|
2022
|
|
|
Euskararen aldeko jarduleek soilik egina izan bazen, salaketa egileak egongo ziren, duda barik... Baina hautetsiek, lekuko botere publikoek bultzatuta zenez, herritarrek ez dute zalantzan
|
jarri
! Kontrako iritzirik ez da aditu, halaber, Herri Elkarteak aurten bertan ere moldatu eta aho batez onartu duelarik euskararen sustatzeko egitarau bat jasotzen duen liburu zuria.
|
|
|
Seinale horiek, beraz, ahoskera batekoan eginarazi dituzte eta oro har frantsesaren idazkeran oinarrituz. Hori ez da harritzekoa, zeren eta, jende horrentzat, frantses hizkuntza baita ukatu eta ukitu ezineko erreferentzia, inoiz ere zalantzan
|
jar
ez daitekeena... euskararen kontuarekin eta bereziki idazkerarekin, aldiz, nahi dena egin daitekeelarik! Pena ematen du, haatik, Urdatx Santa Grazi izan dadin" eredu" lotsagarri horren aurrendarien artean, jakinez herri horretako seme direla Aita Junes Casenave Harigile eta Txomin Peillen euskaltzainak eta euskal kulturako izen handiak...
|
|
|
Gutxiespena eta garrantzi eskasa... jende horrek, ordea, sekula santan erakutsiko ez lukeena frantses hizkun tzaren aldera. Jende horrek ez luke inondik inola eta inoiz ere zalantzan
|
jarriko
frantsesez zerbaiten idazteko moldea, are gutxiago onartuko frantsesez zerbait gaizki idaztea edo gaizki idatzia izatea. Frantsesa, hots," Errepublikaren hizkuntza"... nola pentsatzen —eta are gutxiago onartzen— ahal lukete zalantzan jartzea?
|
|
|
Jende horrek ez luke inondik inola eta inoiz ere zalantzan jarriko frantsesez zerbaiten idazteko moldea, are gutxiago onartuko frantsesez zerbait gaizki idaztea edo gaizki idatzia izatea. Frantsesa, hots," Errepublikaren hizkuntza"... nola pentsatzen —eta are gutxiago onartzen— ahal lukete zalantzan
|
jartzea
–Auzitan ematea?
|
|
|
Egoera horren errua, egia erran, ez zaie erabat leporatzen ahal... Euskara idatzia, dena den, zalantzan eta auzitan
|
jartzea
haizu iruditzen zaie... ez baita inolako Errepublika bateko hizkuntza ofizial a, Ipar Euskal Herriari dagokionez behintzat. Instituzio kontu, Ipar Euskal Herriak inongo izaerarik ez duenez... nola demontre euskarak izaera ofizialik eta honi lotuta dagoen begirunerik izango luke?
|
|
|
Batzuk geratu ziren, aurrekoetatik, baina militante belaunaldi berri baten aldi izan zen, eta ni, haien artean izan nintzen. IK beti saiatu zen ahal bezain guti arrisku
|
jartzen
, hilak ez eragiteko. Borrokaren gogortzerik, etsaien hiltzerik...
|
|
|
Ez da batere gauza bera. Autogobernuak erran nahi du estatu nazioa ez duzula auzitan
|
jartzen
. Autogobernuak ez du gaur egungo Europa eredua auzitan ezartzen.
|
|
|
Di glosia nahi dute, betikoz! Gaur egun, euskararen mende ziren eremuak ere di glosiaren mende
|
jartzen
ari dira, eta onartezina da. Eta pastoraletan ere ageri da hori.
|
|
|
Ekaitza astekariak zenbait auzi izan zituen argitaratutako artikulu batzuen harira, hautetsi edo polizia batzuek
|
jarritako
salaketen ondorioz. Astekariaren lege ordezkaria izanik, hura izaten zen auzipetua eta epaileen aitzinean erantzun behar zuena.
|
|
|
Egunkariaren –eta geroago Berriaren– ekarpenetako bat izan da euskarari balio oso bat ematea, erran nahi baita, euskal irakurleei informazio osoa lortzeko aukera ematea, beste hizkuntza batera jotzeko beharrik gabe. Kontua ez baita euskaraz irakurtzea bakarrik, zer del a ere aipatzen dena, baizik eta euskara beste edozein hizkuntzaren mailan
|
jartzea
. Eta, beraz, denetaz aritzea euskaraz.
|
|
|
Frantsesez deitu nezake" militant multicartes" eta" multipermanent gratuit". Euskaraz halere erran dezaket Euskal Herriaren eta euskararen zerbitzuko
|
jarri
zela apez bat Elizaren zerbitzura joaten den bezala, eginbide horri emanez osoki, eta nahiz ez zen kristau fededuna, santu laikoa bezalako norbait izan dela. Berak ez zuen holako kanonizazio laiko ez eta laudoriorik onartuko, baina maluruski ezin dit erantzun.
|
|
|
Eta gero Euskaldunon Egunkarian. Kazetaritza lan horren ezaugarri bat zen euskal irakurleei informazio osoa euskaraz ematea, euskara bes te edozein hizkuntza mailan
|
jarriz
, eta hori Euskal Herriko ikuspegiarekin. Horiek izan ziren Allanderen betiko nahia eta lana.
|
|
|
Azkenik, premiazko neurri horien hirugarren maila, hotzaldi iraunkor eta handien ka suan erabiliko da, administrazio batzuen egoitzak gaueko aterbe bilakatuta. Bestal de, bizitegirik gabe direnei argibideak emateko eta, hala behar izanez gero, laguntza ekartzeko, telefono zerbitzua martxan
|
jarriko
da.
|
|
|
Aterbeak egonik ere hauetara joateko herabe izaten direnei pentsatuta, Gizar te Arazoetarako Ministerioak finkatu dituen neurrien artean, kanpoan bizi direnekin zuzenki harremanetan
|
jartzea
ere badago. Alabaina, Simone Veilen zerbitzuek azpimarratu zutenez," ez zaio jendeari nahitaez aterbeetara joateko agindurik eginen, aholkua emanen baizik".
|
|
|
1989 urtearen amaieran abian
|
jarri
ondoren, 420.000 pertsonak eskuratu zu ten urte bukaera horretan bertan. Gaur, departamenduetako kontseiluen gizar te zerbitzuek banatzen duten dirulaguntzaz gain, hots, hilabetero 2.253 libera bakarrik bizi den lagun batentzat eta hilean 3.300 libera haurrik gabeko bikoteentzat, RMI honek osasun gastuak dohainik izatea eta etxebizitza baten lortzeko lehentasuna edukitzea eskaintzen ditu.
|
|
|
Elf Aquitaine petrolio ekaietako sozietatearen merkaturatzeak arrakasta handia lortu du. Pribatizazioak abian
|
jarriz
geroz lehendabizikoz, hiru milioi akziohartzaileko marka gainditu egin da. Elfeko kapital gehiena jabego pribatuari saltze horrek 33 miliar libera sarraraziko ditu Frantziako kontu publikoetan.
|
|
|
Estatuaren eskuetan zen Elfeko kapitaleko% 37 merkaturatzearekin 33 mi lioi akzio
|
jarri
ziren salgai, baina 98 milioi eskatu dituzte pribatizazioa gauzatzeko epean. Aurretik asmatua zen legez, eskaera handia izanez gero, akziohartzaile pribatuen esku jartzeko heina 38,6 milioi akziora gehituko dela zehaztu zuen atzo Edmond Alphandery Ekonomia ministroak.
|
|
|
Estatuaren eskuetan zen Elfeko kapitaleko% 37 merkaturatzearekin 33 mi lioi akzio jarri ziren salgai, baina 98 milioi eskatu dituzte pribatizazioa gauzatzeko epean. Aurretik asmatua zen legez, eskaera handia izanez gero, akziohartzaile pribatuen esku
|
jartzeko
heina 38,6 milioi akziora gehituko dela zehaztu zuen atzo Edmond Alphandery Ekonomia ministroak. Herritarren esku izan go den kapital kopuruaren gehitze hau instituzioei banatutako zatiaren gu txitze batekin gauzatuko da.
|
|
|
Elf Aquitaineko akzio bakoitza 385 liberatan zegoen salgai, hots, pribati zazioa abian
|
jarri
aurretik burtsako truke salneurria baino% 10 merkeago. Salmenta arrakastatsu honi esker, 33 miliar libera sartuko dira Frantziako kontu publikoetan.
|
|
|
Haur gehienak autobusetik irten baldin baziren ere, larri zauritutakoen kasuan tresneria berezia erabili behar izan zuten erreskate egil eek. Zaurituok hanketako eta bularreko hausturak pairatu zituzten eta lesio handienak izan zituzten bi irakasleak larrialdietako unitate batean
|
jarri
zituzten.
|
|
|
Kazetari ofizioaren lanak izan ezik, lan erraldoi horren ezaugarri nagusietarik bat zen musu truk egiten zuela Allandek. Jean Louis Davantek bere lekuko tasunean saindu laikotzat ematen du, Allande fededun ez zelarik, erranez Eus kal Herriaren eta euskararen zerbitzuko
|
jarri
zela osoki apez bat Elizaren zerbitzura joaten den bezala. Hemen argitaratzen ez dugun elkarrizketa batean Allande berak hori erran zuen 2007an:
|
|
|
Irri egitea eta eginaraztea maite baitu. Haatik, serio
|
jarri
behar de larik, ez du hutsik egiten. IK Iparraldeko talde klandestinoan ibilia da, kartzelan egona ere bai; militante historiko eta nekaezina da, itzultzailea, eta kaze taria.
|
|
|
Horri esker," Bor tükariak" denborako oritzapen hanitx badügü. Ebilaldi horietan, üsü agitzen zeion lasterraren hartzea aitzinaxeago
|
jarteko
eta ebilzale taldearen argazkitan hartzeko.
|