|
2019
|
|
|
Federico Krutwig Sagredo() Bizkaiko Getxon jaio zen. Friedrich Krutwig() aita,
|
Lehen
Mundu Gerran Bilbora etorritako Alemaniako industrialaria zen.334 Isidra Sagredo Mateo() ama, Getxon jaiotako Burgosko etorkinen alaba zen, baita Prudencio Melo (18601945) Valentziako artzapezpikuaren iloba ere.335 Batxilergoa Bilboko" Deutsche Schule" n ikasi zuen eta gerra zibilak iraun artean Alemaniara eta Portugalera erbesteratu zen militar kolpisten aldeko familiarekin.... Bilbora itzulita, Deustuko Unibertsitatean abiatu zituen ekonomia ikasketak, baina bertan behera utzi, eta Escuela de Comercio ko ikasketak burutu zituen 19421949 artean.
|
|
|
Alemaniako" Kultursprache" kontzeptua hezkuntzaz naturala baldin bazitzaion, Espainia Frantzietako testuinguruan operatiboagoa zen" langue de civilisation" delakoa. Izan ere,
|
Lehen
Mundu Gerrako euskaltzaleen adierazpenak kontraesanezko testuinguruan kokatzen ziren. Frantziako eskola soziolinguistikoa antiwilsoniano eta antigermanikoa zen erabat.
|
|
|
Tirso Olazábal buruzagi karlistaren Vicenta Olazábal alabarekin ezkondu zen Donibane Lohizunen (Pirinio Behereak) 1894an eta bertan bizi izan ziren,
|
Lehen
Mundu Gerran Donostiara aldatu arte. Hain zuzen, karlismoaren politikagintzan aritu zen eta errege nahiek Conde de Urquijo (1908) eta zaldun (1913) izendatu zuten.
|
|
|
Jesuitekin ikasketak burutu eta apaiztu egin zen. Jesuitak Frantziatik kanporatu ondoren, Gipuzkoan aritu zen irakasle
|
Lehen
Mundu Gerrara arte. 1919an Akademia sortu zenean euskaltzain izendatu zuten, eta Euskera agerkariaren lehen arduraduna izan zen.
|
|
|
Aitaren familia ospetsua Agen-ekoa (Lot eta Garona) zen eta amaren aldetik Saint Jayme familia aristokratikoaren kide zen. Filosofian lizentziaduna zen, eta gehien miresten zuen filosofoa H. Bergson zen, linguistikan H. Schuchardtekin gertatu zitzaion bezala.33
|
Lehen
Mundu Gerran beso bat galdu zuen. Agnostiko liberala zen, ezohikoa garaiko Akademian.
|
|
|
Euskaltzaindia giro jakinean sortu zen, krisi soziopolitikoak jotako Espainiako Erresuman
|
Lehen
Mundu Gerrak izan zituen ondorioekin, hau da, arrisku iraultzailearen eta autonomismo wilsonianoaren gorakadan, bereziki katalanismoaren indarrak piztu zuena. Euskal Herriaz den bezainbatean, posibilistago bilakatutako abertzaletasunak eraman zuen autonomismoaren aldeko gidaritza.
|
|
|
Jean Saint Pierre() Milanfrangan (Pirinio Behereak) jaiotakoa eta teologian doktorea zen. Frantses nazionalismoa areagotu zuen
|
Lehen
Mundu Gerra egindakoa zen, germanofobo erabatekoa, baina euskaltasunarekin uztartu nahi izan zuen identitate hori. Garai horretatik zegoen harremanetan Espainiako abertzaletasunarekin.
|
|
|
569
|
Lehen
Mundu Gerrara arte bizitoki izan zuen Donibane Lohizuneko (Pirinio Behereak) hiletan, J. M. Barandiaran eta beste dozena bat lagun bildu ziren, gehienak EAJ PNVkoak, 1950eko azaroaren 21ean (Barandiaran 2009: 784).
|
|
|
Idazle gisa, poesian eta alegietan nabarmentzen zen. Euskal elizgizonen artean ezohikoa zen,
|
Lehen
Mundu Gerran parte hartu arren, hasieratik izan baitzen J. Ybarnegaray diputatu eskuindarraren aurkakoa. P. Lafitteren mugimendu erregionalista eta Herria astekaria lagundu zituen (Charritton 1990; Larronde 1994:
|
|
2021
|
|
|
Lehen sekuentzietan, Santxo artzaina ageri da, 81 urtekoa eta 1914ko
|
Lehen
Mundu Gerran zauritu zutenetik maingu gelditutakoa. Ardiak dakartza bideetan zehar, Baigorriko baserri batean sartzen dituen arte.
|