|
2008
|
|
|
Ehizako zakurrek otsoa inguratu zuten, erosotu, hozkatu, xehakatu. Baina, honek defentsari eman zuen ahal bezain azkar, kuraiaz beterik, bateri tripak eginez, besteari lepoa pikatuz, eta guziei eutsiz, azkenik garaipena
|
lortu
baitzuen.
|
|
2009
|
|
|
Zer nahi erratekotan nere lagunari nintzen. Baino alde batetik ez nuen nahi eskandalorik armatu estrainer baten aitzinean, eta bertze batetik aski kontent nintzen neska xarmant haren izagutzia
|
lortzea
.
|
|
2010
|
|
|
Ene ama Austriarra zelako, arazorik gabe alemanez mintzo naiz eta, gainera kaporalaren ahots babierrakoarekin. Nahi nuena
|
lortu
dut: haientzat atzerriko herritar bat bilakatu naiz.
|
|
|
Segur naiz SS kolonelak ez dakiela ezer bere peko diren soldadoekin dituztan harremanez eta gure arteko joan etorriez. Halere
|
lortzen
dut goiko gelara igotzea eta zenbait minutu balios irabazten ditut.
|
|
|
Langile batek jakin arazten dit, kasik emazte eta haur gehienek oihanera eskapatzea
|
lortu
dutela SSen baratzetik pasatu eta. Baina oraindik, deliberatu ezin diren emazte batzuk gelditzen dira.
|
|
|
Arratsean, aski goiz, emazteak ohiko zalapartetan eta borroketan hasi dira baina aldi honetan basaki eta kolpeak zinez bortitzak dira. Franka asaldura eta ezinegon orokorra baretzera saiatzen da baina aldi honetan ez du geldialdi ttipiena ere
|
lortu
...
|
|
|
Esperantza dut horrela eginez, gurinaren hezetasunak bere egarria eztituko diola. Aurpegia beti lurrari buruz itzulia baitu, saiatzen naiz emeki, haztamuka eta ongi kasu eginez haren ahoa atzematera eta lukinka poziak barnean sarrarazten
|
lortzen
dut. Baina ez nakien ez zuela gehiago indarrik pozi nimiño horiek ere ahoan atxikitzeko.
|
|
|
Baina ez nakien ez zuela gehiago indarrik pozi nimiño horiek ere ahoan atxikitzeko. Eta ohartzen naiz uste bainuen janaria ahoan sarraraztea
|
lortu
nuela, poziak lurrera erori zaizkiola murtxukatuak izan gabe. Iduritzen zait halere zerbaixka atxiki duela.
|
|
|
Aste osoan, zazpi pozei debaldetan pentsatu diet. Ene saioek emaitzarik ez dute
|
lortu
. Baina hainbeste buruhausterengatik, poztera erabat ahantzi dut.
|
|
|
Zalantza ttipiak dituenak bultzatzen badun, haren baitan segurtasuna azkartuko dun. Hori dun bilatzen eta
|
lortuko
dun.
|
|
|
L. (Oraino isiltasunez betea.) Iduritzen zait ez nukeela orain galderarik egin behar. Bi ihardespen
|
lortuko
ditun ez dunalako galderarik egin. Entzun ezan ongi!
|
|
|
Adierazten dit Joseperen sen nagusia" Zerukoa dela" eta lurraren pisua falta zaiola. Ekaia eta izpirituaren arteko oreka askatzailea
|
lortzeko
lurrera hurbildu behar du; aldiz, ni" lurrekoa" naizelako ene ekaiaren soberakina eta izpirituaren eskasia orekatzeko, ene lana da" Zerura hurbiltzea".
|
|
|
Berdin, argia azkarregi eta ezohikoa delarik. Hiru pindar
|
lortu
ditun egun: horretaz ohartu haiz?
|
|
|
Hori
|
lortu
dun, baina behar baino zailtasun gehiagorekin. Zazpi Pozak zazpi ateak ditun.
|
|
|
Eta
|
lortu
du urrea burdintzea.
|
|
|
Sentitzen dut aipamen hau zuzendua zaidala zeren helburu bat
|
lortu
nahi dudalarik, ene nahikaria bortxatzen baitut.
|
|
|
Solasaldiaren ondotik, Hannak adierazten dit zer ez duen bere hitzekin ulertarazi: " Orain arte ezagutu ez dunan zorion berri bat
|
lortu
behar dun: Irriño arina!
|
|
|
Hori hire gain dun. Irriño berri hori
|
lortuko
dun bakarrik egunero kartsuki eta sakonki bizitzen bahaiz".
|
|
|
Langileen akidura eta ezinegonari oharturik, Lilik atsedenaldietan lasaitze ariketak antolatzen ditu. Ariketa horiek arrakasta handia
|
lortzen
dute eta Lili, beretzat minuta bat ere ez duelako, leher egina da. Hanna lantegiaren ardurarengatik Lili bezala da.
|
|
|
Hannak, irriz, hauxe adierazten dit: " Bakoitza bere betebeharra biziz, soilik Laua bizitzera
|
lor
dezakegu, Gizakiaren betebehar unibertsala. Preseski, oraintxe aipatu ditunan indarrak Lauaraino eraman lezaketen.
|
|
|
Lantegian ez da ekoizpen normalik
|
lortzen
ahal. Sobera emaztek ez dakite josten eta are gehiago, arrunt axolagabeki ari dira.
|
|
|
Horiek katean ari diren beste langileen lana trabatzen dute. Baina guretzat argi da ez baldin baditugu armadako atorrak ateratzen, ez dugu sekula" gerlako lantegia" agiri babeslea
|
lortuko
.
|
|
|
juduen babesteak segidan haien karrera bukatuko luke. Halere, ikuskapen gibelaraztea
|
lortzen
dut eta poz handi batek betetzen nau.
|
|
2012
|
|
|
Baina goizegi dabil; demokratizazioak garapen ekonomikoa non nahi ekarriko duela inork ez du oraindik frogatu. Badira kasu batzuk, hala nola Turkia, Txile edo Mexiko, liberalismoaren lorpentzat jotzeko; badira, halaber, demokraziarik gabe indar ekonomiko berezia
|
lortu
duten Asiako" herensugeak". Baina, segur aski, pobreziak eta marginazioak jarraituko dute.
|
|
|
Eta marginatu guztientzat, gauza bera: sistemak erakusten die
|
lor
daitekeen guztia eta, denbora berean, ez die deus ematen.
|
|
|
1 Amilcar Cabral Ginea Bissauko PAIGCen burua zen. Marxistaleninista, hamaika urtez borrokatu zuen independentzia
|
lortzeko
; portugesek hil zuten Konakryn, 1973an, raid baten bidez.
|
|
|
Adam Przeworski (Ama a incerteza e seras democratico, 1984), eta Norberto Bobbio (Il futuro della democrazia, 1984), oso idazle aipatuak dira. Baina sistemaren oinarri ekonomiko sozialaz hain gutxi ahal izateak ezin bete ditu egiazko justiziaren gutiziak; hobe da sistema hori demokraziaz gobernatzea, hobe demokrazia horien joko erregelak askatasunzaleak izatea, baina demokraziak berdintasun ekonomikorik gabe eskas duena, egun batean, modu batez edo bestez,
|
lortu
da.
|
|
|
27 Egunen batean, bakea
|
lortuta
, ETAren barne historia eta ENAMen jarrera publikoak parekatzeko parada izanen denean, interesgarria izango da ikustea zer harreman den ETAk edukitako nazioarteko laguntza internazionalisten eta ezker abertzalearen komunikabide publikoen jarrera geopolitikoen artean. Aipa dezadan, halere, zer ondorio izan dituzten demokratizazioen prozesuek eta nazioarteko oreka inperialismoaren alde hausteak:
|
|
|
Ideia horietan oso konfortatuak ginen; historiak nonbait laguntzen gintuen egiatan ari ginela sinesteko. Alde batetik iraultza sobietarrak irabazi bazuen 1917an, iraultza komunista egina izan bazen metropolietan, Hirugarren Munduan ere kolonia askok independentzia
|
lortu
zuen eta kolonia horien artean asko, hain zuzen, independentzia lortu zuten alderdi komunistek gidatuta ere. Gerrillak non nahi ziren; gerrillarien ideologien artean kristianismoak itzal handia zuen, Erdialdeko Amerikan eta, gaur egunean duen bezalaxe, baina, hala eta guztiz ere askapenaren teologiako kristauek onartzen zuten ikuspegi komunista, marxista, egokiena zela gizartea analizatzeko.
|
|
|
Ideia horietan oso konfortatuak ginen; historiak nonbait laguntzen gintuen egiatan ari ginela sinesteko. Alde batetik iraultza sobietarrak irabazi bazuen 1917an, iraultza komunista egina izan bazen metropolietan, Hirugarren Munduan ere kolonia askok independentzia lortu zuen eta kolonia horien artean asko, hain zuzen, independentzia
|
lortu
zuten alderdi komunistek gidatuta ere. Gerrillak non nahi ziren; gerrillarien ideologien artean kristianismoak itzal handia zuen, Erdialdeko Amerikan eta, gaur egunean duen bezalaxe, baina, hala eta guztiz ere askapenaren teologiako kristauek onartzen zuten ikuspegi komunista, marxista, egokiena zela gizartea analizatzeko.
|
|
|
" hemen demokrazia egiten bada demokrazia burgesa izango da, eta demokrazia burgesak itxurak aldatuko ditu baina ez funtsak; demokrazia burgesa kapitalismoaren beste gezur bat da gu hobekien zanpatzeko. Inoiz hemen libertatea
|
lortzen
bada, iraultzaren bidez lortuko da, hau da sistema demokratiko burges hautsiz eta ez haren barnean".
|
|
|
" hemen demokrazia egiten bada demokrazia burgesa izango da, eta demokrazia burgesak itxurak aldatuko ditu baina ez funtsak; demokrazia burgesa kapitalismoaren beste gezur bat da gu hobekien zanpatzeko. Inoiz hemen libertatea lortzen bada, iraultzaren bidez
|
lortuko
da, hau da sistema demokratiko burges hautsiz eta ez haren barnean".
|
|
|
Ikuspuntu ideologiko hori itzultzen ari da. Europan bertan, lehen aipatutako estandar demokratikoaren jarreraren ondoan bigarren bat agertzen ari da. Azkeneko hiru hilabetetan irakurriak ditut artikuluak esanez" egia da Balkanetan eta Ekialdean populazioaren nahasmendua ikaragarria dela; beraz, betirako bakea
|
lortzeko
, hori asmo zaharra baita, erremedio bakarra da orain gauzak odolez ondo garbitu, beren artean tiroz ibili daitezen, populazioa mugitu eta muga baten atzean
|
|
|
Analisi horrek asko kezkatu nau: behin eta berriz azpimarratu dute herri batek bestearen gibelean
|
lortzen
zuela independentzia, eta oso gutxitan aipatu da nola lortzen ari ziren independentzia horiek, hain zuzen, modelo iraultzailearekin hautsiz eta Mendebaldeko modeloa onartuz. Sobera erraz parekatu da gure egoera Ekialdeko fenomenoekin, esanez nazionalismoa zutik eta aurrera doala non nahi.
|
|
|
Analisi horrek asko kezkatu nau: behin eta berriz azpimarratu dute herri batek bestearen gibelean lortzen zuela independentzia, eta oso gutxitan aipatu da nola
|
lortzen
ari ziren independentzia horiek, hain zuzen, modelo iraultzailearekin hautsiz eta Mendebaldeko modeloa onartuz. Sobera erraz parekatu da gure egoera Ekialdeko fenomenoekin, esanez nazionalismoa zutik eta aurrera doala non nahi.
|
|
|
* Garaitu ezinean, lehen epe batetan oligarkiarekin koexistentzia eta bakea
|
lortu
daitezke, non Estatu espainolak Euskal Herriari politiko eta militarki ezagutzen (errekonozitzen) dizkion lurraldetasuna, subiranotasuna eta bere etorkizuna erabakitzeko gaitasuna emango dion autodeterminazio eskubidea.
|
|
|
Lehen fase batetan, egiazko demokrazia
|
lortzea
; KAS alternatiba lortu behar da, eta alternatiba lortzeko bidea bi zangoen gainean dago: Higadurazko gerla iraunkorra, etsaia mintzeko Negoziazioa, bakea nahi duen arerio minduarekin
|
|
|
Lehen fase batetan, egiazko demokrazia lortzea; KAS alternatiba
|
lortu
behar da, eta alternatiba lortzeko bidea bi zangoen gainean dago: Higadurazko gerla iraunkorra, etsaia mintzeko Negoziazioa, bakea nahi duen arerio minduarekin
|
|
|
Lehen fase batetan, egiazko demokrazia lortzea; KAS alternatiba lortu behar da, eta alternatiba
|
lortzeko
bidea bi zangoen gainean dago: Higadurazko gerla iraunkorra, etsaia mintzeko Negoziazioa, bakea nahi duen arerio minduarekin
|
|
|
Bigarren fasean Euskal Estatu sozialista
|
lortzeko
parada demokratikoa izanen da. Han armak ez dira erabiliko, baina erabiltzeko gaitasuna atxikiko da; ETAren bermea jarraituko da, lortuko dena atzera berriz bota ez dezaten.
|
|
|
Bigarren fasean Euskal Estatu sozialista lortzeko parada demokratikoa izanen da. Han armak ez dira erabiliko, baina erabiltzeko gaitasuna atxikiko da; ETAren bermea jarraituko da,
|
lortuko
dena atzera berriz bota ez dezaten.
|
|
|
Nire ustez, baldintzak aldatzen ari dira eta gehienek badakigu: Ideia nagusia: Negoziazio posible bakarra ez da Estatuari inposatuko zaion amore ematea (ETA eta ingurukoen indarrez), baizik eta bakea eta demokrazia binomioa
|
lortzeko
gertatuko den berdinketa.
|
|
|
iraultzaileek inposaturiko egoera berriaren ezinean, negoziatzeko esparrua DEMOKRAZIA da, BAINA oraingo demokrazia errepresentatiboa, bere muga guztiekin! ... Legitimitatearen arazoa (Estatuarena eta ETArena...) ere, modu berri batez planteatzen ari da; justiziazko arrazoiak eta herriaren alde borrokatzeak ematen duten oinarrizko legitimitatea bigarren planora doa, eta lehenean gelditzen dena da LEGITIMITATE DEMOKRATIKO HUTSA, hau da hauteskundeetan eta indar sozialen jokoan
|
lortzen
dena. Eta modeloaren bigentzia dudatan ezartzen duten galderak sortzen dira:
|
|
|
Hemen kontzeptuen nahasketa bat dago: Iraultzan gainditzeko bortxa beharrezkoa dela onartzeak ez du esan nahi edozein garaipen taktiko, partzial edo koiuntural bat
|
lortzeko
biolentzia behar denik. Eta egun pausatzen diren helburuak (KASeko puntuak) helburu koiunturalak dira, sistemaren hausketa exigitzen ez dutenak!
|
|
|
bortxaren bidez soilik botako dugula sistema onartzeak ez dakar barnean edozein biolentzia armatuk sistema bota dezakeela. Armen erabilpenak, etsaia menderatzeko egiten bada, baditu bere lege taktiko eta estrategikoak; ETAren biolentzia armatuak etsaia menderatu edo makurtu dezakeela sinestea ez da bortxaren behar abstraktuaz frogatzen, baizik eta indar harremanen analisien bidez eta, bereziki,
|
lortutakoa
eta galdutakoa ongi haztatzen eta neurtzen. Eta kontsiderazio orokorrak egin behar dira:
|
|
|
Eta kontsiderazio orokorrak egin behar dira: gerlaren teoria orokorraren arabera (Clausewitzen ildotik) gerlaren helburu nagusia etsaiaren suntsitzea da; hori orain eta hemen ezin
|
lortu
daitekeela denok badakigu
|
|
|
Hots, etsaia militarki menperatzeko ETAren aktibismoa ez da aski. Eta, behar bada, KASen puntuak
|
lortzeko
inozenteen heriotza gehiegi da...
|
|
|
Gurean gehien aipatu den posibilitatea, halere, adibide historiko partzial batzuen gainean finkatu da (Zipre, Algeria, Eire...) non garaipen militarrik gabe
|
lortu
zen garaipen politikoa; baldintzak (nazioarteko abagunea, herriaren sostengu guztiz maioritarioa, administrazio paraleloen garrantzia...) ez dira batere berdinak, eta" agian bai" eta" zergatik ez?" eztabaidatu ezin daitezkeen argudioak dira.
|
|
|
Ez dugu sisteman lekurik eskatzen, ez dugu nahi ETAren borroka estatuaren zerbitzurako buka dadila. ETAkideekin solidarioak gara, eta preso, herbesteratu eta sasitarren86 amnistia, duintasun osoz
|
lortuta
, iruditzen zaigu pertsona horiekin dugun zor garbia, lehentasun osoa duen helburua.
|
|
|
borroka armatua gainditzeko borondatea garbi agertaraztea eta etengabeko tregoarako kondizio errealistak ezartzea. Kondizio errealistak, diot, zeren eta egiazko bakea ETAren garaipenaren ondorioa izanen dela errepikatzeak uko egiten baitio orain
|
lortu
daitekeen bake xumeari, borroka armatuaren garaiari bukaera emanen dion konpromezuari. Indar harremanek ez dute autodeterminazioa, lurraldetasuna eta bost puntuak (ni uno menos ni uno mas) gauzatuko dituen negoziaketarako lekurik uzten.
|
|
|
Lehena, su etenaren eta bake iraunkorraren arteko bereizketa. Ezker abertzaleen ikuspegitik, zinezko bakea
|
lortuko
da gure herriari ukatu eta ukatzen zaizkion eskubideak onartuko zaizkionean. Independentzia, batasuna, hizkuntza, hor dira.
|
|
|
Balore horiek zutik diraute askorengan, ni neu barru. Helburu horiek
|
lortuta
bakea izanen dugula ez da niretzat hain gauza segurua, baina hori beste asuntua da. Bistan dena, hauxe:
|
|
|
Holako puntura iritsi banaiz, neurri haundi batean nazionalismoaren buruzagiak zein diren ikusiz izan da, antzinako abertzale sentimental eta ezagunak alde batera baztertuak izan direlako Deustutik ateratako teknokrata berrien faborez. Ez dizute esango kargu horietan daudela espainolak ez direlako eta independentzia
|
lortzeko
, baizik eta Elkarte Autonomikoaren gestioa eramateko daudela.
|
|
|
Holako gauzen egitea inportantea da, oso. Baina gero eta garrantzizkoago ikusten dut" rolloan" dabilen jendearekin, euskaldunekin, gero eta komunikazio zabalago bat
|
lortzea
. Komunikazio horrek ematen dizkigu jarraitzeko gogoa eta indarra.
|
|
|
Oro har, problema ez da Estatuaren aurka jazartzea; borroka lerro nagusiak askatasun gunetan zehar pasatzen dira, espazio hauek zabalduz eta beren arteko lotura azkartuz
|
lor
daitekeen gizarte berria emeki eta baketsuki datorkeelakoan. Eta delako borroka aurrera eramateko, Mendebaldeko demokrazia dugu gaurko sistema hoberena, demokrazia honetan tradizio humanista eta libertatezalearen lorpenak present eta sendoturik direlako.
|
|
|
Hau da, borroka armatuak Hego Euskadin duen herri lotura eta esanahi historikoarengatik, problema ez dela amnistia, barkamena edo birtxertatzea, baizik eta negoziazioa, borrokatzeko gai eta asko irauteko gauza den mugimendu indartsu batekin. Zer
|
lor
daitekeen negoziaketa hauetan, zer mugimenduak egin, ongi neurtu eta haztatu behar dira; baina nehork ez pentsa errendizio soilaren eguna heldua dela.
|
|
|
ETAk, emeki emeki, bide hori hautatu du (3): lehen, independentzia aitzinetik ematen zen; orain, KASen puntuen17 ezinbestekotasuna aldarrikatzen da; bihar, puntu horien
|
lortzeko
kondizioak sortuko dituen
|
|
|
1978an, subiranotasunaren ordez autodeterminazioaren eskubidearen onartzea jartzen da;" KAS en bost puntuak" negoziatzeko gai bilakatzen dira eta Algerreko kontaktuetan aipatu zituen ETAk. 1995etik aitzina, lurraldetasuna eta autodeterminazioa abiapuntu," Alternatiba Demokratikoa" izanen da negoziatzeko proposamena. alor legislatibo eta legal berria
|
lortu
nahi duela ematen du. Alderantziz, Espainiako Gobernuak ez du oraindik horrelako urratsik egin, trantsizioaren lehen garaietan lortutako libertateak aski zaizkiolarik.
|
|
|
1995etik aitzina, lurraldetasuna eta autodeterminazioa abiapuntu," Alternatiba Demokratikoa" izanen da negoziatzeko proposamena. alor legislatibo eta legal berria lortu nahi duela ematen du. Alderantziz, Espainiako Gobernuak ez du oraindik horrelako urratsik egin, trantsizioaren lehen garaietan
|
lortutako
libertateak aski zaizkiolarik.
|
|
|
Baina, oro har, ETA HBren aldetik agertzen den jarrera aski argi eta koherentea da: negoziazioaren lorpen politiko, juridiko eta administratiboen bidez, autodeterminazioa era baketsu eta eginkor batez obratzeko baldintzak
|
lortuko
dira (7); hala eta guztiz ere, masen ekintza ridad ciudadana", denek" Lege Antiterrorista" bezala ezagutzen dutena. Haren kumeen artean, 1992ko" Corcuera legea", 2002ko" Alderdien Legea", kartzeletako politikan dispertsioa errazteko dekretuak, edota" Parot" doktrina aipa daitezke. guztiz beharrezkoa izango da presioa mantentzeko, eta Estatu espainolaz osoki fidatzerik ez denez, ETA armatua geldituko da, obratze baketsua inork oztopatuko ez duenaren berme.
|
|
|
Estrategian, biolentzia militarraren errol nagusia eta herri borroken leku guztiz handia beti emanak izan dira hauteskunde instituzioen bidez
|
lortu
daitekeena baino askoz garrantzitsuagotzat.
|
|
|
Orain, negoziatzen bada eta negoziaketek nahi dena ekartzen badute, protagonismoa alor militarretik alor zibilera pasatuko da, politika eginkorra legalitatean eginik eta posibilitate militarra joko garbiaren berme soila gelditurik. Eta honek, nahitaez, erakundetze eta estrategiaren egokitzea exigituko du: Estrategian, lehen aipatu ditugun zedarrien barnean, instituzioetan parte hartzea azken helburuak
|
lortzeko
bidea izango delakoan (10).
|
|
|
Puntu bateraino, ETA HBk berak legitimatu ohi du jarrera hori, batez ere Konstituzio Espainola Euskadik onartu ez duela lehen mailako argudio gisa behin eta berriz erabiliz, eta ETAk duen herri sostengua HBk
|
lortutako
boz kopuruekin uztartuz. Egoeraren normalizazioak, egiten bada, indar gehiago emango dio oinarrizko balore honi:
|
|
|
Kontzepzio hau, nire ustez, ez da soilki errealistagoa: Espainiako oraingo sistema, Europako beste demokraziekin parekagarria da; dituen jite bereziak (hala nola Ejertzitoaren Europan ez bezalako pisu politikoa) ez dira aski" diktadura militar" gisa kontsideratzeko, eta
|
lortu
duen nazio arteko ezagutza argi argia da. Inork ez du gehiago kontsideratzen Espainia diktadura bat bezala, eta nekez mantendu daiteke aitzin uste horren gainean finkaturiko politika bat (18).
|
|
|
Baina planteatzen den arazoa, oraingo garaietan eta, beraz, denborak eta abaguneak mugaturik, hau da: nola
|
lortu
Nafarroa beste Hegoaldeko hiru probintziekin batasun juridiko eta territorial bakar batetan egon dadin. Eta pasa diren hamar azken urte hauek ondare garbia utzi digute:
|
|
|
(10) Zentzu honetan interpretatu behar dira dokumentuak eta deklarazioak. HBko Mahai Nazionalaren aldakuntzak Gobernuaz arduratzeko egiturak prestatzen ari direla erakusten omen du, eta behin botere egokia
|
lorturik
, erreferendum batek ekar omen dezake independentziaren aldeko herri pronuntziamendu argia. Baina eztabaida honetan ari diren boz guztiak ez direla publikoan entzuten iruditzen zait.
|
|
|
(18) ENAMentzat, Frantziako politikak ekarri bide ditu irakaspengai nabarienak. Orain dela gutxi arte, optimismo boluntarista baten arabera, Europako gobernuen eta herrien solidaritatea
|
lortzen
ahal genuen gauza zen, Estatu espainolaren jite diktatoriala (Ejertzitoaren pisua, frankisten depurazio falta, torturaren iraupena...) Europa demokratikoak arbuiatu behar zuelako, eta euskaldunen justiziazko eskubideak (autodeterminatzeko, eta abar...) nabariak zirelako. Baina krisi garaietan ordena publikoaz gero eta faxistago ibiltzen diren estatuek, logika osoaz, Estatu espainola lagundu dute eta euskaldunak lasterkatu, kartzelatu eta estraditatu.
|
|
|
(21) Halere, Nafarroaren integrazioa
|
lortzeko
egun dugun oztopo nagusia ez da nafarrismoa, PSOE baizik; eta hala nola nafarristen oposizioa iraganari dagokio, PSOErenak etorkizunean iraun eta indar egin dezake. Gainera, PSOEren jarrera hau Euskadi osoan daraman aukera espainolistaren barnean ikusi behar da, eta aukera hori aldatzeko erakusten duen borondate faltak ezkortasunaz tindatzen du integrazioa lortzeko eman dudan hipotesi baikorra.
|
|
|
(21) Halere, Nafarroaren integrazioa lortzeko egun dugun oztopo nagusia ez da nafarrismoa, PSOE baizik; eta hala nola nafarristen oposizioa iraganari dagokio, PSOErenak etorkizunean iraun eta indar egin dezake. Gainera, PSOEren jarrera hau Euskadi osoan daraman aukera espainolistaren barnean ikusi behar da, eta aukera hori aldatzeko erakusten duen borondate faltak ezkortasunaz tindatzen du integrazioa
|
lortzeko
eman dudan hipotesi baikorra.
|
|
|
Pesimistek, arrazoiaz nire ustez, guztiz ukatzen duela diote, eta, errabiaz eta ironiaz, Espainiako batasuna begiratzeko artikulu 8.ak ejertzitoari ematen dion leku ezohikoa agertarazten dute. Optimistek, berriz, Estatutuaren xedapen gehigarriak eta erreformarako artikulu 168.ak zabaltzen dituzten posibilitateak azpimarratzen dituzte, erreforma federala
|
lortzeko
posibilitate gisa. Segur aski, puntu horien gainean finkatuko den presio politikoak determinatuko du etorkizunaren norabidea.
|
|
|
(23) Hau dela eta, ETA HBren barnean inongo polemikarik bada, hortaz aritu da. Erreformaren bururatze demokratikoa, negoziaketa posiblerekin, eta haustura
|
lortu arte
borrokaren jarraipena, posibilitate erreala eta ondorio sozialak edo errepresiboak kontutan harturik, noraino diren konpatibleak edota etsaituak.
|
|
|
" EZ DUTE
|
LORTU
HERRIA ETAren KONTRA ETA SISTEMAREN ALDE JARTZEA" (Elkarrizketa)
|
|
|
Egun errepresioa goraipatzen dute, eta beraiek Euskal Herrian bertan ETA Herri Batasuna isolatu nahi dute, hau bistan da udaletan24 batez ere. Beti bezala nahasten dute politikoen eremua herriaren eremuarekin, ez baitute
|
lortu
, oraindik, herria ETAren kontra eta sistemaren alde jartzea. Baina leku batzuetan herriaren parte bat mugitu egin dute ETAk egindako inozenteen kontrako hilketetan25, 23 1988tik landa Herri Batasunak bideratu zuen negoziaketen inguruko prozesu osoa, kanpora eta barnera begira.
|
|
|
Urte berekoa izan zen Zaragozako Guardia Zibilaren kuartelaren aurkakoa, helburu militarra (kuarteletxeak, nahiz eta familiak han bizi, helburu militarrak zirela ETAk abisatua zuen askotan herriak inozenteekin identifikatzen baitu bere burua eta ETAren kontra badoa. ETAren erru handia dira ekintza horiek, baina ez dute
|
lortu
herria indar errepresiboen edo zanpaketaren alde jartzea. Herriak ez du berdin erreakzionatzen biktimak indar errepresibokoak ala inozenteak direnean.
|
|
|
Ez dakit orain ulertuko duten ETA Herri Batasuna, gauzak aldatzen ez diren bitartean, ez dela gauza herri guztia bereganatzeko eta mugiarazteko azken helburuetaraino. Zentzu honetan, negoziaketa inposatzen da bi arerioen azken helburuak
|
lortzeko
ezintasunaren ondorioz. Nonbait negoziaketa nahi izatea ahultasun politiko historikoaren aitormena da.
|
|
|
Negoziaketa planteatzen dela ikusten dut, eta neure buruari zergatik planteatzen den, zein posibilitate dauden hori aurrera eramateko, nola egin zitekeen, teknikoki nahi bada, galdetzen diot. Eta negoziaketa egiten bada,
|
lortutakoak
zerikusirik izango duen batzuk bederen egin nahi duten, edo egin nahi dugun, iraultza sozialistarekin, baita utopia komunistarekin ere, galdetzen diot. Azken galdera hau egiten dut oso modu hipotetikoan, ikusirik orain negoziaketarik ez dela, baina ez naiz bakarra:
|
|
|
EZ DUTE
|
LORTU
HERRIA ETAren KONTRA ETA SISTEMAREN ALDE JARTZEA negoziatzeko borondate bat; hala eta guztiz ere, gauzak planteatzen diren bezalaxe, dagoen indar harremanarekin ez dira zenbait puntutan zuzen aritzen: ez da posible bi talde armatuen artean negoziaketa burutzea, ETAk ezin duelako hori inposatu eta ez soilik aurrean duena ez baita diktadura militarra.
|
|
|
Puntu nagusi bat, adibidez, hauxe genuen: Alderdiaren Diktadura; batzuentzat, berez, komunismoa
|
lortzeko
oztopo bat zen; ortodoxo maioritarioentzat, berriz, Estatuaren indartzea bere desagertzearen aurrepausoa zen...
|
|
|
demokrazia burgesak onartutako libertateak (biltzekoa, ideiak agertaraztekoa, alderdiak egitekoa, eta, bereziki, hauteskundeen errepikatze libre eta formalizatua) funsgabeko jotzen zituen, botere ekonomikoa lehengo klase zanpatzaileen eskuetan gelditzen zen bitartean. Egiazko libertateak
|
lortzeko
, botere ekonomikoa herriaren eskuetan ezarri behar zen; askotan," herriaren eskuetan" esaterakoan herriaren egiazko interesak ulertzen eta gidatzen zituen taldearen eskuetan ulertzen zen, hots, Alderdi Bakarraren diktadura. Desbideratze horrek, garrantzitsua izanki, ez zuen aldatzen antzinako ukandunen desjabetzeko beharra.
|
|
|
Bestea, nazionalismoaren lekua: nazio askatasuna
|
lortzeko
borrokak, nonbait, beste borroka mota guziak biltzen zituen, markatzen zituen eta, bereziki, etsaiak ezin asimilatuzko kutsua ematen zien.
|
|
|
Horiek horrela, ETAk bi fase bereizten zituen: lehena, egiazko demokrazia
|
lortzeko
; bigarrena, Euskal Estatu Sozialista sortzeko. Lehena, KAS alternatiba lortzearekin identifikatu zuen; KASen puntuen (lehen, zazpi; gero, bost) onartzeak frogatuko zuen alegiazko demokrazia egiazko bilakatzen ari zela.
|
|
|
lehena, egiazko demokrazia lortzeko; bigarrena, Euskal Estatu Sozialista sortzeko. Lehena, KAS alternatiba
|
lortzearekin
identifikatu zuen; KASen puntuen (lehen, zazpi; gero, bost) onartzeak frogatuko zuen alegiazko demokrazia egiazko bilakatzen ari zela. Borrokaldi horretan, Erakunde armatuak borroka ofentsiboa eramango zuen:
|
|
|
Ikerle anitzek (7) azpimarratu dute faktore horien leku nagusia. Askatasun nazionala
|
lortzeko
borrokan, klandestinoek, presoek, herbesteratuek, gune zentral eta gogor bat osatzen dute; beraiek daramate bidean hildakoen ordezkaritza, eta mugimenduak ezagutzen die odola ematen dutenei zor zaien zilegitasuna. Pako Letamendiak (8) dioenez," gaur egun, ezker abertzalearen multzoan, Erakunde Armatua da botere gunea, eta komunitate honen barnean duen legitimitatea pasioez beteriko identifikazio prozesu batean finkatzen da".
|
|
|
" Borroka armatua da burgesiak digeritu ezin dezakeen gai bakarra. Borroka armatua da gure helburuen
|
lortzeko
garantia bakarra". horrek Erakunde armatua buruan duen egitura piramidala justifikatzen du.
|
|
|
Multipartidismoa eta hauteskunde demokratikoen errepikatze garantizatua, hala nola libertate formalen ezagutza osoa, ezinbestekotzat ematen dira. Bukatzeko, demokraziak iraun dezan trantsizioa boteredunekin
|
lortutako
akordioen bidez lortu behar omen da; diktaduraren uzkailtze bortitza nahi duten ezkertiarrak estremistatzat salatzen dira: eskuin muturreko indarren jokoa egiten duten demokraziaren etsaiak kontsideratzen dira, beraz. (9)
|
|
|
Multipartidismoa eta hauteskunde demokratikoen errepikatze garantizatua, hala nola libertate formalen ezagutza osoa, ezinbestekotzat ematen dira. Bukatzeko, demokraziak iraun dezan trantsizioa boteredunekin lortutako akordioen bidez
|
lortu
behar omen da; diktaduraren uzkailtze bortitza nahi duten ezkertiarrak estremistatzat salatzen dira: eskuin muturreko indarren jokoa egiten duten demokraziaren etsaiak kontsideratzen dira, beraz. (9)
|
|
|
3 Demokraziak, liberalismo ekonomikoarekin batera, sistema politikoak legitimatzeko
|
lortu
duen leku zentralean.
|
|
|
Nazionalismoa oso fenomeno proteiformea da: diktadurapean den herri baten askatasuna
|
lortzeko
, demokraziazale izan daiteke; etsai etnikoak ukatzeko eta zanpatzeko, demokraziaren aurkakoa. Demokraziaren jite nagusi bat, hain zuzen, gutxiengoei ematen zaien tratamendua da.
|
|
|
Hor zen beraz non ikas, eta, batez ere, non elikatu optimismo iraultzailea. Berrikitan oraindik, eskualde horiek zeramaten frentea bizibizia zen, eta itxaropenez betea; hango borrokek, askatasuna odolez eta bortxaz
|
lortu
behar dela frogatzen zuten; elite zuzentzaile eta armatuaren eginkizuna garbi uzten zuten; eta estatu iraultzaileetan jende eskubideek eta demokrazia formalak zituzten eskasiak erraz justifikatzen ziren, kontutan harturik inperialismoaren erasoak, barne etsai armatuen presentzia, eta garapen ekonomikoa lortzeko oztopo gaitzak sufritzen zituztela. Hitz batez, leninismo azkarraz animatutako modelo iraultzaile errupturistaren efikazia eta beharra guztiz onesten zituzten modelo hauek. (20)
|
|
|
Hor zen beraz non ikas, eta, batez ere, non elikatu optimismo iraultzailea. ...rentea bizibizia zen, eta itxaropenez betea; hango borrokek, askatasuna odolez eta bortxaz lortu behar dela frogatzen zuten; elite zuzentzaile eta armatuaren eginkizuna garbi uzten zuten; eta estatu iraultzaileetan jende eskubideek eta demokrazia formalak zituzten eskasiak erraz justifikatzen ziren, kontutan harturik inperialismoaren erasoak, barne etsai armatuen presentzia, eta garapen ekonomikoa
|
lortzeko
oztopo gaitzak sufritzen zituztela. Hitz batez, leninismo azkarraz animatutako modelo iraultzaile errupturistaren efikazia eta beharra guztiz onesten zituzten modelo hauek. (20)
|
|
|
Buelta emango diot galderari, eta galdetuko dizut, zergatik espainiar estatuak amore eman duen kolektiboa zatitzeko helburu horretan. Aspaldi konbentzitu zirelako egindako guztiak eginda ere ez dutela
|
lortuko
. Ongi asko dakite bateratasun hori hautsi ezina dela.
|
|
|
Horrelako alderdirik ez dugu nahi eta, bereziki, ez dute balio. Erakundetze berria kideen beregaintasunean finkatzen da, denek libreki onartu ditugun xedeak
|
lortzeko
. Barne funtzionamenduan, nahikerien adierazpen librea sustatzen da, erritmoak eta desberdintasunak errespetatzen dira, kontrakoak leuntzen eta denentzako oinarriak bilatzen saiatzen da.
|
|
|
Gerla garaietan, estatuaren aurkako guztiak erresistentzia armatuaren ondoan daude, nahikeriaz edo beharraz, eta garaipen militarra da helburu politikoen erdiesteko bidea, bide bakarra; estatu demokratikoetan, berriz, egunekotasunak ez du zer ikusirik gerla ekintzekin, eta
|
lortzen
ahal diren helburu politikoak ez dira jomuga militarren ondorio zuzenak. Gehiago dena, erakunde zibilak beren gain dira, are gehiago borroka armatua guti edo asko zokoratua denean, eta zibilak arrunt libreak dira militarrei laguntza emateko ala ez.
|
|
|
Badirudi gure jendarteetan bide demokratikoak direla eragingarrienak eta, gerlan edo diktaduran ez garan bitartean, bururaino ibili behar dira: demokrazian askatasuna erdiesteko errepidea hauteskundeetan irabaztea da, gehiengoaren sostengua eta konbentzimendua
|
lortuz
geroz. Bego.
|
|
|
taldearen iraunkortasuna eta indarra, taldearen sostengu ekonomikorako neurriak, militanteen mendekatzeko ekintza soilak, ez dira irizpide hoberenak. Irizpideak bilatu behar dira eragin orokorreko alorretan, bereziki herri sostenguan eta denentzako balio diren helburuen
|
lortzean
. Eman dezagun, euskal kostaldeko plan nuklearraren gelditzea garaipen orokorra zen; gauza bera erran genezake herri ekimenetan ezker abertzaleak luzez ukan duen eraginaz, gehiago dena, hauteskundeetan ongi babestua zelarik:
|
|
|
(...) Azken hamarkada luzeotan sufritu dugun eraso faxistarik bortitzenaren zurrunbiloaren erdian iritsi gara Aberri Egun honetara. Batzuek ezker abertzalearen zatiketa irudikatzea
|
lortu
zuten iazko Aberri Egun tristeaz geroztik bi gertakari nabarmendu nahi ditugu: Batasunaren aurkako frontea osatuz zubiak apurtu eta indarrak sakabanatzearen aldeko apustua egin zutenak euren artean zatiturik eta autonomismoaren tunel ilunean murgilduta agertzen zaizkigu.
|
|
|
Nik, lehentasun estrategiko eta morala ematen diet langile eta herrien arteko haurridetasun eta batasunari, eta ez nuke burgesia euskaldunarekin inongo laguntasunik nahi beste erresumetako langile eta herrien aurka joateko; alta, ulergarri zait burgesia horrekin akordioen
|
lortzea
kanpoko nazionalismo estatalisten aurka.
|
|
|
Bere arazo nagusia da" populu" edo" herri" aren definizioan: nazioarteko erakundeek populu berezia direla soilik indar nahikoa biltzen dutenei aitortzen die, eta" autodeterminazioa merezitzeko populu" kategoria ez da berez eta berehala
|
lortzen
. Horregatik, edozein herrik autodeterminatzeko eskubidea gauzatu nahi badu, hau da, nazioartean besteek duten errekonozimendu bera erdietsi nahi badu, bere populazioaren sostengu osoarekin aurkeztu behar da, bere lurraldearen kontrola lortu, eta nazioarteko oniritzia bereganatu.
|
|
|
nazioarteko erakundeek populu berezia direla soilik indar nahikoa biltzen dutenei aitortzen die, eta" autodeterminazioa merezitzeko populu" kategoria ez da berez eta berehala lortzen. Horregatik, edozein herrik autodeterminatzeko eskubidea gauzatu nahi badu, hau da, nazioartean besteek duten errekonozimendu bera erdietsi nahi badu, bere populazioaren sostengu osoarekin aurkeztu behar da, bere lurraldearen kontrola
|
lortu
, eta nazioarteko oniritzia bereganatu. Kontzeptu mugatu horren barnean, norberaren egunerokotasuna ez da eragin nagusia, populazioaren sostenguaz, lurraldearen kontrolaz eta nazioarteko oniritziaz ari baikara.
|
|
|
Libertario gisa, nazio zapalduen askatasunaren alde nago, eta euskaldun gisa ez zait batere itsusi Euskal Herriak
|
lortuko
balu Europako populuek duten lekua Europa federal batean. Hor ere ageriko zaigu burgesia nazionalaren arazoa, egun ez baitu ematen independentzia iraultza erradikal baten bidez heltzekotan dela, eta burgesia horrekin ibili baita Europa berriaren eraikuntzan.
|