|
2000
|
|
|
Izan ere, gutun batean aditzerat eman nizun bezala, gauza segura da ezen jaun Esteban Etxegoienek lagun mami bat izan zuela, Parisen studiatu zuena, zeinari Joseph Elizanburu baitzeritzan eta zeinak igorri baitzizkion Paristik, Lutherok 1517an latinez skribatu zituèn 95 tesiak, eta halatan egin zela gure etxeko ardi beltza luthertar. Eta
|
jakin
ere jakinen zuen gure etxeko arbaso hark, eratxikitzen dizut nik orain, nola aita sainduak eskatu zion Lutherori, Exsurge Domine buldaren bitartez, gibela egiteko, eta nola Lutherok ez zuen amore eman, buldari su emaiten ziola, Wittenbergeko plaza publikoan, 1520ko abenduaren 10ean, zeren eta berri hura oinazturak hartua bezala zabaldu baitzen Europa osoan, ezin fitezago....
|
|
2001
|
|
|
Formula osorik iritsiko balitz, zure esku geldituko litzateke kontu hau onbideratzea eta justizia egitea. Badakit lantegi zaila paratu dizudana, baina
|
jakin
ere badakit, zu tartean zaudela, gaizkileek ez dutela sekula beren asmorik burutuko. Gauza bakarra eskatzen diot Jainkoari:
|
|
2002
|
|
|
Garai horietan,
|
jakin
ere jakin genuen Els Joglarsen lanen sorburua Albert Boadellak idatzi folio eskas bat zela. Eta hau gutxi balitz, Dagoll Dagom taldeak kioskoko komiki batetik sekulako antzezlan biribilak plazaratzeko gaitasuna erakutsi zuen.
|
|
2003
|
|
|
Txalupa hondoratzeko adina pisu edukiko zutela elkarri esateko zituzten guztiek.
|
Jakin
ere bazekiten esan ere egingo zizkiotela elkarri, goiz edo berant, esan beharreko guztiak. Behin hasiz gero, etengabea izanen zela jarioa.
|
|
2006
|
|
|
Desenkusatuz, diot nire artean, ze Hemingwayri buruz behinena baino ez
|
dakienak
ere badaki hura Kennedy demokrataren aldekoa izan zena. Hain zuzen ere, idazlearen laugarren emazte Mary Welshek, alargundu ostean, Bostongo John F. Kennedy Library delakoari eman zion senar defuntuaren legatua, horretara izen biak –Kennedy, Hemingway– betiko elkarri loturik gera zitezen.
|
|
2007
|
|
|
Errautsak haizatu zituzten egunean ikusiko zuenez, bere lagun askok tokia. Arrantzales? ezagutzen zuten, eta
|
jakin
ere bazekiten hura zela Igorren paisaia guztizkoa, haren errautsak betiko hartuko zituen paraje kutuna.
|
|
|
Heladen —mundu garaikidean bezala— errealitatearen desenkantamendua ez zen eragin, absolutuki, bere buruaren jabe zen arrazoimen baten zabalpenarekin317
|
Jakin
ere badakigu —jakin genuke, honezkero— arrazoimenaren izaera absolutua ilusio bat besterik ez dela318: arrazoimena beti da arrazoimen erreala eta historikoa, alegia, bere azpian dauzkan ekonomiarekin, gizartearekin eta egitura politikoarekin lotuta ulertu behar da319.
|
|
2008
|
|
|
Eta orduan, perlaz osatutako lepoko bat erosiko dut, ikusten direnak baitira benetako perlak eta ez aldasarotarren kutxak gordetzen dituenak??. Reginak gogoan behar zuen, azkenik, beste kontu bat,
|
jakin
ere jakin behar baitzuen ahizpari eman behar ziòn mezua, aitaren agindua gordetzen zuena, jaso ere gabe ederki betetzen ari zela Ernestina ordurako, aita hil eta handik gutxira joan baitzen zaldi zalgurdiak zaintzen zizkiòn lehengusua komentura, berri iluna ematera, eta berria jaso ahala aitaren arimaren aldeko otoitzari ekingo baitzion, nola ez zion ekingo, bada, klausurako moja izanda!?... Ernestinak.
|
|
|
Eta orduan, perlaz osatutako lepoko bat erosiko dut, ikusten direnak baitira benetako perlak eta ez aldasarotarren kutxak gordetzen dituenak...". Reginak gogoan behar zuen, azkenik, beste kontu bat,
|
jakin
ere jakin behar baitzuen ahizpari eman behar ziòn mezua, aitaren agindua gordetzen zuena, jaso ere gabe ederki betetzen ari zela Ernestina ordurako, aita hil eta handik gutxira joan baitzen zaldi zalgurdiak zaintzen zizkiòn lehengusua komentura, berri iluna ematera, eta berria jaso ahala aitaren arimaren aldeko otoitzari ekingo baitzion –nola ez zion ekingo, bada, klausurako moja izanda! \... Horregatik ote zihoan Regina hiru egun beranduago komentura, jakin bazekielako aita zenari jaurtitako mehatxua, purgatorioan hiru egunetako kondena ezartzen ziona, txantxazkoa zela azken batean?
|
|
2009
|
|
|
Gauzak ondo ez badira ateratzen segituan hasten dira" bua aurten ez dira ondo ibiliko,..." esanaz. Zaharrek,
|
jakin
ere jakingo dute,... Denetarik dago. Nola sentitzen zarete arraunlariak zaletasun hori ikusita. Jendeak segitzen zaituela ikusteak poza ematen du.
|
|
|
Domingok gutxi zekien historiaz, baina gutxien
|
zekienak
ere bazekien Lepanton gertatuaren berri, Juan Austriakoaren eta turkoen ontziterien artean, itsas bataila hura irakasten baitzen eskola eta ikastetxe guztietan, ez katiximaren barruan baina bai katiximarekin batera, gertakari hura espainiartasunaren esentziarekin lotutako zerbait balitz bezala; Domingori, gainera, beti eman izan zion atentzioa zergatik deitzen zioten izen harekin ikastetxetik hur...
|
|
|
potroak, batez ere!?, eta berak, Domingok ez bezala, ez zituela, alor hartan behintzat ez: ...z; beste datu bat ere erabil zezakeen Nazario Orbek memento haietan, apika Domingo, ipurtarin hutsa eta menderagaitza zirudiena, guztiz mende agertzen baitzitzaion noiznahi, bere iparraren jabe behingoz, egun batean eredutzat ere hartu ez zuen, bada, anai arrebek haren etsenplua jarrai zezaten!; eta orain zer, galdetu zion Nazariok bere buruari, menturaz?, saririk gabe utzi behar ote dugu mutila?;
|
jakin
ere bazekien, halaber, jakingo ez zuen, bada!?, fabrika zela orbetarren ezaugarri nagusia, eta errealitate hartara makurtu behar zuela orbetar bakoitzak bere nahia eta borondatea, interes partikularrak interes orokorren zerbitzuan, abiapuntu sendorik ezean ez baitzegoen helbururik ez helmugarik, baina auzi hartan ere, pentsa zezakeen Nazariok, finean, ez ote zegoen erdibiderik?
|
|
|
Domingok gutxi zekien historiaz, baina gutxien
|
zekienak
ere bazekien Lepanton gertatuaren berri, Juan Austriakoaren eta turkoen ontziterien artean, itsas bataila hura irakasten baitzen eskola eta ikastetxe guztietan, ez katiximaren barruan baina bai katiximarekin batera, gertakari hura espainiartasunaren esentziarekin lotutako zerbait balitz bezala; Domingori, gainera, beti eman izan zion atentzioa zergatik deitzen zioten izen harekin ikastetxetik hur...
|
|
|
potroak, batez ere! –, eta berak, Domingok ez bezala, ez zituela, alor hartan behintzat ez: ...atu bat ere erabil zezakeen Nazario Orbek memento haietan, apika Domingo, ipurtarin hutsa eta menderagaitza zirudiena, guztiz mende agertzen baitzitzaion noiznahi, bere iparraren jabe behingoz, egun batean eredutzat ere hartu ez zuen, bada, anai arrebek haren etsenplua jarrai zezaten!; eta orain zer –galdetu zion Nazariok bere buruari, menturaz–, saririk gabe utzi behar ote dugu mutila?;
|
jakin
ere bazekien, halaber –jakingo ez zuen, bada! –, fabrika zela orbetarren ezaugarri nagusia, eta errealitate hartara makurtu behar zuela orbetar bakoitzak bere nahia eta borondatea, interes partikularrak interes orokorren zerbitzuan, abiapuntu sendorik ezean ez baitzegoen helbururik ez helmugarik, baina auzi hartan ere –pentsa zezakeen Nazariok, finean– ez ote zegoen erdibideri...
|
|
2010
|
|
|
Ezagupenarena izan behar lukeen garaia oztopoz beterik daukagu, gazteria arazoek gainditurik atzematen ari da. Argi da egoera honek ezin duela berdin segitu, eta
|
jakin
ere badakigu herri honen gidaritza dutenek ez dutela deus egiteko asmorik. Nola utz dezakegu gure geroa haien esku?
|
|
2012
|
|
|
Inguraketa arrantzarik ez balego, badakite ez luketela etorkizunik izango. Baina,
|
jakin
ere badakite inguraketa arrantzaren etorkizuna oso beltza izango litzatekeela, saregilerik gabe.
|
|
2013
|
|
|
|
Jakin
ere bazekien Hamzak ordurako, etxekoek erranda?, bera Afganistango mendietarantz abiatu zenetik, hiru bider egon zela Faysal bisitan aitona Ibrahimen etxean, ea, bisitarekin batera, Hamzaren arrastoren bat edireiten zuen, bide batez: alferrik?; Hamzak bazekien, halaber, Faysalek, denbora batean, mailen bat idazten ziola Raissari, ea Hamzaren albisterik ba ote zuten?
|
|
|
Ongitxo zekien Abdel Haqqek, Raissak eman ziòn erantzunaren jatorriaren berri: bazekien, beraz, nor zen Nasruddin, gizon erdi arlote erdi filosofoa, hamaika ipuin eta bertze hainbat istorioren protagonista, islamiar tradizioko kulturan bere tokia zuena;
|
jakin
ere bazekien Abdel Haqqek, Nasruddinek giltza galdu zuèn egun batean, kaleargi baten ingurura joan eta hura bilatzeari ekin ziola; hartan zebilela, bizilagun bat igaro zen aldamenetik, bertze bat eta bertze bat?; guztiek galdetzen zioten Nasruddini zertan zebilen, baita honek erantzuna eman ere, halako moldez, non, hondarrean, dozena bat begik bik baino hobeki ikusten zutelakoan, guztiak bildu baitzitzaizkion ondora, harik eta, bizilagunetarik batek galdetu zion arte:
|
|
|
Pedro ezin harroago zegoen egindakoaz, burua ezin zutago zeraman behintzat, telefonotik jangelarako bidean?, baina
|
jakin
ere bazekien benetako ordua arratsaldeko 7etan zuela.
|
|
|
Pedrok buruan behar zuen opilkote hura, are gehiago: bere irudimenak maitale lehentzat hartu ote zuen, lau neskek osatutako harem balizkoan??, baina
|
jakin
ere bazekien buruan zuena Libiarekin bakarrik burutu zezakeela, eta orduan esan zuen:
|
|
|
Landa giroan hazi den Loli Menak arau bat urratu du.
|
Jakin
ere badaki arau bat urratu duela eta egoerari aurre egin beharrean dela. Lehen lehenik, ezkontzan dakusa arau urraketak sorrarazitako arazoaren konponketa.
|
|
|
|
Jakin
ere bazekien Hamzak ordurako –etxekoek erranda–, bera Afganistango mendietarantz abiatu zenetik, hiru bider egon zela Faysal bisitan aitona Ibrahimen etxean, ea, bisitarekin batera, Hamzaren arrastoren bat edireiten zuen, bide batez: alferrik...; Hamzak bazekien, halaber, Faysalek, denbora batean, mailen bat idazten ziola Raissari, ea Hamzaren albisterik ba ote zuten... harik eta, hondarrean, nekearen nekeaz edo utzikeriaz, idazteari utzi zion arte.
|
|
|
Pedro ezin harroago zegoen egindakoaz –burua ezin zutago zeraman behintzat, telefonotik jangelarako bidean–, baina
|
jakin
ere bazekien benetako ordua arratsaldeko 7etan zuela.
|
|
|
Pedrok buruan behar zuen opilkote hura –are gehiago: bere irudimenak maitale lehentzat hartu ote zuen, lau neskek osatutako harem balizkoan? –, baina
|
jakin
ere bazekien buruan zuena Libiarekin bakarrik burutu zezakeela, eta orduan esan zuen:
|
|
|
Ongitxo zekien Abdel Haqqek, Raissak eman ziòn erantzunaren jatorriaren berri: bazekien, beraz, nor zen Nasruddin, gizon erdi arlote erdi filosofoa, hamaika ipuin eta bertze hainbat istorioren protagonista, islamiar tradizioko kulturan bere tokia zuena;
|
jakin
ere bazekien Abdel Haqqek, Nasruddinek giltza galdu zuèn egun batean, kaleargi baten ingurura joan eta hura bilatzeari ekin ziola; hartan zebilela, bizilagun bat igaro zen aldamenetik, bertze bat eta bertze bat...; guztiek galdetzen zioten Nasruddini zertan zebilen, baita honek erantzuna eman ere... halako moldez, non, hondarrean, dozena bat begik bik baino hobeki ikusten zutelakoan, guztiak bil... " Luzaroan ibili gara zure giltzaren bila, baina seguru al zaude hemen galdu duzula?".
|
|
|
Artikulu honen azken atalean, gure balorazioa eskaini nahirik eta egindako gogoetetan hainbat hari daudela kontuan izanik, hari horietako zenbait aukeratu ditugu, gure azken iruzkin hau egiteko.
|
Jakin
ere badakigu aukera horrekin ez ditugula gai honetako hari guztiak jorratzen, baina ez da hori gure helburua, baizik eta esanguratsuen iruditzen zaizkigunak nabarmentzea eta, horrekin batera, gure balioespena eskaintzea.
|
|
2015
|
|
|
Ramonek zer nahi ote duen galdetzen diozu zeure buruari, zertarako nahi ote duen itxita zegoen gai bat berriz ere irekitzea. Betiko itxita eta zigilatuta uste zenuen kutxa bat irekitzeak beldurra ematen dizu, tapa altxatzean zer aterako den ez dakizulako eta
|
jakin
ere jakin nahi ez duzulako.
|
|
|
Bai,
|
jakin
ere badakit, halaber,
|
|
|
3 Baita erregutzen diot berorren agurgarritasunari, haren aurkako kexarik izan edo ez, kontu handiz hitz egin dezala, honetan deskuidatuko delako beldur bainaiz, are gehiago
|
jakin
ere badakit, hain argi hitz egiten duenez gero, Jainkoak nahi beza ez iristea beraren belarrietara. Begira beza gerra egiten digutela deabru guztiek, eta Jainkoagandik itxaron dezakegu soilik babesa; obedituz eta sufrituz izan behar du, eta orduan Berak laguntzen du.
|
|
2016
|
|
|
Euskaraz egingo bada euskaraz jakin behar da: hiztun direnek
|
jakin
ere badakite euskaraz, egiteaz gainera. Hori horrela izanik ere, hiztun hitzaren OEHko adiera hurbilago dago egitetik jakitetik baino.
|
|
|
Aita zuen Valentin Fernandez mendigorriarra Iruñeko eliza nagusiko organo jole iritsi zen nafar hiriburura, eta hortaz, kalonjeek ahalbidetuari eskerrak, Dormitaleria karrikan ezarri zuen bizitokia. Jimeno Juriok Nafarroaniko euskararen historiaz utzi zigun azken liburuan fagot jole famatu aurkeztu zigun Juliaren aita, eta
|
jakin
ere badakigu musika irakasle ezaguna bazela mende hasierako Iruñe hartan; Juliaren ama, berriz, Kontxesi Zabaleta genuen, Ziraukiko alaba zena. Etxean laugarren bat ere bazen, aitaren izenkidea zen Juliaren anaia, legegizon jeltzale ezaguna, gerratea hastearekin ber, Mexikora jo behar izan zuena, non, hona egin gabe, zendu baitzen.
|
|
2017
|
|
|
–Hau ez ziguan kontatu Jontxuk?, pentsatu nuen neure artean. Gauza asko zeuden, ordea, Jontxuk kontatu ez zizkigunak,
|
jakin
ere jakingo ez zituenak, eta nik orduan ikasi nituenak. Julian Lasari Zaperok gerran egindakoari buruz galdetu nionean, hain zuzen ere.
|
|
2018
|
|
|
–Protesta egin nahi izan zuen fraideak, baina ez nion aukerarik eman?: Esango bazenit, baina, zerk eragin dizun gaurko jarduna,
|
jakin
ere jakingo nuke zer dioen Erret hirian nitaz zabaldu den azkenak.
|
|
2019
|
|
|
Zure aitak Birkenaun elkar ikusi genuen lehenengo egunetik zaindu nau. Badakit ez dela perfektua; baina
|
jakin
ere badakit ni jarriko nauela beti lehenengo tokian". Gure etxea beti maitasunez eta samurtasunez beteta zegoen, batez ere nireganako, eta ikustea, berrogeita hamar urtez ezkonduta egon ondoren, batak besteari mimoak emanez eta laztanduz segitzen zutela eta elkarri eskutik helduz eta musuak emanez jarraitzen zutela, erabakigarria izan zen niretzat senar eta aita amultsu eta babeslea izateko.
|
|
2020
|
|
|
" Nik gaztelaniaz egingo dizut, bai...
|
jakin
ere badakit-eta. Neuk ere zeuk bezala jokatuko dut, hitzez xalo, baina jarrerarekin frogatu dizut ez nauzula aho zabalik utziko, ohituta nagoela zu bezalako jendearekin mintzatzen eta baita ere negozio gizenak parez pare egiten", Manuelak, burua jasoz.
|
|
2021
|
|
|
Ikus gorago emandako adibideak eta azalpenak:
|
Jakin
ere badakigu hori.
|
|
|
Bidal ditzagun zurretik zenbait gizon lurraldea ikertzera, zein bidetatik joan eta zein hiritara sartu jakinaraz diezaguten (Elizen arteko Biblia); Hango zenbait fruitu hartu zuten (Elizen arteko Biblia); Emeki emeki, azken hamar urte hauetan, Euskal Herrian euskaraz agertu diren obra zenbait ari ditut biltzen (Aintziart); Kantikek hunkitzen naute: zenbaitek diote oihukatzen ditugula, triunfan (Aintziart); Zenbaitek Graal boteretsua xerkatzen zuten (Borda); Eta
|
jakin
ere badaki, zeren geroago beste zenbait kapitulu indexologiko aurkituko baititugu (Kintana); Apezak oraindik otoitz zenbait egin zituen (Landart); Izan ere," jo" esan, eta jotze fisikoa baino ez baitu, antza, zenbaitek entzuten (Joxerra Garzia); Barbarossak ateari zenbait ukabilkada eta ostiko jo zizkion (P. Lizarralde) eta abar.
|
|
|
Ez da bere gurasoei buruz egin didan aurreneko aipamen xumea, banekien aita zendu zitzaiela hemen bizi zirela, horrezkero Madrilera alde egin zutela eta gaur egun ama behintzat Espainiako hiriburuaren inguruko txalet batean bizi dela. Eta
|
jakin
ere badakit, berak elkar ezagutu orduko hala aitortu egin zidalako, Laura bere amarengandik ihesi bere sorterrira itzuli dela. Jakina, ez zidan ihesaren zergatia azaldu nahi inondik ere.
|
|
|
Ez da horrenbesterako, baina biok ondotxo dakigu gizalegezko hitz hutsak direla.
|
Jakin
ere badakit erosi dizkiodan edalontziak ez direla oso kalitate onekoak, idoro ahal izan ditudan bakarrak baizik. Berdin dio, bere senarra iritsi orduko Orihuelako Eroskiraino laguntzeko eskatuko dio.
|
|
|
Behin baino gehiagotan galdetu nion neure buruari nola kontatuko zizkien Mikelek andreari eta haren familiari atentatu baten harira atxilotu eta komisarian emandako zortzi egunak.
|
Jakin
ere jakingo ote zuten?
|
|
2022
|
|
|
Elizatik apeza eta adineko andre batzuk atera ziren. Goiko ataritik atera zenean konturatu zen alferrik egindako paseoaz, baina
|
jakin
ere bazekien herri barnetik pasada egin nahi zuela. Handik gaztelura zuzendu zen.
|
|
|
|
Jakin
ere jakin zan, guda elkarte onen buruzai, Austria" ko Don Juan txit garbia zetorrela, gure Don Felipe errege zintzoaren ixilleko anaia bera.
|
|
|
Egia da gehiegi hitz egiten dudala, gehiegi hitz egiten dut baina inoiz ez psikoanalistaren aurrean, bere presentziak pentsamendua garatzea behaztopatzen dit, gainera ez zaio interesatzen, espezializatuegi dago, nik esaten dudanaren  atzean aditzen duen horretan zentraturik dago, nik jakin gabe ere dakidan horretan, eta ezer esatea ez du merezi, aurretiaz dakizunean zer esatea ez den komeni, psikoanalistaren arreta beste nonbait dagoenean, era guztietara ere, ezer ez dagoen toki batean, ez bero ez hotz egiten duen tokian, eta batzuetan lepazamarreraino egiten dut, dibanean etzanik, ezin dut eraman psikoanalista bere eguneroko kezketan babestea, egin behar dituen erosketetan eta hurrena idatzi behar duen liburuan, eta hura bere erosotasunetik atera  tzeko handiagoa denean nire desioa nire isiltasuna baino, gauez egiten ditudan ametsak kontatzen dizkiot, haiek nire ordez hitz egin dezaten, aditu hau psikoanalista jauna eta zeuk esan, askoz interesgarriagoa naiz gauez, loak ia eder egiten nau, tamaina handiko ametsak egiten ditut, ekaitzak eta enbatak amets, hil arriskuak eta kode sekretuak amets, erorketa askean amiltzen diren igogailuak, lur azpian milagarren solairuan lehertu arte, igogailuak umedade eta kakalardo mundura buruz amiltzen ezerk eusten ez diela, eta mundu horretatik ezin irten dira igogailuak amildu eran zuloa ezarian ezarian itxi egin delako, berrogei mila solairuko eraikinak iheska doan jendearen buru gainera abailtzen ari direla egiten dut amets, eta bitartean inurri itsu mordo bat eskapo doala, pasatzen diren autoei arretarik eman gabe, itsasondo abisalekin eta aldiro mozten diren telefono deiekin egin dut amets, kaixo ama, ez dut ezer aditzen, ez negar egin ama, non zaude, zure zenbakia galdu dut, ahaztu egin dut, baina esadazu, gaizki aditzen dizut, eta zergatik ezin ote dut hatzik mugitu, zergatik ezin ote dut hitzik egin, eta hau luzatu egiten da mila modutan ere, ez dute erantzuten, telefonoa hutsari joka ari da, zirkuitu elektrikoen espazio mugagabeari joka, ez dute erantzuten badakitelako neu naizela, zenbaki faltsua delako, linea okupaturik dagoelako eta dirurik ez dudalako, galdurik nago munduaren azkenean, goitik behera putzu arrokazko batera amiltzeko zorian dagoen eraikin bateko gainaldean, kaixo ama, non zabiltza, nola urrundu ahal izan naiz zugandik puntu honetaraino, nola egon ninteke zure bizitik mila kilometrora, hemendik ezin duzu nire ahotsa aditu, nola utzi ahal izan zaitut bakarrik ohe horretan, hiltzen ari zaren horretantxe, baina hobeko dut orain hitz beste egin, ez dut amets horiez gehiago hitz egin nahi, uste dut beti egin izan ditudala ametsok, ama negarrez ikusi nuenetik aitak hots egiten ez ziolako, aita laneko bidaian joana zelako bere gastu kontuak harturik, ahaztu egin nau esango zidakeen amak nire presentziaz ohartu izan balitz, ez du nigan ez zugan pentsatzen, beste emakume batekin dago, esan zezakeen amak, baina hobeko dut horretan ere ez sakondu zeren inoiz ez naiz helduko esan ez zidanaren hondora, eta joan den astean edo joan den hilabetean, ez nago seguru, hamar urte nituela egin nuen amets, nire aitaren alaba nintzela eta atsegin eman nahi niola, nik eskolan egindako marrazkiei begira zegoen, neska txiki baten marrazkiak ziren, zeru zuria eta laino urdinak, eguzki horia arraia gorriekin eta zelai berdea, eta zer da infantilago halako marrazki bat baino, non tximiniak oker ageri baitira etxeetako teilatuetan, baina aita ez zen hori pentsatzen ari, begira, esan zidan, gaizkia zeruan dago, ernamuinean dago, jaio zain dago goritu ahal izateko, paperari su emateko, eta marrazkiko zeruari begiratu nionean serpentina urdinek estalia ikusi nuen, zeru tormentatua zen, eta izarrak zurrunbiloek zeramatzaten, esne bidearen itsasbeherarekin batera, eta brastakoan zerua higitzen hasi zen, serpentina urdinez irakiten, baina gero eta gutxiago ziren urdin eta gero eta gehiago ziren beltz, sugearen odolaren beltza da, erantzun zidan aitak nik galdera egin izan banio bezala, jakingo ez banu bezala, zeru desatsegin bat milioka suge beltzezkoa, ez aita, oker zaude, zeru guztiz zuri urdina da, Mariaren soinekoa bezain, bai, egia da Egia da gehiegi hitz egiten dudala, gehiegi hitz egiten dut baina inoiz ez psikoanalistaren aurrean, bere presentziak pentsamendua garatzea behaztopatzen dit, gainera ez zaio interesatzen, espezializatuegi dago, nik esaten dudanaren  atzean aditzen duen horretan zentraturik dago, nik
|
jakin gabe
ere dakidan horretan, eta ezer esatea ez du merezi, aurretiaz dakizunean zer esatea ez den komeni, psikoanalistaren arreta beste nonbait dagoenean, era guztietara ere, ezer ez dagoen toki batean, ez bero ez hotz egiten duen tokian, eta batzuetan lepazamarreraino egiten dut, dibanean etzanik, ezin dut eraman psikoanalista bere eguneroko kezketan babestea, egin behar dituen erosketetan eta hurrena ...
|
|
|
Egia da gehiegi hitz egiten dudala, gehiegi hitz egiten dut baina inoiz ez psikoanalistaren aurrean, bere presentziak pentsamendua garatzea behaztopatzen dit, gainera ez zaio interesatzen, espezializatuegi dago, nik esaten dudanaren  atzean aditzen duen horretan zentraturik dago, nik
|
jakin gabe
ere dakidan horretan, eta ezer esatea ez du merezi, aurretiaz dakizunean zer esatea ez den komeni, psikoanalistaren arreta beste nonbait dagoenean, era guztietara ere, ezer ez dagoen toki batean, ez bero ez hotz egiten duen tokian, eta batzuetan lepazamarreraino egiten dut, dibanean etzanik, ezin dut eraman psikoanalista bere eguneroko kezketan babestea, egin behar dituen erosketetan eta hurrena ... Egia da gehiegi hitz egiten dudala, gehiegi hitz egiten dut baina inoiz ez psikoanalistaren aurrean, bere presentziak pentsamendua garatzea behaztopatzen dit, gainera ez zaio interesatzen, espezializatuegi dago, nik esaten dudanaren  atzean aditzen duen horretan zentraturik dago, nik jakin gabe ere dakidan horretan, eta ezer esatea ez du merezi, aurretiaz dakizunean zer esatea ez den komeni, psikoanalistaren arreta beste nonbait dagoenean, era guztietara ere, ezer ez dagoen toki batean, ez bero ez hotz egiten duen tokian, eta batzuetan lepazamarreraino egiten dut, dibanean etzanik, ezin dut eraman psikoanalista bere eguneroko kezketan babestea, egin behar dituen erosketetan eta hurrena idatzi behar duen liburuan, eta hura bere erosotasunetik atera  tzeko handiagoa denean nire desioa nire isiltasuna baino, gauez egiten ditudan ametsak kontatzen dizkiot, haiek nire ordez hitz egin dezaten, aditu hau psikoanalista jauna eta zeuk esan, askoz interesgarriagoa naiz gauez, loak ia eder egiten nau, tamaina handiko ametsak egiten ditut, ekaitzak eta enbatak amets, hil arriskuak eta kode sekretuak amets, erorketa askean amiltzen diren igogailuak, lur azpian milagarren solairuan lehertu arte, igogailuak umedade eta kakalardo mundura buruz amiltzen ezerk eusten ez diela, eta mundu horretatik ezin irten dira igogailuak amildu eran zuloa ezarian ezarian itxi egin delako, berrogei mila solairuko eraikinak iheska doan jendearen buru gainera abailtzen ari direla egiten dut amets, eta bitartean inurri itsu mordo bat eskapo doala, pasatzen diren autoei arretarik eman gabe, itsasondo abisalekin eta aldiro mozten diren telefono deiekin egin dut amets, kaixo ama, ez dut ezer aditzen, ez negar egin ama, non zaude, zure zenbakia galdu dut, ahaztu egin dut, baina esadazu, gaizki aditzen dizut, eta zergatik ezin ote dut hatzik mugitu, zergatik ezin ote dut hitzik egin, eta hau luzatu egiten da mila modutan ere, ez dute erantzuten, telefonoa hutsari joka ari da, zirkuitu elektrikoen espazio mugagabeari joka, ez dute erantzuten badakitelako neu naizela, zenbaki faltsua delako, linea okupaturik dagoelako eta dirurik ez dudalako, galdurik nago munduaren azkenean, goitik behera putzu arrokazko batera amiltzeko zorian dagoen eraikin bateko gainaldean, kaixo ama, non zabiltza, nola urrundu ahal izan naiz zugandik puntu honetaraino, nola egon ninteke zure bizitik mila kilometrora, hemendik ezin duzu nire ahotsa aditu, nola utzi ahal izan zaitut bakarrik ohe horretan, hiltzen ari zaren horretantxe, baina hobeko dut orain hitz beste egin, ez dut amets horiez gehiago hitz egin nahi, uste dut beti egin izan ditudala ametsok, ama negarrez ikusi nuenetik aitak hots egiten ez ziolako, aita laneko bidaian joana zelako bere gastu kontuak harturik, ahaztu egin nau esango zidakeen amak nire presentziaz ohartu izan balitz, ez du nigan ez zugan pentsatzen, beste emakume batekin dago, esan zezakeen amak, baina hobeko dut horretan ere ez sakondu zeren inoiz ez naiz helduko esan ez zidanaren hondora, eta joan den astean edo joan den hilabetean, ez nago seguru, hamar urte nituela egin nuen amets, nire aitaren alaba nintzela eta atsegin eman nahi niola, nik eskolan egindako marrazkiei begira zegoen, neska txiki baten marrazkiak ziren, zeru zuria eta laino urdinak, eguzki horia arraia gorriekin eta zelai berdea, eta zer da infantilago halako marrazki bat baino, non tximiniak oker ageri baitira etxeetako teilatuetan, baina aita ez zen hori pentsatzen ari, begira, esan zidan, gaizkia zeruan dago, ernamuinean dago, jaio zain dago goritu ahal izateko, paperari su emateko, eta marrazkiko zeruari begiratu nionean serpentina urdinek estalia ikusi nuen, zeru tormentatua zen, eta izarrak zurrunbiloek zeramatzaten, esne bidearen itsasbeherarekin batera, eta brastakoan zerua higitzen hasi zen, serpentina urdinez irakiten, baina gero eta gutxiago ziren urdin eta gero eta gehiago ziren beltz, sugearen odolaren beltza da, erantzun zidan aitak nik galdera egin izan banio bezala, jakingo ez banu bezala, zeru desatsegin bat milioka suge beltzezkoa, ez aita, oker zaude, zeru guztiz zuri urdina da, Mariaren soinekoa bezain, bai, egia da, zeru urdina da gaur baina nolanahi ere gaizkia hortxe dago ezkutaturik, erdizka ageri da horko lainoen artean, begiratu hurreagotik, antzematen zaio, toki guztietan dago eta oroz gain haurren marrazkietan, oroz gain zure haur buruan zeren hazten zarenean zu zeu ere suge izango zara, ez duzu suge itxura izango baina suge izango zara, zeru urdinaren itxurapean irakin egingo duzu, baina hori ez da egia aita, ezin da egia izan, eta amets hartan ni triste nengoen zeren inork ezin zuen ezer egin, okerra egina zegoen, beharrezkoa zen, eta eskuan neuzkan gainerako marrazkiak erakutsi nahi izan nizkionean haietan maleziarik ez zela berari frogatzeko, suak hartuak zituela ohartu nintzen, zelaiak barku pirata bihurtuak ziren eta haien gainetan gizonak bata bestea akabatzen eta pasarelatik botatzen ari ziren, barkuek herio  tzaren bandera jasoa zuten eta itsasoa gorria zen, hondoan jendearen orroak aditzen ziren, denak kondenaturik zeudela iragartzen zuten, amets tragikoa, horratik, psikoanalista jauna, hamar urte nituela gaiztotu nintzen ni, ezin beste ondoriorik atera, azkenaren hasiera izan zen, puteriora eraman ninduen endekatzearen hastapena, eta horixe esan, eta isildu egin nintzen, dena esanik zelako, ebidentziak ez dira esplikatzen, nagusitu egiten dira galdera gehiago jaso ez denean, beti esan ohi denez, eta berriz ere isiltasuna eta egin behar diren gauzen gaineko kezka, eta gehiago hitz egiteko gogorik ez baldin badut, ez baldin badut besterik jakin nahi, da nire ametsak guztiz argiak direlako, sufritu egiten dut nire koherentziagatik eta biziagatik, erantzun gehiegi ematen baitizkidate, eta gainera, nolanahi ere, zer dela-eta eduki nuke psikoanalista baten premia nire hitzei pisu handiagoa emateko, gaurgero aditzen ez ditudan hitzez nardatzeko, zeren mila aldiz ere esanak ditut, ez dakit ezer, zeren nire gurasoek ezin dute bere partea egin, larrutik ordaindu behar dut eta baten batek eman du nire kontrako lekukotza, zeren psikoanalistak horretarakoxe daude hor, barkatzeko eta barkamena eskatzeko, barkatu alaba, barkatu ama, baina nik ez dakit inor barkatzen, nik ez dakit hortzak estutzen baizik, zakilak ahora sartzen dizkidatelako behin eta berriz, aitaren zakila putekin tratuan dagoelako, ez puta bakar batekin, uste dut nik, zeren puta batek beste bat dakar automatikoki, eta honek ere beste bat ordezkatzen du bere gorputzaren naturaren bidez, eta halaxe libratzen dira bezeroen buztanetatik, nire aitaren buztanetik, edozein emakumerekin gogortzen baitzaio aitari zakila, bere emaztearekin izan ezik.
|
|
|
Izan ere, jaiaren bitartez agertzen den ahalmena idazkeraren ahalmena da.
|
Jakin
ere badakigu idazkeraren ahalmena emearen ahalmen sortzailean sustraitzen dela, eta emearengan adierazten duela bizitzaren ahalmena.
|
|
|
|
Jakin
ere badakigu komunitate baten gorputza hezurmamitzen duena mintzoa dela. Horregatik, komunitate bat zirpiltzen hasten denean, komunitate horren mintzoa berpiztu eta indartu egin behar da.
|
|
|
Badakigu nola jasotzen dugun ahalmen hori: jaiaren bidez.
|
Jakin
ere badakigu zertan datzan ahalmen horren mamia, idazkeran, kantuan eta liburuan?, hain zuzen ere.
|
|
2023
|
|
|
Artzainak aitarengan pentsatzen dut; izatez Erronkariko artzaina zen, eta haren eskuek ehunka uztai egingo zuten badaki zer zur den egokia lan mota horretarako. Badaki, halaber, urteko zein unetan moztu behar den zuhaitza, normalean azken ilbetean; badaki zumitzak nola atera, gehienetan gaztainondotik edo pagotik, eta zenbateko lodierara ekarri, ez milimetro bat gehiago, ez milimetro bat gutxiago; badaki hilabete batzuk egin behar dituela zur horrek lastoz estalita, simaurrarekin nahasian ahal dela, uztaitzean hautsi ez dadin; eta, horrez gain,
|
jakin
ere badaki pazientzia ikaragarria hartu behar dela, zurezko zumitz bakoitza patxadaz lantzeko, aldez aurretik uretan edo simaurretan izan ondoren, poliki poliki makotuz, hanka moldetzat hartuta, behar den beste malgutu arte.
|
|
|
Gauza batzuk
|
jakin gabe
ere jakiten dira; batek daki nola, intuizioz edo.
|
|
|
Hala ere, edo horregatik, Godin txarbizitzen zen letren eta literaturaren itsaso zurrunbilotsuan, eta gurera agertu zenerako “kultuzko idazlea” zen. Literaturaz ezer ez
|
dakienak
ere badaki norbaiti buruz esaten denean “kultuzko idazlea” dela, malo, esan nahi dutelako ez duela deus ere saltzen, eta bera bezalako lau friki ganoragaberi baizik ez zaiela interesatzen idazten duena. Baina, amai dezadan hasi naizen tokian, Sanchez Godinen autoritate kultural eta akademikoa funtsezkoa izan zen operazioak aurrera egin zezan, are, esan liteke ospe eta autoritate horretan finkatu zela.
|