofilo Mariak aitak zuzendu ziòn irriari antzeman ziezaion: ez zen adostasunezko irri bat, Nazario Orbek nekez sinets baitzezakeen semearen hitzen logika itsuan, semeak ez zituèn eskarmentuak zituen aitak?, esker oneko irri bat baizik, zer besterik??, baina, zegoèn egoeran zegoelako, bihotza bero eta burua ere gogobero, halaxe interpretatu zuen, beharbada, Teofilo Mariak aitaren irria, Nazariok Jainkoagan zuèn fede baldintzarik gabearen adierazpidetzat, halako eran, non, une haien garrantzia azpimarratu nahian edo, sentimenduen ur handiak hitz handien egarri betiere, gaztetan zer esanik ez?, dir dir egin zezaketèn hitzen bila abiatu baitzen; ez al zen, bada, arestian heroi bat bezala portatu?; oi, jainkozko une hura, Jainkoaren existentziaren bermea baizik ezin izan zitekeena?!; eta orduan, tragedietako heroien antzera. Teofilo Mariak Tasio Loidi falangista zuen lagun min, berak bezalaxe heroien hizkera miresten zuena?, honela mintzatu zen:
|
|
|
Hala, bada, Teofilo Maria nora ezean zegoen, ohi baino zurbilago ere bai, aurrera edo atzera egiteko zalantzak hartuta, beharbada: aurrera egiten bazuen, heroi bat bezala gera zitekeen, baina baita zerraldo ere, Domingok tiroa jota; atzera egiten bazuen, berriz, koldartzat hartuko zuten; baina aitak ere Teofilo Mariaren zalantzak irudikatu zituen, ausaz; esan
|
nahi
baita aitak orduantxe ulertu zuela irtenbide eroso bat eskaini behar ziola premuari, baita istantean eman ere:
|
|
|
eta fede berriari ekin zion, sozialismoaren fedeari: esan
|
nahi
baita aita, ur bedeinkatuarekiko fedea galdu ahala, pattarrez betetzen hasi zela urontzia; gero, goizeko lehen orduan tragotxo pare bat hartu, lankideei harako esaldi hura esan: –Urak ez dik bixigarririk, baina nire kantinplorarenak bai??, eta lanari ekiten zion, kementsu.
|
|
|
Esan
|
nahi
baita aita kalonjeak bere begiko autoreak zituela, haien artean Hugo Wast, bere begiko ninitzat zuena, hain zen publikoa eta argia argentinar nobelagileak Elizarekin hartutako fedezko konpromisoa. Horregatik, nerabezarora iristen zirenean, Hugo Wasten nobelak gomendatzen zizkien aita kalonjeak orbetarrei.
|
|
|
Hala, bada, Teofilo Maria nora ezean zegoen, ohi baino zurbilago ere bai, aurrera edo atzera egiteko zalantzak hartuta, beharbada: aurrera egiten bazuen, heroi bat bezala gera zitekeen, baina baita zerraldo ere, Domingok tiroa jota; atzera egiten bazuen, berriz, koldartzat hartuko zuten; baina aitak ere Teofilo Mariaren zalantzak irudikatu zituen, ausaz; esan
|
nahi
baita aitak orduantxe ulertu zuela irtenbide eroso bat eskaini behar ziola premuari, baita istantean eman ere:
|
|
|
Gaua zen arren, ez zen gau itxia ez gaumina, ziega hartan ere ez, hormetako baten goialdean leiho txiki bat baitzegoen, nondik sartzen baitziren egunaren azken argi hondarrak –ilunak ezinbestean–, ziegako hormetan halako efektu ia sumaezin bat egiten zutenak, karearen zuri iluna apur bat zuriagotuz; esan
|
nahi
baita aita semeak, ziegan beren denboratxoa egin zutenez gero, elkar ikusteko moduan zeudela, ikusmena argi ilun hartara egokituta; haien ikusmena, haatik, ez zen zehaztasun handikoa –muga estu haien barruan ezin bestelakoa izan–, baina bai nahikoa, beharbada, Teofilo Mariak aitak zuzendu ziòn irriari antzeman ziezaion: ez zen adostasunezko irri bat, Nazario Orbek nekez sinets baitzezakeen semearen hitzen logika itsuan –semeak ez zituèn eskarmentuak zituen aitak–, esker oneko irri bat baizik –zer besterik? –, baina, zegoèn egoeran zegoelako, bihotza bero eta burua ere gogobero, halaxe interpretatu zuen, beharbada, Teofilo Mariak aitaren irria, Nazariok Jainkoagan zuèn fede baldintzarik gabearen adierazpidetzat, halako eran, non, une haien garrantzia azpimarratu nahian edo –sentimenduen ur handiak hitz handien egarri betiere, gaztetan zer esanik ez–, dir dir egin zezaketèn hitzen bila abiatu baitzen; ez al zen, bada, arestian heroi bat bezala portatu?; oi, jainkozko une hura, Jainkoaren existentziaren bermea baizik ezin izan zitekeena...!; eta orduan, tragedietako heroien antzera –Teofilo Mariak Tasio Loidi falangista zuen lagun min, berak bezalaxe heroien hizkera miresten zuena–, honela mintzatu zen:
|
|
|
aitak, ordea, bere lekuan behar zuen, semea berean ez bazegoen ere; are gehiago: semea zenbat eta gutxiago egon bere lekuan, orduan eta gehiago egon behar zuen aitak berean, harrotasunagatik besterik ez bazen ere; harrotasuna, gainera, baita sinesmena ere –Nazariok bere paperean sinesten zuen gutxienez–, kemen iturri gertatzen zitzaizkion baldintza zail haietan; esan
|
nahi
baita aitak semeari gauzak argi eta garbi uzteko tenorea heldua zela, apika:
|
|
|
aitonaren fedea utzi –ur bedeinkatuak erregai eskasa behar baitzuen inondik ere, neguko goiz hotzetan bereziki, portuko lan nekagarriei aurre egiteko– eta fede berriari ekin zion, sozialismoaren fedeari: esan
|
nahi
baita aita, ur bedeinkatuarekiko fedea galdu ahala, pattarrez betetzen hasi zela urontzia; gero, goizeko lehen orduan tragotxo pare bat hartu, lankideei harako esaldi hura esan: " Urak ez dik bixigarririk, baina nire kantinplorarenak bai...", eta lanari ekiten zion, kementsu.
|
|
|
Berandu gabe jakin zuen Nazario Orbek aurkezpen bileran gertatua: esan
|
nahi
baita aita semeek berehala ikusi zutela elkar, zuzendaritza gelan; Nazario, hasieran, gogo onez aritu zitzaion semeari, fabrika baten errealitate gogorra erakutsi nahian... adibide bat ere atera zion, bizpahiru aste lehenago periodikoan irakurritako iritzi artikulu batean oinarrituta:
|