|
2007
|
|
|
(Aurrera orduko, onartu behar dut, inork beste iritzirik har ez dezan, ni hizkuntza eta ohitura kontuetan egunean baino egunean garbizaleagoa naizela; aldi berean, ostera, onartu behar dut,
|
jakin
badakidala oraingo uneko eta etorkizun hurbileko moduen arabera moldatu dudala neure burua, bertan hil behar ez badut kultura eta hizkuntza jakin batzuetako partaide gisa).
|
|
2008
|
|
|
• Jendaurreko azalpenen balorazioetan irakasle eta ikasleen arteko adostasuna. Denok baloratzen ditugu ikasle guztien 4 minutuko mintzaldiak, nahiz eta
|
jakin
badakiten nire balorazioak pisu handiagoa duela. Esan beharra dago, oro har, nik ondo baloratutako ikasleak haiek ere ondo baloratzen dituztela eta nik okerrago baloratutakoak, haiek ere bai.
|
|
|
Azterlan soziologikoaren xede izan den populazioak
|
jakin
badaki zertarako erabiliko diren 2007ko Oinez egunaren diruak; izan ere, %72k diote Vianako Ikastola dela ekitaldiaren onuradun nagusia.
|
|
|
|
Jakin
bagenekien, halaber, hedabideek berebiziko garrantzia dutela ‘komunikazioaren aroa’ deitu ohi duten honetan. Kontuan izan behar da soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 115 aisialdiko denbora gehiena hedabideak kontsumitzen ematen dutela herritar gehienek3; eta pentsa daiteke, halaber, hitz egiten, entzuten, edo irakurtzen ematen dugun denbora guztia neurtuko bagenu, zati handi bat hedabideak kontsumitzen ematen dugula.
|
|
|
Orain artekoa, gure tesiaren azalpen orokorra izan da.
|
Badakigu
jakin puntu bakoitzean badirela ñabardurak. Bi aipatuko ditugu.
|
|
2009
|
|
|
Iparraldearekin ez dago ezer ere eta Euskal Autonomia Erkidegoarekin 25 urte pasatuta, eta Hezkuntza Kontseilariaren hitzetan," harreman profesionalak eta ez instituzionalak42" izan dira, EGA baliozkotzerakoan eta funtzionarioen prestakuntzan. ...itz horiei gehitu behar zaie 2009an Iruñean izenpetutako bi gobernuen arteko Borondate Adierazpena," Nafarroako Foru Komunitatearen eta Euskal Autonomia Erkidegoaren arteko loturak estutzeko, eta hala, euskararen sustapena, ikerketa, dokumentazioa, plangintza eta hizkuntza politika bultzatzeko, euskararen hizkuntza normalizazioaren arloko lankidetza eta harremanak hobetze aldera" 43 P-k
|
jakin
badaki, borondateak ez duela inor behartzen.
|
|
2010
|
|
|
Munduko edozein hizkuntzatako idazleak eta hiztunak babesteko beharrari erantzungo zion mundu mailako deklarazioa. herrialde katalanetako CieMen (Centre internacional escarrá per a les Minor� es etinques i les nacions) erakundearekin batera ekin zitzaion prestakuntzari. bi urteko eztabaida prozesu luze eta dinamikoaren ondorioz, 1996ko ekainaren 6an hizkuntza eskubideen Mundu mailako konferentzian 90 estatutako 220 lagunek sinatu zuten adierazpena. deklarazioa sinatutakoan uneSCo erakundeko idazkari Federico Mayor zaragozari helarazi zitzaion. gizarte zibilak uneSCoren mahai gainean instituzio horretan lanerako ildo gisa hizkuntza eskubideak kontuan hartu beharra eta abiapuntu gisa bartzelonako deklarazioa kontuan hartzeko eskatu zion. izan ere, prozesuaren azken helburua oso argia zen: ...nal pen Club erakundeak hizkuntza eskubideen deklarazio unibertsalak bere bidea egin dezan estrategia berraztertzeari ekin dio. horren ondorioz, 2007ko maiatzean deklarazio unibertsaleko jarraipen batzordeko bi kide nazio batuetako giza eskubideen batzordeko presidentearekin bildu ziren, deklarazioa erakunde horretako eztabaidagai nola izan daitekeen hausnartzeko. hala ere, bidea luzea izango dela
|
jakin
dakigu. deklarazioaren edukiari dagokionez, eta akaso hor jarri genuke indarra, hainbat berrikuntza ekarri zuen; ordura arte ezelango itunetan jasotzen ez zirenak hain zuzen ere. lehenik eta behin, deklarazioak jaso zuen berdintasun printzipioa aipatu genuke; beste sailkapen batzuk alde batera utziz deklarazioak hizkuntza guztien berdintasunaren aldarrikapena egiten duelako. bigarrenik, azpimarra... hizkuntza komunitatea. deklarazioaren 1 artikuluaren arabera, hizkuntza komunitatea aipatzean zera esan nahi da:
|
|
2011
|
|
|
...estandarra izatea ezinbestekoa dela. halere, eredu estandarra zeukaten hizkuntza bat baino gehiago galdu izan dira. wilhelm humboldtek edo Miguel de unamunok argudioak eta arrazoiak bazeuzkaten esan ahal izateko euskara galduko zela, erabiltzen zituzten arrazoiak, datu, analisi eta euren garaiko teoria sendoetatik eratorriak ziren-eta. euskara, ordea, ez da galdu. gizarte zientzietako ikertzaileak
|
badaki
jakin bere metodoa mugatua dela eta ez diola erabateko bermerik eskaintzen gertatuko dena doi doi jakiteko, lege bati jarraituz edo. gerta daitekeela esatearekin konformatu behar du ikertzaileak, gerta daitekeela baldin eta baldintza jakin batzuk betetzen badira, eta, horrela izanik ere, ez da guztiz segurua gertatuko denik.
|
|
|
|
Badakigu
jakin, egoera zertan den, agian, baina ez gatoz bat berau izendatzerakoan eta deskribatzerakoan. estandarra izatea eta onartua izatea, alegia. euskara biziago dago orain euskara Batuarekin, lehen hizkuntza estandarrik gabe zegoena baino. zientziak, hizkuntzalaritzak eta soziolinguistikak kasu honetan, ekarpen erabakigarriak egin ditu euskararen biziraupenean. euskararen eredu estandarrik izan bar...
|
|
|
bizi garen egoera zein nolakoa den ez dakigula, alegia.
|
Badakigu
jakin, egoera zertan den, agian, baina ez gatoz bat berau izendatzerakoan eta deskribatzerakoan. zenbat buru hainbat aburu. Iritzi trukea eta eztabaida beharrezkoa da, elkarren errespetuan, bai, baina argi eta zintzo.
|
|
2012
|
|
|
Gipuzkoan ditugun arnasgune sendoenak dira horiek. Hala ere,
|
badakigu
jakin, mintzaldaketa ez dela egun batetik bestera hezurmamitzen, ez dela urte gutxiko aldaketa. Aitzitik, urteen joanean, ia oharkabean gauzatzen diren aldaketen ondorioz gertatzen den fenomenoa da hori.
|
|
|
Ikusi dugu, halaber, ikasle multzoari egindako kultura kontsumoari buruzko galdeketan, zein diren beraien lehentasunak, zer hizkuntza nagusitzen den kontsumo horretan, zer eduki etnokultural digeritzen dituzten, zein diren beraien kultura elikatzeko iturriak.
|
Badakigu
jakin, edozein kulturaren geroan, giltzarri dela hedabideen egitekoa eta haien zeregina. Euskarazko ekoizpenen kontsumo ahul horren zergatiak aztertzea ezinbestekoa izango da.
|
|
2013
|
|
|
Zailtasun kontzeptualak eta bildumaren mugak ezin nabarmenagoak izan arren, esperantza badugu euskal ikerkuntza soziolinguistikoaren panorama saio honen eskutik zertxobait hobeto ezagutzeko balekoa izango dela.
|
Badakigu
jakin, aztertutako denbora tartean burutu diren ikerlan guztiak ez ditugula bildu; mugak muga, hala ere, sinetsi nahi dugu ahalegin xume hau ekarpentxo bat badela. Hona hemen bilduma honen harira piztu zaizkigun gogoetak, puntuka azalduta:
|
|
2014
|
|
|
Egoera informaletan, lagunartean bereziki, gaztelera ateratzen da garaile. Baina, kurioski herriko dendari batengana hurbildu eta euskaraz
|
dakiela
jakinda; euskaraz zuzentzen dira gehientsuenak.
|
|
|
Egoera informaletan, lagunartean bereziki, gaztelera ateratzen da garaile. Baina, kurioski herriko dendari batengana hurbildu eta euskaraz
|
dakiela
jakinda; euskaraz zuzentzen dira gehientsuenak. Hori, dendariaren hizkuntza ohiturak ezagutzen badituzte; bestela" badaezpada edo gaizki ez gelditzeko" asmoaz, gazteleraz zuzentzen dira.
|
|
2015
|
|
|
Jasotakoen harira, esan dezakegu ez dagoela aipamen askorik zuzenketaren inguruan, nahiz eta
|
jakin
badakigun irakaslearen kezka handietako bat izaten dela. Interesgarria izango da ikustea nola sustatzen duen irakasleak ikaslearen zuzentzaile rola ere, nola bihurtzen duen ikaslea prozesuaren protagonista.
|
|
|
Garai hartako batez besteko hizkuntza euskaltegian ikasteko hautu kontzientea egiten zuen, eta gaur egungook eskolan jaso dugu euskara gure gurasoek hala erabakita. Motibazioa zer zen
|
jakin aurretik
genekien euskaraz berbetan.
|
|
|
Zenbait giro, inguru edo pertsona gaztelerarekin lotzen baditugu ere, uste baino sorpresa gehiago izaten ditugu, eta halakoetan sentitzen dugun satisfazioa benetan izaten da itzela. Euskara ez baita inguru hurbilarekin edo ziur hitz egiten
|
dakitela
dakigun horiekin bakarrik hitz egiteko hizkuntza, ulertzen duten horiekin ere euskaraz mintzatu ahal gara. Askotan natural natural, pentsatu gabe egiten ditugun gauzak izaten dira ondoriorik onenak edo gehien asebetetzen gaituztenak, bada, euskararekin ere berdin gertatzen dela esan daiteke.
|
|
|
Euskara erabiltzea, beraz, Euskal Herriaren osotasunean, nahi baino nekezagoa dela esan dezakegu. Honela, euskaraz
|
dakiela
dakigun lagunarekin hala jarduten gara lasai asko batzuetan, ingurune euskaldunetan ere askorik pentsatu gabe egiten dugu geurean, eremu ez hain euskaldun batean baldin bagaude, aldiz, bi aldiz pentsatuko dugu, agian, hizketan hasi aurretik (geure barne gogoeta hasiaz): " Jakingo al din/ k euskaraz?
|
|
|
Bada, ekintza zuzentzeko arrasto argia izatea, hain juxtu ere, aurrez jarrera objektuarekiko zer egin behar dugun jakin eta objektu horrekin aurkitzen garen bakoitzean, denbora larregi pasatu gabe deliberazio eta hausnarketetan, erantzun azkarra ematea, ia ia automatikoa (Irastortza, 2010: 51)". Esaterako, gaia geurera ekarrita, euskaraz
|
dakitela
dakigun kasuetan, gure jarrera euskaraz egitea izan daiteke, eta euskaraz dakien edo ez, ez dakigunetan, erdaraz egitea. Bai hautaketa bat, bai bestea, denbora gehiegi pentsatu gabe egin dezakegu, modu azkarrean eta automatikoki.
|
|
2017
|
|
|
Hurrengo urtean, hogeita bost urte beteko ditu itunak eta elementu positiboak izan baditu ere, ahots gehienek diote, ahots gehienok diogu, buelta berri bat eman litzaiokeela dokumentuari. Halere,
|
jakin
dakigu etorkizun laburrean horrelakorik ez dela izango. Dena den, Euroituna bera aldatuko ez den arren, horri buruzko interpretazioa edota Euroituna betetzeko gomendioen zerrenda egitea bai izan daiteke hogeita hamargarren urteurrenari begira egin daitekeen ariketa.
|
|
|
Jon Walsh – Irlanderadun berriak: jatorria, motibazioa, erabilera eta ideologia zaila da irlanderak badu zailtasun berezi bat
|
jakin
baitakizu beti alda dezakezula hizkuntzaz eta ingelesez hasi (G1, 117).
|
|
2019
|
|
|
Baiezkotan, ingurumen hori arnasgunea da; bestela ez. " gehienetan ez dute egiten, konforme, baina
|
jakin
badakite" esateak ez du balio. herritar (gehien) gehienek egin behar dute euskaraz, Herritarren eguneroko mintzajardun arruntak erabakitzen du, ingurumen geoterritorial bat arnasgune den ala ez: etxean eta auzoan, kalean eta lagunartean, bertako gizartebizitzan oro har euskaraz egiten al da, erabat edo nagusiki?
|
|
|
euskal komunitateko hiztunak traumatizatzen dituen fenomenoari izena jartzea: kolonialismoa. eritasun bat dagoela
|
jakin
badakigularik baina ezin izendatua delarik, zailtasunak biderkatu egiten dira, psikologikoki ezin izendatua baita eta, ondorioz, izatea bera ere dudan ezartzen baitu. gainera, eritasun bat izendatzeak bere izana eta bera ukaitearen onarpena ekartzen ditu, sendabidearen lehen urratsa ekarriz. haatik, hiztun eriari ez diogu behin betiko berehalako sendabiderik eskaintzen ahal, demagun hizkuntza sob...
|
|
|
euskaraz" eremu guztietan hitz egitea" (elebidun hartzaileen kasuan" euskaraz dakiten guztiei eskatzea euskaraz egiteko")," lankideekin", edota gertuko harreman sareetan(" bikotekidearekin"," familiarekin" edota" lagunartean, kuadrillan"). hala, adierazi dutenez, kasu gehienetan erronka pertsona talde batekin hartu da. Xede taldearen ezaugarri esanguratsu moduan, nahiko paretsu daude euskaraz
|
jakin
badakiten xede taldeak eta euskara gaitasun desberdinak barne biltzen dituztenak (azken horiek taldeen kasuan). hori guztia ikusirik, egitasmoaren oinarrizko galderara iristen gara: zenbateko eragina izan du urtebeteko ibilbide honek hernaniarren hizkuntza ohiturak aldatzeko?
|
|
|
Mutil gehienentzat generoa irizpide erabakigarria da hika ala zuka hautatzeko. Nesken kasuan, gehienek ez dute hitanorik erabiltzen etxean eta eskolan nokarik jaso ez dutenez, ez dakitelako eta ez dutelako kalean ikasteko aukerarik izan. etxean noka ikasi dutenek
|
jakin
badakite, baina ez dute norekin erabili edo ahalegina egiten dutenean lotsa, segurtasunik eza, artifizialtasuna eta antzeko sentimenduak bizi dituzte. Gainera, testuinguruak ez die askorik laguntzen, ingurukoek ez dietelako noka egiten eta saiatzen direnean gutxietsi egiten dituztelako. hori dela eta, parte hartzaileetako neska gehienek hitanoa hizkuntza praktika jakin batzuetan bakarrik erabiltzen dute.
|
|
2022
|
|
|
Gauzak honela, Hernándezek (2020) ondorioztatzen du diagnostiko, gogoeta eta diskurtso sendo baten faltan, gazteak aurreiritziez baliatzen dira egunean zehar bizi dituzten hizkuntza egoerak kudeatzeko, ahal duten moduan, eta," orokorrean sentsazio gogaikarri batekin:
|
jakin
badakite euskara gehiago erabili luketela. Gehienek, haurtzarotik entzun dute, behin eta berriro," euskaraz egin", familian batzuk, eskolan denok" (Hernández, 2020: 106).
|
|
|
Euskaraz hitz egiteari dagokionez, esan daiteke norbait euskaraz hitz egiten hastean, dendariak euskaraz
|
dakitela
jakitean, Euskaraldian –batzuek, batzuekin–, eta jende berria ezagutzean euskaraz egiten dutela.
|
|
|
Era berean, dendariek euskaraz
|
dakitela
jakiteak (35), mintzakideen herrian dagoen euskararen erabilera altua izateak (36) nahiz motibazioak (37) –gaitasuna mantentzeko, erlazio bat mantentzeko nahiz euskal kulturaren parte sentitzeko– muda laguntzen dutela adierazi dute.
|
|
|
Honela, euskara erabiltzen duten tokiak zehaztuta, ikusi dugu momentu edo egoera batzuetan euskaraz, beste batzuetan gaztelaniaz, eta beste batzuetan bietan hitz egiten dutela. Euskaraz hitz egiteari dagokionez, esan daiteke norbait euskaraz hitz egiten hastean (6), dendariak euskaraz
|
dakitela
jakitean (7), Euskaraldian —batzuek, batzuekin— (8), eta jende berria ezagutzean (9) euskaraz egiten dutela:
|
|
2023
|
|
|
Era berean, alfabetatze multimodalaren garrantzia ardatz bihurtzen du prototipoak,
|
jakin
baitakigu irudiaren munduak duen garrantzia unibertsitariengan. Alfabetatze multimodalaren kontzeptuak lagun diezaieke beraien komunikazio gaitasuna, baita linguistikoa ere stricto sensu, garatzen lengoaia ezberdinen arteko elkarreraginaren poderioz.
|