|
2000
|
|
|
osoa eskaini du Salegik tribuaren alde, hots, Euskal Herria eta euskaldunen alde. Hainbat urtetan bizirik eta osasuntsu darrai bere 82 urterekin bizi eta nozitu dituen abenturek, ezustekoek, etsipenek eta desgraziek oro ez dute batere kikildu eta azkenaldi honetan egindako adierazpen batzuetan inoiz baino baikorrago zegoela adierazi zigun Euskal Herriaren egoerari buruzko galdera bati erantzunez, nahiz eta
|
ikusitakoak
eta ikasitakoak ziniko samar bilakatu omen duten bere burua. Liburua aho zabalik irakurtzen den horietakoa da, erabat harrituta uzten baikaitu lehen orrietatik, ikusirik zer nolako bizimodu barojianoa eraman behar izan duen patuak hala nahita noski.
|
|
|
. Hogei minutuko iraupena duelarik, aurkezpenak laburrak izaten dira oso. Bitarte horretan erritmo bizia ezartzen da, 10 bat berri, ikuskizun bati buruzko kritika, antzezlan, kontzertu, film, erakusketa, liburu edo komiki bat dela,
|
ikusi
eta gero beti ere. Amaitzeko efemeride gisako bat egiten da, eta horren aitzakian kanta bat jarri, aipuarekin lotura duena.
|
|
|
Pilotaleku honetan jokatutako partida guztien artean, bat azpimarratzekoa da, Billabonako besamotzak eta Eibarko Txikitoak elkarren aurka jokatu zutena. Ikusle ugari bildu zen partida
|
ikusteko
eta Billabonako besamotza garaile atera zen 4 kintzeko aldearekin. 1882ko ekainaren 12an, ezker pareta luzatzeko eta igotzeko proiektua aurkeztu zen.
|
|
|
Esate baterako paleta goma oso jokamolde polita da neskek jokatzeko. Emakumeak frontoietan egon behar du, bai
|
ikusten
eta bai jokatzen ere. Euskal pilota oso egokia da emakumeak kirola egiteko.
|
|
|
egiteko proposamena kaleratu bagenuen, baraualdian bertan atera ziren gaien garrantzia
|
ikusirik
eta kanpotik zetorren eztabaidarako grina somatu genuelako izan zen. Besteak beste, honako gai hauek atera ziren:
|
|
|
Beno! Orduan jende mordoa etortzen zen gu
|
ikustera
eta orain aizkolari onenak jarrita ere plaza betetzeko komeriak izaten dira... Beste behin Azpeitiko zezen plaza osoa bete zen:
|
|
|
Urteetan zehar nolabaiteko izarrak sortzen dira. Bitxia da txiki txikitatik norbaitek kalitatea baduela
|
ikustea
eta aurrera egingo duela iragartzea. Harkaitz Cano etortzen zait burura, adibidez.
|
|
|
Ondoren, Feli Etxeberria Kaialde ikastolako irakasleak proposatu zigun gure txotxongiloekin bertara joatea. Lazkaoko Jaxinto apaizak eta andereño batzuek gure emanaldia
|
ikusi
eta Zaldibiakoei esan zieten. Poliki poliki jendea hasi zitzaigun deika, inolako iragarkirik jarri gabe.
|
|
|
Hala," Madrid la nuit" egunkarian hasi zen lanean eta, 18 urte zituela, Parisera alde egin zuen margolari gisa lan egiteko. Handik gutxira, Carlos Iriarte" Le Monde illustre" aldizkariko zuzendariak bere irudiak
|
ikusi
eta berehala proposatu zion aldizkarirako ilustratzaile lanak egin zitzan. Parisen barrena zihoala, ikusten zuen oro bere begi zoliekin lerro azkarrez marrazten zuen.
|
|
|
Zergatik ez da emakumerik ikusten orkestra zuzendari gisa? Behin emakume bat batutarekin
|
ikusi
eta zur eta lur geratu nintzen
|
|
|
Jakinaren gainean zegoen Manolitoren liburuak gehien irakurtzen diren tokia Bilbo dela. Antzezlana
|
ikusi
eta gero beldur ginen zerbait leporatuko ote zigun, baina ez, zoriondu egin gintuen.
|
|
|
Giro gehiago sortu behar da. Orain plazan dauden zaharrak ez ezik, gazteak ere behar dira
|
ikusten
eta apustutan.
|
|
|
batean aurpegi bat edo dago (lanperna musua ote?), beste batzuetan kiribilak, borobilak, marrak... Axkar
|
ikusi
eta antxintxiketan itzuli gara, baina garaiz: ferriak ez digu ihes egin.
|
|
|
Batzuk nabari nabari azaltzen dira, baina beste batzuk oso apalak izaten dira eta sasi tartean edo ote tartean daude. Ia ez dira
|
ikusten
eta horiekin dago arriskurik handiena.
|
|
|
Nobelako pertsonaia bakoitzak bere bizimodua du, eta orduan Xan, alegia protagonista, azaltzen zaie. Datorren tokitik etorrita, ez du ezer ulertzen, ez du ingurua ere lehen zen bezala
|
ikusten
eta erabat galduta dabil...
|
|
|
Etxean asko
|
ikusi
eta ikasi duzu.
|
|
|
Istorio bati jarraiki, bideo honetan jolasak eta abestiak
|
ikusi
eta entzun ahal izango dira. Donostiako Zurriola ikastolako antzerki tailerreko 16 haur, Pirritx eta Porrotx pailazoak, amona Josefina eta Serapio maltzurra dira protagonista nagusiak.
|
|
|
Iruñerriak jasoko dituen milaka bisitariek izango dute zer egin,
|
ikusi
eta entzun igandean. Egitarauan gustu eta adin guztientzako modukoak diren ekitaldiak agertzen dira.
|
|
|
EIZIEk ateratzen duen zerrendan titulu hori
|
ikusi
eta interesgarria iruditu zitzaidan. Bestetik, egia esan, nik ez nuen horretan pentsatu hautatu nuenean, baina sari horiekin beti gauza bera gertatzen da:
|
|
|
Aurtengo Abesbatz Lehiaketak 60 milioiko aurrekontua du. Munduko abesbatzarik onenak
|
ikus
eta entzun ahal izango dira Tolosan Leidor zineman urteroko hitzorduan. Abesbatz gehienak Europako Ipar Ekialdekoak dira.
|
|
|
Zarauzko Lanbide Eskolako sortzaile eta zuzendari izan zen fraidea hartu du oinarri horretarako Andoni Egañak, haren bi argazki
|
ikusi
eta gero. Francoren aurrean ageri da bietan Egañak eleberrian Frai Kandido deitu duena.
|
|
|
Pertsonaia bakoitzaren ahotsa eta ikuspuntua mosaiko baten zatitxo bat baino ez dira eta irakurleak zatitxo horiek banan banan
|
ikusi
eta irudia osatu du. Gauzak horrela, batzutan agertzen zaizkion zatitxoek elkar osatzen dute; bestetan, ordea, kontrajarrita egongo dira.
|
|
|
Actuar culturalmente, para que esta línea se ensanche, debe ser la escogida como relativamente más eficaz?. Baina, azken mendeotako politika
|
ikusirik
eta Konstituzioa aldatu ezik, arriskuak hor daude, makiavelokeriaz baliatzen badira. Dena dela, horretarako biderik aukerakoena, gurasoei aukera ematea dela deritzat, eskola libreetan jarraitu nahi dutenei horretan utziaz.
|
|
|
Historia gaia errazegi nahasten da alde guztietatik begiratu ezik. Uste horretaz ahalegindu nintzen Hondarribiko elizaren historiagintzan, alde batetik ez ezik beste zenbait alderditatik lekukotasunak
|
ikusiz
eta kontuan hartuz, horrela osatu bainuen Santa María de la Asunción de Hondarribia. Historia, arquitectura y arte (1998) liburuan historiari zegokiona.
|
|
|
Hego Euskal Herriaren mailan egunkarien salmenta kopuruak zenbatekoak direneta berauen bezeriaren berezitasunak zein diren
|
ikusi
eta gero, azter dezagun orain, labur labur, herrialde bakoitzeko panorama zein den.
|
|
|
–
|
Ikus
eta azter ditzagun ETB, TVE, Tele, Antena, FR3, FR2 eta TF1telebista kateen jardunak.
|
|
|
Mapak Munduari buruz daukagun kontzeptzio abstraktua eta ideala gidatzen du.Mundua bere osotasunean
|
ikusterik
eta ezagutzerik ez dugunez, zerbaitek irudikatubehar dizkigu bizi garen lur eta itsaso eremuak, non garen eta zein leku betetzendugun jakin dezagun; erakusle hori, normalean, mapa da, kartografia.
|
|
|
Horrelaaski ezagunak diren hiru politikari abertzale (EAJtik, EHtik eta EAtik) burujabetasunari buruz arituko dira: Markel Olano, Joseba Permach eta Martin Aranburu.Bakoitzaren jarrerak argiago
|
ikusteko
eta erkaketa errazteko, P. Iparragirrek linealtasuna eman die argumentuei, eta elkarren, kontra, jarri beharrean, elkarren segidanutzi ditu.
|
|
|
Dramatizazioak diskurtso egitura du, hau da, begiratu,
|
ikusi
eta deskribatu egindaiteke. Ikuslearen aurrean jartzen da eta logika handiagoko edo txikiagokoargudioari jarraitzen zaien pertsonaien bidez burutzen da; beraz, badago egituratzenduen gidoi bat, eta benetako denbora eta espazio batean eramaten da aurrera.
|
|
|
Ezin dugu onartu, zerutar omen zen kulturaren ordezkari sutsu batek (euskaldunizan zena, S.I.) luzatu zuen aholkua arrazoizkoa denik: , guk zuria
|
ikusi
eta Elizakbeltza dela esaten duena, beltza bezala hartu behar?. Kultura lurtarra behar dugu, hemengoa.
|
|
|
Beraz, musikaren inguruan gertatzen diren fenomeno sozio-kulturalen interpretazioan pragmatika, semiotika eta komunikazioaren teoriek egindako ekarpenzientifikoak geure egingo ditugu. Euskal Herrian bizi dugun egoera politikoan kulturaren izaeraz hainbeste adierazpen desegoki egiten direnean eta euskal kulturari buruzhorrenbeste balioztapen interesatu eta ez zientifiko irakurri,
|
ikusi
eta entzuten direnean.Horregatik, derrigorrezkoa da guretzat ekarpen hau lehenbailehen egitea. Jakinbidehauen guztien irizpideez (gure egoerari egokituta) baliatuko gara, fenomeno musikaleninguruan sortzen diren komunikazio eta errepresentazio sozialen jokoak aztertzeko.
|
|
|
zalantzak bere kulturariburuz eta, ondorioz, zalantzak herri honen etorkizun politikoari buruz. Bere buruaukatuta
|
ikustean
eta jarraitu beharreko aurrerabide politikoak lausoak izanik, euskaldun ugari makurtu egiten dira eta gogoeta korapilotsu eta, dialektika, antzuetansartzen dira.
|
|
|
Inork ez zuen besterik espero eta zinemaren munduaere gaztelania hutsez iritsi zen. Hori bai,
|
ikusteko
eta kontsumitzeko beste produktubat bezala hartzen zen, produktu berri-emaile eta ikusgarri bezala, hain zuzen11.
|
|
|
Kaputxino sartzeko dei hura barrez hastekoa izango zen, baldin eta hotzikara bateragin ez balit, ikusitakoak
|
ikusita
eta entzundakoak entzunda. Aita Morlans inoizberriro ikusi gabe geratuko nintzela sumatzen hasita nengoen, berak osabarekin eginzuen bezala debekatu egingo zidatela hura ikustea, baina ez omen zegoen gaizkipentsatzeko arrazoirik.
|
|
|
Ondoren Holanda edo Herbeheretako kasua aztertuko dugu apur bat, alde batetik, Europako estatu batean irrati lokalen programazioan zer nolako ereduak diren nagusi ikusteko, eta bestetik, estazio hauek irratigintza osoan zer pisu duten
|
ikusi
eta telebista lokalekiko lehia zertan den jabe gaitezen. Datuak Internetetik hartu ditugu.
|
|
|
XVI. mendearen bukaeran Amerikatik ekarritako artoak eragin handia izan zuen Euskal Herri osoan, artoak ordura arte landatutako gaiek baino askoz etekin handiagoa eskaintzen baitzuen. Irabaziak
|
ikusita
eta indianoek ekarritako diruari esker, XVII. eta XVIII. mendeetan zehar, baserriak auzoetatik urrundu eta leku aldapatsuetan eraikitzen hasi ziren, landaketa berriek lur horiei etekin ona ateratzea ahalbidetzen baitzuten. Nekazari gehienak maizterrak ziren eta errentak dirutan ordaindu beharrean, nekazaritza produktuetan ordaintzen zituzten maiz.
|
|
|
" Heldu gaituk Clifden a, Connemarako hiriburura...", esan zion eta segituan gaineratu zuen egunero egiten zuela berak bide hura, eta gutxitan ikusi zuela Connemara hain eder. Eta ez zuela ulertzen nola lokartu zen, eta ea nola zen posible, inoiz ez zuela aukerarik izango naturaren holako espektakulurik berriz
|
ikusteko
eta hala ere lotan pasatu zuela bide guztia, eta ardiak errepidetik joaten ez zirelako taxia ordu laurdenez geldirik izan zuela, eta paisaia hark arnasa ere osten dizula (noski, esna egonez gero), eta berrogeita hamar libera zirela, mesedez. Lagun handi bat betiko urrutiratzen denean bezala begiratu zien Txemak txanpon haiei.
|
|
|
Nahiago zuen Connemaran gelditu harik eta ni etxera joateko eguna heldu arte. Hemen ederto gaudela, Ipar Irlandak ez duela askorik
|
ikusteko
eta, gainera, arriskutsua dela esanez desenkusatu da.
|
|
|
Baina mutila urduriegi zegoen, eta edan ahala erretzen zitzaion alkohola bere barnean. Neska
|
ikusi
eta hara joaten zen mutila, atzetik koadrila osoa segika zuela. Bihotzaren taupaden artean hurbiltzen zitzaion, eta baita zenbait mozolokeria bota ere.
|
|
|
Eta, Urbiaingo herriaren atarian geundela, bertze ardi hil bat
|
ikusi
eta zaldiak geldiarazi zituen. Eta, iduriturik ezen hirugarren hura fin gaitz egiteko seinale gertua zela, erran zidan:
|
|
|
Eta, baldin Galileorekin horrela hasten bagara, nork daki non akaba dezakegun: nork daki, bai, egunen batean norbaitek Mironen diskoboloa
|
ikusi
eta, pertsonak, lekuak eta denborak nahasturik, erranen ez ote duen: " Horra hor Galileo, bere harriarekin esperimentatzeko asmotan...!".
|
|
|
—Eta ni ere, handik harat, pinturazale itsua egin ninduan, are gehiago Pariserat joan nintzenean, non hamaika koadro eder
|
ikusteko
eta miresteko parada izan bainuen... batzuetan bakarrik, eta bertzeetan jende adituak lagundurik, zeren Collège de France n beti baitzegoen ikaskideren bat, baita irakasleren bat ere nehoizka, gauza haietarako prest egon zitekeena eta koadroen nondik norakoez mintzatzeko gertu.
|
|
|
—Erori egin naiz, eta zera... —desenkusatu zen osaba, baina amak eskua luzatu eta ezetz erran zion buruz, erran nahi balio bezala ezen ez zuela argibiderik behar, zeren eta guztia ulertu baitzuen portzelana hautsia
|
ikusi
eta usain ustel hura aditu orduko.
|
|
|
Eta, orain, erabaki zuek, fundatzailearen arabera, nork duen arrazoin...", korua Credo aren bertset hari lotu zitzaionean, hain zuzen ere, zeinak dioen: et unam sanctam catholicam et apostolicam ecclesiam; eta hain eder eta hain paregabe iduritu zitzaidan
|
ikusten
eta aditzen ari nintzena, non bururatu baitzitzaidan ezen, egiaren eliza, eliza katolikoa baizik ez zitekeela izan; eta koruak errepikatu zuen: ... unam ecclesiam... eta napolitarraren hitzak oroitu nituen:
|
|
|
Eta, noiz eta fresko hura
|
ikusi
eta jauregiko egongela handirat joan baikinen, berdintsu eta orobatsu ibili ziren osaba Joanikot eta aita Bartolome, konfesionearen profita eta onura mintzagai zutela, oker ez banago. Baina orduan gertatu zen ustekabekoa.
|
|
|
Eta zein urrun nengoen Axularren gogoetez, zeren Sarako apezak ere bekatutzat baitzituen emaztekiekin loturikako kasik gauza guztiak... nahiz eta bertze alde batetik, neure estatuaz denaz bezainbatean, arrazoin zuen, zeren eta ni ere amorosturik bainengoen, eta pertsona amorosak bezala ez
|
nekusan
eta ez nekien zer ari nintzen; neure gogo guztia Elbiraren baitan neukan: jatean, edatean eta ohean netzanean hartan pentsatzen nuen, eta ametsak ere hartaz egiten nituen; ero nintzen, itsu nintzen, zentzutik kanpoan nintzen, zeren, Plutarkok ere zioen bezala, gaitz zen amoros izaitea eta zentzuan egoitea... baina, ai zer dohatsua nintzen, bertzalde, jaun André!
|
|
|
—Joanes, hire amaren partez natorkik, zeren hura guztiz aldaturik baitago, eta zeren hark ez baitu bertze desirarik hi
|
ikustea
eta hirekin hitz egitea baizik.
|
|
|
Izan ere, nola hain baitzen kortsario haien mundua berezia, hala mintza nenkizukeen haien arteko harreman partikularrez, edo haiek egin ohi zituzten festez eta emaztekiei eman ohi zieten tratuaz. Eta horni nezakeen deskribatze bakoitza behako bikoitz batez, buruko begiek ikusten dutena gauza bat denez gero, eta bertzea, bihotzeko begiek... eta eman niezazkizukeen, halatan, nik
|
ikusiaren
eta ikusiak enegan eraginaren aitzin gibelak, on gaitzak eta bertze gorabehera guztiak, xehero baino xeheroago. Edo, uste al duzu, konparazione, ezen borzpasei lerro laburretan eman daitekeela, nola arestian eman baitizut, hain munta handiko gertakia, nola izan baitziren ene begien aitzinean ikusi nituen exekuzioneak —bortz beltz, bi indiar, eta bertze kortsario harena—, exekutatuen buruak lur gainean arrodaka zebiltzala, itsas lapurren oihu eta irrien artean?
|
|
|
Eta jondone Tomas apostolua diagu etsenplu eta jarraibide: " Nik,
|
ikusi
eta sinetsi..." —eta boza apaldu, eta belarrirat ahapeka hasten zitzaidala, erran zidan—: Baina baduk bertze zerbait ere:
|
|
|
...poltsikoan, eta has hadi afaltzen deus ere gertatzerat ez balihoa bezala; gero, afalburuen aitzineko platera jan ondoren, asmatu zerbait, tripak nahastu zaizkiala edo, eta hoa ene kakategirat; ondoren, afaltzerat itzuli, poltsikotik sugea atera, eta erakutsi dukearen edo kondearen emazteari, edo haien ohorezko damaren bati —emaztekiren bati beti ere—, eta erran nola narrastia kakategian
|
ikusi
eta akabatu arte zanpatu behar izan duan. Eta, esplikazioneak emaiterakoan, teatroa egin, izuturik eta heure onetik aterea bahengo bezala...
|
|
|
...essandro de Novara kapitainak erran baitzidan, ezen, Suedia, Ternua eta iparreko bertze herri batzuetako itsasoetan, izotz puskak ediren zitezkeela, katedralik handienak baino handiagoak izan zitezkeenak, eta begietarat puska tipi bat baizik erakusten ez zutenak, zeren ura izotza baino trinkoagoa den, eta zamauntzi eta gerlauntzi bat baino gehiago hondatu eta hondoratu izan zela, ezkutuko zatia ez
|
ikusteagatik
eta harekin behaztopa egiteagatik. Eta zer da, bada, gure gorputza, jaun André, igeri doan untzi bat baizik, itxurazko gaiztasunen eta zailtasunen saihesteko gai dena, baina ez azal barnekoen eta hondarrekoen...?
|
|
|
Burua nahastua nuen, guztiz nahastua, baina, bat batean, jauregirako bidea hartzerat nindoala, kanoia
|
ikusi
eta argi bat izeki zitzaidan... Baina ez, argi hark erakusten zidana ezin izan zitekeen egia...
|
|
|
Opor sainduetan. Eta dagoneko bi ordu iragan direlarik, erran zioat seme zaharrenari aqua park arraio horretara nahi badu, doala atsoa zertan den
|
ikustera
eta errateko denak esperoan gaituela. Eta agertu duk semea, istant bat gabe, izu antzean agertu ere.
|
|
|
Ez nituen zangoak erretiratu, ezta hark ere. Horretarainoko zentimetro urrien tartea gainditurik, bakoitza bere kontrarioa ukika ari zen orain, tribu afrikarren bateko esploratzaile ahalketiak iduri, aspaldi handian elkar
|
ikusi gabe
eta bata bertzearen azterrean. Leunak eta finak ziren harenak, latzagoak eta zailduagoak nireak.
|
|
|
Haren edukia ez zitzaidan arrotz, neronek erosi bainuen lehengo astean, ugaldean hil hotzik agertutako atsoaren aferaz informazioa osatu beharrez. Unaik berak ezagutu zuen, burgerrean ginela, nire eskuetan
|
ikusi
eta berehala.
|
|
|
—Behari gogorra naiz —bistan zen— Bisaia bat behin
|
ikusi
eta, tak, buruan sekulako. Denak hemen gelditzen zaizkit —eskuin eskuko eri zuzena kopetara eraman zuen— Bertzenaz, xehetasunei ohartzen natzaie.
|
|
|
Iragarkiek azaltzen zutenez, meeting handi bat ospatzen zen. Edo, zuzenago esateko, ospatua zen; zeren, jada ilunabarra zelarik (baina artean ere argiak, han hemenka, urrekoloreko albainuak barreiatzen zituelarik), jenderik gehiena joana baitzen, frogarik interesgarrienak
|
ikusi
eta gero, pentsatzen dut. Harmailetan ikusle gutxi topatu izanak ere aurrera egitera bultzatu ninduen, eta halaxe eseri nintzen, bada.
|
|
|
Gainerako sentzumenak noiz aldatzen joan zitzaizkion, alegia aste hartako zein egun jakinetan, ez genuke zuhurtasun osoz esaten jakingo, baina gutxi gorabeherako hurbilketa batek ere guztiz eusten dio kontakizunaren espirituari eta hariari eta erakargarritasunari, eta berdin izango da eta berdin ez bada, berdintsu adierazten badugu asteartean aldatu zitzaiola usaimena beti ere, hori bai, ustekabean; asteazkenean, ikusmenar; ostegunean, entzumena; eta ostiralean, ukimena; beste era batera ere izan zitekeen noski, hori ez dago ukatzerik, eta akaso lehenago aldatuko zitzaion en  tzumena ikusmena baino, eta ukimena, beharbada, ez zitzaion ostiralez mudatuko, neurri handi batean ukimena esku berrien jabetzarekin aldatuta zeukalako, aldez edo moldez, ordurako. Nolanahi ere eta ordenaren gorabehera bigarren mailako zer bat dela garbi geldi dadila nahi genuke, bost egunen buruan halako aldaketa bortitz eta guztizko batek gizaki batengan sor dezaken desosegua, noraeza eta nekea izugarria dela kontuan izanik, bada esan behar dugu Brown jaunak oso ongi bereganatzen jakin zuela horrek berekin zekarren guztia bizitzeko eta gauzak
|
ikusteko
eta ikasteko modu berri bat, lehen egunetan batik bat. Orain gutxiago entzuten zuen, gehiago usaintzen, ez zitzaion camember gazta gusta  tzen eta asko, berriz, Margarita pizza; laztu egiten zitzaion ilea ile beltz motz kixkur antzekoa, ez jada horaila foam zati bat uki  tzean, eta bistak arintzera egin ziola iruditzen zitzaion, hobeto ikusi ez baina begiak lehen baino azkarrago mugitzen zitzaizkiola, artega bezala, urduriago.
|
|
|
Irudimen sukartsuenak ere ez luke lizunkeria laurdenik ere irudikatzerik izango (eta uste dut horrekin nahikoa esanda dagoela). Baina, tira, salbuespenak salbuespen, jendea ongi portatu zela esan behar, eta ez da horixe meritu eskasa ikusi ziren gordinkeriak
|
ikusi
eta gero. Eta ikusi aditza erabili dut, bai, jendeak ikusi egin zuelako ikuskizuna, eta ikusiz gozatu; baina niri ez dit noski aditz horrek balio, nik ez bainuen ikusi, pairatu baizik, desgogara guztiz, eta min handia eragin zidaten ikusitako hainbat basakeriek; eta emanaldiak iraun zuen tarte amaigabean, atzera ene haurtzaroarekin akordatu nintzen, eta talko hautsekin; eta pentsatu nuen emakume haien ezpainak ikustearekin batera, izakia makurra zela oso, ez genuela, askotan, ere merezi, eta munduaren kontra idatzitako hitzak oro alferrikakoak zirela, galdu egiten zirela egunen nekean, eta beti ematear ziren urra  tsetan; eta ezpain haiek nola irekitzen ziren, nola egiten zioten irribarre argi ilun hauskara azkengabeari ikusi behar izan nuenean, munduaren azken muga irudikatu nuen ene baitan, muga hori non ez baitago ezeren kontzientziarik, non izua eta haserrea soilik existitzen baitira.
|
|
|
Amonaren heriotza baino lehen hainbestetan izana nintzen elizan, eta ez nuen aingeru tripoil hura behin ere ikusi. Aingeruaren pitilin zuri hura
|
ikusi
eta bekatu beldur infernu nahasi beltz batean ito zen nire burua, eta negarrari ekin nion.
|
|
|
Hori uste nuen nik, behinik behin. Anaia ez nuen inon
|
ikusten
eta horrek lasaitu ninduen zertxobait.
|
|
|
Ongizateaz mintzatu nuke, handia izanagatik bai zabaleran bai altueran, hiriak ez didalako New Yorkeko ezinegona sortu (beharbada han sentitu nuena nire barne egoeraren ispilua izango zen), ez delako kaleetan hainbeste eskale
|
ikusten
eta, finean, pubetatik irristatzen den blues eta jazzaren konpasean eramaten zaituelako.
|
|
|
Duela hiruzpalau hilabete doi doia, Dabid sarritan trufaka hasten zitzaidan: esate baterako, etxeko eskailerak oinez jaitsi, eta, kalera irten aurretik, igogailuko atea zabaltzen nuenean neure burua bertako ispiluan
|
ikustearren
eta, esan gabe doa, orrazkerari edo jantziei azken ukituak ematearren; esate baterako, autobus geltokietako kristaletara hurbiltzen nintzenean, autobusari itxaroteko ez, baina neure burua kristal ilunean islatua ikusteko; esate baterako, dendaurretako kristalak ispilu gisa erabiltzen nituenean.
|
|
|
Nik hara eta hona ibili garela erantzun diet, eta ezetz, estimatua dagoela, baina ez dudala donuts ik nahi, ezta artean zabaldu gabe zituzten txokolatezkoetatik ere. Orduan haiek ez dute onik izan
|
ikusi
eta fotografiatu dituzten toki guztiak aipatu arte (gaurkoan bakarrik bi errollo amaitu eta dagoeneko argazki errebelatuekin agertu dira, eta batean baino gehiagotan Danekin batera agertzen ziren edo hura bakarrik ezustean aterea). " Bai horixe, New York bera baino monumentosoagoa dugu Dan gidaria.
|
|
|
Nahi baduzu, furgoneta gainean egin dezakezu lo. Ni ohitua nago izarrak
|
ikusten
eta ez zait inporta barnean lo egitea. Frikeatu nahi baduzu, igo gora.
|
|
|
Estreinakoz, liburua objektu artistiko bezala ageri zitzaigun, alor anitzeko lanketa batean. Abangoardia literaturan sartua genuen plastikaren eta ozentasunaren eskutik; liburua
|
ikusi
eta entzuteko eszenario multiplea da, kaligramak eta hotsezko eskulturak eskaintzen zaizkio irakurle aktibo bati. Berbak ontzi ere badirela erakusten digu Artzek, barruan sartuta arkitektura miresten ari garela poetak jo egiten du; orduan durundio batek kordokatzen gaitu, hitzaren sustraira garamatza, ia aro aurre semantikora, hotsera, totelkatze primigeniora.
|
|
|
Eta adibidea leloa badirudi, zientzia edo matematikako argudio konplexuagoak har genitzake, tesi ezkutuak ez direla beti aurkitzeko hain errazak ikustearren. Eluzidazioak, diskurtsoaren argitze erak, balio du, hortaz, gauzak hobeto
|
ikusteko
eta falaziak alde batera uzteko.
|
|
|
Estatu Batuetan ere, bertako filosofia pragmatista gorabehera, gauza bera gertatu zen, batez ere Charles W. Morris, Ernest Nagel eta Willard v.O. Quineren harrera
|
ikusi
eta gero. Eskandinabiako zientzialari eta filosofoekin ere izan zituzten harremanak —han zeuden gaur egun ezagunak diren Jorgen Jorgensen edo Eino Kaila— eta, nola ez, baita Erresuma Batuko analitiko berriekin ere:
|
|
|
Vienako Zirkuluaren berrikuntzari eta filosofia tradizionalaren ikusmoldeekiko bere enpresa filosofikoak duen bateraezintasunari buruzko tesi hau ia aho batez onartu dute filosofo tradizionalek, batez ere Zirkuluaren enpirismo logikoak nonahi jaso duen harrera erabat negatiboa
|
ikusi
eta gero. Filosofo tradizionalek Zirkuluaren filosofia ‘filosofia eza’ edo ‘anti filosofia’ lez ikusi zuten, gauza ez zena ez diziplinaren funtsezko arazoak begiztatzeko eta are gutxiago horien ebazpenari buruz zerbait esateko ere.
|
|
|
" Agitzen den kasu honek edo besteak harritzen nau" esateak kasua agitzen ez dela imajina dezakedanean bakarrik du zentzua. Zentzu honetan, etxe baten existentziak norbait harritu dezake, adibidez, ikusten duenean eta baldin eta oso aspalditik ez badu
|
ikusi
eta, bitartean, eraitsi zutela imajinatu badu. Baina ez du zentzurik esateak munduaren existentziak harritzen nauela, ezin baitut imajinatu existitzen ez denik.
|
|
|
Datuak biltzearen —beraien sinopsiaren— modu bat besterik ez da azalpen historikoa, garapen hipotesi gisako azalpena. Hau bezain posible da datuak haien arteko erlazioetan
|
ikustea
eta ikuskera orokor batean biltzea, denbora garapenari buruzko hipotesi baten itxura eman gabe.
|
|
|
Datuak biltzearen —beraien sinopsiaren— modu bat besterik ez da azalpen historikoa, garapen hipotesi gisako azalpena. Hau bezain posible da datuak haien arteko erlazioetan
|
ikustea
eta ikuskera orokor batean biltzea, denbora garapenari buruzko hipotesi baten itxura eman gabe.
|
|
|
Hogeita hamasei eguneko gose greba egin genuen. Hogeita seigarrenean izorratuta
|
ikusi
eta erizaintzara eraman gintuzten Urru eta biok. Komisaldegiko egonalditik suspertu ezinik nengoen artean, eta gose grebak erasan gogorra egin zidan.
|
|
|
Albisteen parekoak dituk autobideko autoak, eta albisteen protagonisten parekoak autoetako txoferrak eta gainerako bidaiariak. Oso gertu ditiat, bertatik bertara
|
ikusten
eta entzuten ditiat erosotasun osoz; baina neuregandik gero eta urrunago sentitzen ditiat, neurekin gero eta lotura gutxiago dutela iruditzen zaidak. Wim Wendersen film bateko izenburuak dioena:
|
|
|
Baso sarri eta itxian zehar Ezkurrako mendatetik Goizuetarantz gindoazelarik, gero eta ilunago
|
ikusten
eta gero eta itogarriago sentitzen genuen zeru sabaia, geuregandik gero eta gertuago, gain gainean, ia ia buruarekin ukitzeko moduan. Ez zegoen meteorologian aditu handia izan beharrik aurki euriaren eskuek igurtziko gintuztela igartzeko.
|
|
|
– Ondo, ondo, nahi duan bezala. Goraintziak behiei, ardiei eta ahuntzei, neuk ez ditiat aspaldi
|
ikusi
eta.
|
|
|
– Hara, nik ez dakit zergatik zauden nirekin. Ez dakit zergatik
|
ikusten
eta entzuten zaitudan, ez dakit zergatik nire aurrean ez zaren espiritu hutsal bihurtzen. Baina etsitako pertsona batekin egin duzu topo.
|
|
|
Espaloirik gabeko bideetan, oinezkoak diosala zor dio parean edo inguruan egokitzen zaion oinezkoari; gizalegeak hala agintzen du. Nik diosal egin nien ondoan egokitu zitzaizkidan ibiltari eta baserritar guztiei, eta baita neuri haiek ere, baina diosal bakoitzaren ondoren, nahiz eta diosala neure begiekin
|
ikusi
eta neure belarriekin entzun berria izan, ibiltariaren edo baserritarraren keinu jator hura nire irudimenaren iruzurra baino ez zelako goganbehar absurdua izaten nuen, ibiltariak edo baserritarrak benetan diosalik egin ez zidalako susmo deserosoa, ez hark nire aurka ezer zuelako, ikusi ere egin ez ninduelako baizik, haren mundutik eta haren pertzepziotik at nengoelako.
|
|
|
Autodidakta izatea egokitu zitzaion, eta ez berak hala nahi izan zuelako, beste erremediorik izan ez zuelako baizik. Jendeak Lauaxeta
|
ikusi
eta entzun egiten zuen, Lauaxetak egunkaria eros eta irakur zezakeen, irratia entzun, telebista ikusi, zinemara joan, jan eta edan ere egiten zuen, ondoriozko hondakinak gerripetik hustu, lo eta amets edonork bezala, trenean edo autobusean ibili... Baina guztiz ezindua zegoen harreman pertsonaletarako.
|
|
|
Augustin Zubikarai, Basarri, Polixene Trabudua, Sorne Unzueta Utarsus, Gonzalo Nardiz, Elias Etxeberria... Haietako batzuei bisita egiteko aukera aztertu zuen Lauaxetak, baina haiek ere ez zutela seguru askorik ez
|
ikusiko
eta ez entzungo pentsatu zuen; eta ikusi, entzun eta ezagutuko balute ere, halako agerpen fantasmagoriko bat senide, ahaide, adiskide eta burkide zaharren osasunerako kaltegarri izan zitekeela, laurogei urtetik gora baitzuten guztiek ere. Ez zitzaizkion, gainera, andre eta gizon haiek iruditzen garai berriko Euskal Herria ezagutzeko izan zitzakeen lagunik egokienak.
|
|
|
Andazarratetik Zelatunera igo eta handik, Ernio eta Mendikute mendiak gailurrak zapaldu gabe inguratu ondoren –luze egiten ari baitzitzaidan ibilaldia–, Urkizura jaitsi nintzen. Inazio Mujikaren Azukrea belazeetan liburuko ipuinek paraje haietan zutela jatorria gogoratu nuen, belaze haiexek bide zirela Mujika gazteak zuriz jantzita begiekin
|
ikusi
eta bihotzean gorde zituenak. Urkizutik ez zen urrun Lizardiren omenezko monumentua, harriz osatutako bi metrotik gorako piramidea.
|
|
|
– Hau poza, Lamarain jauna! –esan zidan ni
|
ikusi
eta ezagutzean– Pozgarri jat zu ikustea, honen toki egoki eta esanguratsuan ganera, mendian, Lizardiren omenez iminitako harri sakratu honen ondoan...
|
|
|
Badira, guztiarekin ere, oraindik ulertzen ez ditudan gauzak. Hil eta gero ere, Angiozarko ondoezaren ondoren, lanera joaten jarraitu nuen, eta han lankideek
|
ikusi
eta entzun egiten ninduten, aintzat hartzen ninduten. Hainbat artikulu idatzi eta argitaratu nituen, gainera, tarte horretan, orain seguru askorik –ez naiz, egia esan, bilatzen saiatu ere egin baina– inongo hemerotekatan ezin aurkitu ahal izango liratekeenak.
|
|
|
Baina neuk ere neure herria baztertzea erabaki nuen gau hartan, Aizarnazabaldik ez pasatzea. Ez, trenak bezala, bidea arinago egin nahi nuelako, ezagunen bat
|
ikusi
eta hark, aitzitik, ni, ustez agerian izanagatik, ikusiko ez ninduen beldur nintzelako baizik. Neure buruari behin eta berriz esan arren hori gertatzea ezinezkoa zela, beldur irrazional hura uxatzea zen benetan ezinezko gertatzen zitzaidana.
|
|
|
Handik gertu zegoen plazako banku batean patxadaz eserita, ertzain autoko txoferrak begiratu egin ziola ekarri zuen gogora; gero Juntetxeko sarrerako ertzainarekin mintzatu zela; eta, azkenik, liburu dendako saltzaileak berak eskatutako egunkaria eman ziola. Jendeak bera
|
ikusi
eta entzun egiten zuen beraz. Ez zen ingurua ikusi, entzun, usaindu eta sentitu baino ezin zuen espiritu bakartu eta hutsal bat.
|
|
|
" Bonifazio", xuxurlatu zion Garik Xani, besoan kolpetxo bat jo, ate alderantza irristatzen hasi zen; hain isilik, hain azkar, narrasti bat bezalaxe zihoan. Xan ez zen istantean deziditu; gero,
|
ikusiz
eta Gari ateaz hara zela, bera ere etzan, emeki emeki herrestaka hasi zen... " Hireak egin dik", esaten ari zitzaion Bonifazio Leori.
|
|
|
" dena dela", esan zuen," gu ez gara hemen izan". " Noski", esan zuen Xanek," ez zarete izan"; Bele jaiki zela,
|
ikusiz
eta bi lagunak joatekoak zirela: " Enpresa bat aipatu duzue", esan zuen Xanek.
|
|
|
" segundo bat da. Zer den
|
ikusi
eta bagoaz". Biak kamionetatik jaitsi, burdina pila hartan begiraketan ibili ziren.
|
|
2001
|
|
|
Musikak jende asko aldatu du, ni neu ere bai. Zenbait kontzertu
|
ikusi
eta musika entzun eta gero pentsatu nuen bide hori hartu behar nuela.
|
|
|
Behi eroak, atzerritarren aurkako legea, Tireless, ETAren terrorismoa eta hemen daukagun arazo politikoa, funtzionarioei zor zaien milaka milioiko zorra, inflazio tasa eta ekonomiaren beherakada, paterak eta bertan datozen eguneroko hildakoak... hauek dira, beste gehiagoren artean, Aznarren eskubiko gobernuak dauzkan konpondu gabeko arazoak gaur egun. Okerrena zera da ordea: bitartean gu euskaldunok hementxe gabiltzala elkar ezin
|
ikusiaz
eta ezer tajuzkorik egin edota asmatu gabe eta horixe da, hain zuzen, Madrileko gobernuak daukan babesa, hots, euskaldunon inkonpetentzia. Hemengo egoeraz baliatzen da botoak biltzen jarraitzeko eta burua harro(?) mantentzeko.
|
|
|
" hain goratua den bizi kalitatea gozatzen dugun hiri honetan, berau ezjakin bihurtzen da eta isolamendu autistaz zertxobait kikildua(...) hiria lozorro erosoan giltzapetuta bizi da. Ez
|
ikusia
eta ezjakin, munduari bizkar emanda."(" Desde Vitoria; cronica de una ciudad autista" Ars Mediterranea Aldizkaria. Dossier Euskadi.
|
|
|
Hala, bertako arduradunaren iritziz,' achicar' txukatu da, baina adibideak behar dira, ura txukatu... " Tolosar batek nobela batean txukatu
|
ikusi
eta hiztegira badoa, nola erabiltzen den jakiteko adibideak behar ditu, azken finean artzainari ez diozu azalduko ardia zer den".
|
|
|
Estatuaren zerbitzura gerra likitsa egiteko beti dago prest superpoliziaren bat ez bada superrepaileren bat. Poliziena oso
|
ikusita
eta desprestigiatuta dago, epe ertainera bultzatzailearen kontra bihur daiteke gainera. Epaileen gerra liki tsa oraindik behar bezala desenmaskaratu gabe dago, beraz, errentagarria da, eta, medikamentuetan jartzen den bezala, ez zaio ezagutzen ondorio txarrik.
|
|
|
Baina Ezker Abertzaleak eta funtsean ETAk, entzungo al dute hauteskundeotako mezua? Kanpaina nola bideratu duen
|
ikusita
eta Arnaldo Otegi bozeramaleak lehen unean egindako balorazio bihotzgabeak entzunda pesimista izatera garamatzate. Baina 1998ko irailean ETAk plazaratu zuen analisi baikor hura berretsi eta ondoriozko erabakiak hartzea zor die herritarrei 2001eko maiatzean.
|
|
|
Lehendik musika oinarririk bazuten. Harkaitzek gitarra jotzen zuen eta Igorrek txistua, baina txalaparta
|
ikusi
eta txundituta gelditu ziren. Txalapartarekin batera musika ikasi dute.
|
|
|
" Au da nere alabari ematen diodan dotea". Baina," aitak azaldu, alabak
|
ikusi
eta senarrak jaso" tako dotea izango da" berea".
|
|
|
Ni konturatzen naiz hemen jendea huskeria batengatik itotzen dela askotan. Ni ere itotzen naiz, noski, baina inbasio bat eta bere ondorioak zer diren
|
ikusi
eta gero, oso gauza potoloa behar du ni itotzeko! Balore eskala aldatu egiten da.
|
|
|
" New York pilak kargatzeko oso aproposa izan da. Metroan sartu, azken geltokiraino joan, han dagoena
|
ikusi
eta ibilbide horretan bi ipuin idazteko adina material topatzen duzu."
|
|
|
Gainera gauzak astiro eta ondo pentsatuta egitea gustatzen zaion pertsona horietako bat naiz, bat bateko erreflexu hori nahiko geldoa daukat. Antzerkiak gauzak ondo pentsatu,
|
ikusi
eta zuzentzeko tartea eskaintzen dizunez ondo sentitzen naiz honetan. Telebistan edo zineman, berriz, egindakoa ikusi eta zera pentsatzen dut askotan:
|
|
|
Antzerkiak gauzak ondo pentsatu, ikusi eta zuzentzeko tartea eskaintzen dizunez ondo sentitzen naiz honetan. Telebistan edo zineman, berriz, egindakoa
|
ikusi
eta zera pentsatzen dut askotan: " Hau ez nuen horrela egin behar" edo Beste modu honetan egin izan banu...".
|