|
2021
|
|
|
Unibertsitateko irakasle ikertzaile figurarekin lotzen da, batez ere, Apalategiren itzulpenarekiko atxikimendua eta diskurtso kritikoa, eta bide horretan idatzi eta aurkeztu izan ditu itzulpenari buruzko azterketak eta ideiak. Baina, gatozen orain literaturan islatu izan dituenekin, ezen literatura ardatz duen Fikzioaren izterrak
|
lanean
itzulpena ardatz duten bi ipuin ageri zaizkigu.
|
|
|
Canok berak esan bezala, eleberrian Txekhov-en Platonov
|
lanaren
itzulpen prozesua kontatzen zaigu modu xumean, eta obra horretatik ateratako pasarteak ere eskaintzen ditu autoreak, Txekovi egindako omenaldi moduan (Cano, 2011: 357).
|
|
|
Aiora Jakak 2011n aurkeztu zuen Itzulpenari buruzko gogoeta eta itzulpen praktika Joseba Sarrionandiaren lanetan. Elizabete Manterolak 2012an defendatu zuen Euskal literatura beste hizkuntza batzuetara itzulia; Bernardo Atxagaren
|
lanen
itzulpen moten arteko alderaketa. Naroa Zubillagak 2013an defendatu zuen Alemanetik euskaratutako haureta gazte literatura:
|
|
|
Azken nobelaren gaztelaniazko bertsioa berak egin zuen: " jakina da idazleok ez ditugula geure
|
lanen
itzulpenak egiten, bertsioak baizik" (idem). Ipuineko protagonistak frantseserako bertsioa egiteko, gaztelaniazkotik abiatzeko eskatzen dio itzultzaileari, hobea dela-eta; frantsesezkotik abiatzeko ingelesezkoari, ingelesezkotik abiatzeko hungarierazkoari... gauza bera gainerako hizkuntza guztiekin (12 or.). Bukaeran, azkeneko bertsiotik egiten du itzulpena euskarara, eta, editoreari pasatuta, inoizko libururik onena idatzi duela jakinarazten dio (idem).
|
|
|
1970eko hamarkadan idatzitako historiografietan, ostera, hein batean aurreko ildoari jarraitzen bazaio ere (bereziki XX. mendea baino lehenagoko literaturaz aritzeko), itzulpenen balio literarioari buruzko gogoeta esplizitua agertzen hasten da. Adibidez, Sarasolaren Historia social de la literatura vasca (1976)
|
lanean
itzulpenen kopuruak aintzatesten dira, eta itzulpenek literatur testu gisa duten balioari buruzko gogoeta egiten da.
|
|
|
Saizarbitoriak berak bere
|
lanen
itzulpenari buruz egindako gogoeta islatzen da, halaber, fikzioan; izan ere, halakoak baitira haren lanetako asko, elebidunak edo eleaniztunak:
|
|
|
17). Beharbada are nabarmenagoa da auzia euskal literatura itzulia osatzen duen barne eremu transnazionalaren kasuan; izan ere, euskal idazle garaikideek, eleaniztunak izaki, autoitzulpenak egin izan dituzte, euren
|
lanen
itzulpen prozesuan parte hartu izan dute, itzultzaile dira lanbidez, enkarguzko itzulpenak egiten dituzte, ariketa legez egiten dituzte itzulpenak euren idazletza jardunean, itzulpenen bidez (eginez zein irakurriz) aberastu dute euren hizkuntza eta estiloa...
|
|
|
" irakurri izan dut baina interes horrekin, hizkuntzaren aldeko interesarekin, obraren interesarekin baino gehiago" (idem). Bere
|
lanen
itzulpenei buruz galdetuta, oro har, itzultzaileen esku utzi izan dituela dio Saizarbitoriak: " gehienetan itzulpenak, salbuespenen bat kenduta, ia begiratu ere ez nituela egin esango nuke" (idem).
|
|
|
Lehenbizi, ari gaitezen literatur itzulpenen ohiko ordainsariez; izan ere, zabal dabil gurean (bai eta atzerriko itzultzaileen artean), salbuespenak salbuespen literatur itzulpenak egiteko baldintzak ez direla onak izaten, urriak direla literatur itzulpen ondo ordainduak. Bigarrenik, idazleek euren
|
lanen
itzulpenak itzultzaile profesionalen eskuetan uzteko goranzko joera islaturik dago pasartean: gero eta gehiago dira bestelako lanetan ibiltzea gurago dutelako, itzultzaileen profesionaltasunaren aldarri egin gura dutelako zein testu beraren bueltan bertsioak egiten ibili gura ez dutelako, testuak itzultzaileen esku uzten dituzten idazleak (adib.
|