|
2006
|
|
|
Gure Mendebalde honetan bakarrik hauteman dira honelako ustiakuntza arrazional kapitalistak: bere kapital finkoa, bere
|
lan
askea eta lanaren espezializazio eta koordinazio arrazionala; zerbitzuak, berriz, irabazi asmoa duen ekonomia kapitalistetan oinarrituriko ikuspegi ekonomiko hutsetik banatuak. Hortxe bakarrik gorpuztu da, masa handien premiak asetzeko forma tipiko eta nagusi legez?
|
|
|
Langileak ez dira inolaz ere jabetzen ez lanpostuez ezta irabazpideez ere; ezta alderantziz ere: jabea ez da langileen jabe edo arduradun egiten(
|
lan
askea, askatasuna lan merkatuan eta langileak hautatzean askatasuna).
|
|
2008
|
|
|
orain arte ondare nazionala zen teknologia, herritar guztiek emandako diruarekin mantenduz gero, jabetza pribatua. Batzuk adituek diotenez, nahiz eta
|
lanak
askeak izan, adibidez, “Kixote”) irakurtzen diren euskarria ez da hala. Ez da hala eleberria eta argitaletxe jakin baten argitalpena eleberriena.
|
|
2009
|
|
|
Hala ere, literatura modernoa (XVIII. mendetik aurrera) urria da oraingoz. Izan behar da kontuan izanda testuak digitalizatu egiten direla, boluntarioak eta
|
lan
askeen kopurua handia da. Konektagarritasunik ez duten gailuetarako beste arazo bat WiFi:
|
|
|
Batak zentzu antropologikoa du, alegia, izadiaren eta gizadiaren arteko eraldaketaren harremanak adierazten ditu; mota honetako lana aintzat hartzea, izadiaren eraldaketarena alegia, beharrezkoa da. Bestea lan hertsatzailea da, batik bat kapitalismoaren forma sozialean lan alokatuarena dena; lana bera askatzeko eta
|
lanetik
aske izateko, ezinbestekoa da etekinak sozializatzea eta soldata era desagertzea. Lortu behar da, aldiz, lana sortzailea izatea.
|
|
2012
|
|
|
1.Lanordu arruntei dagokienez, derrigorrezko eta nahitaezko lanari lotuta dagoen pertsona orok
|
lan
askean nagusitzen diren berberak izan du, eta lanaldi arrunta gainditzen duten lanorduak ordaindu egin dira, langile askeen aparteko orduei aplikatzen zaizkien tasa berberen arabera.
|
|
|
Kasu guztietan, neurri egokiak hartu dira bermatzeko derrigorrezko eta nahitaezko lanari buruzko arauak zehatz aplikatzen direla, dela
|
lan
askea zaintzeko sortutako edozein ikuskapen erakunderen eginkizunak derrigorrezko eta nahitaezko lanera hedatuta, dela beste edozein sistema egoki erabilita.Ildo beretik, neurriak hartu dira derrigorrezko lanari lotutako pertsonek ezagutu dezaten araudi horien edukia.
|
|
2013
|
|
|
Hasteko, inurri bat
|
lanetik
aske utzi zuten, beren bizitza sistema, antolaketa eta Historiari buruzko informatze eta zabaltze lana aurrera eraman zitzan.
|
|
2015
|
|
|
Batetik, esatariek beren gain hartzen zuten gazte hizkera garatzeko konpromisoa. Bestetik, zuzendaritzak esatari batzuk beste
|
lanetatik
aske utziko zituen, egiteko horretan jarduteko. Hitzarmena bi aldeek sinatu zuten, baina, Gazteari Euskadi kentzean Miramongo tiradera batean usteltzera kondenatu zuten dokumentua.
|
|
|
G. A. Niretzat garrantzitsua da gure esparru naturaletan, eta kontraesanekin lotuta, apurka apurka pausoak ematea burujabetzarantz. Hau da, ikasketak gure egitea, etxebizitza gure egitea, eta zergatik ez, baita lana ere;
|
lan
askea izan dadila. Kontraesanei pixkanaka aurre egitea…
|
|
|
Zentzu berean, zuk hortik jasotzen duzuna zu bakarrik erreproduzitzeko izango da. Sakonki aztertzeko gaia da, eta
|
lan
askearen ideia lantzen hasi beharra daukagu; kolektiboan nolako lanak egin ditzakegun, guretzako, eta gure harreman sareetan oinarrituta.
|
|
2016
|
|
|
Gerra zibilaren aurretik, ahalegin apal batzuk egin ziren hegoaldean industrializazioa martxan jartzeko, eta, beraz, esklaboen lanaz gainera, aukeran zegoen
|
lan
askea ere, sarritan elkarrekiko lehian. Industrialari esklabo jabeek bereizi gabe baliatzen zituzten gizonak, emakumeak eta haurrak, eta plantazio jabe eta nekazariek beren esklaboak eskaintzen zituztenean, emakumeak eta haurrak hartzen zituzten industrialariek, gizonak bezainbeste.
|
|
2018
|
|
|
Ezberdintasun horrek, dena den, ez du inolako garrantzirik prostituzioaren benetako bereizgarriak zein diren erabakitzeko orduan:
|
lan
askea eta truke askea ote da, edo esplotazioa, edo mendekotasun mota jakin bat. Prostitutak zernahi direla ere (langileak zein ekintzaile txikiak), prostituzioa enplegu kontratutzat jo nahi bada, kontsideratu behar da prostitutek lan indarra edo zerbitzu batzuk ematen dituztela kontratu bidez. Ikuspegi kontraktualetik, enplegu kontratua mugarik gabe heda daiteke:
|
|
|
Lockeren arrazoibideak, bestalde, argigarriak dira askatasunaren,
|
lan
askearen eta esklabotzaren arteko muga marrazteko. Hobbesek bezalaxe, Lockek dio:
|
|
|
Norbanako baten jabetza, beraz, kontratatu egin daiteke haren jabea den norbanakoari kalterik, galerarik edo murrizketarik eragin gabe. Banako batek bere lan indarraren jabetza kontratu bidez eman ahal izatea edo ezin izatea (ezen ez bere lana bera edo bere pertsona), horren arabera bereizi ohi dira soldatapeko
|
lan
askea eta esklabotza ez askea. Kontraktualisten ustez, horrexek erakusten du esklabotza (zibilizatua) ez dela soldatapeko lanaren kontratu hedatu bat baizik, eta, beraz, zer esango, eta esklabotza hori askatasun indibidualaren eredua dela, eta ez haren ez ukoa!
|
|
|
Askatasunaren erakusgarria, ala mendekotasunarena?
|
Lan
askearen seinale bat, ala soldatapeko esklabotzarena. Libertate modu bitxia da, inondik ere, bizi guztirako mendekotasuna eredu duen askatasun bat.
|
|
|
norbanako batek bere jabetza berak eta soilik berak egoki deritzon gisan erabiltzeko daukan askatasunaren eredua. Horregatik, kontratua ardatz da
|
lan
askean.
|
|
|
|
Lan
askearen eta lan hertsatuaren auzia geldiarazteko borondatearen adibide azpimarragarrietako bat Sir William Blackstonek Common Law izenekoa zela-eta egindako mintzaldia da (hala hitz egin zuen, segur aski, bere ikuspegia bat etor zedin bere irakasle eta nagusi Lord Mansfieldenarekin). Commentaries obraren lehen argitaraldiaren aurreneko liburukian, lehen atalean, Blackstonek honela idatzi zuen:
|
|
|
|
Lan
askea edo enplegua, esan ohi denez, zenbait gauzatan bereizten da askea ez den lanetik: lehenik, langilea enplegatzailearen posizio berean dago, herritar juridikoki librea eta besteen berdina den heinean; bigarrenik, enplegu kontratua (baldin eta ez bada esklabotza zibileko kontratu bat) denbora mugatu baterako egiten da; hirugarrenik, askeak ez diren langileei babesa ematen zaie, eta langileei, berriz, soldata bat, hots, truke librearen adierazlea; eta, laugarrenik, langileak ez du kontratu bidez ematen ez bere burua eta ez, are, bere lana, baizik eta bere lan indarra edo zerbitzuak, hau da, bere baitako jabetzaren parte bat.
|
|
|
Jakina, herritar bat, juridikoki librea eta besteen berdina baldin bada, ezin da izan inoren jabetza, baina Hegoalde Zaharrean esklabotza aldezten zutenek, instituzio haren sorburua kontratua zela zioten haiek, orobat esaten zuten esklaboak ez zirela jabeen jabetza. Gainera, aintzat hartuz gero zer argudio zerabiltzaten kontratuaren teorialari klasikoek
|
lan
askea eta lan hertsatua bereizteko, hor ere duda pizten da bigarren irizpidea oso sendoa ote den.
|
|
2021
|
|
|
hamahiru obra. Pinocheten diktadura pean askatasuna hartu izan du askatasunaren aldeko
|
lan
askea egiteko.
|
|
|
Galde diezaiegun zerekin esperimentatuko luketen, zer irauliko luketen, zer oihukatuko zuten, nola erakutsiko luketen haserrea edo poza. Diseinatu genituen lau tailer, beti euskal kulturatik abiatuta, eta tailer horien esperimentazio
|
lan
askeak asmatu genituen: kanta ezagun batetik abiatuta, egin ezazue bertsio bat, esan genien; inguruko artista baten lan plastikoa oinarri hartuta, obra ezazue poema bat, proposatu genien; testu horrek sortzen dizuen emozioa langai, osa ezazue koreografia bat, poema bat, instalazio bat, egin ezazue flash bat eta grabatu dena, esan genien.
|