|
2017
|
|
|
Haren iritziz, maila txikiko jabegoa eraisten zuen, eta areagotu egiten zuen lanaren ekoizpen gaitasuna (beste sistema ekonomiko guztietan lortu gabeko neurriraino), eta, modu horretara, gizateria eskasiatik eta premiatik askatzeko baldintza materialak sortuko zituen. Halaber, iruditzen zitzaion hedapen kapitalistaren aurreneko faseetan nagusitu zen indarkeria harreman kapitalistak umotu ahala desagertuko zela, eta aurrerantzean
|
lanaren
esplotazioa eta diziplinatzea lege ekonomikoak lantzearen bitartez lortuko zirela batik bat (Marx, 1909, 1 liburukia). Erabat oker zegoen horretan.
|
|
|
Hazten ari zen eskulan kostuari eta errenta feudalaren beherakadari erantzunez, ahaleginak egin zituzten
|
lan
esplotazioa handitzeko, zerbitzu lanak berrezarriz edo, zenbaitetan, esklabotza birsortuz. Florentzian, esklaboak inportatzea baimendu zuten 1366an29 Baina horrelako neurriek klase gatazka areagotu baino ez zuten egin.
|
|
|
Prozesu hori Espainiako koroak eskatutako erreformaren eskutik etorri zen: indigenen
|
lan
esplotazioa areagotzu zuen, bere kutxetarako lingote isuri hobea ziurtatzeko. Bi neurri txertatu zituzten horretarako, biak ere idolatriaren aurkako kanpainaren baitakoak.
|
|
|
Ugazabak jopu setatiak lurretik kanpora bazitzakeen ere, gutxitan egiten zuen; ekonomia itxi samar hartan, zaila zen laborari berriak kontratatzea, eta nekazarien borrokak kolektiboak izaten ziren. Hori zela eta, jauretxe feudalean, indarra zuzenean erabiltzearen mende zegoen
|
lanaren
esplotazioa. Marxek adierazi bezala?. 3
|
|
|
ez zen garatu XVIII. mendera arte, eta, garai horretan ere, kontratu bidezko soldatapeko lana langileen kopuru mugatu batek soilik lortzen zuen (gizonezkoek eta helduek), gogor borrokatu ondoren lortu ere. Dena den, ezin izan zituzten berrezarri esklabotza eta joputza, eta Behe Erdi Aroko lan krisiak Europan XVII. mendean jarraitu egin zuela adierazten du horrek; gainera, okerrera egin zuen egoerak
|
lanaren
esplotazioa maximizatzeko ahaleginean lan indarraren erreprodukzioa arriskuan jarri zenean. Kontraesan hori, oraindik ere ezaugarri hori badu garapen kapitalistak17?
|
|
|
are modu larriagoan lehertu zen Amerikako kolonietan: lanak, eritasunek eta zigorrek sortzez amerikarrak ziren biztanleen bi heren suntsitu zituzten konkistaren ondo ondoko hamarkadetan.18 Eta esklaboen salerosketen eta gatibu
|
lanen
esplotazioaren gunean ere horixe gertatu zen. Milioika afrikar hil ziren bitarteko bidaian (Middel Passage) eta plantazioetan jasan behar izan zituzten bizi baldintza larrien ondorioz.
|
|
2020
|
|
|
Ia denok hasten garen moduan hasi nintzen ni ere, barneko etxeko zerbitzari moduan. Baina
|
lan
esplotazioak eta niretzat, pertsonalki, etxe batean itxitako profesional moduan, familiaren tratu txarrak jasaten, itxialdia eta askatasun gabezia, hori guztia preso egotearen parekoa zen. Eta ez nuen luzaz egin lan barneko etxeko zerbitzari moduan, sei bat hilabete jarraian.
|