|
2000
|
|
|
Gutxiago dira lehen pertsona eta 3 pertsona nahasirik erabiltzen dituztenak, narratzailea ipuinaren barruan sartzen delarik," Sonbreilu baten historia" n bezala. Halere ipuinetako batzuk
|
lehen
pertsonan idatzirik daude: kontalaria ipuinaren barruan dago, hala nola esate baterako," Mezurik gabeko eriotza" n Martintxoren istorioa kontatzeko.
|
|
2001
|
|
|
Nork ez du gogoan izango Ortegaren Artearen deshumanizazioa gai hau aipatzerakoan? Erraz izango zaigu ere bururatzea Atxagak nola debekatzen duen
|
lehen
pertsonan idaztea:
|
|
|
Eta hemen nobela historikoaren arazo handienetako batzuekin topo egiten dugu. Nik ez dakit oso ondo zer ote den nobela historikoa, baina susmatzen dut irakurlea garai historiko zehatz batera eraman nahi duen fikziozko obra legez (eta are gehiago garaiko lekuko batek
|
lehen
pertsonan idazten badu) ahalegin handia egin behar duela irakurleak garai horretan murgildurik dagoela sinets dezan. Hori lortzeko, dudarik gabe, bide anitz dago, baina Txillardegik aukeratutakoek kale egiten dute, neurribatean behintzat.
|
|
2006
|
|
|
Kritika feministaren ikuspegitik bere identitatea berreskuratzen ari den emakume baten aurrean gaude.
|
Lehen
pertsonan idatzita dago eta emakumearen gorputza sentitzeko moduak adierazten dira: hilerokoak, semearekin dituen harreman sexualak...
|
|
2008
|
|
|
Beste horrenbeste esan geinke ikuspuntua dala eta;
|
lehen
pertsonan idazten dau historia autobiografikorik gehienen antzera: " Neure esperientzia eta ikuspuntua dira nagusi, ezinbestean; izan be, nik neurea gogoratzen dot ondoen.
|
|
|
Eta hala da, neurri handi batean, nire sentimenduez eta nire bizitzaz
|
lehen
pertsonan idatzi behar dudalako. Egia da askotan idazleok gure sentimenduez eta gure bizitzez idatzi ohi dugula, baina gehienetan zeharka egiten dugu.
|
|
2009
|
|
|
Euskal Herriaren kasuan, gutxi badira ere, egon badaude, kazetarien kronikaeta erreportajeez gain, gerra garaian edo ondorengo urteetan
|
lehen
pertsonan idatzitako lanak, Francoren aurkari zein aldekoen begietatik gerraren eta diktadurareneraginaren neurria hartzen lagun diezaguketenak. Bi adibide ekarriko ditut hona.Hor dugu batetik Marcelino Ayerra ren No me avergonce del Evangelio (Ayerra, 1958), erbestean, Argentinan argitaratua.
|
|
|
Idazketa blog bat izango balitz bezala dago egina, mosaiko handi bat da, zati askorekin osatua. Blog izaera hori azaldu nahi nuen, eta horregatik dator
|
lehen
pertsonan idaztea: sinesgarritasunagatik.
|
|
2011
|
|
|
Orain konturatu da gai ustez xumeen inguruan idazten hasi bazen ere, auzi sakon eta konplexuez hausnartzen amaitu duela. «DNAn daramat nonbait, edo gaitz endemikoa da», esan du umore oneko.Premia pertsonal batetik abiatutako liburua denez,
|
lehen
pertsonan idatzi du, «nahiz eta ez naizen erakustaldien oso zalea».
|
|
|
Hori baino garrantzitsuago:
|
lehen
pertsonan idatzia, ez dakit testigantza, konfidentzia, kronika, baina pasio baten seinale pilaketa da testua, inbentario moduko bat, pasio horren errealitatea ulertzeko saiakera. Emakume baten pasioa du kontakizunak azaltzen (ezen ez esplikatzen), gizon batenganakoa, gizon ezkondu exekutibo arrotz batenganakoa.
|
|
|
Haste beretik Irazustaren, edo Etxaideren pertsonaietatik eta idazkeratik oso bestelakoa:
|
lehen
pertsonan idatzia, bere buruarekiko kontuak garbitzearren gizartetik bakardadera jotzen duen pertsonaiaren egunkaria:
|
|
|
– Barka...
|
Lehen
pertsonan idatzi duzu, baina zu ez zara emakume hori.
|
|
2012
|
|
|
Baina handik egun batzuetara proposamena onartzea erabaki zuen. Liburuaren heldulekua Huegunek idatzitako egunerokoa da, eta
|
lehen
pertsonan idatzita dago. «Gehien kostatu zaidana Asierren [Huegun] lekuan jartzea izan da.
|
|
|
Denborarekin, ordea, bere buruari geroz eta galdera gehiago egiten hasi zen: zergatik
|
lehen
pertsonan idatzi, zergatik lehenaldian, nola erabili elipsia, nondik hasi istorio hura kontatzen, amaieratik, agian. Hainbeste gauza ziren erabaki beharrekoak...
|
|
2013
|
|
|
Eztabaida pizteko egindako hitzaldien doinua ere badute zati batzuek. Pasarte batzuetan
|
lehen
pertsonan idazten dut, adibideak nire esperientzia pertsonal txikietan bilatuz. Nik pasatako erakunde eta lekuek markatzen dituzte azalpenak.
|
|
2014
|
|
|
Alor honetan aitzindari izan zen Michelle Perrotek
|
lehen
pertsonan idatzitako emakumeenhistoriaren garapenaren hastapenen kontaketa bat eratu du (Perrot, 2008). Gure eremu akademikotikprozesu honen ikuspuntu bat:
|
|
|
Araitz, Ixone eta Unai dira istorio honetako protagonistak, eta Unaiek berak, 3 anai arrebetatik txikitxoenak,
|
lehen
pertsonan idatzitako gutun batekin hasten da. Hiru ume abenturazaleek Bilboko ahateen parkean izandako txangoren gorabeherak eta sorpresak kontatzen dira lan honetan.
|
|
2015
|
|
|
Izenburuak, jakina, urtebete lehenago argitaratu zuen Etiopiako Eguneroko bizitza poema luzea gogorarazten digu, urte batzuen buruan Ordorikak musikatuko zuena Berandu dabiltza abestia sortzeko. Eguneroko bizitza zeruko lorean
|
lehen
pertsonan idatzia da eta pertsonaia loti eta alfer bat du narratzaile. Tonu ironiko eta burlatian idatzia, amonak eginahalak egin behar ditu biloba ohetik jaiki dadin, eta azkenean halaxe lortzen du.
|
|
|
Interesgarria litzateke bi bertsioen aldeen konparaketa zehatza egitea, bien artean ia hamar urteko aldea dagoelako eta Atxagaren hainbat hautu estetiko ulertzeko gako onak emango lituzkeelako. Ez da lan honen helburua hori egitea baina esan dezagun bederen, hasteko Tropikalakoa
|
lehen
pertsonan idatzia dagoela, Heinrichen ikuspuntutik nahiz eta izena ez zaigun azaltzen bertsio horretan eta Obabakoakekoa berriz hirugarrenean. Horrek zenbait jauzi metaliterario egiteko aukera ematen dio, narratzaileak istorioa utzi eta irakurleari hel egiten diola.
|
|
|
Hemen ere, hasieran
|
lehen
pertsonan idatzi zuen Teresak, baina gero zuzendu egin zuen. Argi dago berak zuzenki bizi izan zituen gertakariak direla, baina askatasunez idazteko, bere burua ezkutatu egiten du prelatu edo ama priore izenaren pean.
|
|
2017
|
|
|
" lehen eta bigarren pertsona gramatikalaren arteko elkarrizketa moduko bat dago poemotan. Norbera nor den asmatzen saiatzeko bilaketak eta
|
lehen
pertsonan idatzitako testigantzak"; baina" hirugarren pertsonaren presentzia nabarmendu egiten da liburuko zenbait pasartetan. Hirugarren kapituluan, batez ere".
|
|
|
Alvaro Colomer (Bartzelona, 1973) idazle eta kazetariari dagokionez, La calle de los suicidios (Circulo de Lectores, 2000), Mimodrama de una ciudad muerta (Siruela, 2004) eta Los bosques de Upsala (Alfaguara, 2009) hiru eleberri independentek osatutako hiriko heriotzari buruzko trilogia argitaratu du.
|
Lehen
pertsonan idatzitako hiru eleberri horiek, gizarte garaikidean heriotzaren eta norbere buruaz beste egitearen fenomenoa aztertzen dute hainbat ikuspuntutik. Beste alde batetik, joan den urtarrilean, Espainiako armadak Irakeko inbasioan bizi izan zuen borrokaldietako bat izan zen' Najafeko gudua' irudikatzen duen Aunque caminen por el valle de la muerte (Literatura Random House) eleberria argitaratu zuen.
|
|
2018
|
|
|
|
Lehen
pertsonan idatzia dago artikulu hau. Ricardo Hernandez Jimenezi eman diogu hitza, Nafarroako ijito elkarteak biltzen dituen Gaz Kalo Federazioko koordinatzaileari.
|
|
2019
|
|
|
" Pentsatzen du pertsonaiaren sortzea Martinen keinu bihurri bat izan zela; atsegin zaizkio dudako jolasak, oker usteak.
|
Lehen
pertsonan idatzitako istorio baten aurrean hamar irakurletatik bederatzik narratzailea idazlearekin identifikatzen dutela gutxi balitz nonbait irakurri du hori, eta noski, pentsatzekoa da narratzailea idazle bat denean nahasmena erabatekoa izango dela Martin beti baliatzen da gertakizun errealaz kontakizunari egiantza gehitzearren, eta susmoa du, bide batez, arrasto biografikoak uxatzea gustuko d...
|
|
|
Eta hala da, neurri handi batean, nire sentimenduez eta nire bizitzaz
|
lehen
pertsonan idatzi behar dudalako. Egia da askotan idazleok gure sentimenduez eta gure bizitzez idatzi ohi dugula baina gehienetan zeharka egiten dugu.
|
|
|
Topatu zenuenetik ez duzu berriz hura bilatzeko saiakerarik egin, baina hasieratik pentsatu zenuen lagungarri izango zenuela. Testu horretan emakume baten ahotsa jasotzen da,
|
lehen
pertsonan idatzia. Ahots horrek agian zure protagonistarengana gerturatzen lagunduko dizu, agian falta duzun gakoren bat emango dizu, giltzaren bat.
|
|
2020
|
|
|
75 Eleberriaz gain, Orbaizetako neskatxa kantu bat ere bada, Etxamendi eta Larralderen kantagintzan ezagunenetarik. utzi dituen harizko firuak batzen dira bertan eta ehunaren osotasuna preziatzera uzten dute. Narrazioa
|
lehen
pertsonan idatzia da eta narratzaile intradiegetikoaren izenik ez dugu. Hau da, uler daiteke idazlea ez dela kontakizunaren anonimotzeko gogoz ari eta aldiz, kontatutakoa bere egiten duela.
|
|
|
Kantuetan barnekoa ateratzen duzu, anitz dira
|
lehen
pertsonan idatzitako kantuak.
|
|
|
Hori baino garrantzitsuago:
|
lehen
pertsonan idatzia, ez dakit testigantza, konfidentzia, kronika, baina pasio baten seinale pilaketa da testua, inbentario moduko bat, pasio horren errealitatea ulertzeko saiakera. Emakume baten pasioa du kontakizunak azaltzen (ezen ez esplikatzen), gizon batenganakoa, gizon ezkondu exekutibo arrotz batenganakoa.
|
|
|
Ondoko testua 1937ko ekainaren 12an Urdulizen bizi izandakoaren kontakizun bat da,
|
lehen
pertsonan idatzia. Egun hartan Burdin Hesia hautsi zen Gaztelumendin.
|
|
|
Narratzailea zara, beraz aditzak
|
lehen
pertsonan idatzi behar dituzu (ni, nik). Aitaren manuari ez diozu obeditu, baina hitzei bai.
|
|
2021
|
|
|
Katixa Agirre, Eider Rodriguez eta Aixa de la Cruz fikzioaren eta saiakeraren arteko mugez aritu dira Gutun Zurian.
|
Lehen
pertsonan idaztearen arrazoiak eta arriskuak azaldu dituzte, besteak beste
|
|
|
|
Lehen
pertsonan idaztea gaizki ikusita egon daitekeen arren, «zapaldutako komunitateetako» idazleen joera izan dela azpimarratu zuen Rodriguezek; «euskaldunena izan ezik», ñabartu zuenez. «Ezin diogu muzin egin.
|
|
|
Eta Polly Matzinger immunologoak, lehen ikerketetako batean, hirugarren pertsonan idatzi nahi ez zuenez eta singularreko
|
lehen
pertsonan idaztera ausartu ez zenez, pluraleko lehen pertsona erabili zuen. Baina ez zegoen beste ikertzailerik, eta Hetheringtonen moduan, animalia bat gehitu zuen:
|
|
|
Nolakoa da, esate baterako, lehen esaldia? Honen antza badauka –" Esnatu nintzenean gaua zen oraindik" –
|
lehen
pertsonan idatzita dago. Pertsona baten barruan gaude.
|
|
|
Maite eta txoria
|
lehen
pertsonan idatzi daiteke.
|
|
|
Esku artean duzun Bertute txikiak liburu honek hamaika kontakizun labur biltzen ditu, denak ere saiakera literarioaren eta autobiografiaren artean daudenak, 1944ko udazkenetik 1962ko udara bitartean
|
lehen
pertsonan idatziak, bi partetan antolatuak ordena kronologikoari jarraitu gabe, narrazio autobiografikoak lehen partean eta saiakera literarioak bigarrenean; eta, nolabait ere, osatu egiten du Familiako lexikoa, lan horretan bazter utzitako bere buruari buruzko hutsune asko betetzen baititu hemen, bere barneko kontuak agerian utziz.
|
|
2022
|
|
|
Bospasei izan ziren, guztira. Denak MARTA GOYAK
|
lehen
pertsonan idatziak, nahiz eta sinesgaitza izan Harpidetza Saileko buruak halako lan bat bere gain hartzea. Bere idazkari bati enkargatuko zion, naski, arduratu zedin.
|
|
|
Beraz, aitatasunaz
|
lehen
pertsonan idatzitako testuen hutsunea agerikoa dela eta, badu literaturak betetzeko dagoen erronka garrantzitsu bat. Amatasunari buruz idazten duen emakumearekin parekatuz gero," aita kritikarien" gabetasuna konpontzeko dagoela esan genezake.
|
|
2023
|
|
|
Jonena bitxia da, pixkanaka joan baita bihurtzen nire alter ego a. Agertu zen lehen ipuinetan, ez zen haren izena aipatzen,
|
lehen
pertsonan idatzitakoak baitziren. Eta Basilisco n ere gauza bera.
|
|
|
Los extraños idazteko orduan, ordea, arazo tekniko batekin egin nuen topo. Eleberri horren ezaugarriengatik, ezin nuen
|
lehen
pertsonan idatzi, eta, hirugarren pertsona bat izanda, izen bat eman behar nion. Erosotasun eta koherentzia kontu batengatik, esan nion pertsonaiari:
|