|
2009
|
|
|
liburuaren xedea,
|
Joan
Mari Torrealdai euskaltzain osoak eta Imanol Uria kazetariak biak ditugu lanaren egileak gaur adierazi dutenez, Euskaltzaindiaren egoitzan egin duten aurkezpenean. Andres Urrutia euskaltzainburua izan dute alboan, baita Zuzendaritzako kideak ere.
|
|
|
90 urte bete ditu Akademiak berrikitan.
|
Joan
Mari Torrealdaik eta Imanol Muruak egindako liburu egokian dugu Juanjo Zearreta, euskaltzain eta langileekin batera, irudi dotore batean. Hura zen Akademiaren jagolea, hura zen gure erakundearen oroegilea.
|
|
2010
|
|
|
Ohorezko euskaltzain berriek diploma jaso zuten, baita
|
Joan
Mari Torrealdaik eta Imanol Murua Uriak idatzitako Euskaltzaindia, ekin eta jarrai liburua. Horrezaz gain, lehendik jasoa ez zutenei Euskaltzaindiaren ikurra ere eman zitzaien.
|
|
|
Xabier Kintana Euskaltzaindiaren idazkariak aurkezpena egin ostean, Alkateak ongi etorria eman zien bertan ziren guztiei, eta Andres Urrutiak agur hitzak esan zituen. Ondoren, Xabier Kintana aurkezleetariko bat eta
|
Joan
Mari Torrealdai sarrera egin zuen azken euskaltzaina joan ziren Miren Lourdes Oñederraren bila eta batzar-tokira ekarri zuten.
|
|
|
Gainera, besteak beste, ondoko gaiak jaso dira:
|
Joan
Mari Torrealdai euskaltzain osoaren sarrera ekitaldia; Euskaltzaindiaren 90 urteurrena dela-eta, 2009an Bilbon eta Donostian egin ziren ekitaldiak; edota Antonio Zavala, Santiago Ezkerra, Juri Zytsar, Roger Idiart, Mikel Atxaga eta Juan Jose Zearreta euskaltzainen omenez irakurri ziren hilberri txostenak.
|
|
|
Gainera, Anaitasuna aldizkariari eskaintzen zaion gunean,
|
Joan
Mari Torrealdaik aldizkariaren historiari eta edukiei buruz egindako azterlana ere badago. Hala bada, bertan azaltzen dira sortzearen nondik norakoak Imanol Berriatuak sortu zuen Anaitasuna, eta hasieran lau orrialdeko eliz orritxoa zen, bizkaieraz idatzia, aldizkariak bere historian izan zituen aroak, euskara batuaren aldeko egin zuen hautua, ildo ideologikoa, formatuen aldaketak, kolaboratu zuten idazleen zerrenda, arazo ekonomiko eta bestelakoak...
|
|
|
Izan ere, lan hau Bilboko Udalaren eta Euskaltzaindiaren arteko hitzarmenari esker burutu da. Egitasmoa
|
Joan
Mari Torrealdaik zuzentzen duen
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdaik berak azaldu du burutu den lanaren nondik norakoa, gaur, Bilboko Udaletxean eginiko agerraldian. Ekitaldi berean, Iñaki Azkuna Bilboko alkateak eta Andres Urrutia euskaltzainburuak bi erakundeon arteko lan hitzarmena sinatu dute.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdairen aurkezpena 1,52 Mb
|
|
2011
|
|
|
Gero beste batzuk etorri ziren: Joseba Intxausti, Joxe Azurmendi, Zurutuza,
|
Joan
Mari Torrealdai, eta horiek atera zuten aurrera aldizkaria.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai da Euskaltzaindiko bibliotekari akademiko eta Azkue Biblioteka batzordeko buru berria, eta Miren Azkarate Argitalpen batzordeko kide berria. Aurreko ostiralean, Euskaltzaindiak hil bakoitzaren amaieran egin ohi duen osoko bilkura bildu zen Gipuzkoako Foru Aldundian.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai Foruan (Bizkaia) jaio zen, 1942ko azaroaren 24an. Teologian, Gizarte Zientzietan eta Informazio Zientzietan lizentziatua.
|
|
2012
|
|
|
Jose Antonio Arana Martija() euskaltzain emeritua. Jose Luis Lizundia eta
|
Joan
Mari Torrealdai euskaltzainek eta Begoña Arana Jose Antonio Aranaren arrebak txosten bana irakurri dute.
|
|
|
Jean Baptiste Coyos euskaltzainaren sarrera hitzaldia; Nafarroa Oinez ospakizunaren haritik, Tafallan egin zen ageriko bilkura; edota Jose Antonio Arana, Vahan Sarkisian, Xabier Gereño eta Fernando Mendizabal euskaltzainen omenez irakurri ziren hilberri txostenak. Jose Luis Lizundiak,
|
Joan
Mari Torrealdaik, Begoña Aranak, Xabier Kintanak eta Joseba Intxaustik egin zituzten hilberri txosten horiek.
|
|
|
Jean Baptiste Coyos euskaltzainaren sarrera hitzaldia; Nafarroa Oinez ospakizunaren haritik, Tafallan egin zen ageriko bilkura; edota Jose Antonio Arana, Vahan Sarkisian, Xabier Gereño eta Fernando Mendizabal euskaltzainen omenez irakurri ziren hilberri txostenak. Jose Luis Lizundiak,
|
Joan
Mari Torrealdaik, Begoña Aranak, Xabier Kintanak, eta Joseba Intxaustik egin zituzten hilberri txosten horiek.
|
|
2013
|
|
|
Hala adierazi zuten joan den larunbatean, ekainaren 15ean, Euskaltzaindiaren egoitzan emandako prentsaurrekoan. Euskaltzaindia sorreratik bertatik da PuntuEus eko kide, eta
|
Joan
Mari Torrealdai Akademiaren ordezkaria da.
|
|
|
Ekitaldian, Ruper Ordorika igo da oholtzara eta Egin Kontu abestia kantatu du. Amaitzeko,
|
Joan
Mari Torrealdai euskaltzain eta PuntuEus Fundazioko presidenteak itxi du ekitaldia. Fundazioko kide guztien izenean, Iratxe Esnaolari oroigarri bat eman dio, egin duen lan bikainagatik.
|
|
2014
|
|
|
Euskaltzaindiaren egoitzan eman zuten prentsaurrekoan, PuntuEus elkartearen bultzatzaileetariko batzuk agertu ziren eta guztion izenean
|
Joan
Mari Torrealdai presidenteak eta Iratxe Esnaola koordinatzaileak hitz egin zuten. Adierazitakoaren arabera,. eus domeinuen erregistroak hiru fase ezberdin izango ditu:
|
|
|
Euskaltzaindia sorreratik bertatik da PuntuEus Fundazioko kide.
|
Joan
Mari Torrealdai da presidentea, Akademiaren ordezkari gisa. Berak azaldu duenez, Euskaltzaindia ez da orain domeinua erabiltzen hasi diren 92 aitzindarien artean.
|
|
|
Hortaz, hauek dira Aholku batzordeko kide guztiak: ...o, Ana Etxaide, Jose Ramon Etxebarria, Maite Etxenike, Patxi Goenaga, Ricardo Gomez, Manuel Gonzalez, Jose Ignazio Hualde, Itziar Idiazabal, Joseba Intxausti, Iñaki Irazabalbeitia, Jacinto Iturbe, Xabier Itzaina, Jabier Kaltzakorta, Jon Landaburu, Alberto Loizate, Juan Madariaga, Joan Martí, Eneko Oregi, Jon Ortiz de Urbina, Rosa Miren Pagola, Jose Antonio Pascual, Txomin Peillen, Ibon Sarasola,
|
Joan
Mari Torrealdai, Miriam Urkia, Xarles Videgain eta Juan Jose Zubiri.
|
|
|
Hori da egiten ari garen lana, gero guztion eskura utzi ahal izateko?.
|
Joan
Mari Torrealdai euskaltzain oso eta Jakin taldeko kidearen hitzak dira. Resurreccion Mari Azkueren lan argitaratuak digitalizatzeko egitasmoaren nondik norakoa azaltzeko erabili ditu gaur, abenduaren 1ean, egindako agerraldian.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdaik azaldu duenaren arabera,. Azkueren obra ia guztiak bera bizi zelarik argitara emanak dira, horietatik 28 XIX. mendean eta gainerako ia guztiak 1936 urtearen aurretik. Geroztik ere Azkueren obraren berrargitalpenak gauzatu dira, bai literaturan eta bai linguistika kontutan?.
|
|
|
Hauek dira parte hartzen duten egileak:
|
Joan
Mari Torrealdai, Xabier Kintana, Anjel Lertxundi, Bernardo Atxaga, Karmelo Landa, Angel Zelaieta, Txomin Peillen, Ana Toledo, Arantxa Urretabizkaia, Harkaitz Cano, Unai Elorriaga, Aingeru Epaltza, Toti Martinez de Lezea, Miren Agur Meabe eta Kirmen Uribe.
|
|
|
Hauek dira parte hartzen duten egileak:
|
Joan
Mari Torrealdai, Xabier Kintana, Anjel Lertxundi, Bernardo Atxaga, Karmelo Landa, Angel Zelaieta, Txomin Peillen, Ana Toledo, Arantxa Urretabizkaia, Harkaitz Cano, Unai Elorriaga, Aingeru Epaltza, Toti Martinez de Lezea, Miren Agur Meabe eta Kirmen Uribe.
|
|
2015
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai idazle, kazetari, soziologo eta euskaltzain osoari eman diote Eusko Ikaskuntzaren 2015eko Manuel Lekuona saria.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai 1942an jaio zen Foruan (Bizkaia). Teologian eta Informazio Zientzietan lizentziaduna eta Zientzia Politikoetan eta Soziologian doktorea da.
|
|
2016
|
|
|
Datorren larunbatean, martxoaren 12an, 2015eko Eusko Ikaskuntzaren Manuel Lekuona saria emango zaio
|
Joan
Mari Torrealdai idazle, kazetari, soziologo eta euskaltzain osoari. Sari emate ekitaldia eguerdiko 12:00etan izango da, Andoaingo Martin Ugalde Kultur Parkean.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai 1942an jaio zen Foruan (Bizkaia). Teologian eta Informazio Zientzietan lizentziaduna eta Zientzia Politikoetan eta Soziologian doktorea da.
|
|
2017
|
|
|
Iñaki Goirizelaia izango da PuntuEUS Fundazioaren lehendakari berria,
|
Joan
Mari Torrealdairen lekukoa hartuta; aurrerantzean, Torrealdai lehendakariorde izango da.
|
|
|
Patronatu berriaren lehen egitekoa lehendakari berria hautatzea izan da eta aurrerantzean Iñaki Goirizelaia izango da PuntuEUSen lehendakaria, EHUren izenean. Orain arte, Euskaltzaindiak izan du beti PuntuEUSen lehendakaritza, Andoni Sagarnak lehendabizi eta
|
Joan
Mari Torrealdaik ondoren.
|
|
|
Gutxi batzuk baino ez dira ezagunak, baina guztiek egin zuten Euskal Herriaren alde momentu latz haietan.Mintegian iragan hurbilekoa ere aztertu da, hots, 1986an sortu zen EGUNA astekariaren jarduna. Aurretik,
|
Joan
Mari Torrealdai euskaltzainak EGUNA eta HEMEN astekarien aurretik egindako ahaleginak aletu ditu, 1976tik 1984ra bitartean egin zirenak. Ostean, Luis Alberto Aranberri Amatiñok kontatu du EGUNA berriaren ibilbidea, eta jardunaldiari amaiera emateko euskal hedabideen ahuleziak eta aukerak aztertu dira mahai inguru batean.
|
|
2018
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai euskaltzain emerituaren lekua betetzeko hautagaia:
|
|
|
Otsaileko Osoko bilkuran jakingo da zeintzuk diren Patxi Uribarrenen eta
|
Joan
Mari Torrealdairen lekua beteko dutenak. Uribarrenek Araba ordezkatu izan du orain arte Euskaltzaindian.
|
|
|
Gaur, Donostian egin den Osoko bilkuran jakin izan denez, Miriam Urkia, Karmele Jaio eta Roberto Gonzalez de Viñaspre izango dira Patxi Uribarren eta
|
Joan
Mari Torrealdai euskaltzain emerituen hutsarteak betetzeko proposatutako hautagaiak. Gaur bertan amaitu da 2017ko azaroan sortu ziren hutsuneak betetzeko hautagaiak aurkezteko epea, eta, Akademiaren arautegiaren eta barne erregelen arabera, otsaileko Osoko bilkuran egingo den bozketatik aterako dira bi euskaltzain oso berriak.
|
|
|
Azaroaren 24an, Donostian egindako Osoko batzarrean, Euskaltzaindiak euskaltzain emeritu izendatu zituen Patxi Uribarren eta
|
Joan
Mari Torrealdai euskaltzain osoak. Gogoratu behar da emeritu izateko 75 urte beteak izan behar dituztela euskaltzain osoek.
|
|
|
Euskaltzaindiak euskaltzain berriak izendatu ditu gaur. Goizean, Iruñean egin den Osoko bilkuran, euskaltzain osoek bozketa egin dute Patxi Uribarren eta
|
Joan
Mari Torrealdai emeritu izatearen ondorioz sortutako hutsuneak betetzeko, eta Miriam Urkiak eta Roberto González de Viñasprek lortu dute Euskaltzaindiaren Arautegiak eskatzen duen gehiengo osoa.
|
|
|
Gogoratu behar da azaroaren 24an, Donostian egindako Osoko batzarrean, Euskaltzaindiak euskaltzain emeritu izendatu zituela Patxi Uribarren eta
|
Joan
Mari Torrealdai euskaltzain osoak (emeritu izateko 75 urte beteak izan behar dituzte euskaltzain osoek). Ondoren, urtarrilaren 26an amaitu zen hutsune horiek betetzeko hautagaiak aurkezteko epea.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai euskaltzain emerituaren lekua beteko duen euskaltzain osoaren profil laburra:
|
|
|
Eta honatx emerituen izenak: Jean Louis Davant; Txomin Peillen; Jose Luis Lizundia; Patxi Uribarren eta
|
Joan
Mari Torrealdai.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai (Forua, 1942), Teologian eta Informazio Zientzietan lizentziaduna. Zientzia Politiko eta Soziologian doktorea.
|
|
|
Gaur, Bilboko 48 Liburu Azokaren Urrezko Idaz Luma saria jaso du
|
Joan
Mari Torrealdaik. Andoni Iturbe Bizkaiko Foru Aldundiko Kultura zuzendariaren eta Asier Muniategi Azokako arduradunaren eskutik jaso du golardoa.Ekitaldi berean, Joxe Mari Sors Elkar eko gerenteak Torrealdairen ibilbidea aletu du, eta lider isila dela azpimarratu du.
|
|
|
Hitz horien ostean, euskaltzainburuak
|
Joan
Mari Torrealdairi eman zion erreleboa. Oholtzara igo eta Euskara Batuaren Adierazpena irakurri zuen Torrealdaik, hain zuzen, euskara batuaren garrantzia, ibilbidea eta erronkak berrestera datorren agiria, hamar puntuz osatua.
|
|
|
Urriaren 6an, Arantzazuko nazioarteko biltzarraren baitan, Euskaltzaindiak Euskara Batuaren Adierazpena aurkeztu zuen jendaurrean.
|
Joan
Mari Torrealdai euskaltzain emerituak irakurri zuen dokumentuak hamar puntu ditu, eta, bestek beste, belaunaldi berriei egindako dei zabal bat jasotzen du,, euskara batua, arrotza barik, bere berea izan dezaten eta beraien adierazpideetan erabil dezaten, belaunaldi bakoitzak duen eite eta tankera propioarekin.. Egun horretan 36 erakundek sinatu zuten Adierazpena, eta jada 38 dira dokumentuarekin bat egin dutenak.
|
|
2019
|
|
|
Miriam Urkia euskaltzain osoak bere hitzaldi sarrera irakurri du, gaur, jendez gainezka zegoen Aretxabaletako Arkupe kultura etxeko Zaraia aretoan. 2018ko otsailaren 23an izendatu zuten euskaltzain oso, eta
|
Joan
Mari Torrealdai emeritu izatearen ondorioz sortutako hutsunea bete du Urkiak. Euskaltzain oso izateko, baina, sarrera ekitaldia ezinbestekoa da, eta hitzaldia irakurtzeaz gain, Urkiak kargu berriaren zina egin du; ondoren, Euskaltzaindiaren diploma eta domina ezarri dizkio Andres Urrutia euskaltzainburuak, aretoan hitz hauek entzuten ziren bitartean:
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai gogoratuz hasi du Hiztegitik kofradiaramintzaldia Urkiak, eta esan du Torrealdai ordezkatu bainoago 29 aulkia berarekin partekatzen duela: –Joan Mari euskalgintzako arlo askotan ikusi izan dugu bere onena ematen beti, 2003an bere onen hori kentzen saiatu baziren ere.
|
|
|
Euskaltzaindiaren agerkari ofizialaren zenbaki berria aurkeztu da gaur, Donostian. Prentsaurrekoan izan dira
|
Joan
Mari Torrealdai eta Miriam Urkia euskaltzain osoak eta Mari Jose Olaziregi eta Lourdes Otaegi UPV/EHUko irakasle eta ikertzaileak. Euskera ren zenbaki berria monografikoa da, eta bere sorburua Euskal Herriko Unibertsitateko Memoria Historikoa Literatura Iberiarretan (MHLI) ikertaldeak 2018ko ekainaren 21ean eta 22an Donostiako Miramar jauregian antolatu zuen Literatura eta Zentsura.
|
|
|
Baina iazko biltzarrak bazuen bestelako helburu garrantzitsu bat, hain zuzen ere,?
|
Joan
Mari Torrealdaik euskal ikasketetan zentsuraz egindako ikerketa eskerga aitortu eta omentzea?, Olaziregik aditzera eman duen lez. Eta, ondoren, euskaltzain osoaren urteetako esfortzua nabarmendu du irakasleak:
|
|
|
Negazionismoaren garaiaLourdes Otaegi UPV/EHUko irakasleak
|
Joan
Mari Torrealdairen ibilbidea aletu du, labur, eta azpimarratu du bizkaitarrak egindako, lan erraldoi eta bakartia?. –Bere eskutik ezagutu ditugu mila kontu gaineratu du Otaegik.
|
|
|
Liburua idazteko oinarri nagusietako bat
|
Joan
Mari Torrealdai eta Imanol Murua Uriaren Euskaltzaindia, ekin eta jarrai (Euskaltzaindia, 2009) liburua izan da, obra mardul horrek Akademiaren 2009ra arteko historia kontatzen baitu. Baina beste iturriaskotara ere jo du Zabalak, eta liburu hartan agertzen ez diren kontuasko biltzen dira honetan; bereziki, azken urteei eskainitako atalean.
|
|
|
Alabaina, biltzarrak bazuen hasieratik hirugarren helburu bat:
|
Joan
Mari Torrealdai soziologo eta euskaltzainak euskal ikasketetan zentsuraz egindako ikerketa eskerga aitortu eta omentzea.
|
|
2020
|
|
|
Eta honatx emerituen izenak: Jean Louis Davant; Txomin Peillen; Jose Luis Lizundia; Patxi Uribarren,
|
Joan
Mari Torrealdai eta Andres Iñigo.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai Nabea euskaltzain emeritua Foruan, Urberuaga auzoko Mosone baserrian jaio zen 1942ko azaroaren 24an, Atxeta kobazuloaren aurrean. Filosofia eta Teologia ikasketak egin ondoren, Zarauzko Eskola Profesionalean irakasle izan zen urte batez, eta urteetan Jakinaldizkariaren zuzendaria izan zen, galarazia izan arte.
|
|
|
"
|
Joan
Mari Torrealdai euskararen eta euskaldunen zerbitzuko zaldun bihoztoi bat izan da. Borroka horretan ezagutu nuen gazterik, duela urte andana ederra, oraino frantziskotar anaidi horretan zegoela.
|
|
2021
|
|
|
Juan Antonio Letamendia, Jean Baptiste Etxarren, Angel Ibisate, Pierre Andiazabal eta
|
Joan
Mari Torrealdai omendu ditu gaur Euskaltzaindiak.
|
|
|
Euskaltzaindiak urtarrileko lehen Ageriko bilkura baliatu du azken bi urteetan hildako bost euskaltzainei gorazarre egiteko. Horrela, iaz zendutako Jean Baptiste Etxarren, Angel Ibisate, Pierre Andiazabal eta
|
Joan
Mari Torrealdai omendu ditu Akademiak Donostiako Tabakaleran; baita 2019ko abenduan zendu zen Juan Antonio Letamendia ere.
|
|
|
Eta, azkenik, Paulo Agirrebaltzategi ohorezko euskaltzainak
|
Joan
Mari Torrealdai (Forua, Bizkaia, 1942 – Usurbil, Gipuzkoa, 2020) euskaltzain emerituaren ibilbidea izan du gogoan. Gauza guztien gainetik, Torrealdai “euskal kulturaren gidaria eta behatzailea” izan dela esan du Agirrebaltzategik.
|
|
|
Euskal literaturako testurik enblematikoena da Linguae vasconum primitiae, eta hori oso iritzi zabaldua izan da euskal literaturaren kritikari eta ikertzaileen artean. Adibidez,
|
Joan
Mari Torrealdai euskaltzainak zuzendu zuen Euskal idazleak gaur (Jakin, 1977) liburu mardul hartan, inkesta tankeran berariaz eskatu zitzaien lau pertsonari euskal literaturako hamar libururik onenak hautatzea eta laurek hautatu zuten liburu bera zerrendaren lehen postuan: Linguae vasconum primitiae (1545).
|
|
2022
|
|
|
Liburuaren azken berba Euskara Batuaren Adierazpenada, bertan berresten baitira Euskaltzaindiaren helburu nagusiak, oraindik ere bizi bizi dirautenak. Adierazpen hori
|
Joan
Mari Torrealdai euskaltzainak irakurri zuen 2018an antolatutako Arantzazuko mintegian.
|