|
2001
|
|
|
Hirutik bitan hustu behar genuen eraikina bonba mehatxuengatik, gauero kotxeak edukitzen nituen zain, denok genekienean zer kuartelekoak ziren, sumario piloa eta gerra kontseilua dut... «Egin»en ere goizetako nire lehen
|
lana
epaitegietara joatea zen, atxilotu egin ninduten... Oso pertsona konprometitua izan naiz nire herriarekin, eta dudan onena eman dut.
|
|
2006
|
|
|
«2 Legeak ezarritako errekurtsoak autonomia erkidegoko
|
lan
epaitegien ebazpenen kontra, baita suplikazioerrekurtsoak ere, edota legeak ezarritako beste errekurtsoak, autonomia erkidegoko merkataritzako epaitegiek lan arloan emandako ebazpenen aurka nahiz gai beraren gaineko konkurtso intzidenteak ebazten dituztenen kontra.»
|
|
2007
|
|
|
lan arriskuak prebenitzeko eredua; lan osasunari arreta emateko sistema publiko integrala; lanbideen arteko gutxieneko soldata zehaztea; lan egutegi propioa egitea; gizarte segurantzako sistema propioa sortzea (pentsioak) eta haren finantza eta antolaketa zehaztea; lan politika aktiboak, lan zerbitzuak edo institutuak sortzea (Nafarroan, EAEn eta Iparraldean); lanbide heziketarako sistema propioa; gaur egungo erakunde propioak eratzea: hala nola, Lan Harremanen Kontseilua,
|
Lan
Epaitegia, Kontseilu Ekonomiko eta Sozialak, Iparraldeko Garapen Kontseilua, Industria Mahaia, Funtzio Publikoaren Kontseilua, Osalan eta Lan Osasunaren Institutu Nazionala (INSL) krisi sakonean dago gaur egun eta abar.
|
|
|
Argitalpen honen helburua euskaraz jardun nahi luketen eragile juridikoei tresna baliagarria eskuratzea da, bai ikasle irakasleei, langileei eta langileen ordezkariei, lan emaileei,
|
lan
epaitegiei zein abokatuei, erraztasunez eta segurtasun juridikoz erabili ahal izan ditzaten testuok eta, erabiliaren erabiliz, euskarazko diskurtso juridikoa, euskal lege hizkera gatzatu eta mamitu dadin.
|
|
2008
|
|
|
Lan zuzenbideko adituek kaleratze gutuna bakarrik sinatzea gomendatzen dute, ez likidazioa, eta are gutxiago finikitoa. Beharrezkoa balitz, langileak ez du inoiz ahaztu behar
|
lan
epaitegien aurreko erreklamazioa eskubide bat dela, eta inork ezin diola uko egin. Enpresak kasu horretan eragozpenak jartzeak arau haustea ekarriko luke.
|
|
2010
|
|
|
zerbitzuak eman direneko tokiko adiskidetzailea edo interesatuen, etorkizuneko demandatuak? helbidekoa (2756/ 1979 EDren 5 art.). Beraz,
|
lan
epaitegientzat LPLren 10 artikuluan aurreikusten den lurraldeko eskuduntza arau bera aplikatzen da.
|
|
|
Herritarrarentzat berme bat izan daiteke; izan ere, teorian magistratuek epaileek baino esperientzia handiagoa dute. Gainera, magistratu horiek jurisdikzioaren ordena sozialean espezializatuta daude45
|
Lan
Epaitegietan magistratuek zerbitzatzen dute justizia, zehazki, magistratu batek haietako bakoitzean, jurisdizkio ahala osorik izanik; Auzitegietan, berriz, magistratu batek baino gehiagok zerbitzatzen dute justizia, eta guztiek egikaritzen dute jurisdikzio ahala.
|
|
|
JANetako eta ANko lan aretoek lehen auzialdian zenbait kasutaz arduratzeko eskumena alde batera utzita (LPLren 7 eta 8 art.),
|
lan
epaitegiak edo gizarte epaitegiak dira lan ordena jurisdikzionaleko auzialdiko organoak. Haiek ezagutzen dituzte auzialdi bakarrean ordena honi egotzitako gatazka guztiak (LPLren 6 art.). Beraz, beren erabakien kontra, oro har, ezin daiteke apelaziorik jarri, nahiz eta helegite berezi batzuk jartzeko aukera izan.
|
|
|
bezala sortu zen, administratiboki Justizia Ministeriotik banandua, eta bere epaile eta gainerako kidegoek era independentean eratua». Kidego hori
|
lan
epaitegien historian kokatzen du Montoya Melgar, A. k,. La justicia laboral?, Arbor: ciencia, pensamiento y cultura, 2003/ 691 zk. Montero Aroca, J. k,. Los tribunales de trabajo entre el pasado y el porvenir (Especial referencia a la materia de Seguridad Social)?, Revista de Seguridad Social, 1983 (urtea) zk., berriz, epaile kidego horri buruzko jazoerak azaltzen ditu.
|
|
|
1.2.3.4.3
|
Lan
epaitegien antolaketa
|
|
|
2004 urtean 221 kasu sartu ziren organo jurisdikzional honetan eta 212 ebatzi zituen. Aipatutako Libro Blanco de la Justiciak egun indarrean dagoen
|
lan
epaitegien antolaketari beste bi kritika egiten dizkio, eta bietarako irtenbide bat aurkeztzen du. Batetik, probintzia baino lurralde txikiagoan aritzen diren gizarte epaitegiak gaitzesten dira, mota orotako arazoak sortzen dituztelako, batez ere kasuak lurraldearen arabera banatzean, eta auzialdia eta helegiteak antolatzean.
|
|
|
Lan bide jurisdikzionalera sarrera errazten du, baita langileak, oro har, edozein pertsonari eta bereziki sindikatu bati bere ordezkaritza emateko aukerak ere (LPLren 18.1 eta 20.1 art.). Gainera, ezin daiteke ahaztu, salbuespen bezala, eskudunak diren
|
lan
epaitegi eta gizarte aretoak irekita ez daudenean, demanda zaintzan dagoen epaitegian aurkez daitekeela, eta gizarte epaitegirik ez duten irletan, zaintzan dagoen edozein epaiketatan aurkez daitekeela (LPLren 44 eta 45.1 art.).
|
|
|
Gainera, alderdi biek arazo aurrejudizialak aurkez ditzakete, hau da,
|
lan
epaitegiari aurkeztutakoarekin lotura dutenak, baina lan ordenaren eskuduntza ez direnak, zibilak, penalak edo administratiboak. Horiek ez dute lan prozesua esekiko eta horri bukaera ematen dion sententzian ebatziko dira, nahiz eta beraiei buruz erabakitakoak bakarrik lan prozesu zehatz horretan izango dituen bere ondoreak, eta ondorengo posible izango da prozesu batean gai nagusi moduan tarteratzea246.
|
|
|
Salbuespen bezala, eskudunak diren
|
lan
epaitegi eta aretoetako erregistroak irekita ez daudenean, demandak beraiei dagozkien Guardiako Epaitegietan aurkeztu dira, eta gizarte epaitegirik ez duten irletan, Guardiako edozein epaitegitan aurkeztu dira (LPLren 44 eta 45.1 art.). Bide jurisdikzionalera sartzeko dagoen erraztasuna erakusten duen beste xedapen bat da.
|
|
|
Beraz, beharrezkoan bakarrik formalista den prozesu bat da. Lan honen azken zatian, prozesu aldaera desberdinak eta
|
lan
epaitegiek ematen duten adierazpen babesa, betearazpen babesa eta kautelazko babesa aztertu ondoren, bueltatuko gara kontu honetara.
|
|
|
Ezin ahantz daiteke, herrialde askotan, langileen eskubide indibidual zein kolektiboek nozitzen duten degradazioaz baliatu eta euren jarduerak lan arloan araudirik eza nagusitzen den —eta berme judizial oso zalantzazkoa duten— espazioetara lekualdatu eta deslokalizatzea dela multinazional handien joera, halako moldez non OITk definitutako nazioarteko arauak berberak ere, berretsiak eta barne ordenamendu juridiko askotara erantsiak izanagatik16, behin eta berriz urratzen diren, ez soilik konpainia transnazionalen aldetik, baizik eta baita gobernuen aldetik ere. Operadore juridiko nazionalen utzikeria dela medio, eta eskubide horien urraketa zabarrenak kriminalizatuko lituzkeen Nazioarteko
|
Lan
Epaitegi baten inexistentzia tarteko, aski ezagunak dira arauak betetzen ez dituzten estatuak modu eraginkorrean erantzule egiteko dauden zailtasunak, azken horiek langileen eskubiderik oinarrizkoenak ez zaintzearen arduradun badira ere.
|
|
2011
|
|
|
Bitartean sindikatuak lanean ari dira. ELAk Arfeko bere afiliatuen izenean
|
lan
epaitegira jo du zor zaizkien diru kopuruak erreklamatzeko. UGTk bide hori egiteko asmoa azaldu du eta, momentuz, dokumentazioa biltzen ari da.ElkartasunaAstelehenaz geroztik, Arfeko langileen senideak itxialdia egiten ari dira udaletxean, 6:00etatik 22:00etara.
|
|
2013
|
|
|
Lan arlo honetan, epaitegiak eta gure aretoa bereizi behar dira. Jendeak zerbait erreklamatu nahi duenean, kaleratu dutenean edo gizarte segurantzari pentsioa eskatu nahi dionean, adibidez,
|
lan
epaitegietara joaten da. Epaitegi horrek emandako epaiaren aurka jartzen den helegitea, berriz, gure aretora heltzen zaigu.
|
|
|
Epaitegi horrek emandako epaiaren aurka jartzen den helegitea, berriz, gure aretora heltzen zaigu. Beraz, guk egiten dugun gehien gehiena
|
lan
epaitegien epaien aurkako helegiteak ebatzi edo erabakitzea da. Epaiketa zuzenak ere baditugu, batez ere gatazka kolektiboez eta kaleratze kolektiboez, EREak, nolabait ulertzeko.
|
|
2017
|
|
|
–Eta nor ez, azken hilabeteetan Borboi familiakoen balentriak ezagutu ostean? Aitona elefante ehiztaria, alaba eta suhia beraien enpresari
|
lana
epaitegietan azaltzen, biloba eskopeta zalea, aitonaren adiskide berezia denon kontura etxe ondoan luxu betean bizitzen? –onespen soinu eta keinuak egon ziren mahai inguruan.
|
|
2023
|
|
|
Beste neurri batzuen artean, sindikatuak Txibiteri eskatu dio LAB Nafarroako
|
Lan
Epaitegitik kanpo ez uzteko eta haien parte hartzea bermatzeko. Gainera, osasun publikoa izan da mintzagai Nafarroako Jauregian egindako bileran.
|