|
2007
|
|
|
Jo dezagun eskubide bat dugula, esaterako greba eskubidea. Legegileak
|
modu
murriztailean edo zabalean arautu dezake, baina edozein kasutan, eskubide horren gutxieneko erdigunea errespetatu behar du, eta ezin du murriztu: funtsezko edukia da.
|
|
|
onartu du espetxeetan araubide bereziak egotea segurtasun eta diziplina arrazoiengatik, baina modu grafikoan esan denez, horrek ez du esan nahi «justizia gelditu egiten denik espetxeen ateetan». Modu horretan, neurri horiek guztiak
|
modu
murriztailean arautu eta kontrol zorrotzaren mende jarri behar dira (1984ko ekainaren 28ko GEEAE. Campbell eta Fell kasua, eta urtarrilaren 21eko 2/ 1987 KAE).
|
|
|
Horrek azalduko luke iraupen epe oso laburrak ezartzea, eta horiek inola ere gainditzeko modukoak ez izatea. Era berean, ez da ahaztu behar botere betearazleari emandako aparteko ahalmenak ez direla mugagabeak, antolamenduak argi eta garbi tasatzen baititu; horien erabilerak krisiaren izaerarekin, hedadurarekin eta intentsitatearekin proportzionala izan behar du, eta
|
modu
murriztailean interpretatu behar dira, eskubideen arau murriztaile guztiekin gertatzen den moduan. Nola ez, egoera horien indarraldia amaitzen denean, eragingarritasunik gabe geratuko dira agintari eskudunei zehapen arloan eta prebentzio jardunen inguruan dagozkien eskumen guztiak, baita horiek direla bide hartutako neurriak ere, salbu eta zehapenak irmoak direnean.
|
|
|
Konstituzio Auzitegiaren esanetan, terrorismoa talde iraunkor eta egonkorretan antolatutako delinkuentzia mota da, izaera armatua duena eta xede moduan gizartean izua eta kolektibitatean gaitzespena eragiten duena, herritarren segurtasunean duen eragin handia dela bide, eta era berean, gizarte demokratiko osoaren aurkako erasoa dakarrena (abenduaren 16ko 199/ 1987 KAE). Salbuespen legeria hori mugatua da, bai hartzaileei dagokienez (banda armatuen edo elementu terroristen jardunarekin zerikusia duten pertsonak), bai baimentzen diren neurriei dagokienez, eta neurri murriztaileak direnez gero, banda armatuen edo elementu terroristen kontzeptua ere
|
modu
murriztailean interpretatu behar da.
|
|
|
Egoera horri «behin behineko espetxealdi» edo «aurreneurrizko espetxealdi» esaten zaio, eta EKren 17.4 «in fine» artikuluak esanbidez jaso du. Eskubideen muga guztien moduan, kasu honetan askatasun eskubidearen muga moduan, aukera hori
|
modu
murriztailean interpretatu behar da, eta muga estuak ditu; izan ere, organo judizial eskudunak eman dezake, legean ezarritako kasuetan soilik. GEEAren jurisprudentziari (1968ko ekainaren 27ko epaia. Neumeister eta Wenhoff kasuak?; 1969ko azaroaren 10eko epaia. Maznetter kasua?; 1991ko ekainaren 26ko eta azaroaren 27ko epaiak. Letelier eta Kemmache kasuak?; 1992ko abuztuaren 27ko epaia. Tomasi kasua?; 1993ko urtarrilaren 26ko epaia. W. versus Suitza kasua?, etab.) eta Konstituzio Auzitegiaren jurisprudentziari jarraituz (apirilaren 15eko 62/ 1996 KAE eta apirilaren 7ko 66 eta 67/ 1997 KAE, etab.), PKLn ezarri da behin behineko espetxealdia erabakiko dela modu objektiboan beharrezkoa denean bakarrik, eta askatasun eskubidearentzat astuntasun txikiagoko beste neurririk ez dagoenean, behin behineko espetxealdiarekin eskuratzen diren helburu berberak lortzeko (502 art.).
|
|
|
...103/ 1992 KAE, etab.). Nolanahi den ere, eta ikusi dugunez, behin behineko espetxealdia salbuespena da (askatasun eta eskubide guztiak murrizten direlako), eta, beraz, espetxealdi hori ezartzen duen ebazpen judiziala zioduna izan behar da (urtarrilaren 29ko 14/ 1996 KAE; martxoaren 11ko 37/ 1996 KAE; apirilaren 15eko 62/ 1996 KAE; ekainaren 3ko 138/ 2002 KAE; martxoaren 14ko 62/ 2005 KAE, etab.),
|
modu
murriztailean interpretatu behar da (1984ko otsailaren 23ko GEEAE. Luberti kasua?); horri eusteko edo hori luzatzeko betekizunak oso zorrotzak dira (martxoaren 11ko 37/ 1996 KAE; martxoaren 12ko 41/ 1996 KAE; uztailaren 15eko 144/ 2003 KAE; apirilaren 18ko 98/ 2005 KAE, etab.), eta aldianaldian epaileak kontrolatu behar du beti, eta nahitaezkoa izateari uzten dion bezain laster bertan behera utzi... Amaitzeko, ez da ahaztu behar beste estatu batek estradizioa eskatuz gero, Estradizio Pasiboari buruzko 45/ 1985 Legeak ezarritakoaren arabera, Espainiako agintariei zein pertsonaren estradizioa eskatu eta horren behin behineko espetxealdia erabaki dezakeela gehienez ere berrogei eguneko bi alditan, lehenengoa estatu agindei emaileak eskaera aurkez dezan, eta bigarrena eskaera horren izapideak Espainian egin ahal izateko (10 art.).
|
|
|
Dena den, kontuan izan behar da eskubide horiek zabaltze indarra dutela, horien mugen interpretazioa
|
modu
murriztailean egin behar dela beti (odiosa sunt restringenda) (maiatzaren 23ko 66/ 1985 KAE, urtarrilaren 13ko 3/ 1997 KAE, etab.), eta murrizketa hori behar den moduan justifikatu behar dela proportzionaltasun printzipioarekin bat etorriz; hau da, aztertu egin behar da mugak xede legitimo bat duen, xede horretarako egokia eta proportziozkoa den, beharrezkoa den eta legezkoa den (martxoaren 28ko ... Modu horretan, Konstituzio Auzitegiaren jurisprudentzia eta Giza Eskubideen Europako Auzitegiaren jurisprudentzia bat datoz askotan oinarrizko eskubideek izan ditzaketen mugei dagokienez; izan ere, eskubideak legez onartu behar dira, horien beharrizana gizarte demokratikoaren ikuspegitik neurtu behar da, gizartearen oinarrizko balioak edo printzipioak errespetatu behar dira, aplikazio prozedurak botere judizial independente eta inpartzialak kontrolatu behar ditu, aurretik ezarritako prozedura erabili behar da, eta eskubide eta askatasunen murrizketak inoiz ez dira aplikatu behar ezarritako xedeak baino harago (1976ko abenduaren 7ko GEEAE. Handysidede kasua?, 1978ko irailaren 6ko GEEAE. Klass kasua?, 1979ko apirilaren 26ko GEEAE. Sunday Times kasua?, 1983ko martxoaren 25eko GEEAE
|
|
|
Hau da, Konstituzioan ezarri da estatuko lege bat autonomia erkidego baten eskumenekoak (eskumen banatua edo esklusiboa) diren gaien inguruan aritu daitekeela. Hori Konstituzioan ezarritako eskumen banaketari buruzko araubidearen salbuespena da, eta, beraz,
|
modu
murriztailean interpretatu behar da. Bide horietara jo behar da soil soilik egoera bide ez hain traumatikoen laguntzaz bideratu ezin denean.
|
|
|
Eta, izatez, halaxe gertatu zen: Cánovasek tolerantzia
|
modu
murriztailean ulertu zuen, baina 1910etik aurrera, Canalejasek beste interpretazio bat eman zion.
|