|
2002
|
|
|
Hurbilpen historiografikoekin batera, euskal eleberrigintzaz argitaratu diren
|
lan
kritikoak ere aipagarriak dira, besteak beste 1970eko hamarkadan argitaratu ziren zenbait lan ezagun: I. Sarasolaren Txillardegi eta Saizarbitoriaren nobelagintza (1975) edo K. Otegiren Pertsonaia euskal nobelagintzan (1976).
|
|
|
Ikusten denez, euskal eleberriaren hurbilpen historiko literarioa egiteaz gain, gaur egungo literatur sisteman eleberrigintzak duen lekua zehazten ahalegindu gara. Honen guztiaren osagarri, azken atalean bibliografia luzea erantsi dugu, euskal egile nahiz eleberriei buruzko
|
lan
kritikoak biltzen dituen bibliografia gaurkotua.
|
|
2015
|
|
|
Arestian aipatutako Arregik zuzentzen zuen Hastapenak saiakera lanen saila ez da ahantzi behar orobat. Han argitaratu ziren Sarasolaren eta Urkizuren literatur
|
lan
kritikoak eta beste zenbait itzulpen: Franz Fanonen Afrikar iraultzaren alde edo Karl Marxen zenbait testu.
|
|
2019
|
|
|
Zigor, berak laguntzen duen ETAko militante ausartak biak lardaskatzen dizkio, protagonista kinka larrian jarriz eta muturreko erabakietara eramanez. Eleberriko protagonista den Iñaki Abaitua idazlearen nortasunaz
|
lan
kritiko guztiz interesgarriak garatu dira eta, labur beharrean berrienez solik mintzatuko gara hemen, aukeratu dugun hariari eusteko helburuz62 2011an Bilboko 4 Forumean emandako hitzaldietako ekarpenetan oinarrituko gara Hamaika pauso gaur (2011) liburukian argitaratutik abiatuz. Lehenik, Juan Garziak nahiz Ur Apalategik eginiko mintzaldietan agertu zuten protagonistak bizitzaren aurrean duen ezintasuna, eta hausnarketara emana izanik, garaiko gatazka politiko sozialetan parte hartzeko adinako gizontasuna erakutsi beharrak eragiten dion larritasuna.
|
|
|
Hori dela eta,
|
lan
kritiko honek, hogei urte baino gehiago dituen eleberriari buruzko ikerketa ugariak jaso eta hausnartuz batera, hainbat aspektu orain artean gutxi landuei erreparatzeko parada eskain dezake, genero indarkeriaren tratamendu literario esanguratsua delakoan. Ildo beretik, uste dugu liburua bere gaiarengatik eta erregistroagatik goi mailako kritika akademikoak beste zenbait libururi adinako arreta kritikoa ez diola eskaini, parodiak gure sisteman duen bazterreko lekuagatik.
|
|
|
Hartan gailentzen diren estrategia narratiboak eta gaiak askotarikoak dira, baina ildo nagusiak zedarritzerakoan zalantzarik ez da memoria, euskaldunon historia garaikidea eta iraganari buruzko gogoetak gailendu direla. Hamaika pauso (1995) eleberritik aurrerako liburuez eginiko lanak kontuan hartzen baditugu, euskal komunitatearen iraganeko eta orainaldiko gatazkak modu berezian aztertu direla nabarmenduko dugu berehala, haietaz idatzi diren
|
lan
kritiko ugariek azpimarratu duten gisan. Ildo horretan eginiko ekarpenen biltze, alderatze eta ebaluatze lan gisa, azpimarragarri zaigu Izaro Arroitak 2015ean buruturiko tesi lana Ramon Saizarbitoriaren nobelagintza memoria ikasketen ikuspegitik.
|
|
|
Eleberriaren testua egoki ezagutzeko, narratologiaren metodologiaz baliatuko gara, baina ez ditugu osoki garatuko eredu horren urratsak irakurlearentzat nekagarri izan daitekeelakoan. Horregatik, aurretik liburuaz egin diren
|
lan
kritiko kontrastatuetan oinarri hartuz, testuinguruan, maila testualean eta maila interpretatiboan emankorren deritzegun alderdiak soilik garatzearekin etsiko dugu. Gure interpretazio helburuetarako interesgarrien diren zenbait alderdi landuko ditugu xehekiago.
|