|
2021
|
|
|
Lehen genioenari helduz, irakurmenerako konpetentziaren lanketa gela barruko esparrura gehiago mugatzen den moduan, irakurzaletasunak, aldiz, eremu eta aktore zabalagoak hartzen ditu eta hainbat dira izaera transbertsalagotik antolatzen diren proiektuak. Bikoteka irakurtzen, Internauta, Hauteskunde literarioak, ipuin kontalariak, Idazleak ikastetxeetan programa edo autoreen bisitak, Liburuaren Nazioarteko Eguna edota irakurketa maratoiak aipatzen dituzte elkarrizketatu desberdinek, besteren artean, eta oso
|
modu
positiboan baloratzen dituzte, erreferentziazko lanak eta autoreak ezagutarazten direlako, ikasleek gozatzen dutelako eta irakurzaletasunera eta ohituretara hurbilpen bat dakarrelako (IE2, IE3, IE5, GE3).
|
|
|
Horrezaz aparte, giro lasaia eta konfiantzazkoa egotea garrantzitsua izaten da eta hori gakoetako bat da (LIR3). Ikastetxe bereko ikasleei galdetuta ere, oso
|
modu
positiboan baloratzen dute espazioa, eskaini zaion giroa eta bertan antolatzen diren jarduerak, eta hori dela-eta, ikasgelak baino egokiago dela lanerako zein beste izaera batzuetako proiektuetarako (LI1, LI3, LI4, LI7, LI10). Izan ere, ikasleek ikastetxearekiko orokorrean duten asebetetze maila ona den arren, gelen tamaina, antolaketa eta baliabideak desegokiak direla adierazten dute, bereziki literaturaren ikaskuntzarako.
|
|
|
Bere iritziz, horrelako jarrerak arloetara ere eramaten dira ikaslea subjektu hartzaile bihurtuz, eta honek ikuspegi kritikoan zuzenean eragiten du. Ikasleek ere hori berresten dute; hau da, proiektu desberdinak daudela haien ikastetxean, eta hori oso
|
modu
positiboan baloratzen dute, baina ez dutela parte hartzeko aukerarik (LI8).
|
|
|
Eguneroko jardunaren antolaketari dagokionez, badago zerbait ikasleek oso
|
modu
positiboan baloratzen dutena, hizkuntza eta literatura arloaren kasuan, bederen: saioari hasiera edo amaiera emateko kultur adierazpenen bat gelaratzea poema bat, antzerki lan baten ataltxoak, kantak, ikus entzunezkoak, etab.. Diotenez, saioan sartzen eta kokatzen laguntzen die, batetik, eta ezagutzen ez dituzten erreferentzietara hurbiltzeko aukera ere eskaintzen die, bestetik.
|
|
|
Testuinguru horretan, gelako giroak elementu baldintzatzaile gisa jokatzen du, dela literaturaren didaktikan, dela irakaskuntzan orokorrean. Ikasleek ere hala adierazten dute, eta taldean giro ona egoteak norbanakoaren konfiantzan eta motibazioan
|
modu
positiboan eragiten du, batetik, eta egiten diren proposamenekiko pertzepzio eta balioespen kolektiboa eraikitzen laguntzen du, bestetik (LI7, LI9, LI10).
|
|
|
Izan ere, ikastetxea da kasu askotan ikasleentzat literaturaren lanketarako iturri nagusia, baita zenbaitetan literaturarako ate bakarra ere, eta eskaintzen zaion tratamenduak harremana baldintza dezake erabat, gehienetan ez
|
modurik
positiboenean, gainera. Ez, ordea, zaletasunerako eta atxikimendurako, lanean zehar adierazi izan den legez, etxeko nahiz inguru hurbileko ohiturak eta eragina direlako horretarako gakoak.
|
|
|
Norbere buruarengan zein egindakoan konfiantza izateaz gain, prestakuntza ere motibazioa handitzeko garrantzizko faktorea dela uste dute parte hartzaileek (DGIR1, GE2, GE4, EIAE3) formatuta egoteak nork bere buruarengan konfiantzan eta autoestimuan
|
modu
positiboan eragiten duelako, batetik, eta horrek, halaber, norbere inplikazio pertsonal eta profesionalean:
|
|
|
EIBZ k antolatzen duen Eskolako Literatur Kanona (ELK) prestakuntzari erreferentzia egiten dio IE2 k, esate baterako. Azaltzen duenez, ikastaroan hainbat gai lantzeko aukera egoten da, baina berak zer liburu eraman, zer egin lan horiekin eta lantzeko moduak eskaintzea bereziki baloratzen du
|
modu
positiboan: " Didaktikarako baliabideak behar ditugu irakasleok, uste baitut horretan zenbait gabezia dugula".
|
|
|
Ez zutela ondo kalkulatu. Horrek berezia egingo ninduela gehitu ondoren, garrantzia kentzeko edo
|
modu
positiboan jartze aldera agian, baina, egia esan, hurrengo egunean ikastolako lagunei istripu bat nintzela esan nienean ez zidaten miresmenez begiratu, eta bai halako indiferentzia batekin. Ez zuten ulertzen istripu bat izatea zer izan zitekeen, eta, egiari zor, nik ere ez.
|
|
|
Gelan agintzen diren irakurgaien lanketaren kasuan, kritiko mintzatzen dira asko, alde batetik, irakurtzea derrigorrezkoa izatea onartzen duten arren hauturik ez zaielako eskaintzen, eta beste alde batetik, ondoko lanketak ekarpenik ez diela egiten aitortzen dute. Nahiz eta irakurritakoaren ulermena egiaztatzeko beharra ulertzen eta partekatzen duten, jarduerak horretara mugatzea ez dute
|
modu
positiboan baloratzen, eta halaber, erabilitako metodoekin ez datoz bat. Gehien errepikatzen dena azterketarena da; hau da, agindutako liburua etxean irakurri eta horren gaineko irakurketa kontrola edo azterketarena:
|
|
|
Edonola ere, gaur egungo nerabeen egunerokoan erabat txertatuta dauden adierazpideak, euskarriak eta ekoizpenak izaki, gazteen kultura horren parte gisa uler daitezke. Gaur egungo gizartea izugarri aldatu dela uste du LIR1 ek, oso denboratarte laburrean, gainera, eta egungo gazteak eta nerabeak horren isla direla zehazten du
|
modu
positibo batez.
|
|
|
Ikasleek ere
|
modu
positiboan baloratzen dute metodologia aktiboen erabilera, eta batez ere proiektuen inplementazioaz mintzatzen dira. Gainera, balio erantsia ikusten diete haien errazten duten proiektuei (LI6, LI8, LI10).
|
|
|
Gainera, balio erantsia ikusten diete haien errazten duten proiektuei (LI6, LI8, LI10). Alabaina, testuliburuen erabilera sistematikoa da gehien errepikatzen den errealitatea galdekatutako ikasleen artean, eta testuliburua gorabehera, horren erabilera literala eta hertsia da ez dutena hain
|
modu
positiboan baloratzen (LI6, LI8, LI10). Horren ordez, testuliburuaren erabilera pertsonalagoa eskatzen dute, batetik, eta beste proposamen batzuekin tartekatuta, bestetik (GL).
|
|
|
Aurrekoa kontuan hartuta, literatur errutinarako espazio egokiak sortzea proposatzen dugu, bere garapenean zein ikasleen lorpenean
|
modu
positiboan eragiteko testuinguru didaktikoak sortuz. Ikastetxeko leku ezberdinak izan daitezke horretarako egokiak, ikasgela bera ere, baina ikas prozesuetan eragiten duen faktorea izanik, prozesua lagunduko edo erraztuko duen irakasleak hori optimizatzen lagunduko dion espazioa berpentsatzea eta berrantolatzea proposatzen da, betiere, dituen baliabideen baitan, noski.
|
|
|
Zentzu horretan," gustua eta pasioa eskaintzen duen pertsona irakurle batek gozatzen duenarekin irakurketaren misterioan kutsatu ditzake bere eskutik eramango dituen ume eta gazteak" (GE4). Agerian geratzen da, hortaz, beste behin ere horrelako gai gakoan irakaslearen eredugarritasun eta eragiteko ahalmen hattiarra, bai
|
modu
positiboan, bai horren kaltetan.
|
|
|
[...] Hezkuntza literarioak eskatzen dituen gaitasunetara hurbiltzea gure ikasleak, bai irakurmenean bai sormenean. Hau da, ikuspegi kritikoz irakurtzea, testu literario eta genero desberdinak ulertzea eta erabiltzea, testu horiek norbere bizipen eta barne munduarekin lotzea, mundua ulertzeko tresna gisa erabiltzea, etab. Literatura testuak sortzeko gai izateak motibazioan
|
modu
positiboan eragingo luke, adibidez". (BE1)
|
|
|
Horretarako, ikerketa bera izan da ardatz nagusia, arloak gurean bizi duen egoeraren diagnostikotik abiatuz gaur egun dituen eta etorkizunean izango dituen erronkak identifikatzeko eta zehazteko. Proiektu honen xedea literaturaren didaktikan diharduten eragile desberdinen artean adostutako bidea zedarritzea litzateke, etorkizunean literaturak Bigarren Hezkuntzako gaztearen garapen kognitiboan eta sozioemozionalean
|
modu
positiboan eragiteko. Horrez gain, analisi horri nahiz literatura zientifikoak dioenari erantzunez, proposamen didaktikoa egiten da hezkuntza berrikuntzaren baitan:
|