|
2000
|
|
|
Oarsoaldean zinema, telebista eta publizitate lanak ekoizteko azpiegiturak bildukodituen gunea eraikiko dute denbora gutxi barru. Gaur egungo hutsunea betetzearren,
|
ikus
entzunezkoen industriari merezi duen lekua emango bide dio.
|
|
|
Kable eta sateliterako zerbitzuetzarako txikiagoa da: lan zinematografikoak emango dituzten zerbitzuek,
|
ikus
entzunezko industriaren finantza sostenguari egin beharreko ekarpena; informazio politikoaeta orokorra ematen dutenek, berriz, aniztasuna eta iritzi korronte ezberdinen adierazpena bermatubeharra, bai eta interes ekonomikoekiko independentzia ere; eta, orokorrean, birdifusio moduak.
|
|
|
...zko komunikazioa askea dela xedatzen da bertan, bere lehen esaldian.Hurrengo paragrafoan, ordea, askatasun hori interes orokorreko irizpideen araberamugatu beharra dagoela zehazten da, kontuan hartuz honako oinarri hauek hain zuzen: gizakien duintasuna, askatasuna eta jabegoarekiko errespetua; iritzi eta pentsamenduenaniztasuna; ordena publikoa; nazioaren defentsa; zerbitzu publikoko betebeharrak;
|
ikus
entzunezko industria nazionala antolatzeko beharra; eta komunikaziorakobaliabide teknikoen izaera mugatua. Eta horretara dator, hain justu ere, legea, ikus entzunezko jarduera askeari mugak ezarri eta joko arau orokor batzuk finkatzera.
|
|
|
AZKARATE, Lore Donostiako" Arrano Beltza" euskaltokia (Orain eta Hemen). 26/ 27 zk. (1983), 268 Xabier Kintanari ta irakurleei. 33 zk. (1968), 64
|
Ikus
entzunezko industria Hego Euskal Herrian. 99 zk. (1997), 11 Komunikabideen jabegoa eta objetibotasuna. 22 zk. (1982), 83
|
|
|
ARANGUREN, Txiliku; EGUZKITZA, Jesus; ZUBIZARRETA, Iñaki Telebista eta bikoizketa. 99 zk. (1997), 65
|
Ikus
entzunezko industria Hego Euskal Herrian. 99 zk. (1997), 11
|
|
2003
|
|
|
|
Ikus
entzunezko industria erakarriz
|
|
|
Hiriko 200 irudi esanguratsu biltzen dituen gida plazaratu du Donostiako Udalak. Honen xedea hiria zinema, musika eta publizitate ekoizpenak egiteko leku bilakatzea eta
|
ikus
entzunezko industria erakartzea da. Zinemaldian banatuko zaie atzerriko zuzendari eta ekoizleei.
|
|
2004
|
|
|
Gaur egun, orain dela hamar urte ez bezala, Euskal Herrian badago giza talde prestatu bat horrelako erronka bati eusteko. Ez bazaie euren bide profesionala euskaraz garatzeko aukerarik ematen erdarazko
|
ikus
entzunezkoen industriak bereganatuko ditu (Euskaldunon Egunkaria,).
|
|
|
Zentzu horretan, Eusko Jaurlaritzak
|
ikus
entzunezkoen industriari buruzko liburu zuria egin duenean, nik uste dut ez dela behar bezala ulertu euskal zinemaren afera. Ikusentzunezkoen barruan azpiatal batean sartu da, eta euskal zinema ez da azpiatal bat, baizik eta guk zinema ikusteko daukagun begirada.
|
|
|
Etengabe neurtzen du bere burua Espainiako gainerako kateekin. Inguru horretan ari da borrokan leku bat erdiesteko, sinesgarritasuna eta egonkortasuna lortzeko, Euskal Irrati Telebista, euskal
|
ikus
entzunezkoen industriaren ardatza behar lukeena. Euskarazko katea, molde horretan ezin kabiturik, gatibu da audientzien, zenbakien, datuen:
|
|
|
|
Ikus
entzunezkoen industriak, eta bertako langileek, ekoizle, zuzendari, gidoigile, antzezle, teknikariek, Espainiako legedian, erakundeetan, merkatuan eta errefe rentziamunduan bizi dugu gure ogibidea. Industria horren gunea eta irudia proiektatzen duen foko nagusia Madril da.
|
|
|
Ekoiztetxeak eskuak igurzten hasi dira pastela hain gertu ikustean. Ea aurrerapauso horiek zuhurtasunez egiteko gai garen, gure beharren arabera eta gure tamainako
|
ikus
entzunezko industria bat sortzen asmatzen dugun; epe motzera begiratu beharrean epeertain eta luzera jarraipena izango duena. Bestela, administrazioari ikus entzunezko sukar hau pasatzen zaionean, eta adibidez euskal karrera espazialari ekiten dionean, ametsen fabrika honek berriro ere fabrikatik gutxi eta ametsetik asko izaten jarraituko du, 80ko hamarkadako ispilatze hartan gertatu zen bezalaxe.
|
|
|
Politika ildo berriak proposatu ditu orain Eusko Jaurlaritzak, Euskal Herrian
|
ikus
entzunezko industria konpetitiboago bat eraikitzeko asmoarekin. Horretarako Ikus entzunezkoaren Liburu Zuria egin da, eta horren harira instituzioeta finantza tresna berriak ezarri dira.
|
|
2005
|
|
|
Estatu Batuetako
|
ikus
entzunezko industria akordio batera iritsi da Groksterrekin, P2P zerbitzua itxi dezan
|
|
|
|
Ikus
entzunezkoen industriak sortutako produktuenondoz ondo, horien transferentzia linguistikoa planteatu da, unean uneko egoerak zein helburuek aginduta, kasuan kasuko hizkuntza eta kulturara.
|
|
2006
|
|
|
Kontsumitzaileen eskubideei dagokienez, Montillak azaldu zuen zerbitzu hornitzaileek bitartekari telematikoa eman dietela, eta arau hauste administratibotzat joko dela telekomunikazio operadoreek kontsumitzaileen eskubideak ez betetzea. Industria ministroak esan zuen, hurrengo hilabeteetan ere, Espainian eduki digitalen industria sustatzeko
|
Ikus
entzunezko Industriaren Plan Estrategikoaren berri emango dela. Neurri horiekin guztiekin, Informazioaren Gizartea Europarekin bateratzeko Avanza Plana finkatzea espero du Montillak; esan zuen, 2007rako, 2006an baino baliabide gehiago izango dituela (1.200 milioi euro).
|
|
2007
|
|
|
Euskal zinemaren urrezko garaia izan zelakoan nago, euskal zinema berriaz hitz egiten hasi zen... Orain badirudi
|
ikus
entzunezko industria garatzeko borondatea badagoela berriro, baina ikusiko dugu".
|
|
|
EITB sortu zenean, legean bertan markatzen zaio, laburbilduz, bere eginbehar nagusiak euskararen normalizazioan laguntzea eta bertakoinformazioa eta parte hartzea bultzatzea direla. Eta baita, legean horrela jartzenez bada ere, hemengo
|
ikus
entzunezko industria bultzatzea.
|
|
2008
|
|
|
Azken horrek sari nagusia lortu du.Hiru lan horiek Canneseko Zinemaldiko Short Film Corner sailean parte hartzeko aukera izango dute, eta Azzam El Medhik, gainera, 6.000? jasoko ditu aiTeren (Estatu espainoleko
|
Ikus
entzunezkoen industria teknikoen elkartearen) eskutik filmaren postprodukzio lanak amaitzeko.Bestalde, Amos Gitaik horrelako topaketen garrantzia azpimarratu nahi izan zuen, kultura eta lurralde ezberdinetako ordezkariak ekitaldi berean eta helburu berarekin batzeko gai direlako.
|
|
|
Hiru lan horiek Canneseko Zinemaldiko Short Film Corner sailean parte hartzeko aukera izango dute, eta Azzam El Medhik, gainera, 6.000 € jasoko ditu aiTeren (Estatu espainoleko
|
Ikus
entzunezkoen industria teknikoen elkartearen) eskutik filmaren postprodukzio lanak amaitzeko.
|
|
|
James Benning zuzendari estatubatuarrak hautatutako sei film dokumental luze erakutsiko dituzte Guggenheimen hilaren 24an, 25ean eta 29an.
|
Ikus
entzunezkoen industrian gaur egun nagusi diren estereotipoak auzitan jartzen dituzte, antolatzaileek esan dutenez. Honako hauek dira lanak:
|
|
2009
|
|
|
Izan ere, azken aldian nongura ugaritzen ari diren jaialdi, film commission eta enparauez gain, bazterrotako ikus entzunezkoen arloa sendotzen lagun dezaketen egitasmo bi sortu dira Gipuzkoan: Zinealdea Oarsoaldean eta Zuatzuko Ikus entzunezko Berrikuntza Gunea Donostian52 Biek ala biek
|
ikus
entzunezko industria eta ekoiztetxeak bultzatzea dute helburu, ikus entzunezko sektoreko eragileen eta enpresen beharrei irtenbide integratua emanez.
|
|
|
Suediako “The Pirate Bay” Interneteko atariaren lau arduradunak urtebeterako kartzela zigorra jaso dute, eta 30 milioi koroako (2,7 milioi euro) kalte ordaina eman diote
|
ikus
entzunezko industriari, jabetza intelektualeko eskubideak urratzeagatik. Gaur ezagutu den Stockholmeko auzitegiaren epaiak dioenez, “torrent” teknologiaren bidez fitxategiak deskargatzen lagundu duenez, eta haien artean egile eskubideez babestutako materiala zegoela jakinda, Peter Sunde, Fredrik Neij, Gottfrid Svartholm eta Carl Lundström ek jabetza intelektualari buruzko legea “objektiboki” urratu dute.
|
|
2010
|
|
|
Gurea bezalako herri batentzat, aukeraz beterikoa ageri zaigu digitalizazioa. Izaera eta hizkuntza propioak elementu bereizgarriak dira merkatu gero eta homogeneoagoan, anonimotasunari gertuko edukiekin erantzun eta
|
ikus
entzunezko industria malgua dira eskura ditugun tresna indartsuak. Horiek denak aktibatzeko unea da.
|
|
|
Edinburgo, Brusela, Sydney, Paris, Bartzelona, Tokio, Bangkok eta Caracas hirietan, besteak beste. Donostiako Sustapenak antolatzen du hiriko lehiaketa eta hiriko
|
ikus
entzunezkoen industria bertako ekonomiaren motore bihurtzeko ekitaldien baitan dago. Halaber, helburua talentua eta sortzaileak diren hiriko pertsonei euren lanak nazioarteko hirietan erakusteko aukera ematea da.
|
|
|
Euskararen alorreko beste erreferente batzuk ere busti nahi dituzte eztabaida eta hausnarketa honetan: profesionalak, erakundeak eta euskal
|
ikus
entzunezko industriaren ordezkariak, besteak beste.
|
|
|
Topaketan parte hartuko duten film laburrak jendaurrean eta Zinemaldira gonbidatutako profesionalen aurrean erakutsiko dira, bide batez, zinegile gazteei profesional bihurtzeko bidean laguntzeko. Zinema ikasleek, irakasleek eta profesionalek hainbat gai komentatu eta aztertuko dituzte, besteak beste, sormenari,
|
ikus
entzunezko industriaren funtzionamenduari, joera berriei eta ordezkatutako eskoletako planteamendu pedagogikoei buruzkoak.
|
|
|
Finantzaketa eredu mistoari esker publikoa eta komertziala, telebista autonomikoek kalitatezko edukien alde apustu egiten jarraitu dezaketela, aipatu du, baita herritarrekiko hurbilekoak diren eta telebista zerbitzu publikoan primeran kokatuta dauden edukien alde ere. Eredu mistoak ekonomia dinamizatzen laguntzen du; izan ere, eduki horien zati handi bat Autonomia Erkidegoetako
|
ikus
entzunezkoaren industriak sortzen du, eta iragarkigile autonomikoentzako leiho espezifikoak irekitzen ditu, gaineratu du Suriok.
|
|
|
irakasleentzat, ikus entzunezko baliabideak ikasgelarako laguntza baliabide gisa erabiltzea bultzatzeko. Bideoak ikusi, deskargatu eta igotzeko aukera ematen du, eta
|
ikus
entzunezko industriak, irakasleek beren eskoletarako eta ikasleek ikasgai baten jarduera gisa sortutako materialak osatzen du bere katalogoa.
|
|
2011
|
|
|
Ez zen film luzerik egin hamarkada luze batez. Finantzaketa lortzeko arazoek,
|
ikus
entzunezko industria sendo bat sortzeko ezintasunek, eta erakundeen partetik jarrera konprometiturik ez izateak egileak uzkurrarazi zituen denboraldi batez.Esnalen eta Altunaren lehen film luzea 2005ean agertu izana ez da kasualitatea. Urte askotako borrokaren eta eskakizunen ondoren, urte horretako ekainean ikus entzunezko lehen akordio kolektiboa sinatu zuten ekoizle eta aktore gehienak biltzen dituzten elkarteek:
|
|
|
Ez bazara gai ikus entzunezko edukiak sortzeko zure hizkuntzan eta zure kode kulturaletan, ez zara exititzen XXI. mendean. Ezinbestekoa da
|
ikus
entzunezko industria izatea, bestela ez zara nazio33 (Escribano, in Corbella; Gifreu, 2008: 397).
|
|
2012
|
|
|
¡ Ama, vótame! nabarmendu izana mugarria da euskal
|
ikus
entzunezkoen industriarako, 20 bat formatuk baino ez baitu lortzen dute mundu mailako antolatzaileen arreta erakartzea.
|
|
2013
|
|
|
Ramon Zallo EHUko irakasleak euskal komunikazio sistemaren arauketaren inguruko erronkei buruz idatzi du, eta komunikazioaren eta kulturaren erronka nagusiak deskribatu ditu. Patxi Azpillaga EHUko irakasleak
|
ikus
entzunezko industriaren gaiari heldu dio. Industriaren hastapenak azaldu ditu; azken hamarkadan jarri du arreta, eta telebistarako eta zinemarako ekoizpena bereizi.
|
|
|
Gora beherekin bada ere, onartu egin behar da ETB k euskal fikzioa bultzatu zuela hasieran, eta horrek lagundu egin ziola
|
ikus
entzunezkoen industriari; baita zineari eta antzerkiari ere. Horrela, sektorea hasten joan da etengabe.
|
|
|
Azpillaga, P. (1997): ?
|
Ikus
entzunezko Industria Hego Euskal
|
|
|
Euskal telebistagintza hastekotan zen artean eta
|
ikus
entzunezkoen industria gertutik ezagutzen zuten profesionalak oso urriak ziren Hego Euskal Herrian. Guztien beharra zegoen EITB abiarazteko; abiaburua xumea izan zen, baina agintariek zentzu handiz jokatu zuten sektoreko «adituekin» (edo orduko «arituekin») kontatzean.
|
|
|
ETBrentzat soilik lan egiten zuen bikoizketa etxe izatetik haratagoko enpresa bihurtu zen, Espainiako bikoizketa etxeekin ere lehiatzeko asmo bete beteari ekin baitzion. 1986 urtea zen, eta bikoizketarako aretoez gain, platoak eta
|
ikus
entzunezko industriari erantzuteko instalazioak ere zabaldu zituen eraikin berrian; besteak beste, Miramongo Produkzio Zentroa bukatu bitartean Euskal Telebistarako hainbat programa egiteko baliatu ziren5.
|
|
|
Beste asko, berriz, Madrilgo bidean jarri ziren lan egiteko edota euren proiektu zinematografikoei irtenbidea emateko (Imanol Uribe, Montxo Armendariz, Julio Medem, Alex de la Iglesia, Enrique Urbizu...). Izan ere,
|
ikus
entzunezko industria, gainera, Madrilen inguruan hasi zen pilatzen eta antolatzen modu hazkor eta inkrementalean, batez ere 90etatik aurrera, sekulako indar zentripetua eraginez" periferiako" industria eta zinemagileekiko.
|
|
|
Bertan EITBren betebehar programatikoak zehazten ziren, baita trukean Eusko Jaurlaritzak horiek finantzatzeko egin beharreko ekarpenak ere; urte bat geroago, 2003an, ikus entzunezko sektoreko Liburu Zuria argitaratu zen, zeinaren bidez arlorako hurrengo urteetarako estrategia finkatu zen. Bertan, besteak beste, euskarazko produkzioa berariaz sustatu beharra aipatzen da, bai eta zinemagintzaren garrantzia azpimarratu ere sektore osoaren proiekziorako, nahiz eta telebistako produkzioa lehenesten den
|
ikus
entzunezko industriaren etorkizuneko garapenaren oinarri modura. Bestalde, Eusko Jaurlaritzaren Kultura Sailaren diru-laguntza sistema ere egonkortu, osatu eta diruz hobeto hornituz joan zen, batez ere 2003tik eta 2008tik aurrera, eta 2003 urte horretan bertan erosketa kontratuak eta maileguak interesik gabe finantzatzeko lerro berriak ireki zituen Eusko Jaurlaritzak.
|
|
|
Euskadiko
|
ikus
entzunezko industriaren erronkak
|
|
|
Euskal Telebistarekin batera Euskal Herriko
|
ikus
entzunezko industriak ere hiru hamarkadako ibilbidea bete berri du. Zinemari atxikia gorpuzten hasia, telebistari eskainitako zerbitzu teknikoak joan ziren gero pisua hartzen (bikoizketa, kamerak, produkzio zerbitzuak...), ETBren beharrizanen eskutik, nagusiki.
|
|
|
Ikus entzunezko produkzioaren inguruan Euskal Herrian eratu den enpresa, teknikari, sortzaile eta zerbitzuen industri sare edo ehuna aintzat hartu beharrekoa da, bai haren dimentsio ekonomikoan, aberastasun eta enplegu iturri gisa, bai, batez ere, dimentsio kulturalean, ikus entzunezko kultur edukien sorburu eta bideratzaile gisa. Izan ere, gaur egungo ikus entzunezko sistemetan edukien produkzioa industri atal autonomo gisa egituratzen da kasurik gehienetan, eta, beraz,
|
ikus
entzunezko industria antolatu, osasuntsu eta jasangarri bat izatea ezinbesteko baldintza da euskal kulturaren garapenerako ere.
|
|
2014
|
|
|
Gora beherekin bada ere, onartu egin behar da ETB k euskal fikzioa bultzatu zuela hasieran, eta horrek lagundu egin ziola
|
ikus
entzunezkoen industriari; baita zineari eta antzerkiari ere. Horrela, sektorea hasten joan da etengabe.
|
|
|
Azpillaga, P. (1997): ?
|
Ikus
entzunezko Industria Hego Euskal Herrian?, Jakin aldizkaria, 99 zenbakia.
|
|
|
Las SD txartelak gailu mugikorren aliatu handi eta
|
ikus
entzunezko industriaren estandar bihurtu dira. Mota horretako flash memoriekin, erabiltzaileek erraz eta merke handitu dezakete merkatuan dauden aparatu eramangarri askoren ahalmena.
|
|
|
ESTI URRESOLA (Laudio, 1984) zinemagilea da eta" Adri", bere lehenengo pelikula laburra, emango dute SOS Parkultura ekimenaren barruan bihar. Leioan eta Bartzelonan ikasi du eta Donostian ere
|
ikus
entzunezko industrian lan egin du. Orain Bartzelonara itzuli da nahiz eta Laudion egongo den" Adri" aurkezteko.
|
|
|
ESTI URRESOLA (Laudio, 1984) zinemagilea da eta" Adri", bere lehenengo pelikula laburra, emango dute SOS Parkultura ekimenaren barruan bihar. Leioan eta Bartzelonan ikasi du eta Donostian ere
|
ikus
entzunezko industrian lan egin du. Orain Bartzelonara itzuli da nahiz eta Laudion egongo den" Adri" aurkezteko.
|
|
2015
|
|
|
Gora beherekin bada ere, onartu egin behar da ETB k euskal fikzioa bultzatu zuela hasieran, eta horrek lagundu egin ziola
|
ikus
entzunezkoen industriari; baita zineari eta antzerkiari ere. Horrela, sektorea hasten joan da etengabe.
|
|
|
Azpillaga, P. (1997): ?
|
Ikus
entzunezko Industria Hego Euskal Herrian?, Jakin aldizkaria, 99 zenbakia.
|
|
|
Livingstonek dioen bezala (2004), aldaketa teknologikoen abiadura azkarrak zuzeneaneragiten dio komunikazioaren panoramari, eta ezinbestekoa da etengabe ikertzen aritzea hain aldakorraden eszenategia. Euskal Herriko eta euskarazko
|
ikus
entzunezko industriari dagokionez, garrantzitsuada jakitea ea egokitzen ari diren aldaketa berrietara, eta ezagutzea zein inplikazio dituen honek guztiakeuskarazko ikus entzunezko sorkuntzarentzat.
|
|
|
|
Ikus
entzunezko industriaren sektorean ere elementu garrantzitsu askotan aldaketak gertatzen ari dira: konbergentzia teknologikoa; kontzentrazio finantzarioa eta produktiboa; multimediatasuna ahalbidetuko duen garapen bertikala eta, beste batzuen artean, praktika profesional berriak gero eta transmedia ikuspegi garbiagoarekin (edukien sortzaileengandik hasita, ekoizle eta errealizatzaileengana pasatuta eta media planifikatzaile edo programatzaileen eremuan amaituta).
|
|
|
Edukiak sortzen direnetik, ekoizpen prozesuan sartu eta hortik aurrera jendearekin kontaktatzen duten arte luzea bezain aberatsa dela ibilbidea.
|
Ikus
entzunezko industria bera jabetu da egungo edukietan txertatu behar direla jendeak hain garrantzitsuak kontsideratzen dituen multimediatasuna, interaktibitatea eta kontakizuna garatzeko eta gero zeharkatzeko aukera desberdinak.
|
|
|
Konbergentzia teknologikoak, erabateko konektibitateak eta mugikortasunak medioen arteko desberdintasunak urtu egin dituzte, baina, horrekin batera, edukien zentraltasuna azpimarratu dute. Horren jakitun,
|
ikus
entzunezkoaren industriak ere edukietan jarri du arreta eta bereziki lengoaia berrietan, ikus entzunezkoen ekoizpen multimedian, plataforma ugarietarako banaketan eta kontsumo esperientzia aberastuetan, ondoko ataletan aipatuko dugun bezala.
|
|
|
Interneten garaia, ugaritasunarena zalantzarik gabe, kontsumo portaera berrien lekuko da. Baina baita ere
|
ikus
entzunezko industriaren kontzentrazio finantzarioa eta produktiboa ekarri duena, dibertsifikazio mediatikoa eta multimediarena eta interaktibitatea egunerokoan daukana.
|
|
2016
|
|
|
Petrolio industriak soilik gainditzen ditu. Urteko 140.000 tona partikula kutsakor baino gehiago sortzen ditu eta Los Angeles hirian azaltzen den smogaren arduradunen artean daude
|
ikus
entzunezko industriak.
|
|
|
Hau da, ez soilik guk gurea hartzaileei ematea. Baizik eta herritarrek eta
|
ikus
entzunezko industrian lan egiten dutenek gure hedabidea tresna baten moduan erabil dezatela. Zinemazale orok informazioa badu, guregana jotzea nahiko genuke.
|
|
|
e. Euskal Herriko
|
ikus
entzunezko industria sustatzea.
|
|
|
|
Ikus
entzunezko industria sendoa
|
|
2019
|
|
|
...izan da, irakaslearen agindu hierarkikopean eskolan eta gero zuzendariarenagindupean lanean, eta nahiz eta onartu beharra dagoen EAE ko arte dramatikoko goi ikasketakdefinitzen dituen Urriak 26 ko 1614/ 2009 errege Dekretuak, adierazten duela interpretaziokoespezialitatean definitzen den aktorearen soslaia artista, interprete eta sortzailearena dela, etadenok ezagutu ditzakegun salbuespenak salbu,
|
ikus
entzunezko industrian aktoreei interpretehutsaren rola egokitu ohi zaie zuzendari baten gidaritzapean. Horrela bada, nola elkartzen dira bimundu hauek, denak batera film on bat egiten saiatzeko?
|
|
|
Eta ekoiztetxe horrek arazo bera edukiko luke kate bat topatzeko. Espainiako Estatuko, eta bereziki Euskal Herriko
|
ikus
entzunezkoen industria oso prekarioa da, eta ahalik eta gutxien arriskatzeko joera dago. Bestalde, zuzentasun politikoa ere hartzen da kontuan.
|
|
2020
|
|
|
Broadcastetik Broadband era, ikus entzunezkoen sistema berria, hizkuntza, kultura eta burujabetza.
|
Ikus
entzunezkoen industrian oinarritu zen erabat, eta ezinbestean hartu beharreko bi tren erraldoi aipatu zituen: OTT edo Over The Top direnak (Netflix, Google, Amazon...) eta datorren 5G iraultza teknologiko berria.
|
|
|
4 5G AREN HEDAPENA ETA
|
IKUS
ENTZUNEZKO INDUSTRIA
|
|
|
Horren garapen egokiak baldintzatuko du ekonomia digitalaren aurrerabidea.
|
Ikus
entzunezko industriarentzat, 5Garen iritsierak inpaktu handia ekarriko du, eta ez soilik maila teknologikoan, balio kate osoari eragingo baitio.18 19.
|
|
|
Sortu zirenean, Euskadiko eta Kataluniako ikus entzunezko korporazio publikoek funtzio hirukoitza bete zuten. Alde batetik,
|
ikus
entzunezko industria finkatu zuten lurraldean. Beste alde batetik, euskara eta katalanaren normalizazio prozesuak normalizatzen lagundu zuten.
|
|
|
Bi kasuetan, gobernuaren ekintza gizartean gertatzen ari diren aldaketa bizkorren ondotik doa; izan ere, eraldaketa ekonomiko, politiko eta kultural biziak gertatzen ari dira, bitartekotza sozialeko sistemen mutazioak eraginak, hein handi batean.
|
Ikus
entzunezko industriaren eremuan, bereziki. •
|
|
|
Urte hauetan, eutsi egin zaio ikus entzunezko eduki tradizionalen kontsumoari, hala nola irratiarenari edo lineako telebistarenari, baina ikus entzunezkoak online banatu eta kontsumitzeko modu berriak agertu dira, indartsu, gainera. Banda zabal mugikorreko –5G– telekomunikazioen hedapen berehalakoak are protagonismo sozial handiagoa emango dio
|
ikus
entzunezkoen industriari. Euskadiko edo Kataluniako gizarteen modukoentzat, agertoki horretan hizkuntza eta kultura politikak zehazteko, ezinbestekoa izango da eskumenak sendotzea, espektro erradioelektrikoaren erregulazioa kudeatu edo kokudeatzea, baita ikus entzunezko sistema publikoa birsortu, eguneratu eta indartzea ere.
|
|
|
• Hitz gakoak: hizkuntzaren erabilera sozialak,
|
ikus
entzunezko industria, iraultza digitala, espektro erradioelektrikoa, banda zabal mugikorra, ikus entzunezko sistema publikoa.
|
|
|
Zergatik da
|
ikus
entzunezko industrien protagonismo sozial, ekonomiko eta kultural gero eta handiagoa hizkuntza politikak definitzeko funtsezko faktoreetako bat. Zer faktorek azaltzen dute egoera eta hartu behar dira kontuan hizkuntza eta kultura politikak birdefinitzean?
|
|
|
• Bigarren, Google, Facebook, Amazon, Netflix eta beste eragile global batzuen agerpena ikus entzunezko edukien ekoizpenean eta hedapenean.
|
Ikus
entzunezko industriak gero eta garrantzi handiagoa du kultura industrietan.
|
|
|
|
Ikus
entzunezko industriek azken 25 urteetan izan dituzten eraldaketa behagarriak joera hauetan laburbil daitezke: a) gero eta gehiago indartu dira ekoizpen enpresen integrazio horizontaleko prozesuak eskala transnazionalean; b) ikus entzunezko jarduerak, kulturakoak eta sormenezkoak bateratzeko joera izan da, antolakuntza industrialeko modu gisa; c) ikus entzunezko zerbitzu tradizionalen diru sarreren banaketa aldatu da, eta algoritmo bidez bideratutako publizitate pertsonalizatua eta datuen kudeaketa masiboa agertu dira; d) ikus entzunezko edukiak telekomunikazioetako beste zerbitzu batzuekin batera eskaintzeko aukera finkatu da; eta e) ikus entzunezko edukiak banatzeko eta merkaturatzeko enpresa berriak garatu dira:
|
|
2021
|
|
|
OLASAGASTI: 1980ko urteetan,
|
ikus
entzunezko industria sortu behar zenean, sekulako ahalegina egin zen bikoizketan. Gero, ia dena desagertu da.
|
|
|
'Zinea.eus' atariak erreferentzialtasuna lortu du
|
ikus
entzunezkoen industriako profesionalen artean. Zinemari buruz aritzen den hedabide bat izaki, «jende berriari» ateak ireki nahi dizkio.
|
|
|
Nafarroan ere
|
ikus
entzunezkoen industriako profesionalak daude aurre hautagaitza horretan, hainbat kategoriatan; Ana Murugarren (García y García' lanaren zuzendaria), Andoni Canela (Panteras' filmaren zuzendaria), Marian Fernández Pascal (Koldo Almandoz eta María Elorza Deiasen Quebrantos' lanaren ekoizlea).
|
|
|
|
Ikus
entzunezko industria propiorik ez izatea kultura propiorik ez izatea da.
|
|
|
2021ean Pantailak Euskaraz ekimenak beharrezkoa zen tsunamia sortu du; horrela, abenduaren 4an Durangoko Azokaren baitan Euskarazko ikus entzunezkoen aldeko manifestua aurkeztu zuen gorago aipatutako hamar aldarrikapenekin, eta kultur eta hezkuntza eremuko 30etik gora eragilek eman zioten atxikimendua. Euskal Autonomia Erkidegoko, Nafarroako Foru Komunitateko eta Ipar Euskal Herriko alderdi politiko eta eragileei eskatu zieten" aldarrikapenok bere egin ditzatela eta euskarazko
|
ikus
entzunezkoen industria, gure kultura eta gure hizkuntza dagokien lekuan jartzeko lan egin dezatela".
|
|
2022
|
|
|
Horrelako galak beharrezkoak dira
|
ikus
entzunezkoen industriarako, eta kazetarientzako elkargune aparta izaten dira. Gala hauek ez dira guztien gustukoak, baina zinema eta telesailak maite ditugunontzat ezinbesteko hitzorduak dira.
|
|
|
Zinemaren eta
|
ikus
entzunezkoen industria sendotzeko asmoz, gaur egungo ekoizpen eta banaketa sistemara egokitutako lege bat prestatu du Espainiako Kultura eta Kirol Ministerioak: Zinemaren eta Ikus entzunezko Kulturaren Legea (egun Zinemaren Legea dago indarrean).
|
|
|
«EITB aitzindari izan zen kontu askotan; urtebeteko epean Euskadi Irratia, Radio Euskadi eta ETB sortu ziren, eta gu konektatuta gelditu ginen. Aitzindaritza egon zen erakundea eratzeko eta hilabete gutxi batzuetan lehen emankizunak eskaintzeko aitzindaria, mota guztietako saioak munduan erosteko eta bertan ekoizteko, Euskadin
|
ikus
entzunezkoen industria berri bat sustatzeko, euskara saio guztietara ekartzeko eta munduan bizi diren euskaldun guztiei EITBren txoria eramateko».
|
|
2023
|
|
|
Gu ez gatoz inorekin lehiatzera, gure istorioak nahi dugun tokian kokatzen ditugu, nahi dugun jendearekin, eta gure filmak erakusteko espazioak bilatzen ditugu.
|
Ikus
entzunezkoen industria suntsikorrak, berriz, etekin ekonomikoa besterik ez du bilatzen. Guk ez.
|
|
|
Irlandako TG4 telebistaren (Moriarty 2009, 146) edo Korsikako RCFM irratiaren (Jaffe 2009, 152) adibideak hartuta, irlandera edo korsikera" behe mailako" edo" atzerakoi" gisatzat zutenen ikuspuntua aldatzeko balio dutela ikusi da. Hizkuntza gutxituko komunitatea ahalduntzeaz gain, ekonomian(
|
ikus
entzunezko industria sortuz) eta kultura transmisioan zein produkzioan ere egiten dute ekarpena (Guyot 2007, 39).
|
|
|
Hala, gainerako hizkuntza gutxituko hedabideen antzera (Ó Laoire 2000, 152 eta Cormack 2004, 4), estatus plangintzan bi ekarpen handi egin zituen EITBk: hizkuntza jarreren aldaketa eta euskarazko
|
ikus
entzunezko industriaren garapena.
|
|
|
b) EITB eta euskal
|
ikus
entzunezko industria
|
|
|
Cormackek hizkuntza gutxituko hedabideek bultzada ekonomikoa sor dezaketela dio (Cormack 2004, 2), eta horixe bera gertatu zen EITBren sorrerarekin 1980ko hamarkadan. Azpiegiturez gain, telebistaren funtzionamendurako hainbat sektorek osatutako
|
ikus
entzunezko industria behar zen: kazetariak, gidoilariak, ekoiztetxeak, itzultzaile egokitzaileak, aktoreak, aurkezleak, bikoizketa enpresak, banatzaileak...
|
|
|
Askotariko eskaintzak bateratuko ditu plataforma berriak, eta, haren bidez, telebista eta irrati tradizionalen egiturak birmoldatu nahi dituzte katalanezko kate publikoetako langileek. Sigfrid Grass TV3ko zuzendariak adierazi duenez, gainera, «katalanezko
|
ikus
entzunezko industriaren motorra» bihurtu nahi dute. Horretarako, katalanezko edukiak edonon eta edonoiz kontsumitzeko aukera bermatu nahi diete erabiltzaile guztiei, eta hori da, hain zuzen ere, hemendik hamar urtera bete nahi dituzten helburuetako bat.
|