|
2000
|
|
|
Ez zen erantzunaren zain egoten. Nik
|
banekien
bazekiela galdetutako gauza guztien erantzuna, baina zer edo zertaz hitz egin behar zuen gurekin, eta edonori atsegin zaio jakitea bere gainetik dagoen batek bere arazoen berri dakiela eta kezkatu egiten dela. Gaur, egia esan, ezin dut horrelakorik jasan, baina orduan bertute zoragarri, gizon zuzenaren ispilu iruditzen zitzaidan erretorearen galdetu behar etengabea.
|
|
|
" Zelan daukazu atzamar hori? Ez
|
dakit
dakizun, baina listua da erreduretarako erremediorik onena", esan dit," eta ni prest nago zurea behar bezala sendatzeko" (sic). Zure pozerako, horretara eta, beste irtenbiderik ezean, hemendik aurrera Rakeli gehiago itsasten saiatu dut.
|
|
|
Berak, ohi bezain adeitsu, irribarre batekin erantzun dit:
|
baleki
badakidala!
|
|
2001
|
|
|
Nekez, ordea, asmo jakiterik gabe. Eta ez
|
dakigula
jakitea omen da jakinduriaren hasiera eta iturburua.
|
|
|
Orain, Â urteak joan eta urteak etorri, besterekin erabili lirateke eskularruok.
|
Dakienak
daki âeta ez dakienak ez dakike azterketa nekagarrien buruan baizikâ nolako giro negargarria genuen nagusi zenbait" Euskaltzaleen biltzar" zirelakotan.
|
|
|
Arrazoi dute, beharbada, baina ezin dezake egungo eguneko inork aldi hartako edozeinek
|
zekiena
jakin, ez sentitzen zuena sentitu. Hona zer bertso egin omen zituen Txirritak, eta ez da Txirrita jauntxotzat hartuko duenik jaio, Cánovasen alarguna ikusi ondoan:
|
|
2002
|
|
|
Deus ez
|
dakit
dakidan oroz.
|
|
2003
|
|
|
Eta ez bakarrik salan.
|
Jakin
badaki logelan ere piztu izan duela noiz edo noiz, bera lo zegoelakoan. Lehen ezberdina zen.
|
|
|
Laster ditu, seguru.
|
Jakin
badaki ez duela begirik bilduko gau osoan. Denbora pasa ibili du kate batetik bestera, zaping egiten.
|
|
|
Ez dute harrezkeroztik bere berririk izan. Idoiak
|
jakin
badaki Joni ere edozein momentutan etor dakiokeela isiltzeko ordua. Luzeegi darama jardunean.
|
|
|
" segituan bidaliko dut salbamendu patruila bat", edo agian," ahal dudanean bidaliko dut salbamendu patruila bat" erantzun zuen ezin dezaket gogora, nire urduritasuna eta haren abiadura zirela medio, bietatik zein esan zuen, eta eseki egin zuen. Barrenak husteko gogoz gelditu nintzen, bidegabekeria erraldoi hartan guztian kulparik gutxien zuena telefonista zela
|
jakin
banekien ere. Deiak iraun zuen tarte laburrean, gainera, iruditu zitzaidan emakumetxoa itota zebilela, edo, zuzenago oraindik, gainezka eginda; ez nuke esaten jakingo zergatik, baina haren ahotsa, haren presa, entzun nuen azpi soinu erogarria... horrek denak pentsatzera eraman ninduen gauzak ez zebil  tzala ongi, edo ez behar bezain ongi behintzat.
|
|
2005
|
|
|
Gizakioi amaiera interesatzen zaigu batez ere, egindako bideak zentzurik izan duen ala ez erabakitzeko, ahaleginak merezi izan duenetz jakiteko. Alta, benetan ote da garrantzitsu amaiera,
|
jakin
badakigularik amaiera orok, garaipen edo porrot, heriotza duela benetako helmuga, eta hantxe ezabatuko dela. Orduan, zer geratzen da arrakastatik, zer porrotetik?
|
|
|
Zutaz ez
|
nekizkienak
jakin ditut.
|
|
2006
|
|
|
Antonio nabarmen urduri dago, zulo horretatik ihes egiteko irrikatzen.
|
Badaki
jakitera etorri dena. " Joan beharra zeukanat, Edurne; lan-orduetan nagok.
|
|
|
Ez da poeta horietariko bat izango, ezta?
|
Jakin
dakitenentzat omen da poesia; zientzia, aldiz, ikasten ari direnentzat. Ni betiko gauza horiei begira geratzen naiz, olatuei, kresalaren aparrari, lainoei, euriari, errekatxoari, egunsentiari, pikondoari, portualdeko kale estuei, gauean piztuta dauden farolei..., eta dagoeneko niretzat ez dira horixe besterik, olatuak, kresalaren aparra, lainoak... besterik.
|
|
|
Litekeena zela guretzat irudikatzea ekuazio matematikoek naturan gertatzen den egoerarik adierazten ez duten mundua; x= y+ 3 ekuazioan x eta y ez zirela errealitateko ezeren adierazpide guretzat, bi sinbolo abstraktu besterik ez. Nik
|
banekien
jakin azaldu zenidan hura guztia, baina ez nintzen ondorioez jabetzen zure azalpenak entzun nituen artean.
|
|
|
Geunden tenore erronkatsuan, ez genion inork kontrakorik egingo. Ezta neuk ere, nahiz
|
jakin
banekien jendea bizi zela goiko pisuetan. Ahuldadea ez da bide makulua mundua aldatu nahi duenarentzat, ondo ikasia genuen araua inork irakasteko zain egon gabe.
|
|
|
Ez
|
jakin
dakidalako
|
|
2008
|
|
|
|
Jakin gabe
dakite gauza pila bat. Lotta jaio zenean, bere aitak ordu betez izan zuen besoetan, eta garrantzitsuak iruditu zitzaizkion gauzak kontatu zizkion.
|
|
|
Banekien kultura eta bizia oso bana direla; baita biziaren eskakizunei entzungor egiteko leku batean nengoela ere.
|
Jakinaren azpitik
nekizkien gauza horiek, baina ustekabean begietaraino egin didate salto, besterik ez.
|
|
|
Badira gauza batzuk
|
jakinaren azpitik
dakizkigunak, eta mundua jakinaren gainean jartzea merezi luketenak. Adibidez:
|
|
|
" Definizioa da
|
badakigula
jakitea".
|
|
|
Eta oinarriagoan hauxe: inork ez
|
dakiena
jakintzat emanez, gauza berbera izango direla denon hil beharra eta denon hilda egotea.
|
|
|
nola ba bestela? Ez
|
dakigunok
dakiguna da onegia, haundiegia eta ederregia zela hau, dena eta ez dena, adimen batek egina izateko, eta horren frogatxoa da adimen batek, gureak?
|
|
|
Neska izatea, mutila izatea, txiki txikia izatea, urte eta erdi inguru edukitzea... aukera guztiak aldez aurretik imajinatuta genituen. Gainera astebete lehenagotik, asigna  zioak Madrila iritsi zirenetik alegia,
|
jakin
bagenekien haurrak zein probintziatakoak ziren âhaur guztiak erdialde zein hegoaldekoak zirenâ, batzuk Beijingetik mila kilometrora zeudela, eta beste batzuk bi mila kilometrora, probintzia batzuetara hogei familia joango zirela eta beste batzuetara bi familia baizik ez zirela joango... Esan bezala, aste hartan bereziki baina baita aurreko hilabeteetan ere, gure irudimenak Txinara jotzen zuen behin eta berriro.
|
|
|
Baina gure nahiak ezin gaitzake itsutu zeren bai
|
baitakigu
jakin justu kontrakoa gerta litekeela. Gerta liteke, esaterako, bere motxilaren zamari ezin aurre egitea, gure sentimenduak eta bereak bat ez etortzea, munduarekin erresuminduta bizitzea.
|
|
|
" Ez daukagu presarik"," Oraindik gazteak gara" bezalako esaldiak botatzen genituen, eta biok bat gentozen erantzuteko garaian. Zuzenean elkarri galdetu gabe,
|
jakin
bagenekien egunen batean iritsiko zela eguna baina denbora behar genuen. Eta gainera, zer demontre, 1997an elkarrekin bizitzen hasi ginenetik ondo baino hobeto bizi ginen.
|
|
|
Badakit, ordea,
|
dakidana
jakinda, ez nukeela gaur egun zalantza izpirik ere izango, eta nire" A, bale" axolagabe hura baiezko borobil eta guztiz naturala izango litzatekeela, baiezko indartsu eta zirrikiturik gabea, jakinaren gainean dagoena eta ezagutzatik sortutakoa.
|
|
|
Seme alaba biologikoaren fronteak zabalik jarraitzen zuen eta honek uste baino garrantzia handiagoa zuen, ezen ordurako
|
jakin
baikenekien adopzioaren bidea itxi genuela Larraitz haurdun geratuz gero. Izan ere, haurdun geratuz gero paradoxa makur bat ez ezik arazo administratibo potolo bat ere izateko aukera zegoen, alegia, bigarren seme alaba lehenengoa baino lehenago jaio izana eta horrek ez dauka logika handirik.
|
|
|
Garazi ere han zegoen, bere amari itsatsita, ahizpa berriari serio serio begiratuz, zer gertatzen ari zen oso ondo ulertu gabe.
|
Jakin
bazekien dena, hamaika aldiz kontatu baikenion ahizpa txikiaren istorioa, baina nago lekuz kanpo ibili zela harik eta, guretzat bakarrik ez, beretzat ere une garrantzitsua zela eta eginbehar garrantzitsu bat zuela ohartu ginen arte. Izan ere, Garazik opari bat zekarkion Enarari, bere panpinetako bat.
|
|
2009
|
|
|
–Ez
|
dakit
jakingo dudan azaltzen zer esan nahi duen honek niretzat, esan zuen motel motel, halako keinu zehaztugabe batez seinalatzen zituela hormak, leihoaren atzetik ikusten ziren parkeko itzalak, mahaian apaingarri jarritako arrosak?. Egia da inoiz ez nuela antzeko ezer ikusi, baina banekien izan bazela horrelakorik.
|
|
|
Hiru aukera zeuden. Lehenengoa, poliziak zer
|
zekien
jakin arte itxaron, eta ezer jakin ezean, bankura lanera bueltatzea; bigarrena, poliziak zerbait jakinez gero, liberatzea; eta hirugarrena, bertatik liberatzea, poliziak zer zekien jakin arte itxaron gabe. Mario/ Carlosek azken aukera zuen gogokoena, Langile Frontean lan egiteko liberatzea, alegia.
|
|
|
Hiru aukera zeuden. Lehenengoa, poliziak zer zekien jakin arte itxaron, eta ezer jakin ezean, bankura lanera bueltatzea; bigarrena, poliziak zerbait jakinez gero, liberatzea; eta hirugarrena, bertatik liberatzea, poliziak zer
|
zekien
jakin arte itxaron gabe. Mario/ Carlosek azken aukera zuen gogokoena, Langile Frontean lan egiteko liberatzea, alegia.
|
|
|
Goizean, elur giro dago, baina zu prest agertu zara igotzeko, eta ni, ba, nola ez. ...ez zaitut iraintzen Ananda, badakit zertan ari naizen Sara, gaixo zaude, eta zu itsu, psikiatra batengana joan behar duzu, ez esateko hori, horrela ezin dugu jarraitu, ez nauzu maite Sara, ez da hori Ananda, beste bat dago tartean, zein egongo da zein, dena pikutara bidaliko duzu emagaldu alaena, hori ez hori ez, beste batekin zabiltza, ba bai, banekien, beste batekin nabil kito ezin dut gehiago,
|
banekien
banekien puta zikina, ez eskurik erantsi niri, emagaldu alaena.
|
|
|
Hori gutxi izan balitz, ostiral santu batean jaio zen Iñigo. Orduko sineskerek esaten zutenez, ez
|
dakit
dakizun, ostiral santuz jaio behar zuen umea hilda jaioko zela uste izaten zen. Ez zen halakorik gertatu, itxuraz behintzat, Iñigo osasuntsu jaio baitzen.
|
|
|
Azken hauek uste dute zenbat eta euskara gehiago orduan eta euskal abertzaletasun gehiago izango genukeela gure gizartean. Uste okerra, eta ez beti oharkabean esaten dena, zenbaitzuek, beste interes batzuen eraginez, gehiegitan aireratzen baitute" euskararen hazkundea= abertzaletasunaren hazkundea" korrelazioa,
|
jakin
badakiten arren, datu soziologiakoek erakusten dutenaren argitan, hori ez dela errealitatean horrela. Izan ere, azken 20 urteotan euskarak nabarmen aurrera egin badu ere, eta bide horretan abertzaletasunaren aitzindaritza bistakoa eta erabakigarria izan bada ere, abertzaleen eta konstituzionalista deiturikoen portzentajeak ez baitira abertzaleen mesedean aldatu.
|
|
|
Begien bistan dago eleaniztasuna sustatzearen aldeko apustua dela hori. Izan ere, gaur egun, europarren ia erdia elebakarra da, eta balio erantsia ematen duena ingelesa jakitea da, oraindik askoz gehiago direlako ingelesez ez
|
dakitenak
dakitenak baino, oso bereziki Espainian. Bihar etzi, ordea, balio erantsi hori emango duen hizkuntza ez da ingelesa izango, gaur egungo belaunaldi gazteenetan eta ondorengoetan gehienak moldatuko baitira ingelesez:
|
|
|
Eta orain, zer naiz ba gizagaixoa!: lehen
|
nekiena
dakit. Maisu deitzen didate, eta baita doktore ere[...] baina ikusten dut ezin dugula ezer jakin" (Goethe).
|
|
|
Landa aldera begiratuta, sanjose loreak eta beste landareak axkartzen eta mugitzen zihoazen neurrian, ilusio punttu bat ere, eguzkiak airea goxatu orduko, pizten zitzaien nonbait, baina agudo zetorkien,
|
jakin
bazekitelako, alferrikakoa zela pentsamendu loratua: " Martxo lore, pirri lore", edo" Martxo lore, martxa lore"; edo, zakarxeago ere bai:
|
|
|
Eskolan
|
nekientxoa
nekien hizkuntza bakar neure etxekoan ikasten ez zidaten utzi. Amama, ama eta aita ez ziren gauza eskolan ikasarazten zidatena argitzeko.
|
|
|
Herriminak bideraturik, kutxa eta kriseilua ere haiekin eraman dituzte. Eta herriminak bultzatu eta bideraturik, basoko soilgunera abiatuko dira,
|
jakin
badakite kutxa eta kriseilua bat egin behar direla. Zeren eta batze hori ezinbestekoa baita, euskaldunon komunitatea berpiztu eta gorpuzteko ahalmena eskuratzeko.
|
|
2010
|
|
|
Inoiz ez nuen pentsatu Claudiuk Biologia ikasketak burutu zituenik, are gutxiago Botanikan espezializatu zenik,
|
jakin
banekien arren ikasketak hasi behintzat egin zituela. Irribarretsu, ezin disimula nezakeen ezusteko atsegina, nahiz eta aldi berean, Claudiuren ahotik
|
|
|
Buenos Airesen gertatu zenak nahikoa behar zuen Castagna betiko ahazteko, bigarren atala lehenengoa baino okerragoa izango zela antzemateko. Eta ez zen jakin minari eusteko gauza izan, 500 kilometro egin zituen, Mario nahastuz, gainera, edozeinek
|
zekiena
jakiteko, Nicolasenak etorkizunik ez zeukala. Korreo baten bidez Bedaiopeko bidea galarazita zeukala jakinarazteko, alde egiteko betiko bere bizitzatik, berak ez zeukala zer ikusirik hanken artean sartzea gustatzen zitzaizkion urdanga haiekin, ez ziezaiola lapurtu berriro ihesak eman zion sosegua eta bakea.
|
|
|
–
|
Dakidalako
dakit. Ez naiz alferrik zu baino zaharrago eta antzinakoagoa.
|
|
|
Eta bide batez sinplifikatzaileei esango diegu nahastuta dabiltzala estereotipoak sortzen, Ibarretxe ez zela esaten ziguten gizon hura, legez kontrako egitasmo batean gotortua: denak mintzo daitezen nahi zuen politikoa zen,
|
jakin
bazekielako bukatua zela isiltasunaren denbora, isiltasun horrek Euskadin jarraitu egiten baitzuen Franco hil eta gero ere, beharbada diktadorearen arrastoa han bestetan baino karga pisuagokoa zelako. Horregatik, hitzari biok ematen zioten balioagatik egin zuten topo Saramagok eta Ibarretxek, eta topaketa horren lekukotza utzi nahi izan dut nik hemen.
|
|
|
Halere, denok
|
dakigu
jakin, eta espero ere, hotz eta bustitik, edertasun triste ajatu horretatik, laster batean jauzi egingo duela izadiak denon argigarri eta guztion pozgarri. Izadiaren pazko jauzia!
|
|
|
" Ilargia" eta" estraterrestreak" (adibidez) gauza bertsua baitira. Extraterrestrerik ez dakit baden, edo badagoen, edo izan daitekeen, edo izango ote litzatekeen, edo inon badabilen... extraterrestreen kontura dirua franko Eusko Jaurlaritzatik atera dutenen berri badudan arren; hori bai, eskarmentu baserrikotik apurtxo bat soilik duenak badaki, zientzia naturalean ikasirik jakin ere, jakintza dela beraz, edo jakitate, gutxienez...
|
jakin
badaki, nioen. Santio ilargi koskerdi egokituz gero, abuztu udakoak bi ilargitxo zeinu dituela berarekin.
|
|
|
|
Jakin
dakienari alferrik zaio Arantzazuko Bederatziurrenean buru belarri eta bular bihotz gabiltzala esatea. Etzikoak osatuko duenez mendi txoko honetako festagiro nagusia, oihartzun bat edo beste oihartzuntzen saiatuko natzaizue.
|
|
|
Ez
|
dakit
jakingo zuen nire lagunak. Baina zain nenbilen goizero, leihoa zabalik, gure zozo beltxak noiz ekingo ote zion aurtengo kantaerari.
|
|
|
Beraz, zientziaren eta erlijioaren arteko gatazkarik ez dago. Egiari zor, Ayalak
|
jakin
badaki gatazka badagoela; haren tesiak aldarrikatzen du ez lukeela gatazkarik egon behar. Nork bere eginkizuna luke.
|
|
|
Umezaroko eta gaztaroko garaiak oso garrantzitsuak dira, umeak eta gazteak ahulagoak direlako lekukotasunaren eta autoritatearen aurrean. Hezitzaileek hori
|
jakin
badakite. Umeak eta gazteak manipulazioaren eta autoritatearen aurrean ahulagoak dira helduak baino; malguagoak dira.
|
|
2011
|
|
|
Hori horrela izanik, heriotzaren beldur bizi gara, jaiotzen garen momentutik bertatik; eta bizitza osoan zehar segitzen dugu ikaratuta. Guk ez diogu beldurrik heriotzari,
|
jakin
badakigulako hilda gaudela eta infernuan bizi garela: inor ez da hiltzen bi aldiz.
|
|
|
–Sakrifizio handia izan zen hura,
|
jakin
bazekielako Jesusek ebanjelioan iragarritakoa bete egingo zela: " Madarikatua izango zara belaunez belaun, baina egun batez haien errege izateko itzuliko zara".
|
|
|
Gero miseria etortzen da, abandonua, bakardadea... Bazeneki, nik
|
dakidana
bazeneki... Horra, gaizki egin nuen zurekin haserretzea bizimodu honetan sartu nahi zenuela esan zenidanean.
|
|
|
Landetako oporralditik bueltatzerakoan moduan, indarberrituta sentitzen naiz.
|
Badakit
jakin zer etorriko den gero: udagoiena, txoriak Bilbo gainetik samaldaka Hegoalderantz pasatzen, apurka apurka horitzen hasiko diren baso mendiak, hostoen beheraldi motela, eta lana berriro, eta presak, eta ardurak, baina, Aste Santutik bueltan bezala, uztail honetan bertan ibili naizen moduan, bizkor baina ez presaka ibiltzeko deliberoa hartua dut; 2004 hasierako new year, s resolution berbera da, azken batean, baina desberdina da.
|
|
|
Beharrezkoa da produkzioa eta kontsumoa jaistea, baliabide gutxiago xahutzea eta hondakin gutxiago sortzea, lortu nahi izanez gero oreka ekologikoari eustea eta milioika lagunen ongizatea hobetzea.
|
Jakin
badakigulako herrialde aberastuetan kontsumoari eusteak esan nahi duela baliabide gutxiago uztea beste herrialde batzuentzat eta etorkizuneko belaunaldientzat. Batzuk ikoldu, beste batzuk haz daitezen beren beharrizan oinarrizkoak ondo estaltzeraino.
|
|
2012
|
|
|
Denborarekin, denok jakin genuen nork eginak izan zitezkeen karikatura haiek, inoiz ez baitzituen sinatzen.
|
Jakin
bagenekien arren, ez genuen frogatzeko modurik aurkitzen, hala ere. Bestalde, ez zen ikasle ona:
|
|
|
Zergatik?
|
Jakindakoak
jakin, aitonarenganako begirunea zeharo itzali ez zaiolako. Ala hamasei, hamazazpi... urterekin estolderietako ur zikina edonoren burutik behera botatzeko grina lehorra zeukan gazte hark une bakoitzean egotea dagokion tokian egoten ikasi duelako?
|
|
|
" Ai, sakonki eta neke sukartsu batez ikasi ditut filosofia, legeak, medikuntza, eta, zoritxarrez, baita teologia ere. Eta orain, zer naiz ba gizagaixoa!, lehen
|
nekiena
dakit. Maisu deitzen didate, eta baita doktore ere(...) baina ikusten dut ezin dugula ezer jakin".
|
|
|
Ezta beharrik ere: zertarako saiatu inoren inguruko zurrumurruak egia ote diren ziurtatu nahian,
|
jakin
badakizunean zuri buruzkoak ere denen ahotan ibili zirela eta ibiltzen direla etengabe?
|
|
2018
|
|
|
Argi zabal zabaleko kontua zen fraideak bazuela gertakizunaren berri, ez baitzen harritu ez larritu ihesa aipatu nionean. Erbi setiatuarena ez zen, beraz, ezustean harrapatu nuelako,
|
zekizkienak
bazekizkiela aitortzea deseroso zitzaiolako baizik. Sorbaldak jaso zituen.
|
|
|
Halatan bakarrik kontatuko dizut nik ere neure nondik norakoa. Nor zaren
|
dakidalako
dakit biotako bat soberan dagoela munduan. Nor naizen jakin dezazunean, berriz, zalantza izpirik gabe erabakiko duzu ez garela habia bereko txorikume.
|
|
|
Jonane besterik gabe askatu izanak al zeukan hain hitzerre?
|
Zekiena
zekiela, ezin nuen utzi Erregek gogo zuenean eta nahi zuen bidetik zuzen zezan enkontru hura. Arriskutsua zitzaidan Erregeren nondik norakoak ezagutu gabe hizketan hastea, baina isiltasuna gero eta deserosoago, neuk hartu nuen berriro hitza:
|
|
|
Ez nion ezer esan tortura mahaiaz. Ez nekien ordurako zerbait ote zekien hartaz, baina,
|
zekiena
zekiela ere, ezin zezakeen asmazioaren handia bere osotasunean uler. Azkenerako gorde behar nuen tramankuluaren albistea.
|
|
|
Mutilak ahoa estali zidan eskuaz.
|
Banekien
jakin behar nuen guztia!: mutilak adiskide zuen Errondal.
|
|
|
Arestian, begirada goi mendi horietara hegaldatu zaidanean, mendizaleekin gogoratu naiz. Mendizaleak gailurrera iristeko ez dira elurbilduez oroitzen,
|
jakin
badakite eror daitezkeela, eta hala ere mendiaz fio dira; bada, zure gurasoek ere zurekin halako zerbait egin zutela iruditzen zait, beraiek fidatzen ziren herrixkan utzi zintuztela esango nuke, beraiek bilatu, eta maite izan zuten herrixkan.
|
|
2019
|
|
|
–Hizketan jarraitu du, Anek eta nik ez genuela ezer esaten ikustean?. Ez
|
dakit
bazenekiten arazoak izan zituela drogekin... Oraindik asko ez dela irten zen Gizakia Helburu Programatik.
|
|
|
" Sentitzen dut âesan dit Raphaëlek ahopeanâ. Ez
|
dakit
jakingo duzun, baina besteak gaizki esaka dabiltza, gu biok lardaskan ibiltzen garela-eta esanez. Horrek ez molestatzea espero dut.
|
|
|
Berezitasun halakoxe bat bazuen egoerak: Euli ren faboreen inguru minguru zebiltzan laurek
|
jakin
bazekiten banaketa hura, eta hartaz mintzatzen ziren beren artean; baita neskarekin berarekin ere, eta barregura franko eragiten zioten hitz erdi estaliak medio. Begi Bakar ek soilik ematen zuen ez zekiela deus ere; eta egoera berezi honek ezinegon halakoa eragiten zuen haren eta gure artean; apartatu egiten zuela zirudien, bakartu, hesi bat altxatu gure antzinako konfiantzaren eta gure antzinako intimitatearen tartean.
|
|
|
bitarteko apalekin zaintzen ari zaren mahasti txikiaren ondoan bi mahasti handi oparo izatea ez da egoerarik onena autoestimuarentzat. Gainera,
|
badakigu
jakin arreta galtzen bada, laster egingo direla gure alorraren jabe. Eta arreta galdu gabe ere, lanak ditugu eta izango ditugu ez dadin hala gerta.
|
|
|
Gu, gizaki itzultzaile apalok, bizia zein bizitza, biak ondo itzultzen saiatzen gara gure inperfekziotik: bi biak ahal dugun zorrotzen ulertzeko ahaleginak bizi gaitu, nahiz
|
jakin
badakigun ez dagoela itzulpen perfekturik, ez dagoelako bizitza eta heriotza perfekturik ere.
|
|
2020
|
|
|
Pozik nengoen buruan nerabilen obraren bukaerako efektuarekin, nahiz
|
jakin
banekien Urbinak ez zuela etsiko emanaldiaren meritu guztia berea zela garbi utzi arte. Imajinatu egiten nuen nigana etorri eta nola esango zidan, nire sorbaldan kolpetxo batzuk emanez:
|
|
|
Orduan hasi naiz jabetzen.
|
Jakin
banekien apustua larria izango zela, baina orain, hainbat denbora prestatzen aritu naizena gauzatzen hasteko momentuan, kezkak hartu nau, eta damutzen hasi naiz egindako aldaketekin. Arrisku bizian nago, ez dakit zerena, baina zerbait gertatuko da, giroan usaintzen dut.
|
|
|
|
Jakin
bazekien horiek bidegabeko pentsamenduak zirena, anaia zelako dutxa beroaz gain Errioxako etxea ere eskaini ziona, eta Urtzi bera saiatuko zena sendategi okupatuaren etorkizun ofizialaz berriak lortzen. Hala eta guztiz ere, horrelako gogoetak behar zituen Sarak.
|
|
|
Izen gabeko hotelaren logeletan, baita 47 hartan ere, jarraitu nuen hautsa kentzen, maindire usatuak jaso eta garbiak ipintzen, trapu zikinarekin bazterrak txukuntzen edo, ispiluak distirarazten, bainugelak lixibatzen, xurgagailuaren burrunbapean ezkutatzen bai nire kanpoaldeak zuen abstinentzia sindromea (barrukoa eta kanpokoa, gehienetan, nekez bana daitezkeela
|
jakin
badakidan arren), bai barnealdean bor bor zebilkidan desira, ate bat zabaltzen nuenero Confusion is sex zioen tixertaz jantzitakoarekin topo egiteko nahia. Horrela ohituko nintzen zaratara, inor ukitu gabe zihoazen egunen antzutasuna isilarazteko premiaren premiaz.
|
|
|
Ezin dira esan, horrelako gauzak. Eguzkia sortaldetik aterako duela
|
dakigun bezala
jakin arren. Horixe esaten zidan amonak.
|
|
|
Betiko moduan, mila esker anitz Luis Ibarbekoari,
|
jakiten
jakiteagatik eta lan honi eskaini dion denboragatik.
|
|
|
" Eta ni, errugabe urrinengoa, zergatik hartu ninduten talde hartakotzat?
|
Jakin
banekien zertan zebiltzan, ze behin baino gehiagotan izana nintzen haitz barreneko lantegi hartan, beti Martin Aranarekin. Atxilo hartu aurreko hamabost egunetan aitarengana joaten nintzen Arrazolara, makalik zebilen-eta.
|
|
|
Optinuit itaque rex nobilis Aldefonsus Victoriam, Ybidam, Alavam et Guipuscuam... Sanctum Sebastianum, Fontem Rapidam, Beloagam, Ayçorrociam... Asluceam... acquisivit... Edo, okerragoa,
|
jakin
badakite, baina...". Galdosek liburua bere lekuan utzi zuen eta ohera sartu zen, epelatara.
|
|
2021
|
|
|
Ausartuko ote zen zaplaztekoa bueltan ematera? Badaezpada, itsasoan zaildutako mutil mardul hari eskurik ez eranstea hobe; areago, berari buruz
|
nekizkienak
jakinda.
|
|
2022
|
|
|
Eta hona hemen Ada, laneko jantziaren eta katiuska batzuen barrenean, Vicençen atzean, fluoreszenteen eta armiarma sareen azpitik zerrikumeen heian sartzen. Zerrikumeak uhinen moduan mugitzen dira eta Vicençek beharreko guztiak ari zaizkio erakusten, banan banan, harro eta kontent, erantzuten dakien galderei erantzuten eta, aldi berean, hainbeste kontu
|
bazekizkiela
jakin gabe. Jostailu bat lagun bati erakusten ari zatzaizkionean bezala.
|
|
|
...ten ez duen gauza segurgabe horietarik gehiegi naiz, nola ezagutu gaitz bat ahalegina egiten baldin baduzu hura ez izendatzeko inola ere, eta esango didate horrela hobe dela, zehazgabetasunean bizitzen ikasi behar dela, eta baliteke epaia terapiaren amaierara arte gordetzea, sendatzearen amaierako gong kolpea jo arte, eta orduan nire psikoanalistak bere buruari txalo jo ahal izango dio, hasieratik
|
bazekiena
jakinik ere, hainbeste denboran isilik egon delako, eta hala ere zer daki berak, zer jakin dezake nitaz neuk honezkero ez dakidanik, ezer ez, ezta aztarrenik ere, eta psikoanalistarenera joaten bazara da oroz gain hura gabe bizitzen ikasteko, horraxe azken helburua, baina nik ezin diot uko egin bestek ni eskutik heltzeari, eta egunen batean uko egiten badiot, sabela igurtzi baizik ez du egin, arr...
|
|
|
Esperientzia pertsonalarekin zein irakurketekin eta antzeko zerbait gertatzen da: barruan zerbait uzten digute, baina ez dakigu zehazki zer den, nahiz
|
jakin
badakigun zerbait berria sortu eta hazten ari dela gure baitan. Zer sortzen ari den, ordea, ez.
|
|
|
Suizida batek
|
dakiena
daki. Eta dakiena da justu dogmatismoak ez duela bere erabakia eragotziko.
|
|
|
Inork ez dauka bere baitan ezer osorik eta ezer bete  beterik. Hau mundu guztiak
|
daki
jakitez, baina inork ez daki egitez.
|
|
2023
|
|
|
Ilunpean. Hain leku barnatik non ez
|
baitzenekien
bazenekiela.
|
|
|
Beti izan duk hire baitan mila dorre eta gaztelu egiteko joera, txabolazulo batean jaio bahintzen ere. Zerbaitengatik jarri zitean Minhoko Kixote ezizena gure tasquinhara etortzen ziren bezero portugesek, haien artean ere portuges arraroa hi, burtzoro halakoa, nahiz
|
jakin
badakidan hire erotasuna ez dela erabat egiazkoa. Gaixotasunaren sintomak izatearen itxurak egin dituk guri iskin egiteko eta kolpe zorririk ez jotzeko.
|
|
|
Aro bidaiariak
|
jakin
daki Bizkaiko mendebaldean ostadarra izendatzeko berba ederrak erabiltzen direla, ugari eta bitxiak; batzuk galzorian daude, gazteek batuaren aldaerak ahoratzen dituztelako. Dena dela, zahar batek esan du haiek beti irestargia esan izan dutela, baina, gaur egun, gazteek ostadarra erabiltzen dutela gehienetan.
|
|
|
Erantzun diote, gaur egun, Erromako zubia erabiltzen dutela, ziurrenik biztanleek uste zutelako ostadarra agertzeak Erromarako bidea adierazten ziela erromesei. Akordatu da aro bidaiaria ezen Zegaman bertan izendapen beraren berri eman ziotela, eta
|
jakin
daki Euskal Herriko bazter ugaritan adi daitekeela. Sumatzen da naturaren eta erlijioaren sakoneko borroka izendapenetan.
|
|
|
Zirtzil hitza, beste irudi eder bat euri langarrari irizteko. Aro bidaiariak
|
jakin
daki zirtzila balio gutxikoa dela, huskeriatzat jotzen dena. Horrelakoetan, lingirdatsua izaten da euria, gogaikarria, jasangaitza.
|
|
|
Aro bidaiariak, gaur, batez ere hitz bereziak aditu nahi ditu, ez toki askotan erabiltzen diren horietarikoak;
|
badaki
jakin mitologiaz zipriztindutako herri magiko batean dagoela, eta hortik tira egin nahi die ataundarrei. Elizitazioa egundo baino biziago dago.
|
|
|
Ekialdeko haizeari haizegorri deritzo Asteasun; beti kolore gorriak eguraldiaren gordintasuna adierazten du; bazter frankotan gorri iparrari loturik egoten da haren lazkeria adierazi nahian, baina bero gorria ere erabiltzen omen da Zuberoan. Gogoan dauka aro bidaiariak Orozkon eta Arratian ere aditu duela ipar gorria, eta bere oharren bitartez
|
jakin
daki Txorierrin, Erronkarin eta Zaraitzun ere jasota dagoela ipar haizea kolore gorriarekiko ezkontza. Mendebaldeko haizeaz bezainbatean, gallegoaize izendapena gailen da asteasuarren artean.
|
|
|
Aipatu bezala, aro bidaiariak
|
jakin
daki Bermeo euritsu samarra dena, Sollube mendiaren eraginez. Euria adarka izanez gero, zaparrada gogorrak izaten direnean euri trusko elkarketaz baliatzen dira bermeotarrak:
|
|
|
Ihurzuri elea, Ortziren leinukoa, eskierki; tximista, aldiz, iñhazia edo ihurzii bera da, eta tximistargia iñhazia berriz ere. Urdaxtarrek
|
jakin
badakite ostagiak bereizten, baina izendapenetan nahasteka handi samarra dute, herri anitzetan gisan. Santa Grazi üngürüan düründa eta azantz izigarriak sortzen ditu aro gaiztoak, mendi garaien eraginez.
|
|
|
Arangioko mendilerroaren magalean kokaturik dago, Otxandio Arabako Aramaiotik banatzen duen mendilerroaren alboan. Aro bidaiariak
|
jakin
daki Otxandiok oso klima hotza daukala: egunaren eta gauaren artean eta neguaren eta udaren artean alde handiak darabiltza eguraldiak.
|
|
|
Zollo herrian aipatu bezala, bertan, Sondikan eta Ezterenzubin ere ahoratzen dute horrelako izen ederra. Aro bidaiariak
|
jakin
daki zeruak nekez izaten duela kolorerik; hala ere, Araotzeko beste herritar batek hauxe esan dio: " Ostraixa agiri dok:
|