|
2006
|
|
|
Bizia galdutzat jotzen zuela, errukizko zigor aldatzea eskaini zioten. Heriotzaren ordez bizitza osorako
|
lan
behartuak Siberiako lurretan. Bidaia luzean, Ekaterinski Zavodera bidali zuten, Ural mendietatik haratagoko zelai zingiratsuetara, Omsketik hirurehun bat kilometro iparraldera.
|
|
|
Etsita erretiratu zen hegoaldera, atzerako bidea eginez. Bururatu zitzaion erromes madarikatu baten gisa Errusiako lurraldeetan monasterioz monasterio errezoetan ibili zuela geratzen zitzaion bizitza tristea,
|
lan
behartuen zigorra etengabeko erromesaldi batekin trukaturik.
|
|
2010
|
|
|
Ez zen irudipen hutsa: barrutik ezagutzen zuen aroztegi metalikoa, aitak bertan lan egitera behartuta; eskolatik irtenda arratsalde batzuetan, larunbat goiz askotan eta ia opor guztietan" Lagundu egin behar didak" esango zion aitak semeari, beste azalpenik gabe, eta burua makurtuta jarraitzen zion tailerrera semeak aitari; aitzakia bakarrak salbatzen zuen Kepa
|
lan
behartu hartatik: eskolan azterketa zeukala esateak.
|
|
2013
|
|
|
Kontzentrazio esparruak.
|
Lan
behartuak. Espetxeak.
|
|
2016
|
|
|
Emakume beltzek beren kabuz egin izan dituzte abortuak, esklabotzaren hasieratik bertatik. Emakume esklabo askok ez zuten umerik ekarri nahi
|
lan
behartu atergabeko mundu hartara, egunerokoak baitziren kolpeak, zartailukadak eta, emakumeen aurkako sexu abusuak. XIX. mendearen erdialdean, Georgian lan egiten zuen mediku bat konturatu zen paziente esklaboek abortu eta ilaurtze askoz gehiago jasaten zituztela, mediku berak artatzen zituen emakume zuriek baino.
|
|
|
Emakume beltzek beren bizitzaren puska izugarri bat eskaintzen diote lanari, esklabotzaren hastapenetan finkatutako joera baten ondorioz. Esklabotza garaian,
|
lan
behartua zen nagusi emakumeen bizitzan, beste gauza guztien gainetik. Hortaz, emakume beltzek esklabotzapean bizitakoak aztertuko baditugu, hasteko eta behin, langile moduan bete zuten rola aintzatetsi behar dugu.
|
|
2017
|
|
|
3 Hau idatzi zuen Marxek Kapitala laneko III. liburukian, joputza ekonomia esklabotza ekonomia eta ekonomia kapitalistarekin alderatuz: . Langileak, bere burua mantentzen duen jopuak, beretzat bizitzeko ezinbesteko premien gainetik soberakin bat zer neurritan ziurta dezakeen[?] proportzio baten mende dago, gainerako baldintza konstanteetan haren lan denboraren baitan beretzako lan denbora eta bere jaun feudalarentzako
|
lan
behartua zatitzeko proportzioaren mende[?] Horrelako baldintzetan, inolako neurri ekonomikok ezin die lan soberakina ostu (jopuei), baina beste neurri batzuen bitartez kenduko zaie, neurrion forma edozein izanda ere? (Marx 1909, III. liburukia:
|
|
|
Frantziako legerian alderraien aurkako borroka modernoaren osagai bihurtutako elementu berri bat agertu zen:
|
lan
behartua. Gaztelan, 1387ko ordenantza batek baimena eman zien partikularrei alderraiak atxilotu eta soldatarik gabe hilabetez enplegatzeko (Geremek, 1985:
|
|
|
Jasandako porrota eta heriotzak ugaritzea tokiko jainkoak alboratu izanaren ondorio izan zela aldarrikatu zuten takionqoyek, eta jendea adoretu zuten erlijio kristaua errefusa zezaten, bai eta espainiarrengandik jasotako izenak, janaria nahiz jantziak bazter zitzaten ere. Arren eskatzen zieten uko egiteko espainiarrek inposatzen zizkieten zergak ordaintzeari eta
|
lan
behartuei, eta, uzteko alkandorak, kapelak, sandaliak edo Espainiako beste edozein janzki soineratzeari? (Stern 1982:
|
|
|
10 Eli F. Heckscherrek idatzi zuenez,? [Sir William Pettyk] haren lan teorikorik garrantzitsuenean iradoki zuen zigor guztiak
|
lan
behartuekin ordezkatzea,, handitu egingo bailirateke lana eta ondare publikoa?.? –Zergatik ez da hobe [galdetzen zuen] lapur ondasun gabeak esklabotzarekin zigortzea hil ordez?
|
|
|
Buruaren eta gorputzaren arteko harreman hierarkikoa finkatzearekin, Descartesek hazten ari zen ekonomia kapitalistarako lan diziplina beharrezkoaren oinarri teorikoak garatu zituen. Burua gorputzari nagusitzeak berekin dakar gogoak, hasiera batean, gorputzaren nahiak, erreakzioak eta erreflexuak kontrolatzeko ahalmena izatea; ordena erregular bat inposa dezake haren bizi funtzioetan, eta gorputza
|
lanera
behartu, kanpo zehaztapenak aintzat hartuta, haren grinak alboan utzita.
|
|
2018
|
|
|
etekinak. Lan indarraren jabearen eta haren jabetzaren arteko erlazioa berezia da, eta horrek esan nahi du enplegatzaileak antolatu egin behar dituela langileak (langile gorpuzdunak), eta
|
lanera
behartu edo bultzatu, bere makineriaren eta bestelako produkzio baliabide batzuen bitartez zenbait produktu ekoizteko. Enplegatzaileak, dena den, posible du langilea makina batekin ordezkatzea, eta halaxe egiten du maiz; are, 1980ko hamarkada honetan, robotekin eta bestelako makina informatizatuekin ere ordezka dezake.
|
|
|
Christine Delphyk, berriz, honela dio: . Ezkontza instituzio bat da, non populazioaren kategoria jakin bat, emakume emazteen kategoria, ordainik gabeko
|
lanera
behartzen baita estortsioz?. Ezkontza kontratua lan kontratu bat da:
|
|
|
Esklabo kontratuak edo nik esklabotza zibil esaten diodan horrek badu halako kutsu fantasiazko bat. Jende gehienari, esklabotzan pentsatzean, ez zaio burura etortzen ugazaba batentzat lan egiteko kontratu bat bere borondatez egin duen esklabo bat, baizik eta (Ipar Amerikaren hegoaldeko esklaboekin egin zuten bezala) Afrikatik indarrez eramandako esklabo batzuk, beren borondatearen kontra salerosiak eta gero
|
lanera
behartuak, zigorkaden mehatxuz. Gai horretan, kontratuaren inguruko beste kontu gutxi batzuetan bezala, Rawlsen intuizioak nahiko jarraibide fidagarriak dira.
|
|
|
Esklaboak langile kategoria berezi bat dira, nahiz eta praktikan sarri beharbada zaila den bereiztea esklabo baten bizi baldintzak eta beste lan ez aske batzuenak, hala nola mirabetzarenak, peoi lanarenak,
|
lan
behartuarenak, zorra ordaintzeko lanarenak eta espetxeratuen lanarenak. Esklabo bat beste langileen ezberdina da bere ugazabaren jabetza delako legez.
|
|
|
Nolanahi ere, badirudi ezen historiako benetako esklaboa, emakumezkoa izan nahiz gizonezkoa izan, soldatapeko langilearen justu kontrakoa dela. Esklaboa atzeman egiten da, jabetza bihurtu, eta
|
lanera
behartu. Trukean, irauteko behar duena jasotzen du, eta horrek ugazabari modua ematen dio esklaboaren lanaz baliatzen jarraitzeko.
|
|
|
Irudimentsua izan da gizateria bere auzipetuekin, ugariak izan dira erantzunak.
|
Lan
behartuak harrobi batean, galerak, trintxerak, gurutzearen bidea, Kalbario mendia, lotsaizunaren desfilea, zaldi bidezko zatikatzea, brontzezko zezena, burua han, pikota gainean, bularren anputazioa, harrikatze publikoa, Siberia, Guyana, Australia, Sokratesen astaperrexila, sua, ezpata, urkamendia, amildegia, garrotea, gillotina, aulki elektrikoa, azken injekzioa, azkena.
|
|
2019
|
|
|
Estatuaren kontrako krimentzat jotzen zen. 1810eko legeak guztiz debekatu zuen, eta espetxe zigorrak eta
|
lan
behartuak ezarri emakumearentzat eta haren konplizeentzat; egiaz, medikuek beti egiten zuten abortua emakumearen bizia salbatu beharra zegoenean. Legea zorrotzegia zenez, epaimahaikideek hura aplikatzeari utzi zioten mendearen bukaeran; ez zuten ia inor atxilotzen, eta atxilotutako bost emakumetik lau libre ateratzen ziren.
|
|
|
Legea zorrotzegia zenez, epaimahaikideek hura aplikatzeari utzi zioten mendearen bukaeran; ez zuten ia inor atxilotzen, eta atxilotutako bost emakumetik lau libre ateratzen ziren. 1923an, lege berri batek
|
lan
behartuak ezarri zizkien oraindik konplizeei eta ebakuntzaren egileei, baina kartzela zigorra edo isuna baino ez zion jartzen emakumeari; 1939an, beste dekretu batek teknikariei erreparatu zien batez ere: ez zitzaien halako auzi bat bera ere artxibatzen.
|
|
|
Beste herrialde batzuetan, zigor zentzagarri batez zigortzen da; Ingalaterran, dena dela,, felony? krimen bat da, kartzelaz edo
|
lan
behartuez zigortua. Oro har, kodeak eta auzitegiak askoz barkaberagoak dira abortatzen duen emakumearekin, konplizeekin baino.
|
|
2020
|
|
|
Horretaz ohartarazi du Lola Young aktore eta Erresuma Batuko Lorden Ganberako kideak, Moda Iraunkorrerako Zentroko kide gisa izandako esperientziaren harira. " Klima aldaketaren ondorio lazgarrietatik ihesi joaten diren pertsonak zaurgarrienak izaten dira salerosketaren menpe geratzeko, edo
|
lan
behartuak egiteko, menpekotasun handiko baldintzetan. Eta, beste behin ere, haurrak eta emakumeak dira egoerarik zaurgarrienetan eta larrienetan daudenak" 24.
|
|
|
Batailoi horiek 100.000 kide inguru zituzten 1939 urtearen hasieran. Nafarroan 15.000tik gora pertsona aritu ziren
|
lan
behartuak egiten Bidasoaldean eta Nafarroako Pirinio inguruan. Batailoi bakoitzak 500 kide zituen.
|
|
|
Baina haren izenik ez da agertzen Lesakako Udalaren herriko seme alaba ospetsuen zerrendan.
|
Lan
behartuan aritutakoen berbaroa aditzen da Bidasoa ibaiaren ertzean.
|
|
2021
|
|
|
Horra preso
|
lan
behartuetara kondenatuak, langile arrunt esplotatuak, andaluzak eta abar, nondik pasatu zuen fundatzailearen doktrina. Pentsatu nahi dut gure ama muinetaraino gerra aurreko jeltzaleak zerikusia izan zuela.
|
|
2022
|
|
|
Eta ezinezkoa duk hi jakitun ez izatea azkoinak askatzeak zein ondorio dituen. Bada, pertsona horri deportazioa eta
|
lan
behartuetan aritzeko zigorra ezarriko zaio.
|
|
2023
|
|
|
behar asko, eta jateko eta atseden gutxi. Altos Hornosera eraman zuten gero, eta
|
lan
behartu nahikoa egin zuela iritzi ziotenean utzi zuten libre. Baina han segitu zuen beharrean.
|