|
2000
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai
|
|
|
Euskarak jasandako erasoak bildu zituen
|
Joan
Mari Torrealdaik" El libro Negro del Euskara" lan ezagunean. " Artaziak.
|
|
2001
|
|
|
Espainiako komunikabideetan euskalgintza osoa auzitan jartzeko fenomenoa ematen ari dela eta, horren azterketa egiteari ekin dio" Jakin" aldizkariak bere 123/ 124 zenbakian. Horretarako, batetik,
|
Joan
Mari Torrealdaik eginiko" iritzi argitaratu" horren bilketa zabala eta azterketa eskaintzen du. Eta bestetik, fenomeno horren jatorriari eta eraginari buruz Luis Barinagarrementeriak, Gabi Basañezek, Andolin Eguzkitzak, J. Iñaki Etxezarretak, Joxerra Garziak, Jorge Gimenezek, Iñaki Irazabalbeitiak, Jose Angel Irigarayk, Mikel Irizarrek, Xabier Isasik, Xabier Kintanak, Joan Mari Larrartek, Xabier Mendiguren Bereziartuk, Jose Luis Mendozak, Olatz Osak, Fernando Perez de Viñasprek, Estebe Petrizanek, Jose Maria Rodriguezek, Iñaki Uriak, Jose Manuel Orrozek eta Andres Urrutiak pentsatzen dutena.
|
|
2003
|
|
|
Espainiako Auzitegi Nazionaleko 6 aretoko Juan del Olmo epailearen autoaren arabera, honelako erabakiak hartu zituen Ministerio Fiskalak:
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Xabier Oleaga, Txema Auzmendi, Xabier Alegria eta Pello Zubiriarentzat baldintzarik gabeko espetxeratzea. Martxelo Otamendi, Fermin Lazkano, Inma Gomila eta Luis Goiarentzat aldiz, aske uztea bermea ezarrita.
|
|
|
Eusko Jaurlaritza ere aipatua da, euskarazko egunkari bat bideratzeko burutu zuen inkesta soziologikoaren karietara. ARGIA aldizkari hau aipatua da ere, proiektuaren hasieran parte hartu zuen Joxemi Zumalabe tarteko, baita
|
Joan
Mari Torrealdai eta Txema Auzmendi ere, bestalde. Jarraian, Bidarten atxilotutako ETAko «aparatu politikoa»ren Jose Luis Alvarez Santacristina «Txelis» arduradunari harturiko dokumentu bat du hizpide.
|
|
|
Hogeita bost urteko eskarmentua du
|
Joan
Mari Torrealdaik urtero euskal liburugintzaren azterketa egite kontu horretan. Eta «Jakin» aldizkariaren 134 zenbakian, besteak beste, 2001 urtean euskaraz argitaratutako liburuen katalogoa eskaintzeaz gain, urte horretan sortu ziren euskal liburuen ekoizpenaren azterketa eta balorazioa ere osatu du, honako alderdi hauek landuz:
|
|
|
|
JOAN
MARI TORREALDAI
|
|
|
... nola ez ditut ezagutuko, bai
|
Joan
Mari Torrealdai, bai Txema Auzmendi, bai Iñaki Uria, bai Pello Zubiria, bai.... nola ez ditut ezagutuko. Nik hasieratik esan nuen, Jaurlaritzaren izenean egin nuen balorazioan, zenbaterainoko mindura sortu zuen euskaldun askorengan euskal munduan erreferente izan direnak atxilotuak ikusteak.
|
|
|
INFERNUA izan dela, horixe diote Txema Auzmendik eta
|
Joan
Mari Torrealdaik Guardia Zibilaren eskuetan inkomunikaturik komisaldegian bizi izandako egunak deskribatzerakoan. Auzmendi hilaren 14an atera zen libre Soto del Realeko espetxetik eta Torrealdai 15ean, biak bermepean.
|
|
2004
|
|
|
Del Olmo epailearen aginduz, Euskaldunon Egunkariak ETArekin lotura omen zuela eta, egoitza denak itxi eta 10 lagun atxilotu zituen Guardia Zibilak: Martxelo Otamendi,
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Xabier Oleaga, Pello Zubiria, Xabier Alegria, Fermin Lazkano, Luis Goya, Txema Auzmendi eta Inma Gomila. Hauen etxeak, Ikastolen Elkartea, Jakin aldizkaria, Euskalgintza Elkarlanean Fundazioa eta ARGIAren egoitzak miatu zituzten.
|
|
|
Xabier Alegria, Txema Auzmendi, Xabier Oleaga,
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, eta Pello Zubiriari espetxe zigorra jarri zien del Olmok. Martxelo Otamendi (30.000 euroren truk), Inma Gomila (18.000 euro), Luis Goya (12.000 euro) eta Fermin Lazkano (12.000 euro) fidantzapeko askatasunean utzi zituen.
|
|
|
Hemeretzi inputatuek behin behineko askatasuna dute. Eta
|
Joan
Mari Torrealdaik kontatzen duenez: «Gainera horrelaxe bizi dut psikologikoki ere, behin behinekoa bezala.
|
|
|
Izan ere, Egunkariaren zorrak kitatzeko beharra baitago.
|
Joan
Mari Torrealdai ere bat dator: «Aukera landua, borrokatua da, dena esan behar da.
|
|
|
«Zorigaiztoko erabakien artean, alegia, egunkari bat ixtea, agian izan daiteke erabaki on bat». Hala ere,
|
Joan
Mari Torrealdaik kontatzen duenez: «Gogorra da hil dizutenaren gorpua lurperatzen norbera ibili beharra!»
|
|
|
Plana onartzeko epea otsailaren 20 artekoa da. «Data kontutan estu eta larri jarri gaitu epaileak», kexu da
|
Joan
Mari Torrealdai.
|
|
|
Bi aipatzekotan: Martxelo Otamendi kartzelako atarian torturak salatzen azaltzen dena, edota
|
Joan
Mari Torrealdai, guardia zibilez inguratuta, esku-burdinak jantzita kotxean sartzen dutela ageri dena.
|
|
|
Egunkaria auzian nortzuk auziperatuko dituen eta nortzuk ez zehaztu du Juan del Olmo epaileak:
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Martxelo Otamendi, Pello Zubiria, Txema Auzmendi, Xabier Oleaga eta Xabier Alegriak epaitegietan egin diete aurre Del Olmoren akusazioei; hori guztia oraingo bidetik, bidea izan luzea izango baita. Inma Gomila, Luis Goia eta Fermin Lazkano aske dira, baina azken honek bere garaian jarritako bermepeko askatasunean jarraitzen du.
|
|
|
Gernikatik New Yorkera Berlinetik pasatuz, argitaratu berri da euskaraz Jose Antonio Agirreren liburua. Beste bat bada,
|
Joan
Mari Torrealdairena, zaharragoa, Martin Ugalderi buruzkoa: Andoaindik Hondarribira, Caracasetik barrena.
|
|
2005
|
|
|
Bestelako bat nabarmendu nahi nuke: Imanol Murua," Gipuzkoako Alkate" izana,
|
Joan
Mari Torrealdairen hitzetan. Ez baita ohikoa politikarien artean, distira urriko ekimenei setati laguntzea.
|
|
2007
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdaik Noticias de Gipuzkoan: «Euskal literatura hobetu egin da(...) Akatsen bat aurkitzekotan, literatura funtzionalago bat ere genukeela esango nuke nik, prestigio gehiago eta guzti(...) Gure herriko analfabetismo funtzionala ezagututa (hau da, euskaraz irakurtzen jakin bai baina praktikatzen ez duena) eleberri eta irakurgai irakurterraz gehixeago estimatuko nituzke».
|
|
2009
|
|
|
Zortzi lagun daude inputatuta Egunkariaren auzi ekonomikoan: Auzi nagusian ere epaituko dituzten
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria eta Txema Auzmendi, Joxe Mari Sors (Egunkaria SAko administrazio kontseiluko kidea) eta Ainhoa Albisu, Mikel Sorozabal, Begoña Zubelzu eta Fernando Furundarena (Egunkaria SAko administrazio langileak).
|
|
2018
|
|
|
Euskaraz argitaratu dituen azken bi saiakerek Pako Suduperen Telesforo Monzon, aristokrata abertzalea eta Hektor Ortegaren Tretatxu, lapurren gobernadorea zeresana eman dute bigarrenari buruzko erreportajea publikatu zuen Urko Apaolaza Avilak ARGIAren 2.599 zenbakian. Zer esanik ez
|
Joan
Mari Torrealdairen Asedio al euskera k, duela 20 urteko El libro negro del euskera osatzera etorri den 400 orrialdetik gorako bolumenak.
|
|
2019
|
|
|
Euskararen kate hautsiak. Hizkuntza zapalkuntzaren memoria (Dabid Anaut, Euskal Memoria Fundazioa), Koldo Izagirreren Autopsiarako frogak (Susa),
|
Joan
Mari Torrealdairen El libro negro del euskera (Ttarttalo)... bada jazarpena jaso duen literatura, badira bortxa jasan duten euskaldunen lekukotasunak. Beste kontu bat da dagoena zenbateraino zabaldu den, zenbateraino iritsi den euskal herritarrengana.
|
|
|
Zeruko Argia ko lanekin batera, Jakin ekoak ere aipagai ibili zituen Kanblongek arestian aipatu artikuluan,
|
Joan
Mari Torrealdai eta Karlos Santamaria ere aipura ekarriz. Zuzen zuzenean eta bertatik bertara ezagutu baitzuen Rikardo Arregi Joan Mari Torrealdaik, Jakin aldizkariko lanean ordurako.
|
|
|
Zeruko Argia ko lanekin batera, Jakin ekoak ere aipagai ibili zituen Kanblongek arestian aipatu artikuluan, Joan Mari Torrealdai eta Karlos Santamaria ere aipura ekarriz. Zuzen zuzenean eta bertatik bertara ezagutu baitzuen Rikardo Arregi
|
Joan
Mari Torrealdaik, Jakin aldizkariko lanean ordurako.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai, Joxe Azurmendi, Rikardoren anaia Joseba, Anjel Lertxundi… bat baino gehiago hurreratu dira Rikardo Arregiren idatzietara, haren pentsamendu edo estiloa aztertzera, hark oraingo egunean hartuko lituzkeen balizko bideak zeintzuk genituzkeen igartzeko ahaleginak egitera. Ez da, alabaina, lantegi erraza, aski korapilo bihurria baizik, Rikardo Arregiren gogoak ibili ohi zituen bide zailak bezainbat.
|
|
|
Eta, hor, beste monumentu bat,
|
Joan
Mari Torrealdaik Rikardo Arregiri hil aurretxoan egindako elkarrizketa Rikardo Arregi, gizona eta garaia liburuan, Alfabetatzearen hasieran, Rikardo, alfabetatze mugimenduaren gainean.
|