|
2007
|
|
|
Hidrogeno molekulatik bi elektroi askatzen dira, eta
|
jasotzen
dituen detektagailurainoko bidaian, elektroi bakoitzak uhin baten interferentzia patroiaren antzekoa izaten du, eta ez partikularenaren gisakoa. Elektroi bakoitzaren interferentzia patroia molekulatik erauzitako beste elektroiaren presentziaren eta abiaduraren baldintzapekoa da.
|
|
|
galdetuko du batek baino gehiagok, beharbada. Objektu astronomiko guztiek erradiazioa igortzen dute, eta gu, astrofisikaren esparruan, erradiazio hori
|
jaso
eta fisikoki interpretatzen saiatzen gara. Irrati astronomian, objektu astronomikoek irrati uhinen uhin luzeratan igortzen duten erradiazioa jasotzen dugu.
|
|
|
Objektu astronomiko guztiek erradiazioa igortzen dute, eta gu, astrofisikaren esparruan, erradiazio hori jaso eta fisikoki interpretatzen saiatzen gara. Irrati astronomian, objektu astronomikoek irrati uhinen uhin luzeratan igortzen duten erradiazioa
|
jasotzen
dugu.
|
|
|
Beraz, irrati uhinen uhin luzeretan abantaila horretaz balia gaitezke. Zenbait teleskopioren laguntzaz, Lurraren gainazaleko toki batean baino gehiagotan
|
jaso
ditzakegu seinalea edo erradiazioak aldi berean, eta ondoren konbinatu, eta ikaragarrizko dimentsioak dituen teleskopioaren efektua lortu (10.000 km-ko diametroa duen teleskopio batena). Hala, interferometria irrati uhinetan erabilita, objektu astronomikoen xehetasunak zehatz mehatz jasotzen dira.
|
|
|
Zenbait teleskopioren laguntzaz, Lurraren gainazaleko toki batean baino gehiagotan jaso ditzakegu seinalea edo erradiazioak aldi berean, eta ondoren konbinatu, eta ikaragarrizko dimentsioak dituen teleskopioaren efektua lortu (10.000 km-ko diametroa duen teleskopio batena). Hala, interferometria irrati uhinetan erabilita, objektu astronomikoen xehetasunak zehatz mehatz
|
jasotzen
dira.
|
|
|
Garunak neuronen bitartez funtzionatzen du, milioika unitate txiki elkarri konektatuta. Banaka, neuronak ez dira oso ahaltsuak; seinale elektriko txikiak
|
jaso
, pixka bat aldatu, eta bidali egiten dituzte. Baina, taldeka, neuronak oso ahaltsuak dira, unitate txiki eta sinple horiek sare handi eta sofistikatu batean daudelako antolatuta.
|
|
|
Neurona bakoitzak beste milaka neuronatatik
|
jasotzen
ditu seinaleak. Jasotakoaren arabera, seinalea aurrera bidaliko duen ala ez erabakitzen du, eta, erantzuna baiezkoa izatekotan, seinalean eragin eta beste milaka neuronatara bidaltzen du.
|
|
|
Neurona bakoitzak beste milaka neuronatatik jasotzen ditu seinaleak.
|
Jasotakoaren arabera
, seinalea aurrera bidaliko duen ala ez erabakitzen du, eta, erantzuna baiezkoa izatekotan, seinalean eragin eta beste milaka neuronatara bidaltzen du. Funtzionamendu horrek sekulako ahalmena ematen dio neurona sareari; besteak beste, lan abstraktuak egiten dituzte.
|
|
|
Kalkulu unitate txiki asko defini daitezke, eta haien artean konektatu. Haietako batzuei datuak emanda, sarea abiaraz daiteke, eta, irteerako neuronen bitartez, lanaren emaitza
|
jaso
. Hain zuzen ere, informatikariek neurona sare deitzen diete modu horretan funtzionatzen duten programa informatikoei, eta adimen artifizialaren arloan sailkatzen dituzte.
|
|
|
Izan ere, neurona sarearen nahitaezko osagaiak dira. Sare posible sinpleenak neurona bakarra izango luke, input sinple bat
|
jaso
, eta, eraldatuta, output sinple bat emango lukeena. Neurona bakarra eta datu bakarra tratatzeko.
|
|
|
Oso eragiketa sinplea da, eta, hala ere, bost neurona behar dira sare batek hori egiten ikasteko: bi neurona inputaren datuak
|
jasotzeko
, beste bat azken outputa emateko eta tarteko beste bi neurona.
|
|
|
Horregatik, informatikariek geruzaka antolatzen dituzte. Lehenengo geruzan, inputa
|
jasotzen
duten neuronak daude; gero, behar denean, tarteko lehen geruza dago; gero, tarteko hurrengo geruza guztiak, ordenean; eta, bukatzeko, outputa ematen duen neurona geruza.
|
|
|
Garunak antzera funtzionatzen du: neurona batzuek
|
jasotzen
dute inputa (ikusitakoa, entzundakoa eta abar), neurona talde jakin batzuk aktibatzen dira lan mota jakin bakoitzarentzat, eta beste batzuek eragiten dute outputa (erreakzioa). Baina garuna informatikako neurona sareak baino askoz konplexuagoa da.
|
|
|
Garunean, neuronen eginkizuna seinaleak
|
jaso
eta igortzea da. Neurona bakar batek milaka seinale jasotzen ditu, iristen zaizkion milaka konexioetatik.
|
|
|
Garunean, neuronen eginkizuna seinaleak jaso eta igortzea da. Neurona bakar batek milaka seinale
|
jasotzen
ditu, iristen zaizkion milaka konexioetatik. Baina seinale horiek guztiek ez dute garrantzi bera neuronarentzat; batzuek eragin handiagoa dute irteerako seinalean beste batzuek baino.
|
|
|
Informatikan, gauza bera. Neurona bakoitzak pisu bat eman behar dio
|
jasotzen
duen seinale bakoitzari (pisu hori, ingelesezko weight, irteerako seinalean izango duen eraginaren neurketa bat da). Hain zuzen ere, ikaste prozesuaren gakoetako bat pisu horiek doitzea da.
|
|
|
Fruituen industrian lan egiten dutenek ere badakite zer kondiziotan jarri behar dituzten fruituak erosleen eskuetan, zenbat denbora pasatzen den fruituak
|
jasotzen
dituztenetik saltzen dituzten arte eta nola zaindu behar dituzten fruituak ahalik eta baldintza onenetan irits daitezen saltokietara. Bide hori guztia egiteko eta eroslearenganaino jateko memento aproposenean iristeko, fruituak landarean guztiz ondu aurretik bildu behar dituzte, halabeharrez.
|
|
|
zaporea. Era artifizialean ondutako fruituek era naturalean ondutakoek baino zapore gutxiago izan ohi dute, modu naturalean ondutakoek ondu aurretik
|
jasotakoek
jasaten ez dituzten hainbat prozesu jasaten dituztelako landarean dauden bitartean.
|
|
|
Fruitu baten zaporea, neurri batean, fruitu horrek duen azukre edukiaren araberakoa da, eta azukre edukia
|
jasotzen
duen argi kantitatearen araberakoa; zenbat eta eguzki argi gehiago jaso, orduan eta azukre gehiago izango du. Horrenbestez, negutegietan eta garaiz kanpo ekoitzitako fruituek askoz azukre gutxiago dute dagokien garaian, argi kondizio hobeetan eta leku ireki batean ekoitzitakoek baino.
|
|
|
Fruitu baten zaporea, neurri batean, fruitu horrek duen azukre edukiaren araberakoa da, eta azukre edukia jasotzen duen argi kantitatearen araberakoa; zenbat eta eguzki argi gehiago
|
jaso
, orduan eta azukre gehiago izango du. Horrenbestez, negutegietan eta garaiz kanpo ekoitzitako fruituek askoz azukre gutxiago dute dagokien garaian, argi kondizio hobeetan eta leku ireki batean ekoitzitakoek baino.
|
|
|
Azukreez gainera, ontzen ari diren bitartean ekoizten dituzten substantzia lurrunkorrek ematen diete zaporea eta usain bereizgarria fruituei; horregatik, ondu aurretik
|
jasotakoak
inoiz ez dira ondutakoan jasotakoak bezain gozoak, eta ez dute besteek adinako zaporea.
|
|
|
Azukreez gainera, ontzen ari diren bitartean ekoizten dituzten substantzia lurrunkorrek ematen diete zaporea eta usain bereizgarria fruituei; horregatik, ondu aurretik jasotakoak inoiz ez dira ondutakoan
|
jasotakoak
bezain gozoak, eta ez dute besteek adinako zaporea.
|
|
|
Itsaspekoaz gain, itsasontzi zulatzailea ere erabili zuten esplorazio haietan. Itsasontzi zulatzailea oso baliagarria da geologoentzat, 6 cm-ko diametroko eta hainbat metroko luzerako zutabe zilindrikoak
|
jasotzen
baititu. Hartara, lurrazal ozeanikoaren konposizioa eta egitura azter daiteke, eta baita estaltzen duten jalkinena ere.
|
|
|
Berez, saria ez zuen Alfred Nobelek berak sortu; 1968an sortu zuen Suediako Bankuak Alfred Nobelen omenez, eta gainerakoekin batera jakinarazten da (zehazki, hurrengo asteko astelehenean). Aurten, Leonid Hurwicz, Eric S. Maskin eta Roger B. Myerson dira sarituak, eta mekanismoen diseinuari buruzko teoria garatzeko egin dituzten ekarpenengatik
|
jasoko
dute Nobel saria. Matematikak ezinbesteko tresna izan dira teoria hori garatzeko.
|
|
|
Gauza asko biltzen dituzte hiru hizki horiek. Azken finean, informazioa
|
jasotzeko
eta emateko komunikatzeko eta informazio hori hainbat modutan erabili ahal izateko teknologia guztiak dira IKTak: irrati telebistak, telefono mugikorrak, ordenagailuak, Internet...
|
|
|
Informazioa ezinbestekoa da gizakiontzat. Zentzumenen bidez etengabe
|
jasotzen
dugun informazioak baldintzatzen ditu gure jarduera guztiak. Daukagun informazioaren arabera hartzen ditugu erabakiak.
|
|
|
Irrati zundak (atmosferaren prospektoreak) jaurtitzen ditu aldizka, atzealdeko zubian muntatutako laborategi automatiko batetik. Gainazaleko meteorologiaren eta itsas azaleko tenperaturen berri
|
jasotzeko
sistema automatikoak ditu, baita atmosferako eta ozeanoko karbonoa neurtzeko tresnak ere. Zenbait ordutik behin, ofizial arduraduna zubiaren hegal batera atera, batitermografo bat (XBT) kargatu, eta tiro egiten du.
|
|
|
Baraualdi luze horri aurre egiteko, metabolismoa moteltzen dute, gorputzaren tenperatura jaitsi... estrategia bat baino gehiago dago. Bada, sugeek baraualdietan duten estrategia ezagutu nahi izan dute, eta ezusteko bat baino gehiago
|
jaso
dute.
|
|
|
Kolore urdin bizikoak Wolf Rayet izarrak dira, ingurura masa handia askatzen duten izar beroak. Orain arte, ez ziren inoiz halako zehaztasunez ikusi, eta astronomoek uste dute
|
jasotako
datuek balioko dutela IC 10 galaxiaren gaineko hainbat galderari erantzuteko.
|
|
|
Hala, izar berriak aurkitu dituzte.
|
Jasotako
datuekin, IC 10 galaxiaren konposizioa hobeto aztertzeko asmoa dute, galaxien eboluzioa hobeto ezagutzeko. Oraingoz, zalantzak ez dira argitu, baina datu zehatz bat eman dute, behinik behin:
|
|
|
María Vivanco (M. V.). María del Mar Vivanco biokimikaria da (EHU), eta Heidelberg eko Unibertsitateko doktorea biologia molekularrean (Alemania, 1991). Hainbat beka
|
jaso
ditu, haietako bat Keith Yamamoto irakaslearekin lanean aritzeko Kaliforniako Unibertsitatean (San Frantzisko, AEB). Ondoren, Londresko Minbizia Ikertzeko Zentroan jardun zuen.
|
|
|
Ikerketarako obulu ematea lagundutako ernalkuntzaren legera bidaliz konpondu du auzia Espainiako legeak. Hala, legeak obulu ematea baimentzen du, ernalkuntzarako, eta orain baita ikerketarako ere, eta emaileak ordain ekonomiko bat
|
jasotzen
du ondoezengatik eta gastuengatik. Eta hori oso arriskutsua da, gerta baitaiteke, leku batzuetan gertatzen den bezala, behar ekonomikoa duten emakumeek obuluak ematea, ez helburu altruistekin, baizik eta diruagatik.
|
|
|
Dena dela, zuhaitzaren eta onddoaren arteko harremana sinbiotikoa da; hau da, onddoak behar duen elikagaia (materia organikoa) zuhaitzaren sustraietatik
|
jasotzen
du, eta, ordainetan, zuhaitzak behar dituen hainbat substantzia jasotzen ditu onddoaren eskutik, ura eta gatz mineralak, besteak beste. Horretarako, onddoaren hifek (onddoa osatzen duten hari itxurako egiturek) zuhaitzaren sustraiak biltzen dituzte, eta elkarte sendo bat osatzen dute:
|
|
|
Dena dela, zuhaitzaren eta onddoaren arteko harremana sinbiotikoa da; hau da, onddoak behar duen elikagaia (materia organikoa) zuhaitzaren sustraietatik jasotzen du, eta, ordainetan, zuhaitzak behar dituen hainbat substantzia
|
jasotzen
ditu onddoaren eskutik, ura eta gatz mineralak, besteak beste. Horretarako, onddoaren hifek (onddoa osatzen duten hari itxurako egiturek) zuhaitzaren sustraiak biltzen dituzte, eta elkarte sendo bat osatzen dute:
|
|
|
Hamarkada hartan bertan, behin eta berriz esan zien Estatu Batuetako agintariei Lurretik at joango zen satelite artifizial bat bidali nahi zuela. Ezezkoa
|
jaso
zuen guztietan. Kostea handiegia zela, arriskutsua zela, eta proiektua justifikatzeko adinako etekin zientifikoa ateratzerik ez zegoela.
|
|
|
Barruan bi irrati transmisore zeramatzan, bateria elektrikoek elikatzen zituztenak. Transmisoreek nahiko indar bazuten Lurretik seinalea
|
jasotzeko
, eta mundu osoko irratizaleek entzun zituzten 0,3 segundotik behin bidaltzen zituen bip bip haiek. 20.007 eta 40.002 MHz-eko maiztasunean emititzen zuten.
|
|
|
Dentsitatea ere kalkulatu zuten. Meteoritoen presentziaren berri ere
|
jaso
nahi zuten, eta horretarako zeraman Sputnik ek presiopean zegoen nitrogenoa: meteorito batek satelitearen kontra talka egin izan balu, presioa jaitsi egingo zen, eta sortutako tenperatura aldaketak salatu egingo zuen hura.
|
|
|
Huraxe izan zen, gainera, espazioko lehen biktima; izan ere, kalkulatzen dute egun pare bat iraun zuela bizirik, tenperaturarekin izandako arazoak zirela medio. Bi egun horietan, behintzat, haren egoerari buruzko hainbat datu
|
jaso
ahal izan zuten.
|
|
|
Hiru hilabetera beste Sputnik bat bidaltzen saiatu ziren, baina arazoak izan zituzten, eta maiatzaren 15era arte ez zen atera espaziora Sputnik. Hainbat datu geofisiko
|
jasotzeko
tresneria zeraman, baina grabagailuak izan zuen akats batek galarazi zion sateliteari Van Allen gerrikoen erradiazioa neurtzea. Van Allen gerrikoak AEBko lehen satelite artifizialak aurkitu zituen, hilabete batzuk lehenago, 1958ko otsailean.
|
|
|
1962 Satelite bidezko lehen telebista irudiak
|
jaso
ziren, Telstar sateliteari esker.
|
|
|
Orain arte, LAGEOS Orain arte, LAGEOS satelitearen neurketak erabili dituzte mugimendu horri jarraitzeko; argi izpi bat igortzen du lurrazalera, eta han islatzen dena
|
jasotzen
du. Baina metodo hori mareen eta atmosferaren mendekoa da, eta ez du zehaztasun handirik ematen.
|
|
|
Bada, alde batetik, ohore handia da, eta oso onetsitzat daukat neure burua sari hori
|
jasotzeagatik
; aintzatetsi nautela sentitzen dut. Beste aldetik, ordea, ikusten dut gizartea ohartarazteko beharra dudala ditugun arazo batzuez.
|
|
|
Arazoa zen herrialde horiek beldur zirela ez ote zen haien garapena motelduko adostutako neurriak onartuz gero. Azkenean onartu zuten proposatutakoa; alde batetik, Lurra babesteko beharra zegoelako, eta, bestetik, diru transferentzia bat egon zelako, hau da, herrialde horiek diru-laguntza bat
|
jaso
zuten aldaketa horretara moldatu ahal izateko.
|
|
|
Anbararekin batera bestelako fosilak aurkitu dituzte, oso egoera onean; ikatz bihurtutako lumek, landareen hostoek, polenak eta egur fosilek, besteak beste, garai hartako ekosistemak eta klima nolakoak ziren ulertzen lagunduko dute, ezbairik gabe. Anbarean aurkitutakoetatik
|
jasotako
informazioak, anbararen egiturak berak eskainitakoak eta anbaraz gain aztarnategian aurkitutakoen azterketak dagoeneko eman dute bidea jakiteko nolakoa zen ingurua.
|
|
|
Gainera, horri buruzko uste asko okerrak dira. Jules Vernek, esate baterako, ez zuen itsaspekoa asmatu; asmatuta zegoen gailu baten ideia
|
jaso
eta erabili egin zuen.
|
|
|
Askoren zorionerako. Bai behintzat ziztada guztiak
|
jasotzen
dituenaren zorionerako. Alegia, odol gozoa duenaren zorionerako.
|
|
|
Txangoetatik bueltan, beti dago beste guztiek baino ziztada askoz ere gehiago
|
jaso
dituen norbait. MEC
|
|
|
Azterketa horietan ikusi dute eltxoen ziztadak
|
jasotzen
ez dituzten zorionekoek eltxoentzako nazkagarriak diren molekulak ekoizten dituztela. Beraz, norberaren gorputza eltxoentzat erakargarri bihurtzen duten substantziak bezala, nazka ematen dietenak ere badaude; esate baterako, kolesterolari edo hipertentsioari aurre egiteko erabiltzen diren botikenak.
|
|
|
Gaixotasunaren aurkako neurriak Ministerioak berak arautu zituen: gaixotutako eremua nola tratatu, zuhaitz horien egurra nola
|
jaso
eta garraiatu, gaixotasunaren berri nola eman eta abar. Espainian, errege dekretu bat ezarri zuten 2005ean, eta Gipuzkoan eta Bizkaian 2006an osatu zuten.
|
|
|
Azken urteotan, onddo mikroskopiko batek
|
jaso
du arreta intsinis pinuaren industrian: Fusarium circinatum. Pinuari gaixotasuna eragiten dio barrutik, egurrean, eta zuhaitzak balio ekonomikoa galtzen du.
|
|
|
Behin hasierako kontaktu bat izan ondoren, tumore zelula aginduak bidaltzen hasten da. Tumore zelula gelditu eta ezarri den organoko zelulek tumore zelulak bidaltzen dizkien substantziak hartzen dituzte, eta, kasu askotan, organo hartzailearen zelulek
|
jasotzen
dituzten seinaleek horien portaera aldarazten dute. Kasu askotan, hantura prozesu bat gertatzen da, eta, inguru horretan, zitosina, kimiozina, H 2 O 2 eta beste substantzia batzuk agertzen dira.
|
|
|
Esaterako, oso ezaguna da tumore zelula askok VEGF faktorea (Vascular Endotheliall Growth Factor) sortzeko duten ahalmena. Substantzia horrek zainak osatzen dituzten zelulen hazkuntza eragiten du; horrela, denborarekin, oxigenorik gabeko hasierako fase baten ondoren, tumore zelulak zainak sortzen ditu bere inguruan angiogenesi izeneko prozesuaren bitartez, eta, aurrerantzean, oxigenoa eta elikagaiak
|
jasoko
ditu odolaren bidez.
|
|
|
Euskararen eta ingelesaren oinarrizko lexikoa eta eguneroko hizkeran gehien erabiltzen diren hitz teknikoak
|
jasotzea
du helburu hiztegi honek, eta hori bi ataletan: euskara ingeles atala eta ingeles euskara atala.
|
|
|
Eguzkian, tarteka, plasma erupzioak gertatzen dira, alegia, elektrikoki kargatutako gasak ateratzen dira. Erupzio horiek Lurrerantz orientatuta ateratzen badira, Lurraren eremu magnetikoak iristen den energia
|
jasotzen
du. Erupzioek energia asko dutenean, Lurrean ekaitz magnetikoak sortzen dituzte.
|
|
|
Hala ere, sinaduraren itxura imitatzea nahikoa da, iruzur egiteko. Sinadura digitalizazio taula batean egiten bada, ordea, itxura espazialaz gain, ibilbidea, iraupena, presioa eta lapitzaren inklinazioa ere
|
jasotzen
dira. Kasu horretan, faltsutzaileei asko zailtzen zaie lana, itxuraz gain sinaduraren dinamika osoa imitatu bailukete.
|
|
|
V. Tesi Sarian
|
jasotako
33 lanek ere badute sinadura. Horietako 24 gaztelaniaz sinaturik daude, 5 euskaraz, eta 4 ingelesez, eta jorratzen dituzten gaiak askotarikoak dira.
|
|
|
Eskulekua okertuz, txirrindularia gai da indar zentrifugoa sortzeko, bizikletari zutik iraunarazteko. Baina ez hori bakarrik; gurpilek, biratze hutsagatik, beste efektu gehigarri bat
|
jasotzen
dute.
|
|
|
Hori da egonkortasunaren sekretua:
|
jasotzen
duen indarra 360 graduetan banatzen du, inguru osoan. Geldirik dagoela, ardatzari bultzatu eta erori egiten da, baina, biratzean, ardatzari egiten zaion indarra banatu egiten du.
|
|
|
Giroskopio zurrun bat irudikatu ordez, nahikoa da ardatzari lotutako lau masa marraztea. Ardatzari C masaren alderantz bultzatuz gero, A masak goranzko bultzada
|
jasoko
du eta C masak beheranzkoa (1 irudia). 90 gradu biratu duenean (2 irudia), A masaren goranzko mugimenduak eskuinaldera bultzatuko dio ardatzari.
|
|
|
90 gradu biratu duenean (2 irudia), A masaren goranzko mugimenduak eskuinaldera bultzatuko dio ardatzari. Aldi berean, D masak kanpoko bultzada
|
jasoko
du, goranzkoa. Beste 90 gradu biratu (3 irudia), eta hasierako indarraren kontrakoa egingo dute A eta C masek.
|
|
|
Horrelako molekulak ekoizteko gai diren landare transgenikoen ikerketa asko daude martxan, eta, berriki, emakume esnean dauden proteina batzuk sortzen dituen arroza landatzeko baimena
|
jaso
du AEBko Nekazaritza Departamentuak. Hain zuzen, lisozima, laktoferrina eta giza seroalbumina ditu arroz transgenikoak.
|
|
|
|
Jasotako
bolumen handiko hondakinak etxez etxe edo kalean bildutakoak nahiz garbiguneetatik ekarritakoak izan daitezke. Material hori, lehenik eta behin, sailkatu egiten dute, berriz erabiltzeko modukoak direnak eta ez direnak bereiziz.
|
|
|
Aitzitik, berriz erabiltzeko modukoak ez diren hondakinak sailkatu eta birrintzegunera pasatzen dira. Baina hondakin motaren arabera tratamendu bat edo beste
|
jasotzen
dute. Alde batetik etxetresna elektrikoak daude, eta haiek lerro zurikoak (hozkailuak, garbigailuak, eta horrelakoak) edo lerro marroi eta grisekoak (telebista, bideoa...) izan daitezke.
|
|
|
Beraz, euli emeak soilik
|
jasotzen
dituzten kasuetan, kaiolatan izaten dituzte arrautzak ipini artean, eta, ondoren, hazi egiten dituzte belaunaldi berri bat lortu arte. Belaunaldi berri horretan, ziurtasun handiagoz ezagutu ahal izaten dute euli populazioa.
|
|
|
Dagoeneko deskribatu dituzte zenbait espezieren larba fase guztiak. Beraz, hilotza aurkitu eta larbak
|
jasoz gero
, zein euli espezie den jakin dezakete; baita pertsona horrek hilda zenbat denbora daraman aurreikusi ere, larba horien hazkuntza taulak aztertuta.
|
|
|
Leherketa 2006ko irailean behatu zuten, baina, datuak aztertuta, orain konturatu dira SN2006gy benetan berezia dela. Hain zuzen ere, hasieran uste bazuten ere supernoba masa txikiko izar batek sortu zuela, Chandra k
|
jasotako
datuei esker jakin dute izarra oso handia zela. Kalkuluen arabera, haren masa Eguzkiarena baino 150 aldiz handiagoa zen.
|
|
|
Alde batetik, metal likidoaren isuriak daude; halakoetan, lurruna arnasteko arriskua dago. Isuria
|
jasotzeko
, sufrea erabiltzen zen garai batean; bildu eta sufrearekin sulfuro bat sortzen du. Gaur egun, badira merkurioa jasotzeko kit batzuk, eta horietan merkurioa seguru jasotzeko behar den guztia dago; eta jasotakoa enpresa espezializatu batera bidaltzen da.
|
|
|
Isuria jasotzeko, sufrea erabiltzen zen garai batean; bildu eta sufrearekin sulfuro bat sortzen du. Gaur egun, badira merkurioa
|
jasotzeko
kit batzuk, eta horietan merkurioa seguru jasotzeko behar den guztia dago; eta jasotakoa enpresa espezializatu batera bidaltzen da.
|
|
|
Isuria jasotzeko, sufrea erabiltzen zen garai batean; bildu eta sufrearekin sulfuro bat sortzen du. Gaur egun, badira merkurioa jasotzeko kit batzuk, eta horietan merkurioa seguru
|
jasotzeko
behar den guztia dago; eta jasotakoa enpresa espezializatu batera bidaltzen da.
|
|
|
Isuria jasotzeko, sufrea erabiltzen zen garai batean; bildu eta sufrearekin sulfuro bat sortzen du. Gaur egun, badira merkurioa jasotzeko kit batzuk, eta horietan merkurioa seguru jasotzeko behar den guztia dago; eta
|
jasotakoa
enpresa espezializatu batera bidaltzen da.
|
|
|
Termometro bat apurtu eta gero izan zen. Ikertzaile bati termometroa apurtu zitzaion, eta merkurioa sufrearekin txukun txukun
|
jaso ondoren
, erabat desegiteko, azido nitriko diluituan jarri zuen ontzi batean, ohikoa zen gisara. Merkurioa jasotzeko, iragazpapera erabili zuen, ordea, eta, dirudienez, paper puskak ere sartu zituen ontzian.
|
|
|
Ikertzaile bati termometroa apurtu zitzaion, eta merkurioa sufrearekin txukun txukun jaso ondoren, erabat desegiteko, azido nitriko diluituan jarri zuen ontzi batean, ohikoa zen gisara. Merkurioa
|
jasotzeko
, iragazpapera erabili zuen, ordea, eta, dirudienez, paper puskak ere sartu zituen ontzian. Egun batzuetan bitrinan utzi zuen merkurioa erabat disolbatu arte.
|
|
|
Gasteizko BTI Biotechonology Institute k Berrikuntza Teknologikoaren Felipe Printzearen Saria
|
jaso
du apirilean, enpresa txiki eta ertainen alorrean.
|
|
|
Debatik Getaria aldera, duela 100 milioi urtetik 50 milioi urtera bitarteko historia dago
|
jasota
, etenik gabe. A. Hilario
|
|
|
Zortzi kilometroko tartean, labarrek ez dute etenik. Zaharrenetik, hau da, Deba aldetik, berrienetara, Getaria aldera, gutxi gorabehera duela 100 milioi urtetik duela 50 milioi urtera bitarteko historia osoa dago
|
jasota
, orriz orri. Hilarioren hitzetan, halakoetan, ohikoena da kapituluren bat edo beste desagertuta egotea, baina hemen ez da orri bakar bat ere falta.
|
|
|
Oso liburu lodia da, eta, liburu lodiekin gertatzen den bezala, kapitulu guztiek ez dute interes berbera, batzuk besteak baino esanguratsuagoak dira. Eta juxtu zortzi kilometro horietan, Lurraren historiaren bi une nabarmen daude
|
jasota
, eta biak Zumaian daude. Bestela ere, osotasunean, liburuak geologoen arreta merezi du, informazio baliagarri ugari ematen baitu:
|
|
|
ingurua ikertzea, babestea, eta, batez ere, duen balioa dibulgatzea. Mundu osoko geologoen, hainbat ikastetxetako ikasleen eta edozein adin eta motatako jendearen bisita
|
jaso
du, eta, zentroaz gain, labarrak ere bertatik bertara ikusi dituzte askok. Hain zuzen ere, Algorri interpretazio zentroak iraupen eta eduki desberdinetako bisita gidatuak antolatzen ditu (aurrez izena eman behar da).
|
|
|
Odol eskasiaren beste ondorioetako bat da beroa xahutzeko arazoak izatea, odola
|
jasotzeko
lehentasuna bizitzeko organoek izango dutelako, eta ondorioz, odola delako larruazaleraino iritsi. Deshidratazio egoeran, beraz, beroa gorputzean metatuko da, ezin xahututa.
|
|
|
Miguel Beruetek diseinatu eta patentatu duen antena zentimetro bat eskaseko lodiera duen aluminio xafla bat da, zirkulu zentrokideak ditu, eta sabaian edo horman jar daiteke. Irrati uhinak eta mikrouhinak
|
jaso
ditzake antenak. Uhin horiek osatzen dute, hain zuzen ere, telebistaren, telefono mugikorren, sare informatiko lokalen, wi-fiaren eta abarren espektro elektromagnetikoa.
|
|
|
Alegia, espektro elektromagnetikoaren saturazioa arintzen saiatu da. Antena lauak edozein frekuentziatan diseina daitezke, baina ikertzaile nafarrak seinale milimetrikoak igorri eta
|
jasotzeko
gai diren antenak diseinatu ditu, seinale horiek informazioa transmititzeko gaitasun handiagoa baitute.
|
|
|
Izan ere, besteak beste, ez dago gas ihesik izateko arriskurik. Edozein isuriren aurrean
|
jasotzeko
errazagoa da, eta txinparta batekin ez du surik hartzen. Gasak, ordea, txinparta bat nahikoa du su hartzeko.
|
|
|
Erabiltzaileek berrien gaineko iruzkinak egiteko aukera izango dute, eta iruzkin horiek berrien testuarekin batera irakurri ahal izango dira. Pantaila nagusian ere ikusgai egongo da azken iruzkinak
|
jaso
dituzten berrien zerrenda.
|
|
|
Ondoren, ikertzaileek sekuentziatu diren bizidunen datuak dituen zuhaitz genealogikoan kokatzen dute
|
jasotako
informazioa. Hala, ikusten dute zer espezie dauden eta zein diren ezezagunak, eta baita nola eboluzionatu duten ere.
|
|
|
Azkeneko hamarkadan, onartua zuten ozeano Atlantikoan finkatzen zela nitrogeno gehiena, ozeano horrek
|
jasotzen
duelako burdina gehiena lehorretik. Burdina nitrogenasaren osagaietako bat da, bizidunak nitrogenoa finkatzeko gai egiten dituen entzimarena, alegia.
|
|
|
Ozeano Pazifikoan desnitrifikazioa oso altua da, eta lehorretik oso burdina gutxi
|
jasotzen
da. Ikusita ozeano Pazifikoan finkatzen dela nitrogeno gehiena, atera duten ondorioa da desnitrifikazioak eragiten duela mikroorganismo nitrogeno finkatzaileak haztea, eta ez uretako burdinak.
|
|
|
Ondorio horretara iristeko, Max Plank Institutuko mikrobiologoek, 1999tik, bakterioaren laginak
|
jaso
dituzte mundu osoan zehar, endoskopia bidez, eta gero laborategian hazi dituzte. Guztira, 51 talde etnikoren 532 andui lortu dituzte.
|
|
|
Enrike Zuazuak
|
jaso
berri du Zientzia eta Teknologia arloko 2006ko Euskadi ikerketa saria. Zuazua katedraduna da Matematika Aplikatuan, Madrilgo Unibertsitate Autonomoan, eta patxadaz eta adeitasunez erantzun die gure galdera guztiei.
|
|
|
Kongresu gehienetan, hitzaldi eta aurkezpen asko egoten dira, eta ez dugu inolako aukerarik albokoarekin hitz egiteko. Informazioa
|
jasotzen
dugu, baina ezin dugu trukatu. Benasqueko kongresuak juxtu kontrakoa dira:
|
|
|
CD kalitate hori oso ona da, onegia agian, gizakia ez baita gai hor gordeta dagoen informazio guztia
|
jasotzeko
. Hori dio, behintzat, psikoakustikak.
|
|
|
Gizakia ez da gai CD batean dagoen informazio guztia
|
jasotzeko
. Artxibokoa
|
|
|
1997 urtean, Nokiaren 1997 Nokia Foundation Award eta Lifetime Achievement Award at Uniforum Pictures sariak
|
jaso
zituen. Urte hartan bertan amaitu zituen goi mailako ikasketak, hamarkada batez Helsinkiko Unibertsitatean ikasle eta ikertzaile izan ostean.
|
|
|
Bigarren saria, berriz, Sexuen arteko lehia eta bisigua izenburuarekin aurkeztutako lanak
|
jaso
du. Egilea Ibon Cancio Uriarte biologo bakiotarra da.
|
|
|
bike berria du izena artikuluak. Eta epaimahaiak batez ere berrikuntza saritu nahi izan du. Izan ere, negutegietako plastikoak xafla iragazgaitzak egiteko erabili daitezkeen ikertu du Goikoetxeaundiak Euskal Herriko Unibertsitatean, eta ikerketaren nondik norakoak
|
jaso
ditu artikuluan. Xafla iragazgaitzak asfalto betunez eta polimeroz eginda daude, eta non nahi erabiltzen dira eraikuntzan:
|
|
|
Saritan, guztira, 2.100 euro banatu dira, eta, ohiturari jarraituz, saridunetako bakoitzak Imanol Andonegiren eskultura bat ere
|
jaso
zuen. Zorionak, beraz, irabazleei!
|
|
|
ohi baino garbitasun handiagoa egiten dute, mikroorganismo hori hiltzeko hautatutako antibiotikoak egokiak diren edo ez ikusten dute eta abar. Horrez gain, unitate horretako erizainek nahiz medikuek prebentzio neurri unibertsalei buruzko formazioa nahiz aholkuak
|
jasotzen
dituzte.
|
|
|
Birusek, oro har, ospitalean transplanteren bat
|
jaso
duten pertsonetan eragiten dituzte infekzioak. Izan ere, transplantea ez errefusatzeko gaixo horien immunitate sistema ahultzen da, eta, ondorioz, hainbat birusek eragindako infekzioak agertzen dira.
|
|
|
Erreketa horrek ionizatu egiten ditu molekulak, karga elektrikoa ematen die, alegia. Ionizatutako molekulak elektrodo batek
|
jasotzen
ditu. Elektrodo horretan zenbat eta potentzial diferentzia handiagoa izan, orduan eta molekula gehiago zeuden laginean.
|
|
|
Saturnora Cassini Huygens bidaltzeko, lehenengo Artizarrera bidali zuten. Han, bitan
|
jaso
zuen grabitazio laguntza, eta, gero, Lurraren eta Jupiterren laguntzaz ere baliatu zen Saturnora iristeko.
|
|
|
Hala ere, prebentzio neurriak indarrean daude: behien bazka eta pentsuak kontrolatzen dira, entzefalopatiak detektatzeko programa bat egiten da, arriskutsuak diren zatiak deuseztatzen dira, eta hildako animalia guztiak
|
jaso
eta kontrolatzen dira. Hori guztia ez da behietan bakarrik egiten, baita ardi eta ahuntzetan ere.
|
|
|
Amonak inguruko landareak ezagutzen ditu, izenez ezagutu ere, eta garai batean zertarako erabiltzen zituzten ere badaki, batzuk oraindik ere erabiltzen ditu. Eta, hain zuzen ere, horretxen berri jakin nahi du etnobotanikariak; jakintza horren testigantza
|
jaso
eta gorde nahi du. Izan ere, amona arbasoen jakintzaren jabe da, haren guraso eta aitona amonetatik jaso zuen; eta, tamalez, haren seme alabek jakintza horren zati bat baino ez dute jaso, eta ilobek are eta zati txikiagoa.
|