|
2004
|
|
|
Eta zer esanik ez gurea bezalako gizarte batean. Osasunaren
|
mundua
ere ez da joera orokor horretatik aparte bizi. Jendeak jakin nahi du, izugarrizko informazio egarria du, galderak etengabe egiten dizkio, bai bere buruari eta baita, noski, medikuari ere:
|
|
|
Baina ez uste nire munduan bizi direnik. Ez, nire
|
munduan
ere ez dira bizi, beste mundu batean baino... Ijito izan nahi nuke orain.
|
|
|
Leibnizen Bereizgaitzen printzipioari esker badakigu errealitatean objektuak ez direla inoiz identikoak, litezkeen ‘klonikoenak’ izanik ere, eta hori hala da ez bakarrik denbora eta espazioarekiko dituzten diferentziengatik (Aristoteles geroztik bagenekiena), baizik eta objektuak berez bereizgarri ere badirelako. Hala ez balira ezagutze oro ezinezko litzateke eta
|
mundua
ere ez litzateke mundu izango, anabasa (khaos) hutsa baizik. Leibnizen hastapenaren berrespena hizkuntzaren egituran eta funtzionamenduan aurkitzen dugu.
|
|
2006
|
|
|
Egonaldi haietan ez zituen ezagutu ez Madril eta ez Salamanca. Hiririk ez zegoen bere fakultatearen inguruan;
|
munduak
ere ez zuen existitzen: gerra bat pasatu zen munduan, berak burua liburuetan zeukan bitartean.
|
|
2008
|
|
|
Gaztelaniarenak, aldiz, bide itsuak ziren Beñardorentzat, ulerkaiztasunaren horman bukatzen zirenak; Beñardok bazekien, bai, mundu haren berri, bazekien bazegoela gutxienez?, baina harresi batek inguratua zuen, eta ez zuen harresi hura baizik ikusten; gaztelaniaren jabe ez zèn heinean mundu itxi bat zen honek eskaintzen ziona:
|
mundua
ere ez zen, egia esan, mundua beti baita mundua esateko gai den hizkuntzarena, eta Beñardo ez baitzen hizkuntza arrotz hartan mundua esateko gai; ez zèn lurra zen gaztelaniarena, berak ere. Beñardok, bere baitan eraiki zezakeena, bai, baina ordura arte eraiki nahi izan ez zuena, beharrik ere ez; jakin minak. Nazariok eta Honoratok bazutenak?
|
|
|
Beñardok, baina, ardoaren mirarian sinetsi zuen, antza, eta, handik aurrera, beste basoerdi bat hartu zuen, botila ere mahai gainean zuten, eta Kaxkagorrik bere gain hartu zuen ardoa zerbitzatzeko ardura?, beste bat eta beste bat? lauzpabost basoerdi hartu zituen eguerdiko saio hartan,
|
mundua
ere ez zèn mundu itxuraldatu batera eraman zutenak, non hegalda baitzitezkeen, ardoak burmuinetan eragindako erreakzio kimikoen eskutik, harriak eta harkaitzak, burdinak eta berunak. Eta Beñardo, bere buruan gero eta konfiantza handiagoarekin, zoriontsu, zer besterik zen haren aurpegia zorionaren irudia baizik, entzuleak txaloka hasten zitzaizkion bakoitzean??, bere buruaz aspaldiko partez harro.
|
|
|
Gaztelaniarenak, aldiz, bide itsuak ziren Beñardorentzat, ulerkaiztasunaren horman bukatzen zirenak; Beñardok bazekien, bai, mundu haren berri –bazekien bazegoela gutxienez–, baina harresi batek inguratua zuen, eta ez zuen harresi hura baizik ikusten; gaztelaniaren jabe ez zèn heinean mundu itxi bat zen honek eskaintzen ziona:
|
mundua
ere ez zen, egia esan, mundua beti baita mundua esateko gai den hizkuntzarena, eta Beñardo ez baitzen hizkuntza arrotz hartan mundua esateko gai; ez zèn lurra zen gaztelaniarena, berak ere –Beñardok– bere baitan eraiki zezakeena, bai, baina ordura arte eraiki nahi izan ez zuena, beharrik ere ez; jakin minak –Nazariok eta Honoratok bazutenak– bultza zezakeen lur hura eraikit... zertarako beste lur bat eraiki, euskararen lurra berea bazuen eta lur hartan norbait bazen, besteen aurrean?; ez al zen, bada, osaba Bixente harro agertzen noizean behin etxeko" bertsolari txikiaz", Beñardok aitarekin izaten zituèn auzietan aitaren alde agertzen bazen ere?; eta ez al zituen lagunak ere harri eta zur uzten bere ateraldiekin, sarri askotan barreak eta irri karkailak eragiten zizkiela... baita beldurra ere noiz edo noiz, zeren Beñardoren eztenkadak pozoitsuak eta mintsuak ere izan baitzitezkeen?
|
|
|
Beñardok, baina, ardoaren mirarian sinetsi zuen, antza, eta, handik aurrera, beste basoerdi bat hartu zuen –botila ere mahai gainean zuten, eta Kaxkagorrik bere gain hartu zuen ardoa zerbitzatzeko ardura–, beste bat eta beste bat... lauzpabost basoerdi hartu zituen eguerdiko saio hartan,
|
mundua
ere ez zèn mundu itxuraldatu batera eraman zutenak, non hegalda baitzitezkeen, ardoak burmuinetan eragindako erreakzio kimikoen eskutik, harriak eta harkaitzak, burdinak eta berunak. Eta Beñardo, bere buruan gero eta konfiantza handiagoarekin, zoriontsu –zer besterik zen haren aurpegia zorionaren irudia baizik, entzuleak txaloka hasten zitzaizkion bakoitzean? –, bere buruaz aspaldiko partez harro.
|
|
2011
|
|
|
Jazz munduan garai hartan heroinarekin ibiltzen ziren, eta hauek ez zuten drogarik, baina gautxoriak ziren. Erromeria
|
mundua
ere ez dut asko ezagutu. Txikitan ikusi izan nituenak baina ez dakizkit, gaua iristean neskak etxera abiatzen zirenean eta mutilak atzetik segika zituztenean, edo Joxepa Arozena izeneko emakume batek kontatzen zituenak, mutilak nola prestatzen ziren neskak besotan hartuta erreka gurutzatzeko.
|
|
2013
|
|
|
Hau da, ulermena beharbada badute, baina oraindik badira haurrak eskoletan euskalduntzen ez direnak. Gero beste pauso bat da ia erabileraren arloan zer gehiago egin daitekeen, eta beharbada hor ez dugu asmatu, eta lan
|
munduan
ere ez. Nafarroan baino urrats gehiago egin dira, baina nire ustez ez da aski eta oraindik baditugu hutsarte handiak:
|
|
|
Ezinezkoa da, eta, gainera, ez da desiragarria. Etikaren
|
munduan
ere ez dago absoluturik, eta, hortaz, absolutu bila ibiltzea lan alferra ez ezik, arrisku larria ere bada.
|
|
2015
|
|
|
iraultzailea eta poeta dela aldi berean. Lehen aldia da batasun hori gertatzen zena Kuban, eta
|
munduan
ere ez dira adibide asko izango. Beraz, Martí bere mendeko poetarik eta iraultzailerik handiena izan zen.
|
|
|
Hori bera ikusten dugu mugimendu askotan, sare tankeran hedatzen diren mugimendu askotan; wiki edo parez pareko sareak aipagai dira, baina off lineko
|
munduan
ere ez dira gutxi. Guztietan, baina, aipagarriena eragintza jarioa da:
|
|
2016
|
|
|
Zenbait aldiz Arco azokan haurrek egindako margoak sartu dituzte, adibidez, halako ideiak indartzeko. Munduko alor guztietan badira iruzurrak eta tontakeriak eta arte
|
mundua
ere ez da atzean geratzen. Halako jendeari esango nioke Uhartera etortzeko, eta artistekin eta bitartekariekin hitz egiteko, eta bertatik bertara ikus dezatela nola egiten dugun lan.
|
|
2017
|
|
|
Ordea, lehen munduak dakiela bekatutan egon direnek eta, bekatuaz denaz bezainbatean, elkar utzi dutenek ez dute handik aurrera lehen bezala elkarrekin ibili, jan, edan eta solastatu behar; ez dute premiazko gauzetan baizik elkargana behar. Bataz, okasioak okasioa pitz ez dezan, eta berriz, bestea, eskandalurik izan ez dadin, eta
|
munduari
ere ez dela jada haien artean lehen bezalako bekaturik aditzera emateagatik.
|
|
2018
|
|
|
Okasiorako sortutako orkestra inprobisatuan ez dago musika tresna aski Wagner jotzeko.
|
Munduan
ere ez. Asmatzeko daude oraindik bere pentagramak ongien interpretatuko dituzten musika tresnak.
|
|
2019
|
|
|
irakurtzetik bota nahi gintuztela ematen zuen, baina noski, itzultzaileek, itzulpengin  tzan fede handirik ez zuten eragileek baizik. Ez dut esango sorkuntza
|
munduan
ere ez zegoenik itzulpenaren garrantzia menosten zuen eszeptikorik, baina gehienontzat âhala uste dut behintzatâ begi bistakoa zen ibilbide sistematiko samar hura ezinbestekoa zela sistema literarioarentzat, eta, garai hartan boladan zebilen hitz bat erabiliz, euskal literaturaren homologazioarentzat.
|
|
|
Lehenengo, ez zait ateratzen (eta ez dut nahi ere!), ez dut idazten hain urruneko iragan edo beste garai batzuei buruz. Nik bizi izan ez ditudan inguruei buruz eta oso fantastikoak diren
|
munduei buruz
ere ez.
|
|
2021
|
|
|
Senideetatik urrunago, bakanago harremanak, ez du loturarik egin etxe berriko auzoen artean. Are, lanean ere ez du kiderik, Pariseko euskaldunen partetik ez du jaso deshore eta arbuio besterik, eta euskal kulturaren
|
munduak
ere ez dio gaitzespena baizik erakutsi. Somniferoak eta whiskia ditu eta heriotzari buruz daramaten etsai deabruzkoak.
|
|
|
Nik ezagutzen nuen
|
mundua
ere ez zegoen gaizki.
|
|
2023
|
|
|
Ezer ez duten pertsonaiak dira, lan prekarioetan bizirauten dutenak, afaltzeko plater, sardexka eta labana bakarra dutenak.
|
Munduak
ere ez die esperantza handirik eskaintzen: Ukrainako gerrari buruzko berriak entzun daitezke nonahi.
|