|
2009
|
|
|
Espirituok antzinatarrarentzat erreal errealak ziren bai haren munduaren ikuskera natural edo, zientifikoan?, bai haren fede teologikoan.
|
Munduaren
ikuskera modernoan, ordea, Naturan ez dago lekurik espirituentzat, ezta Jainko agente batentzat ere.
|
|
2016
|
|
|
Jose Antonio Agirrek hitzaldia egin zuen ondoren. Lehendakaria belaunaldi berri bateko politikaria zen, euskal nazionalismoaren hasierako integrismotik eta purismotik urrun,
|
mundu
ikuskera modernoagoa zuen: Europa zalea eta, muntazkoena beharbada, gaztea.
|
|
2017
|
|
|
Modernismo berantiarra definitze aldera, gogora dezagun
|
mundu
ikuskera modernoak hipotesi lagaezin bat daukala oinarrian, hau da, egiarik izan badela, eta egia hori, gainera, bakarra dela. Gauzak horrela, modernitatea egia bakar horretaz jabetzeko egitasmo kognitibo, etiko eta politiko bezala defini dezakegu.
|
|
|
Gauzak horrela, modernitatea egia bakar horretaz jabetzeko egitasmo kognitibo, etiko eta politiko bezala defini dezakegu. Ildo horretan, azpimarratu egin behar da premodernismoak, modernismo goiztiarrak zein modernismo berantiarrak sorburu filosofiko bera dutela,
|
mundu
ikuskera modernoa edo egia bakarraren hipotesia, alegia. Ezbairik gabe, poetika horiek forma zein eduki aldetiko emaitza arras ezberdinak ekarri dituzte, baina guztiak ere hipotesi berari emandako erantzun ezberdintzat jo genituzke, oroz gain.
|
|
|
Hassanek isiltasunaren literatura izendatu du XX. mendeko literaturan zehar bere ustez gero eta nabarmenago gauzatuz joandako joera. Isiltasun horrek
|
mundu
ikuskera modernoa ukatzearen alde dauden hainbat estrategia barne hartzen ditu, hala nola gizarte, historia zein arrazoimenetiko aldentzea, hizkuntzaren arbuiatze eta hankaz gora jartzea, estasia, trantzea zein beste kontzientzia egoera muturreko batzuen esploratzea... 40 Bidea, beraz, suntsiketa da, basakeria, gehiegikeria, mugarik gabeko urraketa, metafisika irauliz, edo are gehiago, metafisika...
|
|
|
Hassanek isiltasunaren literatura izendatu du XX. mendeko literaturan zehar bere ustez gero eta nabarmenago gauzatuz joandako joera. ...ortze prozesu zentzugabea bihurtuz, errealitatearekiko zubi oro hautsi eta autorreferentziala izatera pasatuz, errotiko ironiari heldu eta bere buruaren erabateko ukazioa aldarrikatuz.43" Jarrera honek diskurtso literarioaren berezko indarra, antzinako gorentasuna zalantzan jarri eta gure zibilizazioaren hatsarreei erronka latza egiten die." 44 Berant modernismoko antiliteraturak gauzatu
|
mundu
ikuskera modernoaren agortze edo ezereztatzearen neurria egoki azalduta dago Hassanek Samuel Becketten lanaren gainean eginiko honako iruzkin honetan:
|
|
|
Modernismoa, beraz, desiraturiko transzendentzia inoiz ez erdiestera kondenaturik dago. Arazoa
|
mundu
ikuskera modernoaren hatsarre nagusian da47 Ibid., 218 orr. tza, alegia, munduak, non edo non, egia absolutu, aldaezin eta transzendental bat gorderik izan behar duelako sinestean. Sineste horrek ezin du berekin ekarri txanpon beraren bi aldeak bezalakoak diren bi muturren arteko oszilazio etengabea baizik, hau da, batetik noiz edo noiz ezinbestez krisian sartu beharreko idealarekiko atxikimendu utopikoa, eta bestetik irudi utopiko horren kontrapuntu negatibo zehatza, ezereza, isiltasuna, alegia.
|
|
|
Zentzu horretan, literatura modernista eta postmodernistaren arteko funtsezko aldea errealitatearen zerizan ez esentziala ukatzean edo onartzean datzala esan daiteke. Oinarrian duen
|
mundu
ikuskera modernoari jarraiki, modernismo literarioak esentziak aurkitu nahi ditu errealitatean, azken honen gainean eredu ideal bat proiektatzen duelarik. Horrela, errealitatea itxita suertatzen da, proiekzio horren barruan tokirik ez duenari ezikusia egiten zaiolarik.
|
|
|
Joseba Sarrionandiaren Lagun izoztua eleberriak bikain ilustratzen du
|
mundu
ikuskera moderno batetik postmodernista baterako igarotzea.213 Lagun izoztua ko protagonista, Goio Ugarte euskal errefuxiatu politikoa," izoztuta" dago Nikaraguako erbestean. Goiok galduak ditu inguruarekin harremanak izateko gaitasun oro, ez baita gauza ez solas egiteko, ez inor ezagutzeko, ez ezein jardueratan aritzeko, egunak bere txabolako lurrean eserita ematen dituelarik, zeharo geldirik:
|
|
|
Bigarren zedarri orokor bat jarriz, zerekin" kontrajarri" behar da postmodernismoa, zeini erantzuten dio, modernitateari edo modernismoari? Terminoen morfologiari erreparatuta, badirudi zuzenena" modernismo vs. postmodernismo" dikotomia ezartzea litzatekeela, baina postmodernismoa berekin ekarri mundu ikuskera berriaren arabera definitu dugun heinean, egokiena"
|
mundu
ikuskera modernoa" adierazteko baliatu ohi den terminoarekin kontrajartzea da, modernitatearekin, alegia. Eztabaida postmodernoen inguruko bibliografian," modernitate" terminoa estandar metonimiko modukoa da garai horretako mundu ikuskerari erreferentzia egiteko, mundu ikuskera modernoa izendatzeko, alegia.
|
|
|
Terminoen morfologiari erreparatuta, badirudi zuzenena" modernismo vs. postmodernismo" dikotomia ezartzea litzatekeela, baina postmodernismoa berekin ekarri mundu ikuskera berriaren arabera definitu dugun heinean, egokiena" mundu ikuskera modernoa" adierazteko baliatu ohi den terminoarekin kontrajartzea da, modernitatearekin, alegia. Eztabaida postmodernoen inguruko bibliografian," modernitate" terminoa estandar metonimiko modukoa da garai horretako mundu ikuskerari erreferentzia egiteko,
|
mundu
ikuskera modernoa izendatzeko, alegia. Estandar horri jarraiki, beraz, hemen ere" modernitatea vs. postmodernismoa" dikotomia jorratuko da.
|
|
|
Aurreko kapituluan
|
mundu
ikuskera modernoa zein postmodernista ezaugarritzeko telos eta arrazoi kontzeptuak ardatz hartuta garatu argudioak bidea ematen digu modernitate eta postmodernismoaren arteko harremana" espazio vs. denbora" oposizioan biltzeko. Izan ere, mundu ikuskera modernoan gizakion egitekorik behinena arrazoimena erabiliz errealitateari berez omen dagokion hondarreko gauzapen umo eta burutua telos a, alegia erdiestea izanik, modernitateak bere burua amaiera daukan prozesu modura irudikatzen duela ulertu behar dugu, prozesu horren emaitza denboraren iragaiteak areago aldatuko ez lukeen errealitate antolakuntza behin betiko bat izango litzatekeelarik, errealitatearen osagaiek eratuko luketen harreman sare aldagaitz bat, egitura espazial finko bat, alegia.
|
|
|
Aurreko kapituluan mundu ikuskera modernoa zein postmodernista ezaugarritzeko telos eta arrazoi kontzeptuak ardatz hartuta garatu argudioak bidea ematen digu modernitate eta postmodernismoaren arteko harremana" espazio vs. denbora" oposizioan biltzeko. Izan ere,
|
mundu
ikuskera modernoan gizakion egitekorik behinena arrazoimena erabiliz errealitateari berez omen dagokion hondarreko gauzapen umo eta burutua telos a, alegia erdiestea izanik, modernitateak bere burua amaiera daukan prozesu modura irudikatzen duela ulertu behar dugu, prozesu horren emaitza denboraren iragaiteak areago aldatuko ez lukeen errealitate antolakuntza behin betiko bat izango litzatekeelar... Postmodernismoak, ordea, halako gauzapen hondarreko ororen gainetik errealitatearen osagaien berezko aldakortasun zein iragankortasuna azpimarratuz, errealitatearen zerizanari alienaezina zaion garapen dimentsio modura seinalatu du denbora.
|
|
2022
|
|
|
Mundu modernoa, kolonizatuen ikuspegitik, beti izan da partekatutako mundua. Nahiz eta ahots hegemoniko mendebaldarduna izan, lurraldeen, gizarteen eta kulturen arteko erlaziotik sortu dira aurrerapena, garapen tekniko eta industriala eta
|
munduarekiko
ikuskera modernoak behartuta bezain atzera bueltarik gabe. Kolonoek adina eraiki dute mundu modernoa kolonizatuek.
|