|
2016
|
|
|
Gerra zibilaren aurretik, ahalegin apal batzuk egin ziren hegoaldean industrializazioa martxan jartzeko, eta, beraz, esklaboen lanaz gainera, aukeran zegoen
|
lan
askea ere, sarritan elkarrekiko lehian. Industrialari esklabo jabeek bereizi gabe baliatzen zituzten gizonak, emakumeak eta haurrak, eta plantazio jabe eta nekazariek beren esklaboak eskaintzen zituztenean, emakumeak eta haurrak hartzen zituzten industrialariek, gizonak bezainbeste.
|
|
2018
|
|
|
Ezberdintasun horrek, dena den, ez du inolako garrantzirik prostituzioaren benetako bereizgarriak zein diren erabakitzeko orduan:
|
lan
askea eta truke askea ote da, edo esplotazioa, edo mendekotasun mota jakin bat. Prostitutak zernahi direla ere (langileak zein ekintzaile txikiak), prostituzioa enplegu kontratutzat jo nahi bada, kontsideratu behar da prostitutek lan indarra edo zerbitzu batzuk ematen dituztela kontratu bidez. Ikuspegi kontraktualetik, enplegu kontratua mugarik gabe heda daiteke:
|
|
|
Lockeren arrazoibideak, bestalde, argigarriak dira askatasunaren,
|
lan
askearen eta esklabotzaren arteko muga marrazteko. Hobbesek bezalaxe, Lockek dio:
|
|
|
Norbanako baten jabetza, beraz, kontratatu egin daiteke haren jabea den norbanakoari kalterik, galerarik edo murrizketarik eragin gabe. Banako batek bere lan indarraren jabetza kontratu bidez eman ahal izatea edo ezin izatea (ezen ez bere lana bera edo bere pertsona), horren arabera bereizi ohi dira soldatapeko
|
lan
askea eta esklabotza ez askea. Kontraktualisten ustez, horrexek erakusten du esklabotza (zibilizatua) ez dela soldatapeko lanaren kontratu hedatu bat baizik, eta, beraz, zer esango, eta esklabotza hori askatasun indibidualaren eredua dela, eta ez haren ez ukoa!
|
|
|
Askatasunaren erakusgarria, ala mendekotasunarena?
|
Lan
askearen seinale bat, ala soldatapeko esklabotzarena. Libertate modu bitxia da, inondik ere, bizi guztirako mendekotasuna eredu duen askatasun bat.
|
|
|
norbanako batek bere jabetza berak eta soilik berak egoki deritzon gisan erabiltzeko daukan askatasunaren eredua. Horregatik, kontratua ardatz da
|
lan
askean.
|
|
|
|
Lan
askearen eta lan hertsatuaren auzia geldiarazteko borondatearen adibide azpimarragarrietako bat Sir William Blackstonek Common Law izenekoa zela-eta egindako mintzaldia da (hala hitz egin zuen, segur aski, bere ikuspegia bat etor zedin bere irakasle eta nagusi Lord Mansfieldenarekin). Commentaries obraren lehen argitaraldiaren aurreneko liburukian, lehen atalean, Blackstonek honela idatzi zuen:
|
|
|
|
Lan
askea edo enplegua, esan ohi denez, zenbait gauzatan bereizten da askea ez den lanetik: lehenik, langilea enplegatzailearen posizio berean dago, herritar juridikoki librea eta besteen berdina den heinean; bigarrenik, enplegu kontratua (baldin eta ez bada esklabotza zibileko kontratu bat) denbora mugatu baterako egiten da; hirugarrenik, askeak ez diren langileei babesa ematen zaie, eta langileei, berriz, soldata bat, hots, truke librearen adierazlea; eta, laugarrenik, langileak ez du kontratu bidez ematen ez bere burua eta ez, are, bere lana, baizik eta bere lan indarra edo zerbitzuak, hau da, bere baitako jabetzaren parte bat.
|
|
|
Jakina, herritar bat, juridikoki librea eta besteen berdina baldin bada, ezin da izan inoren jabetza, baina Hegoalde Zaharrean esklabotza aldezten zutenek, instituzio haren sorburua kontratua zela zioten haiek, orobat esaten zuten esklaboak ez zirela jabeen jabetza. Gainera, aintzat hartuz gero zer argudio zerabiltzaten kontratuaren teorialari klasikoek
|
lan
askea eta lan hertsatua bereizteko, hor ere duda pizten da bigarren irizpidea oso sendoa ote den.
|