|
2005
|
|
|
Abiapuntu berbera da lehen eta orain: 78 artikulua bakarrik
|
jar
daiteke martxan baldin eta benetan ezarri diren espetxealdiaren urte kopurua eta epaian ezarri zena nabarmen ezberdinak badira: alegia, bete behar dena, epaian ezarri zen kondena nominalarekin alderaturik?
|
|
|
hala nola, 20 urte baino gehiago (edo, salbuespenez, 25, 30 edo 40) ez dela beteko edota zigorrik astunenaren hiru halakoa baino gehiago ez dela betearaziko. Epaian zigorrak, guztiak, ezartzen dira, baina gero aipatu metaketa juridikoaren mugak martxan
|
jar
daitezke eta benetako kondena murriztu. 78 artikuluaren abiapuntua epaian ezarritako espetxe urte kopuru nominalaren eta metaketa juridikoaren ondorioz ateratzen denaren arteko alde nabarmenean dago.
|
|
|
Abiapuntu berbera bada ere, aldaketak nabarmenak dira terrorismo delituei (eta antolatutako delitugintzari) dagokienez4 eta horiek areago gogortzen dute berez salbuespenezkoa den sistema hau. Lehenik eta behin, benetako betearazpen sistema berezia legez automatikoki martxan
|
jartzen
da (arau orokorra), epaile edo auzitegien erabakimenetik at alegia.
|
|
|
Izan ere, kasu horretan delitu pilaketa egiteko muga objektiboa 40 urtekoa izango da-eta eta horren ondorioz ex legem aplikatu baharko da zigorrak betearazteko sistema berezia. Bestea, ordea, martxan
|
jarriko
zen ZK 76 artikuluko muga objektibo salbuespenezkoak (76 a, b, c, edota d) ezartzerik ez dagoenean. Guk aurrerantzean lehenengo kasuari aipamena egingo diogu.
|
|
|
ezberdinetako edukietan oinarriturik: hala nola, bide terroristak eta helburuak nahastuz edo jarduera deliktiboa bertan behera uztea eta taldekidearen salaketa maila berberean
|
jarriz
.
|
|
|
Elkarlaneko betekizuna deskribatu dugun bezalako edukiz betetzeak gizartean birsartzeko printzipioa bera kolokan
|
jartzen
du. Baina betekizuna baieztatzeko legeak ematen duen bideen atzean diagnostiko ideologikoaren itzala nagusitzen da, elkarlanaz haratago terroristek erakusten omen duten, arriskugarritasun ideologikoa?
|
|
|
6 Aurkeztutako lege aldaketek espetxealdia betearazteko eredua eta oinarrian eduki lituzkeen konstituzio printzipioak auzitan
|
jartzen
ditu. Legea ezartzerako orduan, ordea, bestelakoak izan dira foroan egondako eztabaidagaiak.
|
|
|
Interpretazioaren arazo iturri bost urte horien neurketa bihurtu zen. Bost urteak zigor bakar batenak izan behar al dira derrigorrez edota balioko luke, segurtasun epea martxan
|
jartzeari
dagokionez, zigor ez hain astunak gehitzearen bitartez (hala nola, bi zigor, 4 eta bi urteko espetxealdiena) bost urte baino gehiago aterako balitz?
|
|
|
1 Lege aldaketen edukia alde batera utzirik, xedapen eta betekizun berriak ezartzeko orduan oinarrizko bermeen gainetik pasatzeko asmoa begi bistakoa zen eta, horregatik, ezin zen jurisprudentziaren aldetik gehiegikeria zabarrenak zuzentzeari ekitea besterik espero. Arestian
|
jarritako
adibideak zuzenketa horietako batzuk, ziurrenik esanguratsuenak eta eztabaidatuenak, dira, printzipio nagusien urraketak indargabetu eta askatasunen Estatu baten egoera normalera itzultzeko bidea ematen dutenak. Izan diren zuzenketak ongi etorriak izan daitezen baina ez dira izan, behar ziren guztiak, ezta izan behar ziren neurriz edota zabaltasunez.
|
|
|
Dena dela norabide zuzenketek ez gaitzatela nahastu: lege aldaketek dakarten ereduak, terrorismo delituetan espetxealdia betearaztekoak alegia, bere hortan darrai eta aipatu berme eztabaidek ez dute eredua ezta urrundik ere auzitan
|
jarri
. Horregatik lan honen izenburan norabide zuzenketei buruz hitz egiten genuen eredu ziabogaren ondoan, lehenengoek azkenekoa funtsean aldatu ez dute-eta.
|
|
|
Delitugileak gu guztioi aldea modu ez zilegian atera nahi digu. Delitugile arrisku iturri bilakatzen da, gu mehatzatzen gaituena, eta ñabardurarik gabe (zero tolerantzia) kontrolpean
|
jarri
beharra dago: kosta ala kosta.
|
|
|
Lan honetan zehar ikusiko dugun bezala, instrukzioetan gertatutako aldaketak baita epaileek kontuan hartzera behartu duten interpretazio aldaketak ere garrantzi handikoak izan arren, ez dute espetxeetako eredu ziaboga auzitan
|
jarri
. Lege aldaketak indarrean sartu direnez geroztik izandako eztabaida juridikoak berme arazoekin zerikusia du:
|
|
|
legeak aplikatzeko orduan zein kasu eraginda gertatu behar ziren, bai denboraren ikuspegitik (legeen atzera eragingarritasuna) bai ikuspegi materialetik (zein zigorrei aplikatu behar zaie segurtasun epea izenekoa, esaterako), eztabaidagai nagusia izan da eta horren inguruan izandako bilakaera interpretatiboaren berri ematea merezi duela uste dugu. Baina hasieratik ere argi izan dezagun horrek ez duela eredu ziaboga zuzendu ezta espetxeetako ereduaren gaineko azkeneko oinarrizko aldaketa susmopean
|
jarri
ere.
|
|
|
segurtasun epe berria, bost urte baino gehiagorako espetxealdi zigorretan ezartzen dena eta hirugarren gradua, edo eraentza irekia? lortzea atzeratzen duena (36.2 artikulu berria, Zigor Kodekoa); zigorrak benetan betearazteko eraentza berria (78 artikulu berria, Zigor Kodekoa), zigor batzuk batera pilatzen direnerako bai eraentza irekia, bai askatasun baldintzatua, bai espetxeetako onurak, bai eta baimenak ere, lortzeko epe neurketa berezia ezartzearen bitartez, aipatu erakundeak martxan
|
jartzea
nabarmen, edota betiko, atzeratzen duena; eta, azkenik, erantzukizun zibila ordainduta edukitzeko betekizun berria, eraentza irekia edota baldintzapeko askatasuna lortzeko ezinbestekoa dena (72.5 artikulu berria, Espetxeetako Lege Organiko Orokorrekoa).
|
|
|
Izatez, hori du bertako Kultura Sailak biderik egokiena aspaldiko, eta ez hain aspaldiko? euskaltzale askoren biografiak agerian
|
jarri
eta irakurgai egiteko.
|
|
|
Hori jakinik, harremanetan
|
jarri
nintzen bildumaren ardura duen Mikel Atxaga kazetari eta eragilearekin, halako proposamena egiteko. Hitz bitan esanda, xedea nuen guretzat ezagunak ziren eta jurista euskaldunontzat oinarri izan zitezkeen euskaldun legelari aitzindarien biografiak begien bistan jartzea.
|
|
|
Hori jakinik, harremanetan jarri nintzen bildumaren ardura duen Mikel Atxaga kazetari eta eragilearekin, halako proposamena egiteko. Hitz bitan esanda, xedea nuen guretzat ezagunak ziren eta jurista euskaldunontzat oinarri izan zitezkeen euskaldun legelari aitzindarien biografiak begien bistan
|
jartzea
.
|
|
|
Gertu gertutik jarraitu ditu horrek Etxegarairen nondik norakoak, eta bera zen, hortaz, egilerik erakoena. Oleagarena neronek hartu eta laukotea abian
|
jarri
zen.
|