|
2002
|
|
|
Islamdar legea konstituzio, kode penal eta zibiltzat aldarrikatzea, alde batetik, nortasun bereizgarri bihurtu da Mendebaldeko egitasmo soziopolitikoen inportazio ez oso arrakastatsuaren ondoren eta aurka. Bestetik, herrialde hauetariko gehienek pairatzen dituzten izugarrizko hazkuntza demografiko eta arazo ekonomikoei eredu sozio-politiko propio eta egokituagoak eskaini eta finkatu beharrasaihestearen utopia
|
moduko
bat zilegitzen du; Afganistango talibanen mugimenduarena izan daiteke ikuspegiho rren agerpenik taxugabeena. Eta beti ere lehendanik existitzen diren egitura eta sare erlijiosoetatik, eta ez beraz hutsetik, abia daitezkeen mugimendu politikoak sortzeko abantaila eskaintzen du.
|
|
2003
|
|
|
Formazio Bekak eta Sormen Bekak eratzea ere proposatzen dute eta argi esaten dute bereiztekoa dela liburuari ematen zaion laguntza eta egileari ematen zaiona, gaur egun nahasmendu dezente baitago arloho rretan. Azkenik, eta laburtzearren, Literatur Sorkuntzaren Euskal Gunea sortzeko ideia plazaratzen dute, munduan diren Idazlearen Etxea
|
moduko
bat hain zuzen. Bestalde, Euskal Idazleen Elkartean askotan aipatu izan dugun ekimena ere aipatzen dute egileek, Goethe edo Cervantes Institutu moduko bat (Axular edo Etxepare Institutua alegia) eta beraren korrespontsaliak sortzea munduanzeha r, euskal literatura ezagutzera emateko eta, batez ere, beste hizkuntzetara zuzenean itzuliko duten itzultzaileakprestatzen laguntzeko.
|
|
|
Azkenik, eta laburtzearren, Literatur Sorkuntzaren Euskal Gunea sortzeko ideia plazaratzen dute, munduan diren Idazlearen Etxea moduko bat hain zuzen. Bestalde, Euskal Idazleen Elkartean askotan aipatu izan dugun ekimena ere aipatzen dute egileek, Goethe edo Cervantes Institutu
|
moduko
bat (Axular edo Etxepare Institutua alegia) eta beraren korrespontsaliak sortzea munduanzeha r, euskal literatura ezagutzera emateko eta, batez ere, beste hizkuntzetara zuzenean itzuliko duten itzultzaileakprestatzen laguntzeko.
|
|
|
Ni emozionatu egiten naiz Korrikaren aurretik doan polizia kotxearen sirena ikuste hutsarekin. Emozionatu... esan nahi dut alegia, hotzikara
|
moduko
bat sentitzen dudala, eta begiak gorritu egiten zaizkidala. Emozioen munduko erreakzioa da, nahi gabe sortzen baitzait, eta ez zait gustatzen niri jendaurrean emozioak erakustea.
|
|
2004
|
|
|
Azkenik, beharrezko deritzot Hizkuntz Eskubideen Behatokiaren ekarpen garrantzitsuaren balioespen orokorraz zerbait esateari. " Auditoria"
|
moduko
bat da Behatokiak erakunde publikoei egiten diena eta halakotzat hartu lukete, beren zerbitzu ematearen kalitatea hobetzeko aukera bezala, eta inola ere ez mindu edo kalte egin nahi duen erakunde baten jarduera bezala. Bestalde," euskararen telefonoa"() ia zabalkunderik gabe arrakastatsu bihurtu da eta horrek argi eta garbi erakusten du horrelako tresna baten zeinen premia handia zegoen.
|
|
|
Bestetik," film laburrak: euskal produktuak lortzen ari diren arrakasta" esaldian, behingoz errekonozimendu
|
moduko
bat egin zaiolako erregulartasunez ekoiztu eta mundu osora zabaltzen diren euskal ekoizpen zinematografikobaka rrei. Animaziozko zinema ere ez nuke ahaztu nahi, baina marrazki bizidunek baino prestigio eta oihartzungutxiago duen iraupen laburreko zinemari arrakasta hori onartzea, niri behintzat detaile bat iruditu zait.
|
|
|
Bigarrenean irakurleak" komandante" hitza gizonarekin erlazionatu badu jarrera sexista duela salatzen du, baina esaldiaren bukaeran konturatu bada andrazkoa zela, hor autozuzenketa
|
moduko
bat duela ikusten da eta horrek kontzientziazio minimoa duela esan nahi du. Prozesu hau da Meseguerrek aipatzen duen garunaren blokeoa.
|
|
2005
|
|
|
Axaleko uhina, gehienez ere. Harrabots zalapartatsuaren ordez, burrunba gor baten oihartzun
|
moduko
bat. Proportziorik ez dago.
|
|
|
Beti izan zara Maverick
|
moduko
bat, beti zeure pausoan...
|
|
2007
|
|
|
Txillardegik aipatzen duen bere" Bilbokoa", Intxaustik aditzeraz baino ezin zuen ezagutu oraindik. 1958ko abenduan" Euskalzaleen Biltzarra" k Bilbon bilera bat egin zuen —batzuentzat mordoilozaleen konjurazio
|
moduko
bat: Orixek haren aurka bere protesta altxatu du—, hainbat konferentziarekin hizkuntz ereduaz eta batasunaz:
|
|
|
Gai berriekin jende berria inguratu da Jakin era. Txostengile bakoitzak gidoi
|
moduko
bat aurkezten zuen galdera batzuekin, partaideen artean aurretik banatzeko, haria edo izan behar zuena konferentziaren ondoko eleketan. Hona hemen autoreek berek aurkeztu dituzten gidoitxoen adibide batzuk:
|
|
|
Borroka latza darama literatur egile nahiz euskaldun gisara. Herri hau preso dago eta idazleak libertatea erdiesteko edo eskaintzeko keizu edo beldur
|
moduko
bat bizi du. Herri honek —zentzu metaforikoan— ez dio bere izateari traizio egin nahi eta preso bizi da.
|
|
|
Beharbada gehiegizkoa da berak dioena, Jakin ez zelako inolako legerik urratuz atera, baina bai orduko Espainiako legetik kanpo. Nolabaiteko klandestinitatean argitaratu zuten lehen zenbakia, baina ez zuzenean lege zibilak urratuz —orduko arau politikoak agian bai—; Elizaren eta Frantziskotar Ordenaren arauei zegokienez," epikeia"
|
modukoren
bat egin zuten2.
|
|
2008
|
|
|
Lotsatu egin ditugu! Bermeoko institutuan izan naiz literatur tailer
|
moduko
bat ematen, eta aurreneko klasean —tuntuna ni—" nori gustatzen zaio irakurtzea?", galdetu nien. Purrustada bat izan zen erantzuna, eta atzamar lotsatu bat edo beste.
|
|
|
mesfidantza —" kulturala" esan dezagun— etorri berriekiko. " Hori bakarrik falta zitzaigun"
|
moduko
bat. Desagertzeko arriskuan dagoen hizkuntza eta kultura gutxitu bateko kideez ari naiz, egoera horren kontzientzia argia duten euskaldunez; askotan beren eskubideak ez dira errespetatzen eta behin eta berriz eskubide horien defentsan jarduten dute:
|
|
|
Hasierako eragozpen hori, ordea, abantaila bihurtzen da, garuna urte askotan irekita egongo baita heziketaren eraginera; eta, horrela, mintzaira medio, belaunaldi batek hurrengoari aurreko guztiek bildutako esperientzien ikaskuntza transmititu ahal izango dio. Biologiaren akats
|
moduko
batek hobekuntza dakarkio moldatzeko gaitasunari, eta gizakia beste dimentsio batean kokatuko du, historiaren dimentsioan. Ingurugiroko eragileak ere ez dira gehiago faktore naturalak bakarrik izango, faktore kulturalek garrantzi handia lortuko dute.
|
|
|
1995 urtean argitaratu zen bakterio horren genoma, Craig Venter ikerlariaren gidaritzapean, eta harrez geroztik makinak ez dira gelditu. Genoma osoak sekuentziatzea posible bihurtu denez, hainbat eta hainbat zientzialarik halako lasterketa
|
moduko
bati ekin diote munduko hainbat laborategitan espezie askoren genomak irakurtzeko. Horren guztiaren adierazgarri izan liteke Science aldizkariak 2000 urte amaieran ateratako zenbakia," Sequenced Genomes" izenburupean.
|
|
|
Lehendakari" espainolista" bat izan zitekeela pentsatze hutsa sakrilegio antzeko bat zen askorentzat: hormetako pintada dramatikoak gogoratzen ditut, espainiarren aizkora Gernikako haritza moztu nahian; halako patetismora iritsi gabe, isilka bada ere, aukera horrek hotzikara
|
moduko
bat eragiten zion euskaltzale" arruntari" (halako orokortzeak barkatzen badizkidazue).
|
|
2009
|
|
|
Alegia, badirudi XVI. mendean zehar, bereziki 1559 eta 1593 bitartean, Oñatiko 3 eta 4 kondeen garaian hain zuzen ere, handiki horiek gortetxo
|
moduko
bat mantentzen zutela Gebaran, beren jauregian. Gure Lazarragak badu poema bat gortetxo hori deskribatuz, adibidez, bertan egiten ziren justak, hots, torneoak, eta haien inguruan antolatzen zen jaialdi handia.
|
|
|
Lehenago esan dugun bezala, XI. mendetik geroko Erdi Aroko gizartean unitate nagusia ez zen gaur egungo familia, leinua baizik, hots familia zabal
|
moduko
bat. Gure Joan Perezen lanetan ikusten dugu behin eta berriro, bere familiaren historia egitean, oinarrizko unitatea ez dela familia gaur egun ulertzen dugun bezala, beste familia askoz ere zabalagoa baizik, Lazarragatarrak, edo XVI. mendean euskaraz deitzen zuten bezala, Elazarragarrak.
|
|
|
• ZuZeu albistari digitala (http://zuzeu.com). ZuZeu albistari digitala da, Internet zale euskaldunok munduari begiratzeko leiho
|
moduko
bat. 2009ko apirilean jarri du abian Xoraturikan Elkarte Mugatua (XEM) enpresak, berori irabazi asmo gabeko ekimena delarik.
|
|
|
Beste liburu mota batzuetan, aldiz, ematen du digitalak ez duela horrenbesteko indarrik, hala nola liburu ilustratuetan, aktualitatezko saiakeretan, haur eta gazteentzako liburuetan eta literaturan oro har. Adostasun
|
moduko
bat badago uste duena literaturak luzaroan jarraituko duela paperean.
|
|
|
Aralarko bilera hartan federazio
|
moduko
bat osatu zenuten?
|
|
2010
|
|
|
Aldi berean, euskalgintza munduaren lagun arteko gidaritza
|
moduko
bat egitea egokitu zitzaidan. Neure lagunei eta euskara klaseak ematen nizkien.
|
|
|
Euskal Herrian oso ugaria ez den mezenasgo
|
moduko
bat bizi duzu, beraz.
|
|
|
Hemengo gauzak, gainera, aldatuz zihoazen bizi bizi, eta segitzeko modurik ez zegoen barruan egon gabe. Joan Mari Torrealdaik hartuta zeukan zuzendaritza, idazleen elkarte
|
moduko
bat ere sortuta, Ermuko bilerak ere orduan egin ziren... 1964tik 1968ra bitarteko hizkuntzaren batasun prozesuan ez nintzen barruan egon.
|
|
2011
|
|
|
Errebelatze
|
moduko
bat izan zen, beste manera batez bultzatzen hastea. Gauza berbera urgazleekin.
|
|
|
Justifikazio askoz ere landuagoa lukeen tesia, noski, baina iruzkin hau antolatzeko aski eta sobera. Esan dezagun, bada, liburu hau (Moroak) aurrez idatzitako beste saiakera guztien laburbilduma
|
moduko
bat dela, apur bat exajeratuz haren iritzien bilduma sendo eta behin betiko izateko bokazioz taxutua. Ondorioz orain bai, orain galdetu genuke:
|
|
2012
|
|
|
Alde batetik, euskararen erabilera eremu guztietan igo baldin bada, bereziki eremu formaletan igo da eta ez hainbeste etxeko eta lagun arteko eremu hurbilenetan; azken horiek dira euskararen etorkizunerako eremu garrantzitsuenak, gaitasun komunikatiboa ziurtatzen dutenak. Orain dela 20 urte hizkuntzen arteko banaketa soziofuntzional diglosiko
|
moduko
bat baldin bazegoen (agian garai hartan ere ez zegoen), gaur egun erabat galdu da banaketa hori. Beste alde batetik, eta datu hau benetan kezkagarria da, euskararentzat arnasgunea den laugarren gune soziolinguistikoan (elebidunak %80 baino gehiago diren gunea, alegia, euskara eguneroko hizkuntza eduki lukeen gunea; ikus, adibidez, Miquel Gros i Llados:
|
|
|
bata, 1850etik aurrera euskal liberalen arteko zatiketak gaindituak dirudite eta jarrera foruzalea inoiz baino gotorrago ageri da, bai elite politikoen artean zein gizarte maila guztietan; eta bestea, hiru lurraldeen arteko batasunean urrats erabakigarriak etengabe egiten diren bitartean, Nafarroa ez da dinamika berean sartzen. Kasu guztietan, dena den, foruzaletasuna da jaun eta jabe euskal lurralde guztietan, bi hamarkada horietan (1852tik 1876ra) urrezko aro
|
moduko
bat bizi duelarik; gure egilearen arabera" abertzaletasun bikoitzaren garaia (euskalduna eta espainiarra)" da (245 or.). Zeren liberal foruzaleek ez zuten inolako eragozpenik Foruen defentsa irmoarekin batera beraien espainiartasuna harro aldarrikatzeko. Ez dezagun ahantz.
|
|
|
Hain indartsua izan da marmarra, boikot
|
moduko
bat ere zabaldu zela hainbat girotan. Iruñerriko ereduko hainbat ikastetxetako gazteen artean, behintzat, kontsigna egon zen:
|
|
2013
|
|
|
Lehena honakoa da: nahiz eta maila teorikoan bederen medioek oro har eta telebistak zehazki hizkuntza gutxituetan nola eragiten duten oso argi ez dagoen auzia izan, halako intuizio
|
moduko
bat dago, zeinaren arabera komunikabideek berebiziko garrantzia baitute hizkuntza horien biziraupen eta garapenerako. Horrela, M. Cormack arlo honetako europar ikerlari ezagunak zera gogorarazten digu:
|
|
|
Hamaika telebista moduko zerbait ahalbidetzea Ibarretxeren garaiari eskertzeko pausoetako bat da, baina tokiko esparruan jarduteko baimen biderkatuen bidez soilik jardun dezake. Horrek tokiko telebista esparruaren artifizialtze
|
moduko
bat ekarri du.
|
|
|
Bukatzeko, eta laburbilduz, hizlari gehienen iritzia ondoko hau dela esango nuke: eskolaren eraginak bere mugak baditu ere, eragin benetan handia du euskararen babesean eta erabileran, gotorleku
|
moduko
bat da eta bere emaitzak baikorrak dira bereziki adin gazteenetan; adin talde nagusiagoetan, gizartearen eraginez, txikiagoa da, baina hala ere garrantzitsua. Hori Euskal Herrian, eta Xavier Vilak jardunaldian aurkeztu zuen moduan, Katalunian katalanarentzat ere gauza bera gertatzen dela dirudi.J
|
|
|
Eskolaren papera handia da euskaldunak alfabetatzeko, euskaldunen corpus linguistikoa osatzeko eta euskaldunei haien hizkuntza baliagarria dela sentiarazteko. Gainera, etxetik euskaldunak ez direnak elebidun bihurtzeko eta hizkuntzen inguruan gizartearen kohesio
|
moduko
bat lortzeko ere garrantzitsua da eskola. Hizkuntzaren kasuan bakarrik ez, eskolaren papera gai askoren inguruan ere garrantzitsua da:
|
|
|
Dena nahastuta izozten zen: pasta
|
moduko
bat egin, pasta hori izoztu plakatan, arrain forma emanez moztu, eta hori saltzen zen izoztua. Hortik, berriro Londresera, suisse roll nola egiten zuten ikasten, espainolez brazo de gitano esaten dena.
|
|
|
Norbert Tauer eta jende hori. Bazegoen hor sare internazional
|
moduko
bat. Ez ziren hain herritar txikiak.
|
|
|
Irakurritako orriak eta irakurtzeke dituzunak suma ditzakezu eskuetan eta pisu desberdina izango dute. Hortaz, buruan marraztutako mapa
|
moduko
batean ibiltzea izan daiteke. Jeneralean gailu elektronikoek bestelako esperientzia bat damaite, buruan irakurritakoaren mapa bat osatzen zailtzen dutena.
|
|
|
Nekeza gertatzen zaizu, ordea, testu zati jakin bat testuaren osotasunean kokatzea. Beste hitz batzuetan, oihan tropikal trinko batean diharduzu matxetez bidea irekitzen; inguratzen zaituenaren berri baduzu, baina ezin duzu zure buruan oihanaren zabalean kokatu, eta, batzuetan, Star Trek telesaioko telegarraioaren
|
moduko
baten bidez beste toki batera egiten duzu jauzi ez dakizula Amazoniako ala Borneoko oihanean zauden.
|
|
|
Heriotzaren ataria dugu bizitza eta Bizitzaren atea dukegu heriotza, biak ere mardulak, hitzaren eta esaldiaren musikaltasunaz onduak, eta egileak aspaldian landu duen pentsamendu anti modernoa (nolabait izendatzearren) erakusten dutenak. Pasaitarrak, berriz, Parisen bizi naiz eman du argitara, gai, ahots eta teknika anitz biltzen duen hiri paisaiaren erradiografia
|
moduko
bat, azken finean gure jendartearen eta garaiaren kritika ere badena.
|
|
2014
|
|
|
Hori horrela da, baina inoiz ez dut apaiz izan nahi izan. Bilbon bazen eskola profesional
|
moduko
bat, horretara joaten saiatu ginen, baina gure ongileek esan zuten ezetz. Apaiz izateko, nahi nuen lekura, baita Erroma ere, baina besterik ez zidaten eskaini inoiz.
|
|
|
Kapitalak izena, aurpegia (gaiztoa sarri) eta presentzia zuen enpresan. Egun, ordea, kapitala munduan barreiatu den botere ikusezin
|
moduko
bat da, lehen baino lausoagoa eta, aldiz, lehen baino indartsuagoa izan daitekeena, iheskorragoa, harrapagaitzagoa. Galdetu bestela Euskaltelen non dagoen" batzen gaituena".
|
|
|
Legeak, lobbyak, ohiturak eta beste aurka izan arren, norbanakoari mesedegarri zaizkion gisako aldaketek aurrera egiten dute, aurrez ezarritako lizentziadun eta interes taldeek gatazka piztu eta protesta puztu arren. Talka suntsitzailea gertatzen da tarteka, edo, beste zenbaitetan, industria zaharra teknologia berria bereganatzen saiatzen da, berearen defentsan, hibridazio
|
moduko
batean.
|
|
|
Modus vivendi
|
modukoren
bat bazela elkartean, diotsa Arestik Mitxelenari. Hautsi zen arte.
|
|
2015
|
|
|
Hark ez du sekula izan bertsotan ez egiteko aitzakiarik. Jesusen bizitza bertsoz ere jarri zuen teatro
|
moduko
bat osatuz, eta kalean ezin zenez, elizetan emateko. Baina harena ez zen elizako kontua:
|
|
|
Machinima k (ingelesezko machine eta cinema hitzen nahasketa) era horretako bideoen bertsio aurreratuagoak dira. Bideojokoen pertsonaiak erabiliz, film
|
moduko
bat osatzean datza. Bideoen protagonistak pertsonaia animatuak dira, egileak gidatuta, gidoi bat jarraitzen dutenak filma osatuz.
|
|
|
Hitzaldi asko ematen zen garai hartan, asko, bat eman eta atzetik beste hainbat zetozen errenkadan. Badago osmosi
|
moduko
bat, eta zabalduz doa. Baina espresuki proaktibo izan dena urte horietan, 1985etik aurrera bereziki, Argia ko ekipoa izan da.
|
|
|
Hartara, hizkuntzen arteko auzia da, ez pertsonen edo erkidegoen artekoa. Testuinguru horretan konponbide
|
moduko
bat izan ohi da diglosia, erabat hierarkikoa. ‘Konponbide’ hori, Euskal Herrian, behintzat, iragankorra izan zen, eta huts egiten hasi zen euskaldunek nork bere estatuko erdara ikasi ahala.
|
|
2016
|
|
|
Febres Cordero, Pinochet
|
moduko
bat zen, eta han bazen Barne ministro bat, Luis Robles Plaza, oso laguna Espainiako Segurtasunerako estatu idazkari Rafael Verarekin. Ageri zen lagun arteko tratu bat zela.
|
|
|
Gure etxean erraten zen gaitzek bederatzi eguneko ziklo bat bazutela, eta bederatzigarrenean hobekitzen bazen, hobera egiten zuela. Baina eria larri larria delarik, behar da kasu eman, badelako azken herioak eragindako susperraldi
|
moduko
bat. Ez da euskaldunen errua benetan, baina inguruak gero eta indar gehiago badu.
|
|
|
" Ene lagunik gehienak feminista militanteak ziren. Feminismoaren ideologia ontsa atzematen nuen, baina ez naiz militantea izan, zeren eta hemengo feministekin beti baziren lehentasun istorioak" orduan izan zela ohituren liberalizazio
|
moduko
bat. Ez da sexualitatearen liberalizazio kontua bakarrik izan.
|
|
|
Gaixo anaia, sufritu du. Horrek amari ematen zion gauzak gaizki egin izanaren zama
|
moduko
bat. Errudun sentitzen ote zen umeak alderantziz egin izanagatik:
|
|
|
Kantaria, oso umoretsua, gu bezalako neskekin bazekiena ibiltzen. San Prudentzion bazen jantoki
|
moduko
bat, eta izan zen errebelazio moduko bat. Etxe hartan baziren lau bost seme baserrian lan egiten zutenak, eta aitona bat joaten zena arratsaldetan arrantzan ontzi txiki batekin.
|
|
|
Kantaria, oso umoretsua, gu bezalako neskekin bazekiena ibiltzen. San Prudentzion bazen jantoki moduko bat, eta izan zen errebelazio
|
moduko
bat. Etxe hartan baziren lau bost seme baserrian lan egiten zutenak, eta aitona bat joaten zena arratsaldetan arrantzan ontzi txiki batekin.
|
|
|
Bi zola zituen. Gasolina tankearen ondoan bazuen kutxa
|
moduko
bat. Autoak bospasei pinta erregai baino gehiago ez zuen hartzen.
|
|
|
Baina paperaren gainean zirriborratzen ari naizelarik, botako dut erantzun
|
moduko
bat, inork gutxik bere egingo duena. Baina, tira, talaiatxo hau probestu beharra dago.
|
|
|
Gizarteak behar zituen kohesiorako ikur handiak eta arteak sortzen zituen ikur horiek. Baina abangoardien ostean dibortzio
|
moduko
bat eman zen artearen eta kulturaren artean: kulturak sortzen ditu kohesio sozialerako ikurrak, baina artea hasten da konbentzio guztiak kuestionatzen (Berria,).
|
|
2017
|
|
|
Esaldi hori irakur daiteke Txomin Badiola artistaren artelanetariko batean. Argazki bat da, eta bost mutil ikus daitezke bertan aldagela
|
moduko
batean. Atzealdean kartel bat, uso txuriz inguratutako emakume batekin, eta aipatutako leloa hor:
|
|
|
Nik asko. Surrealismo kostunbrista
|
moduko
bat zeukan Xabierren testuak, uneka Felliniren Amarcord gogorarazten zidana. Estoizismoz errezitatua, ez musika ez bestelako gehigarririk, soilik Amurizaren ahots orain grabe, orain inpostatua.
|
|
2019
|
|
|
Gizarte zabalarekin duen harremanaz ez ezik, zehazkiago lan munduarekin eta kulturarekin duenaz ere mintzo dira hogeitik gora kolaboratzaile. Unibertsitateak batzuetan eskizofrenia
|
moduko
bat bizi baitu: hierarkien sustatzaile da askotan, edo kalitate adierazleen esklabo, baina subertsiorako gune ere bada, jakin mina eta ardura soziala dituztenen topagune.
|
|
|
Horretara behartuta sentitzen da ama, baina ez du gizona maite eta ezkor jarraitzen du bizi zuten istorioarekiko. Poliki poliki, baina, harremana bilakatuz doa eta" elkarren topaketa"
|
moduko
bat suertatuko da. Oso modu ederrean eta idazmolde propioan adierazten digu Rodriguezek bilakaera hori, xehetasun, detaile ñimiño eta intimoetan arakatuz, eguneroko sentipen xumeenak, komunikazio/ inkomunikazioak, kontraesanak...
|
|
|
Orain aipatu dugun guztiarekin ez dugu adierazi nahi komunitatean bizitzea panazea
|
moduko
bat denik, egoera eta pertsona guztientzako aplikagarria. Toki guztietan bezala, arazoak daude; komunitatean bizitzea ikaspen bat da, gatazkak egoten dira eta gure iritziak kolektiboki nola planteatu ere zaila izaten da maiz.
|
|
2020
|
|
|
Gainera, Intermittence delakoa dago: Iparraldean bakarrik, Frantziako Estatuak musikariei ordaintzen dien soldata
|
moduko
bat da, betiere urtean kontzertu kopuru jakin bat eman eta deklaratzen baduzu. Hegoaldean ez dago halakorik.
|
|
|
Beirate handi batzuk ezkerretara, zartatuta denak; barroteak agerian eta kristal zati triangeluarrak leihoen markoetan. Ziega ilara bat eskumatara eta gainean, balkoi
|
moduko
baten atzean, bigarren pisu bat atez betea. Hementxe errodatu zuten Celda 211 pelikula:
|
|
|
Ziega txiki txiki batean. Kartzelara sartzen zarenean, hiru egun eragiten dizkizute ziega batean, kontrol
|
moduko
bat. Zamorako kartzela probintzialaren hegal bat zen gurea, euskal apaizontzako beren beregi prestatua, nahiz eta gero estatuko beste leku batzuetako abadeak ere egon ziren.
|
|
|
Baldosak jaso eta zulo karratu bat egin behar zen, astean behingo dutxetako ura berotzeko galdara baten ondoan. Arketa
|
moduko
bat egin eta hura ondo disimulaturik utzi, txirbil eta egur zatien azpian. Eta miraria aurrera zihoan!
|
|
|
ikus dezala jendeak zelan naroazuen! Pasillo
|
moduko
bat egin zen jende artean eta han irten ginen. Bien bitartean, herritarrak zer egin ez zekitela eta akolitoak aztoratuta:
|
|
|
Harik eta 1982an berriz irabazi nuen arte. Konfirmazio
|
moduko
bat utzi zidan bigarren txapel hark. Niretzat gauza handia da oraintxe ere jendea sasoi hartako bertsoekin gogoratzen dela ikustea:
|
|
|
Euskal gatazkari lotutako gaiak lantzeko modua ere aldatu da horregatik. Zabaltze
|
moduko
bat ikusi du.
|
|
|
[...] Uste dut nire pasioa, hain justu, taupada hori jaso eta ipuin bidez edo narratibaren bidez munduari moldatuta itzultzea dela. Ez dakit, bihotz
|
moduko
bat sortu, odol hori jaso kanpo mundutik, eta fikzioaren bidez garbituta baino aldatuta bidali nahi dut beste zain batetik mundura. Zirkuitu horretan ikusten dut nire burua, bihotz horren barruan lanean, beti ere kanpoari lotuta.
|
|
|
Legea existentzia hautu bat da, gizartea osatzen duten banakoen antolaketa multzokatu bat. Multzo definitu horietatik kanpo geratzen den edonork ez du izenik estatuarentzat, munstro
|
moduko
bat litzateke. Zer da, bada, munstro bat, razionaltzat jotzen dugun gauzen antolaketa betetzen ez duen izaki bat baino?
|
|
|
Berezia da arrazoi askorengatik. Hasteko, ez da ohiko saiakera bat, baizik eta antzezpen
|
moduko
bat; hau da, unibertsitateko hainbat entzuleren aurrean ‘antzeztutako’ dialogo bat. Bertan, Paul Tillich katedraduna eta Adorno irakasle gaztea dira protagonistak.
|
|
|
Funtsean, Christina Werckmeisterrek (2019) dioen bezala, gaia filosofian kokatu beharrean, deskribatzen duten bortxa ‘indarkeria’ ohi da beti, erabilitako psikologia mekanismo tranpati bat dela medio. Beraz, arazo politikoa ongiaren eta gaizkiaren arabera birkokatzea da," trikimailu psikologiko"
|
moduko
bat erabiliz, filosofikoki aztertzeko premiarik gabe eta konbentzitzeko jarrera bat behartuz" kondenamania" gizentzeko.
|
|
|
Denboran jauzi bat egingo dugu; bizitzak badu lorategiaren isla
|
moduko
bat, baina, oraingo honetan, beste lorategi batekin topo egin nahi dugu. Epikuroren lorategia.
|
|
|
Homo coooperativus a pertsona mota jakin bat da beste pertsonen interes onenak kontuan hartzen dituena eta etorkizuna pentsatzeko gaitasuna duena. Altruista mota
|
moduko
bat da, zentratzen dena norberaren eta beste pertsonen helburuak erantzuten. Ezaugarri nagusi bezala kokatzen dira epe luzerako ekintzara bideratutako kooperaziorako gaitasuna eta enpatia.
|
|
|
Berezia da arrazoi ashizkuntzatan egiten den hautu bat izan daitekeen bezalaxe, filosofo bakoitzaren hautu bat da ere zein hizkera filosofiko erabili korengatik. Hasteko, ez da ohiko saiakera bat, baizik eta antzezpen
|
moduko
bat; hau da, unibertsitateko hainbat entzuleren aurrean ‘antzeztutako’ dialogo bat. Bertan, Paul Tillich katedraduna eta Adorno irakasle gaztea dira protagonistak.
|
|
|
esperientzia kolektibo traumatiko gisa, entrenamendua da datorkigun etorkizunerako. Entsegu
|
moduko
bat da. Hazkunde osteko partiturarekin trebatzeko berotze ariketa, garapen ereduaren requiem osoa interpretatzeko atarikoa.
|
|
|
Kolpez kolpe beherantz, beharbada susperraldi txikiekin gora eginez, baina beherako bide orokor luzean. Noizbait giza sistemak meseta
|
moduko
batean instalatuko direlakoan, nolabaiteko egonkortasunean.21
|
|
|
Frogatu da kultura segurua dela bezalako adierazpenak. Bekokia zimurtzen da nahigabe, mesfidantza
|
moduko
batez. Eta edonola ere.
|
|
|
Gorka Bereziartuak iradoki zuen bere blogean, pentsatzekoa zela Zinemaldiak alfonbra gorria jarriko ziola euskal gatazkari buruzko narratiba jakin bati, Espainiako Estatuak eta ez soilikfinkatu nahi duen kontakizun ofizialari. Konpentsazio
|
moduko
bat atzeman daitekeela zioen, ordea, hainbat izan baitira aurten gatazkari begira jarri diren euskal zinemagileak: Mikel Zabalzaren erailketa ekarri dute gogora Amaia Merino eta Miguel Angel Llamasek (Non dago Mikel?), Alfonso Etxegarai deportatuaren itzuleraz aritu dira Josu Martinez eta Txaber Larreategi (Caminho Longe), identitate nazionalaren eraikuntza aztertu du Aitziber Olaskoagak (Jo ta ke) eta espetxeko bizimodua zinemara eramateko moduaz gogoeta egin nahi duen lana aurkeztu du Arantza Santestebanek (918 gau), oraingoz industriakoen artean.
|
|
|
Asmamenaren mugen bilaketa ez ezik, ordea, distopia egileak bere gizartearen analisia egiten duela onartu ohi da; hura izatera irits litekeena eman nahi duela aditzera edo, abisu
|
moduko
bat balitz bezala. Distopiaren funtzioetako bat izaten da kritika.
|
|
2021
|
|
|
Baserritik joanda, niretzako modernismo
|
moduko
bat izan zen. Bide guztiak zabalik ikusten nituen nik han.
|
|
|
Ba ez, grisek zaintzen zuten eraikin hura! Hormaren kontra ipini, eta halako galdeketa
|
moduko
bat egin ziguten. Belaunak dardarka.
|
|
|
Kantatzen bueltan etorri ginen gauerdian; ardo apur bat tartean ere bai. Gure pisuko atariak sarrera
|
moduko
bat zuen, eta, gerturatzerakoan, guretako bat konturatu zen bi itzal zeudela han, bi polizia. Korrika ihes egin genuen.
|
|
|
Xabier Amuriza kartzelatik atera zenean, Anton Artiñano Ulibarri euskaltegiko arduradunari bururatu zitzaion bertso eskola
|
moduko
bat antolatzea. Amuriza lanik gabe zegoen eta laguntzeko edo.
|
|
|
Nire kasuan, ez dakit horrela izango den, zenbat egongo naizen hemen, eta nik alde egiten badut, eredua hutsean geratuko da. A eredu errefortzatu
|
moduko
bat eman dezake datorren hurrengoak, eta ez eredua. Hori ez dago gure eskuetan, Ordezkaritzak erabakitzen duelako nor bidali; eta ziurtasunik ez badago, ezin duzue ikastola itxi".
|
|
|
Gurasoen eta irakasleen merituz. Desiratzen zeuden euskararen inguruan bilkura
|
moduko
bat izateko, eta babesa eskaini zidaten. Ni Barakaldora iristerako, bazeuden talde euskaltzale batzuk:
|
|
|
Lehenengo, udalean begiratzen genuen eskoletan zer nolako eskaria egongo zen, ze eredutan matrikulatuko zituzten haurrak. Hori begiratu, eta erabakitzen genuen ze eskoletan komeni zitzaigun eredua egotea, edo eredua eredua baliagarria zitzaigun gero eredua eskatzeko, zubi
|
moduko
bat zen. Nik gero ikastetxe batean ereduaren edo ereduaren eskaria egon bazegoela esanez idazten nuen txosten bat, gurasoek hori nahi zutela adieraziz, eta administraziora bidaltzen nuen, ikastetxe horretan eredua martxan ipini behar zela esateko.
|
|
|
Udaleko batzar horretan klase talka
|
moduko
bat egon zelako haserretu ziren gurasoak?
|
|
|
Jendea konbentzitzeko hitzaldiak ziren, matrikulazio garaian han hemen ematen genituenak. Lehenengo zein eskoletara joan behar genuen erabaki, eta gidoi
|
moduko
bat prestatzen genuen, nork zer esango zuen zehazteko. Hezkuntza aditu gisa joaten nintzen ni, orduko hezkuntza metodologia aurreratuenei buruz hitz egiten genuen, eta, gero, beti jartzen genuen hizlari bertako guraso eta irakasleren bat.
|
|
|
A ereduko irakasle batzuk greban jarri ziren garai hartan, euskarazko ereduen kontra; 1989 ikasturtea izango zen. Bilbon zeuden itxialdi
|
moduko
bat egiten, eta gurasoentzako antolatu genituen jardunaldi berezi batzuetara etorri ziren behin. Hizkuntza aniztasunari buruzkoak ziren jardunaldi horiek, eta inguruko guraso asko animatu ziren, jakin minez edo.
|
|
|
Fedetik zetorren, Elizaren adar moduko bat zen, eta euskara zen hango ardatza. Guretzat euskararen alde militatzeko modua zen, jende fededun eta idealistari ematen zitzaion irtenbide
|
moduko
bat. Dantzatu, txistua jo, beste taldeetako gazteekin elkartu, biltzarrak egin...
|
|
|
26 urte izango nituen orduan, eta bizi bizi zegoen Herri Gaztedi. Fedetik zetorren, Elizaren adar
|
moduko
bat zen, eta euskara zen hango ardatza. Guretzat euskararen alde militatzeko modua zen, jende fededun eta idealistari ematen zitzaion irtenbide moduko bat.
|
|
|
Egun batean, mojetako batek ama negarrez entzun zuen, aita garbituko zutela jakin zuelako, eta kontatu egin zion mojari entzundakoa. Mojak ez zion ezer ere esan, baina moja horiek edo euren ordenak bide zuzena zeukaten Francorekin, eta, halako batean, gure amak ikusi omen zuen eskale
|
moduko
bat baserrira gerturatzen, zikin zikin: gure aita zen.
|
|
|
Lapurreta ederra egin ziguten inprentakoek. Azkenean paperean ere bagenuen kopia
|
moduko
bat, eta horrekin egin ahal izan genuen. Baina lapurreta hori eta gero, erabaki nuen ez nuela berriro parte hartuko.
|
|
|
" Hemen batu gara zuek ezagutzeko, sakabanatuta ibiltzen garelako beti, eta badakigu zuek elkartzen hasi zaretela, eta elkarrekin aritu behar dugu, elkar ezagutu...", halakoak. Aurkezpen erronda
|
moduko
bat egiteko eskatu ziguten: nor ginen, nondik gentozen...
|
|
|
Gainera, arrakala hori modu masiboan bizitzea tokatu zitzaigun nire adinekooi; fenomeno kolektibo bat izan zen hura, iratzartze
|
moduko
baten eran ulertu/ ez ulertu genuena. Eta iratzartze horrek eta lekualdatze sakon eta inkontziente horrek izan zuen adierazpen argi eta nahasezin bat:
|
|
|
Edo, razionalago azaltzea nahiago baduzue, martxoaren 25etik ekainaren 29ra. Data horietan zehar ibiliko naiz hurrengo lerroetan, udaberria deitzen zaion garaiaren kronika ekosoziolinguistiko
|
moduko
bat josi nahian.
|
|
|
Geldi geratuta gaizki, eta mugituz gero okerrago. Eta horrelaxe, stand by
|
moduko
batean, hutsarte baten soinu banda gisa jaso dezakegu disko berezi hau ere.
|
|
2022
|
|
|
ez da gogoan hartzen egiazki gertatu zenaren alternatibarik, eta inork ezin izan zuen jokatu zuen moduaz bestela jokatu. Xehetasun guztiak ilunduz, dena ‘agertzen’ duten teorien artean, ‘ghettoko pentsamoldea’ bezalako nozioak aurkitzen ditugu europar juduen artean; edo aleman herriaren erru kolektiboa, haren historiaren ad hoc interpretazio batetik aterea; edo era berean burugabea den judu herriaren errugabetasun kolektibo
|
moduko
bat badelako baieztapena. Klixe horiek guztiak bateratzen dituen ezaugarria da epaia alferrikakoa egiten dutela, eta haiek erabiltzeak ez duela inolako arriskurik.
|