|
2001
|
|
|
korakana (Eleusine coracana), azeri buztan artatxikia (Setaria italiarra), kodo mijoa (Paspaluminscrobiculatum), mijo arrunta edo prosoa (Panicum miliacum), um), mijo txikia (Panicum sumatrense) eta arrozaloen edo saochletxoa.Gaur egun munduan ekoizten diren giza kontsumorako pikorren% 1 baino gutxiago dira mijo txikiak. Hori dela eta, ez dira garrantzitsuak
|
munduko
elikagai ekoizpenari dagokionez, nahiz eta funtsezkoak izan nekazaritzako ekosistemetan elikagai labore gisa. Ia beti eremu marjinaletan edo nekazaritzako baldintzetan hazten dira, non zereal nagusiek ez baitute errendimendu jasangarririk ematen.
|
|
2002
|
|
|
Azken asteetan, GKEek eta nazioarteko erakundeek premiazko deiak egin dituzte laguntza humanitarioa Etiopiara bidaltzeko; izan ere, Etiopian, 80ko hamarkadaren erdialdean baino gosete larriagoa izateko zorian dago. Baina Etiopiak elikagaiak behar ditu berehala, baina Argentinan, paradoxikoki,
|
munduari
elikagaiak ematen dizkion herrialdean, gosea eskualde pobreenetan agertzen hasten da. “Hemen ikusi dudana ez nuen ikusi, ezta Afrikan ere”, esan zuen atzo Mensajeros de la Paz erakundeko Ángel García apaiz espainiarrak, Argentinako ipar mendebaldeko Tucumán probintziako eskualde pobreetara egindako lehen bisitaren ondoren.
|
|
2003
|
|
|
Nazio Batuen
|
Munduko
Elikagaien Programak (PAM) korridore humanitario berri bat jarri du abian Kuwaitetik, bosgarrena, Iraken barnerantz, herrialdearen hegoaldeko populazioaren elikadura beharrak arintzeko. Korridore horren bidez, 880 tona irin zeramatzan 22 kamioiko konboi bat bidali zen atzo, hilabete batean 100.000 pertsonaren beharrak asetzeko adina.
|
|
|
Goi bilerako azken adierazpenari jarraiki, FAOren Kontseiluari Gobernuen arteko Lan Talde bat eratzeko gonbita egin zitzaion, «elikadura segurtasun nazionalaren testuinguruan elikadura egokirako eskubidea pixkanaka gauzatzeko» ahaleginei laguntzeko borondatezko jarraibide multzoa prestatzeko.
|
Munduko
Elikagaien Segurtasuneko Gobernu arteko Batzordea Nazio Batuen foroa da, 1996ko Elikadurari buruzko Munduko Goi bilerako helburuak lortzeko egindako aurrerapenak gainbegiratzeko eta helburu horiek errazago lortzeko ekimenak gomendatzeko. Alerta joan den urteko uztailean izandako bilkura-aldian sortu zen, gosea duten pertsonen kopurua 2015a baino askoz ere erritmo motelagoan jaitsi dela ikusi zenean, gosea duten pertsonen kopurua erdira murrizteko helburua lortzeko.
|
|
|
FAOren azterketak erakutsi besterik ez du egiten herrialde aberatsen eta pobreen arteko desoreka izugarria, eta agerian uzten du oso garrantzitsua dela elikagaien katean oinarritutako ikuspuntuaren prebentzio eta integrazio alderdiak elikagaien kaltegabetasun sistemen behar berriei dagokienez.
|
Munduko
Elikagaien Segurtasunari buruzko Erromako Adierazpenak (1996) argi eta garbi adierazi zuen pertsona guztiek dutela kalterik gabeko elikagaiak izateko eskubidea, haien benetako eskariaren bolumena edozein izanik ere. Horretarako, ordea, garapen bidean dauden herrialdeek ez dituzten finantza baliabideak behar dituzte.
|
|
|
Horretarako, ezinbestekoa da etengabe berrikustea. Bibliografía Anonimoa, 2002
|
Munduko
Elikagaien Segurtasuneko Batzordearen 28 bilkura-aldiari buruzko txostena, 2002ko ekainaren 6tik 9ra, Erroma, 123/ 10 CL. Food Chain 2001 –" Food Safety – a Worldwide Challenge" Gro Harlem Brundtland doktorea, OMEko zuzendari nagusia, Uppsala, Suedia, 2001eko martxoa. Fao, 2003 COAG/ 2003/ 6" Nekazaritzako praktika onak".
|
|
2004
|
|
|
Bestalde, Gram mikroorganismo negatiboak hotzaren aurrean askoz sentikorragoak dira. Talde honetan, enterobakterioen familiako espezie guztiak topatuko ditugu, eta, ondorioz,
|
munduko
elikagai toxiinfekzio gehienak eragiten dituzten mikroorganismoak, hala nola Salmonella eta Escherichia coli. Horien artean, Salmonella spp ezaguna da izoztearekiko tolerantzia handia duelako, eta frogatu daiteke mikroorganismo hori badela urtebete baino gehiago jakien lagin izoztuetan.
|
|
|
Nazio Batuen
|
Munduko
Elikagaien Programak (MIP) atzo nabarmendu zuen, Emakumearen Nazioarteko Eguna zela eta, garapen bidean dauden herrialdeetan gosearen aurkako borrokan eginkizun garrantzitsua betetzen dutela; izan ere, “elikagaien kontrola dutenean, familiak hobeto elikatzen dira eta seme alabek eskolara joateko aukera gehiago dute”. 2003an, 110 milioi pertsonak jaso zuten IEPren elikagai laguntza, eta horietatik %70 emakumeak izan ziren, “izan ere, familiaz arduratzean, aukera gehiago dago kideen arteko banaketa bidezkoagoa izateko”, adierazi zuen NBEko agentziak.
|
|
|
Galiziako arau berriak bere kostetako itsas baliabideak babestu nahi ditu, haien ustiapena eta ingurumenaren defentsa bateragarri izan daitezen. Kasu horietan, ezinbestekoa da arrantza baliabideak kontserbatzeko politika eraginkorra izatea, eta horren oinarri nagusia da arrantza elikagaien bizi iturri dela eta, gainera,
|
munduko
elikagai ekonomiaren faktore garrantzitsuenetako bat dela. Izan ere, batetik, gizakiak mundu osoan kontsumitzen dituen animalia jatorriko proteinen %16 inguru ematen du arrainak, baita mineral eta funtsezko gantz azidoen iturri baliotsua ere; eta, bestetik, FAO berak emandako datuen arabera, 30 milioi arrantzale eta arrain hazle beren familiekin batera bizi dira arrantzatik.
|
|
|
FAOren arabera, azken 100 urteetan nekazaritzako dibertsitate genetikoaren hiru laurden galdu dira, eta 6.300 animalia espezie, 1.350 desagertzeko arriskuan daude edo desagertu egin dira. “Munduko biodibertsitatea arriskuan dago, eta horrek
|
munduko
elikagaien segurtasuna arriskuan jar lezake”, adierazi zuen Jacques Diouf FAOko zuzendari nagusiak Mundu Egunerako mezuan. “Ondorioz, elikagaien eskaintza ahulagoa bihurtzen da, nekazaritzan hazteko eta berritzeko aukerak murrizten dira, eta nekazaritzak ingurumen aldaketetara edo izurrite eta gaixotasun berrietara egokitzeko duen gaitasuna murrizten da”, gehitu zuen Dioufek.
|
|
2005
|
|
|
Duela hilabete eskas, Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundeak (FAO) ohartarazi zuen klima aldaketak arriskuan jartzen duela laborantza azalera, ez bakarrik garapen bidean dauden herrialdeena, baita herrialde garatuena ere.
|
Munduko
Elikagaien Segurtasuneko Batzordeak maiatzaren amaieran Erroman egindako bileran, adituek onartu zuten «garatze bidean dauden 40 bat herrialdetan, klima aldaketaren ondorioek eragindako nekazaritza ekoizpeneko galerek nabarmen handitu dezakete gosearen biktima kopurua». Arrisku horrekin, agerian jartzen dira desnutrizioaren eta elikadura segurtasunik ezaren aurkako borrokan lortutako lorpenak, nazioarteko erakundearen arabera.
|
|
|
Prosaluseko zuzendariak gogorarazi zuen planetako gosetutako pertsonen %70 landa eremuetakoa dela, eta azken 30 urteetan goseteen ehunekoa murriztu den arren, estatu gehienek ez dutela oinarrizko eskubide gisa aitortzen elikatzeko eskubidea. Halaber, adierazi zuen eskubide hori urratzen duten pertsonek ezin dietela beren gobernuei babesa eta bermea eskatu, eta salatu zuen azken hamarkadetan sustatu diren nekazaritza eta abeltzaintza politikek,
|
munduko
elikagai ekoizpenaren bolumena handitu arren, ez dutela gosearen arazoa konpondu.
|
|
2006
|
|
|
Patogenoak eta detekzio azkarra Beheragoko seinaleak jasotzeko ahalmena duten detektagailuak erabiliz, inkubazio denbora eta patogenoak detektatzeko denbora murriztu daiteke. Elikagaien kutsadura mikrobiologikoa da gaur egungo
|
munduko
elikagai industria gehienen buru-hauste nagusia, kalitate kontrolaren ikuspegitik. Horregatik, zein mikroorganismo detektatu nahi diren, zein produktutan eta zein fidagarritasunarekin zehaztu behar da.
|
|
2007
|
|
|
Mogadisciora itzuli diren 16.000 pertsona inguruk, Somaliako hiriburutik ihes egin ondoren, joan den abenduan lehertu ziren borrokaldien ondorioz, NBEren
|
Munduko
Elikagaien Programako (IEP) elikagaiak jasoko dituzte. Misio hori hasi berria da.
|
|
|
Hala, “Nekazaritzaren eta elikaduraren mundu egoera” izeneko urteko txostenaren azken edizioan, erakunde honek laguntza mota horren mundu praktika bukatzea gomendatzen du. Horrek esan nahi du, gutxi gorabehera,
|
munduko
elikagai laguntzaren aurrekontuaren heren bat (600 milioi dolar inguru) herrialde emaileetan gastatzen dela eta ez dela inoiz iristen onuradunengana. Gaur egun, urtean hamar milioi tona elikagai inguru bidaltzen dira 200 milioi pertsona behartsuentzat.
|
|
|
Saharako Media Luna Rojak 2007ko irailaren amaieran adierazi zuenez, oso kezkatuta dago saharako errefuxiatuek egun pairatzen dituzten egoera zailekin, bereziki janari otarraren beherakada izugarria dela-eta. Izan ere,
|
Munduko
Elikagai Programak “iraileko kuotaren %44 bakarrik bidali du” eta “ez dakigu ziur MEPek urriko kuota emango ote duen”.Era berean bere kezka adierazi du “behar bezala elikatu gabekoen portzentajeak gora egin duelako eta haurren eta haurdun edo bularra ematen ari diren emakumeen artean anemia kopuru handia dagoelako”.Horregatik, Gizarte Zerbitzuetako sailak eta Hurria ... Egun horretatik aurrera, herriko hainbat janari dendatan, andoaindarrek kanpamenduetara bidali nahi dituzten elikagaiak utzi ahal izango dituzte.
|
|
2008
|
|
|
|
Munduko
elikagaiak, zapore unibertsalak
|
|
|
NBEko
|
Munduko
Elikagaien Programak elikagaiak eta ur edangarria zeramatzan itsasontzi bat dagoeneko iritsi da lokatz eta hildakoen arrastoz beterik dagoen Gonaives hirian.
|
|
|
|
Munduko
elikagaien krisialdiak sektore guztietan eta mundu guztian du eragina. Hori dela eta, antolatzaileak euskal elikagaiak ekoizten dituzten enpresei errealitate horren berri ematen saiatzen dira, etorkizuneko erronken aurrean hobeto prestatuta egon daitezen.
|
|
|
Munduko leku guztietako landare hazien milaka lagin biltzen ditu kutxa horrek. Proiektu honen helburua da etorkizuneko belaunaldientzat
|
munduko
elikagai laboreen biodibertsitatea babestea. Gaur egun, biodibertsitatea galtzea da ingurumenerako erronka handienetako bat.
|
|
|
“Hau urrats positiboa da”, dio. Hala ere, Somaviak ohartarazi du
|
munduko
elikagai krisiak presio berriak sortzeko mehatxua egiten duela. Presio horiek haur gehiago ikasketak utzi eta lana bilatzera behartu ditzakete.
|
|
|
Ondorioz, eta berez, adin horretan, nutrizio eskakizun gutxiago eta jateko gogo gutxiago dute. Adin horietan, haurrek interes handiagoa dute inguruko
|
munduarekin
elikagaiekin baino. Jaki jakin bat jatera bultzatzean, jateari uko egin diezaiokete, eta, une horretatik aurrera, jateko ekintza deseroso eta ez oso atsegina bihurtu.
|
|
|
Espainiak 11,6 milioi euro emango dizkio GKEei
|
munduko
elikagai falta arintzeko
|
|
2009
|
|
|
Ikerketa aunitzek erakusten dute baieztapen hori zuzena dela:
|
munduan
elikagai nahikoa ekoizten da gizadi osoa elikatzeko.
|
|
|
Premia horren eragileak hauek dira, besteak beste: klima aldaketa,
|
munduko
elikagai eskaria handitzea, nekazaritza lurren gaineko hiri presioa, erregaien prezioaren igoera eta elikagaien prezioen igoera. Hori dela eta, Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundeak (FAO) Hazien Bigarren Mundu Konferentzia deitzea erabaki du, azken hamarkadan gai horri buruz egiten den garrantzitsuena.
|
|
|
Munduko liderren goi bilera prestatzeko FAOk egingo dituen ekitaldietako lehena da konferentzia hori. Goi bilera horretan, azaroan,
|
munduko
elikagaien egoerari buruz eztabaidatuko da.
|
|
|
Eta orduan sarrarazi ahal izan zuten giza laguntza azkenekoz tamilak harrapatuta dauden gunean: 150 tona janari, WPF
|
Munduko
Elikagai Programak Gurutze Gorriari emandakoak. Emilia Casella WPFko eledunak azaldu duenez, kopuru hori 50.000 lagun bost egunez elikatzeko adinakoa da, baina ez gehiago.
|
|
2010
|
|
|
b) Ziurtatzeko
|
munduko
elikagaien banaketa bidezkoa izatea, beharrizanen araberakoa, aintzat hartuz elikadura produktuak inportatzen edo esportatzen dituzten herrialdeei sor dakizkiekeen arazoak.
|
|
|
Hau da, patenteak, izen komertzialak eta sekretu komertzialak beharrezkoak omen dira mundua gosetetik libratzeko. Egia esanda, AEBetako nekazaritzako kimikaren eta farmaziaren alorretako seienpresa multinazional erraldoik, ingeniaritza genetikoaren bidez,
|
munduko
elikagai produkzioa menderatzeko ahaleginak egiten dihardute. Eta kontuan hartu beharda Hirugarren Munduko lurraldeetan eragindako mendekotasunak (esportatzekolandatu) gosearen eta mantenuaren arteko leizea sakondu egingo duela (industriahorrek dioen bezala).
|
|
|
Munduko elikadura laguntzaren emaile nagusiak G8ko herrialdeak dira desnutrizioari aurre egiteko egokienak. “Muskokan eta Toronton bilduko diren munduko buruzagiek amen eta haurren heriotza tasa benetan murriztu nahi badute,
|
munduko
elikagai laguntzarako sistemaren funtsezko elementuak berritzeko konpromisoa hartu behar dute”, eskatu zuen Zabalgoezkoak. Mugarik Gabeko Medikuek gogorarazi zuen Munduko Bankuak uste duela herrialde kaltetuenetan desnutrizioari aurre egiteak 12.000 milioi dolar inguru balioko lukeela urtean, baina gaur egun munduan bizi den austeritate ekonomikoaren garaian, “emaileen finantzaketa ez da nahikoa, hegazkorra eta aurresanezina”.
|
|
|
|
Munduko
Elikagaien Segurtasun Batzordeak (CSA), munduko elikadura segurtasunari buruzko politikak aztertzeko eta horien jarraipena egiteko Nazio Batuen foroak, maila handiko gobernuen arteko saio bat egin du Erroman urriaren 15era arte, gosearen eta desnutrizioaren sustraiei aurre egiteko moduak iradokitzeko. Nekazaritzarako eta elikadurarako Nazio Batuen Erakundeak (FAO) azaldu zuenez, topaketa hori “elikagaien nazioarteko prezioak igo egin dira berriki, eta horrek erronka berriak dakartza elikagaien segurtasunerako”.
|
|
|
NBEk aurten plazaratu duen mezuak dioenez, “garapen bidean dauden herrialdeetako nekazaritza lan gehienak egiten dituzte, baina lan baldintza txarrenak dituzte”.
|
Munduko
elikagai gehienen ekoizleak dira, nahiz eta planetaren zati handi batean ez duten lurren jabetzarik. Espainian, nekazaritzako ustiategien titulartasun partekatuari buruzko Errege Dekretuak hein batean aldatu du egoera hori, helburua emakumeen independentzia ekonomikoa bultzatzea baita.
|
|
2011
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) datuen arabera, mila milioi pertsona inguruk, sei pertsonatik batek, gaixotasun tropikal bat edo gehiago dituzte, eta Nazio Batuen
|
Munduko
Elikagaien Programak, berriz, uste du mila milioi pertsona baino gehiago daudela elikatu gabe mundu osoan. Fontilles elkarteak zifra horiek gogorarazi ditu pobreziaren eta ahaztutako edo atenditu gabeko gaixotasunen arteko harremana azaltzeko abian jarri duen sentsibilizazio kanpaina aurkeztean.
|
|
|
erosteko aurreikuspenik eza, etxean biltegiratzeko teknikak ez ezagutzea eta eraginkorrak izatea, eta elikagai galkorrak eta ez erorkorrak ez bereiztea. Horren aurrean, Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundeak (FAO) zehaztu du
|
munduko
elikagaien ekoizpena optimizatzeko formularik eraginkorrena kontsumoa egiazko beharretara egokitzea dela. Horretan funtsezkoa da elikagai hezkuntza, herritarrek menuak planifikatzen ikas dezaten eta plangintza horretatik erosketak sor daitezen.
|
|
|
Munduko lur degradatuen %40 pobrezia tasa handiko eremuetan daude, %30 pobrezia maila ertaineko eremuetan, eta %20 pobrezia tasa txikiko eremuetan. FAOren kalkuluen arabera, 2050erako, hazkunde demografikoak eta diru sarreren hazkundeak
|
munduko
elikagai ekoizpena %70 handitzea eskatuko dute. Horrek esan nahi du beste 1.000 milioi tona zereal eta 200 milioi tona abeltzaintzako produktu ekoizten direla urtean.
|
|
2012
|
|
|
a) Elikaduren gaineko krisi larriak ukitzen dituela garapen bidean dauden herriak; besteak beste, munduan gose eta malnutrizioaren menpeko pertsonen gehiengoa bertan bizi dira, eta herri horietan munduko biztanleriaren bi herenek baino gehiagok ekoizten dute batez beste
|
munduko
elikagaien herena, desoreka hori hurrengo hamar urtean gehitzeko arriskua izanik ere?; aurreko horrek ekonomian eta gizartean ondorio larriak eragiten ditu eta zalantza gogorrean jartzen ditu, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalak biltzen dituzten bizitza eskubidearekin eta giza duintasunarekin lotutako printzipio eta balio oinarrizkoenak egikaritzea,
|
|
|
Raworth en dokumentuak erakusten du pobrezia desagerrarazteko ez dela beharrezkoa baliabide naturalen gaineko presioa areagotzea. Hala, elikadurari dagokionez, gosea duten munduko biztanleen %13k behar duen kaloria ekarpen gehigarria emateko,
|
munduko
elikagai ekoizpenaren %1 baino ez litzateke. Halaber, adierazi du elektrizitatea gaur egun elektrizitatea ez duen munduko populazioaren %19ra eraman daitekeela, munduko CO2 emisioak %1 baino gutxiago igota, eta egunean 1,25 dolar baino gutxiagorekin bizi den munduko populazioaren %21aren diru sarreren pobrezia desagerrarazteko munduko diru sarreren %0, 2 baino ez litzatekeela.
|
|
|
Ez da kasu bakana Elikagaien hondakinak edo hondakinak berrerabiltzeko sistemak asko dira, bai haragia eta arraina prozesatzean, bai landareak lantzean. Azken horien kasuan,
|
munduko
elikagai industriak milioika tona azpiproduktu sortzen ditu urtero, prozesatu eta manufakturatzearen ondorioz. Zati txiki bat bakarrik erabiltzen da produktu berriak lortzeko, eta gainerakoa hondakintzat hartzen da, eta horrek eragin kaltegarria du ingurumenean.
|
|
|
Afrikako Adarrean, Intermón Oxfamek (IO) hau gogorarazi du: “Ekialdeko Afrikako eskualde handiek
|
munduko
elikagai krisi okerrenari egin behar diote aurre”. Kate erreakzio bat izan da.
|
|
|
Munduan giza kontsumorako ekoizten diren elikagaien herena bota edo galdu egiten da, baita ekoizteko erabiltzen diren baliabide naturalak ere, FAOren arabera. Herrialde industrializatuetan, 680.000 milioi dolar inguru galtzen dira
|
munduan
elikagaien eta hondakinen arloan, eta 310.000 milioi garapen bidean dauden herrialdeetan. Gavin Wall Landa Azpiegituren eta Agroindustrien zuzendariak azaldu zuenez, “munduan gosea duten 900 milioi pertsona eta bilioi bat dolar daude jokoan, eta galerak eta hondakinak murrizteko ekintza bateratuak bizirauteko baliabideak, elikagaien segurtasuna eta ingurumenaren gaineko eragina ahalik eta gehien murriztea ekar dezake”.
|
|
2013
|
|
|
Gabonetako gainerako sinboloak ere izan daitezke ingurumena errespetatzen dutenak: material birziklatuekin berrerabilitako eta egindako apaingarriak eta zorion txartelak, kontsumo txikiko argiak eta tenporizadorea, etab. Xahutzea saihestea Elikadura eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundearen (FAO) arabera, giza kontsumorako
|
munduko
elikagai ekoizpenaren heren bat galdu edo bota egiten da, hau da, 1,3 bilioi tona inguru. Gehiegizko oparotasun hori dirudien arren, munduko zazpi pertsonatik bat gosez joaten da ohera, eta bost urtetik beherako 20.000 haur baino gehiago gosez hiltzen dira egunero.
|
|
2014
|
|
|
Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundearen (FAO) datuen arabera, 2050 urterako 9.000 milioi pertsonak munduko biztanleria hornitu dutela kalkulatzen da. 2050erako, FAOren aurreikuspenak mantentzen badira,
|
munduko
elikagaien produkzioak% 70 handitu duela kalkulatzen da. Baina erronka are handiagoa da klima aldaketaren eraginak nekazaritza produktibitatean kontuan hartzen badira.
|
|
|
landu nahi duen norbait partzela baten jabearekin harremanetan jarri gabe, edo alderantziz, eta akordio batera iristen da. 6 Janaria eta mahaia trukatzea Giza kontsumorako
|
munduko
elikagaien herena galdu edo baztertu egiten da, eta horrek eragin ekonomikoa eta ingurumenekoa du. Hainbat ekimenek janaria trukatzea antolatzen dute, hala nola Social Eaters, beste pertsona batzuen etxeetara joateko; plater konpartitua, bizilagunekin egindako bazkaria partekatzeko; Supermarifikazioa, beste pertsona batzuei janari zatiak saltzeko eta abar.
|
|
|
|
Munduko
elikagaien trazabilitatea harmonizatzea
|
|
2016
|
|
|
Urtero, 600 milioi lagun gaixotzen dira
|
munduan
elikagai kutsatuak jateagatik, eta horrexegatik dira hain garrantzitsuak kontrol sistemak, bai Espainiako Estatuan erabiltzen direnak eta bai nazioartekoak
|
|
|
Urtero, hamar lagunetatik bat gaixotzen da
|
munduan
elikagai kutsatuak hartzeagatik; guztira, 600 milioi pertsona.
|
|
|
eta
|
Munduko
Elikagai Programak laguntzen digu. Etxera joan nahi dugu.
|
|
|
JRSk liburuak eta arkatzak ematen dizkigu. Aitak
|
Munduko
Elikagai Programarekin
|
|
|
Ama, aita, anai arrebak eta ni baztertuentzako kanpamenduan bizi gara. Salala kanpamenduan JRS eskolara joaten gara eta
|
Munduko
Elikagai Programak laguntzen digu. Etxera joan nahi dugu.
|
|
|
JRSk liburuak eta arkatzak ematen dizkigu. Aitak
|
Munduko
Elikagai Programarekin lan egiten du. Amak JRSrekin lan egiten du.
|
|
|
Arduradunek ez lukete eragozpenik jarri behar, beti jan baitaiteke beste edozein produkturekin batera. 2 Jatetxetik sobran dagoen janaria eramatea Egoera onean dauden 179 kilo elikagai alferrik galtzen dira pertsonako Giza kontsumorako
|
munduko
elikagaien ekoizpenaren herena galdu edo baztertu egiten da Nazio Batuen arabera; Europako Parlamentuak, berriz, kalkulatzen du egoera onean dauden 179 kilo elikagai galtzen direla pertsonako, eta horrek kostu ekonomikoak eta ingurumen kostuak eragiten dituela. Jatetxean uzten den janaria zaborretara botako dute.
|
|
|
2010ean sortua da UZTARTU klusterra, Maite Charritton daukala buru. Laborantza
|
munduko
elikagaiak dauzka eremutzat, kluster edo sare hortan daudela 52 kide, bertzeak bertze departamenduko hiru ganbarak (merkatariena, ofizialeena, laborariena), Herrikoa eta EHLG bezalako egiturak, bai eta ere hazkurri mundu horri lotutako 30 bat transformadore enpresa, milako bat lanpostu dauzkatenak. Uztarturen helburuetarik bat da proiektu batzuen garatzea, Herriko Ogia eta Herriko Haragiarekin egin duen bezala.
|
|
2018
|
|
|
Aditu askok ohartarazi du, bestalde, mende luzez emankorrak izan diren alorren oparotasuna murriztu egin dela txinatarrak laborantza industriala orokortzen hasi zirenetik. Horrela, derrigor atera behar
|
mundura
elikagai bila.
|
|
2019
|
|
|
Nutrizio balorazioa. Ramón de Cangasentzat, «dieta zorrotzagoa izango litzateke begamandena baino, landare
|
munduan
elikagai taldeak mugatuko bailirateke». B12ren gehigarriak dituen beggano bat behar bezala bizi daiteke; kasu horretan, hainbat osagarri mota lirateke, eta ez bitamina hori bakarrik, baita polibinaminikoren bat ere.
|
|
2020
|
|
|
Edizio hunek laborantza familiala du goraipatu. Alabainan, laborantza mota horrek
|
munduko
elikagaien %80a segurtatzen du, Miarritzen oroitarazia izan den bezala. Bainan laborantzak familiala izaitea ez du aski, garapen iraunkorraren ildotik behar du aitzinatu, molde herrikoian, laborantza industriala baztertuz, azken hunek zoritxarrez aztaparrak gero eta luzeagoak dituelarik, Somme eskualdeko mila behitako etxalde super industrialak erakustera ematen duen bezala.
|
|
2021
|
|
|
Europako Batasuneko 12 milioi nekazaritza ustiategietatik gehienak familia ekimenak dira, eta, beren lanari esker, landa eremuetako iraunkortasun sozioekonomikoa eta ingurumenekoa, eta elikaduraz hornitzeko kate laburren parte izaten dira (nekazariek ia bitartekorik gabe saltzen dituztenak). ‘El campo en tu mesa’ azterlaneko ikertzaileen arabera, «alternatiba horiek eta nekazaritzako beste ustiategi txiki batzuek
|
munduko
elikagaien %70 hornitzen dute gaur egun». Gastronomia Nork ez du inoiz esan «fruta honek edo tomate honek ez dakite ezer»?
|
|
|
Herrialdeko hainbat eremuren kontrola du taldeak, Sana hiriburua barne. Horrek herrialdean izan dezakeen eraginak «kezka» sorrarazi dio Abeer Etefa MEP
|
Munduko
Elikagai Programako Ekialde Hurbileko bulegoko bozeramaileari; nazioartera begira, «talde terrorista» baten agindupean dagoen herrialde batekin negozioak izateak AEBekin harremanak okertuko dituela jakitun.
|
|
|
Mota horretako galderak politikoak eta hipotetikoak dira. Guk,
|
Munduko
Elikagaien Programak, jakin nahi dugun gauza bakarra da erabaki honek gure lanean zer eragin izango duen; ea zer eragin izango duen hornidurak Yemenera eramateko. Gainontzekoa analisi politikoa da, eta horrek esan nahi du beharbada ez duela zerikusirik gure betekizunarekin.
|
|
2022
|
|
|
Produktu horiek ez dituzte merkatuko arauak betetzen formari, koloreari edo heldutasunari dagokienez, eta saldu aurretik erretiratzen dira. FAOren kalkuluen arabera, 2019ko urrian egindako txosten batean,
|
munduan
elikagaien %14 inguru galdu egiten dira saldu aurretik. Elikagaien Hondakin Indizea (GNA) Nazio Batuen Ingurumen Programak (NBIP) egina, adierazle hau saltokietan, jatetxeetan eta etxeetan sortzen diren hondakinen kopurua zehazten du.
|
|
|
Kievek ohartarazi izan du
|
munduko
elikagai krisia arintzeko zortzi milioi tona gari esportatu lukeela hilero. Joan den ekainean, Itsaso Beltzekoa ez beste ibilbide batzuk erabiliz, 2,5 milioi tona esportatu zituen.
|
|
|
Azken hilean bi aldiz hitz egin dute aurrez aurre, uztailaren 19an Teheranen batzartu baitziren. Putinek adierazi dio ituna «oso garrantzitsua» dela, kontuan hartuta joan den otsailaren 24an Errusiak Ukrainako inbasioa hasi zuenetik bost hilabetez ezin izan dutela zerealik garraiatu Itsaso Beltzetik Kremlinek ezarritako blokeoaren ondorioz, eta horrek
|
munduko
elikagai krisia areagotu duela.
|
|
|
«Ezin da onartu
|
munduko
elikagai ekoizleetan hirugarrena den herrialdean 33 milioi pertsonak gosea pasatzea. Ez da posible».
|
|
2023
|
|
|
Egunero jan dezaket? Artikulu honetan,
|
munduko
elikagai preziatuenetako bati buruzko egiak eta gezurrak errepasatuko ditugu.
|
|
|
Benetako arazoa: elikadura txarra Azterketa horien emaitzak inork ukatzen ez dituen arren, galera horiek kalte txikitzat jotzen dituzten ikertzaileak ere badaude,
|
mundua
elikagaiz hornitzeko aukera eman duen ekoizpenaren hazkunde handiarekin alderatuta. Egoera horren aurrean, pertsonek defizit egoerak saihesteko geure burua osatu behar dugun galde dezakegu.
|
|
|
Kezkaren bat ere piztu zitzaion, hain zuzen, «plaza ez ote duen beste hizkuntza eta kulturekin lotzen». Alabak «etorkizuna» eta «aukerak» aipatu izanak, bestalde, galderarik ere sorrarazi zion BERRIAko zuzendariari, esate baterako, «izango ote den Durangoko Azoka bezalakorik alabaren
|
munduaren
elikagai eta hauspo».
|