|
2003
|
|
|
Helburu horiek, neurri batean bakarrik, bete ziren; lan horietako asko ondoren Gordailu taldea eta UZEIren bidez gauzatu baitziren eta ez, zuzenean, UEUren Historia sailaren eskutik. Hurrengo urteetan egindako zenbait ikastaro, terminologia eta hiztegigintzari buruz, testuinguru horretan kokatu behar dira, baita
|
lan
horren emaitza garrantzitsuena ere, UZEIk 1984 eta 1988 bitartean argitaratutako Mendez mende liburu bilduma, Batxilergoko ikasle eta irakasleei zuzenduta.
|
|
2004
|
|
|
«Isilpeko merkatuaren» errealitatearen barnean kokatu behar dugu baita ere lehen izendatutako patronen lana. Adibideokin agerian uzten da emakume hauek egiten zuten lana, eta
|
lan
horren truke eskuratzen zuten dirua, oinarrizkoa zela beraien etxeko lan taldearen biziraupenerako. «Ogia irabazten» zuena soilik senarra zenaren irudia apurtzen da beraz.
|
|
2005
|
|
|
Edozein kasutan kontuan izan ditugu lehenagoko ikerketek eskainitako ereduak. Bereziki aipatu beharrekoa da Tuñón de Lararen ardurapean 1986an argia ikusi zuen prentsari buruzko lan bilduma zabala, non komunikabide idatziez diharduten hainbat artikulu aurki daitezkeen5
|
Lan
horretatik kanpo, Hermes aldizkaria aztertzen duen Rodríguez Urriz en (1993) doktorego tesiaren eredua eta Lola Valverdek (1996) Iruñeko Revista Euskara ren gainean egindako analisia presente izan ditugu. Hau guztia, esan bezala, geure beharretara egokituz.
|
|
2006
|
|
|
Bertan, Bizkaiko jaunen, Lara, Cerda, Castro, Ayala eta Salcedo etxe nobleen eta Muñatones, Marroquin, Gaztela Zaharra, Salazar, Calderones eta Zamudioko leinuen jatorria aztertzen da.
|
Lan
horren ondorengo pasartean Jaun Zuriaren kondaira jasotzen du ere:
|
|
2009
|
|
|
Berak Pueyoko Echeverria kapitainaren ondasunak kobratzera Nafarroatik etorriko direnei ez egiteko aholkatzen die, tan largo camino a la bentura(...) en esta ciudad a muchos nabarros a quien se puede remitir los poderes?. Lehen aipatu Martin de Tirapuk, sasoi horretan Cadizen, eta Miguel de Azarola Tafallakoak eta Kontratazio Etxeko presidentea zen Peñaflor kondearen idazkariak bere gain hartzen dute
|
lan
hori. Horrez gain, Irurzunek Juan de Iracheta izena aipatzen du, Iracheta herri berekoa (Valdorban) eta Sevillako auzokidea, zeini urte horretan, hain zuzen,, le probeyó SM a las Yndias a cierto gobierno?.
|
|
|
Emigrante euskaldunaren izaera eta nortasunaren aldeko hitzak nahiko orokorrak dira egunkari guztietan, baina normala den bezala, egunkari abertzaleak izan ziren batez ere gai hori jorratu zutenak, euskal abertzaletasuna Amerikan zabaltzeko aukera paregabea ikusten baitzuten emigrante haiengan; Alvarez Gila-k eta Tapiz ek prentsa abertzaleari buruzko
|
lanean
hori esaten dute: «No hemos de pensar que el nacionalismo vasco renegara de la labor hecha por los afincados en tierras Americanas.
|
|
|
|
Lan
horren garrantzia eta interesa inolaz ere gutxietsi gabe, esan beharra dago prentsaren tratamenduaren inguruan hutsune batzuk dituela gure ustez. Hutsune bat iturrietan azaltzen zaigu, Azconak dio egunkari ugari ikuskatu dituela, baina idazlanean bospasei bakarrik dira sakonki erabiltzen direnak, gainera, guztiak Bizkaiko egunkariak dira, honek ezin du Euskal Herri osorako edo behinik behin Hegoaldeko lau probintzietarako den ikerketa bat ordezkatu.
|
|
|
Cien años de torrente migratorio: Diáspora vasca y enganchadores() liburua argitaratu zuen9 Izenburuak ongi dioen bezala, batez ere emigrazio agenteez mintzo da Santiso
|
lan
horretan; horretarako artxibategietako dokumentuak erabiltzen ditu, ia kasu gehienetan Gipuzkoara mugituz, bertako protokoloen artxibora eta Artxibo Orokorrera. Haren lanaren errepaso bat eginez gero, ikus daiteke ez duela prentsa iturritzat ia inoiz hartzen, baina iturri horren inguruan hau dio momentu konkretu batean:
|
|
|
«Prensa nacionalista vasca y emigración a América», Oscar Alvarez eta Jose Maria Tapiz ek egindakoa15 Bertan, izenburuak berak dioen bezala, prentsa abertzalearen eta emigrazioaren azterketa bat egiten da, iturri honen bidez bi ikertzaile horiek abertzaletasunak emigrazioaz zuen iritzia arakatu eta aztertu dute, eta horretaz gain Bizkaitarra, Aberri, Euzkadi eta Excelsior egunkarietan azalduriko emigrazioari buruzko berrien zerrenda osatu bat aurkezten da. Azken
|
lan
horrek ekarpen ugari egiten ditu eta emigrazioari buruzko ikuspegi zabalago bat osatzeko urrats bat gehiago da horrenbestez.
|
|
2011
|
|
|
Desberdintasun oso gutxirekin hauxe izango da Tolosan errepikatuko den eskema, hain zuzen ere, greba baketsu batekin oso kontrajarririk aurkituko den eskema,
|
lanean zehar
hori argudiatzea helburu nagusietako bat izango delarik.
|
|
2016
|
|
|
Garapen hau eman zedin propagandak berebiziko papera jorratu zuen. Bizkaiko Bizkaitarra eta Baserritarra aldezkariak lez, Gipuzkoan Gipuzkoarra astekariak bete zuen erakartze
|
lan
hori 1907 urtetik aurrera. Aldizkari honen 6.000 ale plazaratzen ziren aldi bakoitzeko, eta abertzale txit apartek parte hartzen zuten izkributan.
|
|
|
Hori dela eta, zalantzan jarria izan da baita ere izaera totalitarioa, frankismoa totalitarioa baino autoritarioa izan zitekeela edota azken urteetan autoritarismorantz eboluzionatu zuela esanez. Hala ere, kontutan izan behar dugu, alderdi indartsu baten faltan bazen ere, beste organismo batzuek beteko zutela
|
lan
hori, adibidez, Armadari eta batez ere Francori leialak zitzaizkion gizonek (nahiz eta askotan alderdi faxista erabili paper hori betetzeko; Dionisio Ridruejok atsekabez esan zuen Falangen kargua hartzeko meritu militarrek baino gehiago balio zutela, guda merituek?, alderdia jada ez zela ideologia faxista bilatzen zuen alderdi bat, baizik eta armada merituak lehenesten zituen alderdi bat).... Praktikan autoritarioa edo totalitarioaren arteko zanga askotan ezabatu egiten da maiz (kategoria horien erabilerak badu interes politikotik asko), batez ere askotan marra gorri bezala alderdi totalitarioa (eta honen nagusitasuna) ezartzen denean.
|