|
2001
|
|
|
Miguel Sanz lehendakaria eta Rafael Gurrea lehendakariordea izan dira dekretu berria defendatu duten aurpegi publikoak. Euskararen erabilera Nafarroako egungo errealitate soziolinguistikora egokitzearena izan da dekretua defendatzeko argudiorik nagusiena, lehengo dekretuaren bidez diotenez euskaraz ez dakiten nafarrek administrazioko lanpostuetara iristeko eskubideak babestearren, euskaraz ez
|
dakiten
herritarrak ez diskriminatzeko alegia.
|
|
2004
|
|
|
Euskara jakitea, aldiz, aukerakoa da, eta, testuinguru horretan euskararik ez jakitea ohikoena da. Baina, administrazioek, besteak beste, euskaraz ere
|
dakiten
herritarrei zerbitzua eskaini behar diete, bada, zerbitzu egokia nola eskaini euskaraz jakin ezean. Halakoak, baina, jendearen presioaren eta eskariaren baitara ekarri ohi dira.
|
|
2008
|
|
|
12 EUSKARAREN ERABILERA TASA, EGUNKARIEN KONTSUMOAN, ADINAREN ARABERA. ZARAUTZ, 2006 (Euskaraz irakurtzen ondo
|
dakiten
herritarrak,%)
|
|
2009
|
|
|
Asimetria hori ez dugu, beraz, larrimin iturri bihurtu behar. Gure iritzian, kasu horretan, elebitasun pasiboa lortzea izan behar du helburuak, alegia, euskaraz tutik ere ez
|
dakiten
herritar horiek, oraindik ere beste hizkuntza bat ikasi dezaketen milaka horiek, gutxienez euskaraz ulertzera iristea.
|
|
|
Lehenik elebidunen bizilekuetan gertatu den aldaketari begiratuko diogu, gune soziolinguistikoaren arabera [25]. Egungo elebidun gehienak 10.000 biztanletik gorako hiriguneetan eta hiriburuetan bizi dira, hots, euskaraz ez
|
dakiten
herritar kopuru altuenak dituzten udalerrietan. 1981ean, elebidun guztien %32 bizi ziren bigarren gunean, baina gaur egun erdia baino gehiago, %51, dira hor bizi direnak [26]; 1981ean elebidunen %15, 4 bizi ziren gunerik euskaldunenean, laugarren gunean alegia, baina gaur %9 baino ez.
|
|
2011
|
|
|
du, ondo erabiltzen
|
dakiten
herritarrek soilik balia dezaten. Izan ere, gaikako bilketa ondo egiteak bermatzen du konpostaren kalitatea.
|
|
2012
|
|
|
Ikerketaren landa lana 2010eko irailetik abendura burutu zen Agurainen, Bergaran, Berriatuan, donostiako Antigua auzoan, orion eta zeanurin. egitasmo hau parte hartzaileek euskararekiko duten gertutasunaren edo urruntasunaren baitan egituratzen da eta bi profil aurreikusten ditu: Auzotarrak (egunerokotasunean euskaraz bizi diren herritarrak) eta Auzokideak (euskara ez
|
dakiten
herritarrak). Auzokok bi profil horien arteko euskarazko harreman pertsonalak bultzatzen ditu, euskaraz jakitea kohesioa eta berdintasun soziala bultzatzeko faktore garrantzitsua dela nabarmenduz.
|
|
|
Auzotarrak, egunerokotasunean euskaraz bizi diren herritarrek osatzen dute. Auzokideak berriz, euskara ez
|
dakiten
herritarrek osatzen dute, euskaratik urrun bizi direnak.
|
|
|
Atal honetako azalpenekin amaitzeko, komeni da argitzea" euskaldun" eta" elebidun" terminoak sinonimo moduan, zeharo baliokidetzat hartu ditugula ikerketa honetan. Izan ere, euskalduntzat hartu dugu euskara duen oro, hau da, euskara
|
dakiten
herritar guztiak36.
|
|
2014
|
|
|
Eritasun hunek min egiten du, Baxenabarre gehienean bezala funtsean, berriki arte osoki euskaldunak izanak diren hiru herri hauetan. Aski da aditzea euskara arras untsa
|
dakiten
herritar ainitz zoin aise lerratzen diren erdarara, nola etxean, hala auzoan, karrikan eta bilkuretan. Euskaldun helduek ez badute beren artean erabiltzen, gazteek eta haurrek nola ikas dezakete?
|
|
2015
|
|
|
Helburu ertaina: aurreko mailari gehitzea euskaraz ez
|
dakiten
herritarrak elebiduntzea. Gehienezko helburua:
|
|
|
Herritar asko hurreratu ziren herenegun Auzoko egitasmoaren aurkezpen ekitaldira. Euskaraz ez
|
dakiten
herritarrak euskararen komunitatera hurreratzea da hain zuzen Pil pileanek martxan jarri duen egitasmoaren helburua.
|
|
|
Nire iritziz, egoera soziolinguistikoak ahalbidetzen duen lekuetan lurraldetasunaren irizpidean oinarritutako hizkuntza politika da jarraitu beharreko bidea. Alegia, euskara hizkuntza ofizial bakarra ezarri, euskaraz ez
|
dakiten
herritarrei, behin behinean, hizkuntza eskubideak onartuz, eta,, nazioarteko zuzenbideak aitortutakoak errespetatuz: giza eskubideak eta oinarrizko libertateak babesteko Europako Hitzarmenaren 5 artikulua, eskubide zibilei eta politikoei buruzko nazioarteko Hitzarmenaren 14 artikuluko 3.a eta 3.f idatz zatiak, eta haurraren eskubideen Hitzarmenaren 40 artikuluko 2.VI idatz zatia.
|
|
2016
|
|
|
Exekutiboa katalanaren aldeko neurriak bultzatzen ari da, Consell Social de la Llengua Catalana erakundearekin, gobernua bertako partaidea da?. Horietako batean katalanez ez
|
dakiten
herritarren aurrean katalanez hitz egiten segitzea proposatzen dute. Hori egitea «ekintza solidarioa» da, «autoestimua eta gizalegea» erakusten dituena, erakundearen ustez.Balear Uharteetako alderdikideen politikaren beste muturrean daude euskal sozialistak.
|
|
|
Bestetik, sentsibilizazio lana: «Euskaraz
|
dakiten
herritar asko ditugu, euskaldunak, baina beren burua ez dutenak euskaldun sentitzen. Horrek exijitzen du, sentsibilizazio kanpainez gain, gizartearen erdigunean jartzea euskaraz bizi den herri bat:
|
|
2017
|
|
|
Goazen 2015eko Hezkuntza Publikoko irakasle lanpostuen deialdira: euskaraz aritzeko atera ziren lanpostuak batez ere eta aurkakoen arabera, lan deialdia desorekatua zen eta kolokan jartzen zen euskaraz ez
|
dakiten
herritarrek funtzionario izateko duten eskubidea. Noiztik da hori eskubidea?
|
|
2019
|
|
|
• eskolako, administrazioko edo osasungintzako jarduerak eta zerbitzuak euskaraz garatzea eta eskaintza, euskararik ez
|
dakiten
herritarrekiko komunikazioari irtenbide indibidualizatuak eskainiz.
|
|
2021
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburu Beatriz Artolazabalek beren ahaideak non eta noiz hil ziren ez
|
dakiten
herritarrei galdegin die Gogora institutuarekin harremanetan sar daitezen. Artolazabalek gehitu du Jaurlaritzaren xedea dela Espainiako Gerlan desagertu ziren ahal bezainbat pertsona berreskuratzea.
|
|
|
etorri berriak dira harrera planaren helburu, Bortzirietara, euskararen arnasgune den edo horretarako bokazioa duen eskualde honetara bizitzera etorri den pertsona oro. Bereziki, euskara ez
|
dakiten
herritarrei bideratua da harrera plana, baina ez bakarrik.
|
|
|
Gogorak garaiko erregistro eta eliz liburuetatik atera du informazioa, eta, ondorioztatu duenez, biktimen gorpuzkiak hilerriko bi eremutan daude banatuta; Aranzadik horietako batean hasi ditu lanak. Gainera, Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburu Beatriz Artolazabalek dei egin die euren senideak non eta noiz hil ziren ez
|
dakiten
herritarrei Gogora institutuarekin harremanetan jar daitezela eskatzeko. Izan ere, azaldu duenez, badira euren senideak hilerri hartan lurperatuta daudela ez dakiten familiak.
|
|
|
18 urtetik gora dituzten herritarrek parte hartu ahal izango dute programan: batetik, euskaraz hitz egiten ikasi edo dakitena hobetu nahi duten herritarrek –horiek euskararen oinarri oinarrizko ezagutzeko izan dute–; eta bestetik, euskaraz hitz egiten
|
dakiten
herritarrek. Euskaraz ikasi nahi duten herritarre kasuan, euskalduntze prozesuan egotea lehenetsiko du udalak.
|
|
2022
|
|
|
Maiatzaren 9tik ekainaren 22ra, astean bi orduko bi saio, 28 ordu guztira. Ostalaritzan lan egiten duten edo lan egin nahi duten eta euskaraz ez
|
dakiten
herritarrei eguneroko lanerako oinarrizko trebakuntza eskainiko dute ikastaroan, haiek beren kabuz askotariko tresnak erabili ahal izateko. Esaterako, sare sozialak haien kabuz euskaraz ahalik eta ondoen kudetzeko.
|
|
|
1 Garai hartan UEMAko herri denak arnasgunetzat hartzen ziren. 179/ 2019 Dekretuak Euskara
|
dakiten
herritarrak% 80tik gora izatea jartzen du baldintza, eta Zumaia ez da% 74ra iristen, 2016ko datuen arabera.
|
|
|
Udalerri euskaldunenetan, bai, nabari da galera: euskaraz
|
dakiten
herritarren ehunekoa% 90etik% 84ra jaitsi da. Erkidegoko joera orokorraz bestelakoa dute, beraz, udalerri euskaldunek; erkidegoan, izan ere, nabarmen hedatu da euskararen ezagutza, batik bat belaunaldi berrien bidez.
|
|
2023
|
|
|
UEMAk azaldu duenez, datu soziolinguistikoei erreparatuta, %81 da euskaldunen indizea Azkoitian. " Dena dela, eta azkenaldian UEMAra gehitu diren zenbait udalerriren antzera, euskara
|
dakiten
herritarren zati handi batentzat euskara ez da ohiko lehen hizkuntza, eta horrek gero eragina du erabileran eta hizkuntza ohituretan, bai etxean eta baita kalean ere".
|