|
2023
|
|
|
Arau erkide horiek modu ordeztailean aplikatuko dira prozedurak arauketa zehatzik ez badu. Halaber, tributuen arloan arauketa zehatzaren ezean (urriaren 1eko 39/ 2015 Legearen
|
Lehen
Xedapen Gehigarrian ezarritakoa salbu), modu ordeztailean ere, administrazio prozedura erkideei buruzko xedapen orokorrak aplikatuko dira.
|
|
|
Tributuen arloan administrazio egintzak berrikusteko prozedurak prozedura bereziak dira: hortaz, izaera ordeztailearekin soilik, 39/ 2015 Legeak jasotako xedapen orokorrak aplika daitezke(
|
Lehen
xedapen gehigarriaren 2 atala). Hori dela-eta, tributuzko berrikuspen prozedurak TFAOetan (eta TLOn), horiek garatzeko arauetan eta gainerako tributu arauetan ezarritakoaren arabera arautu dira, eta modu ordeztailean, 39/ 2015 Legeak jasotakoaren arabera.
|
|
|
TFAOen 16.2 artikuluak (eta TLOren 2.2 artikuluak) hiru tributu mota arautzen ditu, edo TFAOen eta TLOren
|
lehen
Xedapen gehigarriaren 2 puntuak dionez, tributuzko izaerako publikoko hiru ondare prestazio11: zergak, tasak eta kontribuzio bereziak.
|
|
|
Hasteko, Espainiako Konstituzioa dago.
|
Lehen
Xedapen Gehigarrian xedatu denez: " Konstituzioak lurralde forudunetako eskubide historikoak babestu eta errespetatzen ditu.
|
|
|
" Argi dago 135 artikuluaren konstituzio erreformaren ondoren, foru araubideko erkidegoak ere, hau da, Euskal Autonomia Erkidegoa eta Nafarroako Foru Erkidegoa, behartuta daudela aurrekontu egonkortasunaren printzipioarekin eta defizitari eta zor publikoari buruzko araudiarekin, 135 artikuluaren 1 eta 2 paragrafoek ez baitute horri buruzko zalantzarik uzten. Hala eta guztiz ere, egia da foru erkidegoek araubide berezia dutela finantzaeta zerga arloan (Euskal Autonomia Erkidegoko Ekonomia Ituna eta Nafarroako Foru Komunitateko Hitzarmen Ekonomikoa), haien eskubide historikoetatik eratorria, Konstituzioaren
|
Lehen
Xedapen Gehigarriak berariaz babestua, arlo horretan ere berezitasun nabarmena ematen diena" 640.
|
|
|
Aipatutako autoreek horretarako arrazoia oso modu adierazgarrian aipatzen dute: " Izan ere, EAE ez da araubide erkideko autonomia erkidegoa, eta Euskal Lurralde Historikoak ez dira probintzia erakunde arruntak, eta, hain zuzen ere, haien berezitasuna da berme instituzionalaren eta foraltasunaren muin ukiezinaren parte den ezaugarria, Konstituzioaren
|
Lehen
Xedapen Gehigarriak bereziki babesten duena, Konstituzio Auzitegia interpretatuz" 641.
|
|
|
Konstituzio eta Lege agertoki berrira egokitzeko. Egia esan, eskubide historiko baten eguneratze berri bat izango litzateke, Kontzertu Ekonomikoa, hain zuzen, Konstituzioaren
|
Lehen
Xedapen Gehigarrian aurreikusita dagoena, Itunaren Legearen erreformaren bidez" 621.
|
|
|
Azkenik, TAAJLren lehenengo xedapen gehigarriak foru lurraldeei dagokionez zehatz mehatz horrela adierazten du: " 1 Lege hau Euskal Autonomia Erkidegoan izango da aplikagarria, betiere Konstituzioaren 149 artikuluko 1.14 eta 1.18 paragrafoetan eta
|
lehen
xedapen gehigarrian zehaztutako terminoetan; dena den, Euskal Herriaren Autonomia Estatutuaren abenduaren 18ko 3/ 1979 Lege Organikoan, Aurrekontu Egonkortasunari eta Finantza Jasangarritasunari buruzko apirilaren 27ko 2/ 2012 Lege Organikoan, eta foru lurraldeetako eskubide historikoak eguneratzen dituzten gainerako arauetan jasotzen diren xehetasunak bete dira. Legea aplikatzean, eta dagozkien koordinazioeta zaintza ahalmenei kalterik egin gabe, zerbitzuakeskaintzeko moduari Toki amubidearen oinarriakarautzen dituen legearen 26.2 artikuluan jasotzen denariburuzko eskumena foru aldundiei dagokie, ukitutako udalerriek aurretiaz beren adostasuna ematen badute".
|
|
|
Horrela jasotzen da KAren 76/ 1988 Epaian: " Lehen alderdiari dagokionez —aintzatespen eta berme generikoa—,
|
lehen
xedapen gehigarriko C letran jasotako berme konstituzionala berresten da. Estatutuaren 3 artikuluan, lurralde historiko bakoitzaren antolaketa eta autogobernu erakunde pribatiboei dagokienez, 37.2, foru araubideari zein lurralde historikoen eskumenei dagokienez, honako hau ezartzen duenean:
|
|
|
" Arabako, Gipuzkoako eta Bizkaiko Foru Aldundiek, berriz, mila bederatziehun eta seiko abenduaren hamahiruko Errege Dekretuaren hamabosgarren artikuluak ordena eko nomikoan eta administratiboan aitortu zizkien ahalmenak izango dituzte. Konstituzioaren
|
lehen
xedapen gehigarrian ezarritako foru araubidearen eguneratze orokorraren prozesuaren arabera, iraundakotzat jotzen dira, Konstituzioaren ehun eta berrogeita zortzigarren artikuluko lehenengo puntuaren hemezortzigarren zenbakian aipatzen diren oinarriei kalterik egin gabe".
|
|
|
Ondorioz, ENDEMAÑO AROSTEGUIren ondorio berdina aipatu behar da: " Ekonomia Itunaren hirugarren xedapen gehigarriak foru aldundien ahalmen batzuk aipatzen ditu, Estatuko erregelamendu batean aitortutakoak, bai eta haien eguneratzea ere, Konstituzioaren
|
lehen
xedapen gehigarriari atxikitzen diona, eta, beraz, ahalmen horiek konstituzio manu horren babes eta zuzeneko babesaren pean kokatzen ditu. Xedapena honela dago idatzita:
|
|
|
Toki erakundeen berezko beste tributu batzuen zerga araubidea mantendu, ezarri eta arautu ahal izango dute bere lurralde historikoan, Ekonomia Itunaren 42 artikuluan adierazitako irizpideei jarraituz. EAEko toki erakundeek itundu gabeko tributuen diru sarreretan (Estatuaren tributuak) duten partaidetzari dagokionez, foru aldundiek banatuko dituzte, izaera orokorreko banaketa arauen arabera, beraien lurralde historikoko toki erakundeei dagozkien kopuruak. ...zaintzako ahalmenak EAEko erakunde eskudunei dagozkie —ez du zehazten zeintzuk diren erakunde horiek—, eta horrek ez du esan nahi, inola ere, EAEko toki erakundeen autonomia maila araubide erkidekoena baino txikiagoa denik. Foru aldundiek 1906ko abenduaren 13ko Errege Dekretuaren 15 artikuluak ekonomiaeta administrazio arloan aitortu dizkien ahalmenak izango dituzte, eta, Konstituzioaren
|
lehen
xedapen gehigarrian ezarritako foru araubidearen eguneratze orokorraren prozesuaren ondorioz, iraundakotzat jotzen dira, Konstituzioaren 149.1.18 artikuluan aipatzen diren oinarriei kalterik egin gabe. Azkenengo honen barruan toki ogasunei dagozkion beste finantza jarduerak sartu daitezke.
|